Бейнелеу өнері туралы мәліметтер
1-билет
Пейзаж. Перспектива. Гуашь және акварель бояуымен табиғат элементтерінің суреттерін салыстырыңыз
Пейзаж (фр. paysage - мекен, өлке) - белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі. Тақырыпты толығырақ ашу үшін Пейзаж кескіндеме жанрының басқа түрлерінде де (портрет, баталия жанры, т.б.) қолданылады. Пейзажда суретшінің сезімі, көңіл-күйі, түсінігі, табиғатқа деген эстетикалық, этикалық көзқарасы аңғарылады.
Бейнелеу өнері әдістемесі саласындағы перспективаны оқытуға байланысты олқылықтарды жою мақсатында жүргізілген зерттеудің нәтижесінде перспектива мен оны бейнелеу ережелерінің ішінен балабақша балаларының жас ерекшеліктеріне сай ең негізгі қажеттілерін алу керек.
Гуашь - қағаз бетіне қалың жағылатын қою бояу. Көбінесе сәндік сурет салуға әбден қолайлы бұл бояумен жұмыс істеудің тәсілі өте көп. Жеке және бірнеше қосымша түстермен жұмыс істеуге болады.
Акварель деген атау латынның aqua су деген сөзінен шыққан. Бұл сөз суға енгізілген бояуларды да, сол бояулармен салынатын шығармаларды да білдіреді.
Акварель бояуына арналған қылқаламдар ақ тиін, күзен, бұлғын сияқты ұсақ жануарлардың қылынан жасалады. Майлы бояуды пигментті зығыр майымен араластыру арқылы алады.
Түрлі суретші шығармалары қоршаған ортаны, табиғатты, дүниені танып-білуге, сұлулық пен әсемдікті көре, сезіне білуге ұмтылдырады. Бейнелеу өнері бізді сұлулық әлеміне жетелейді.
Табиғатты бейнелеу тақырыбы бойынша дымқыл қағазға табиғат көрінісін салу оқушылардың жұмыс істеуін жылдамдатады. Сондықтан табиғаттың бір сәтін қағаз бетіне тез түсіру оқушылардың шапшаң жұмыс істеуін керек етеді.
Портреттің қазіргі және бұрынғы тарихы мен дамуын талдаңыз
Портрет (фр. portraіt, portraіtе -- бейнелеу) -- бейнелеу өнерінің жанры, адам бейнесін живопись яки графика түріндегі бейнесі.
Портрет ежелгі Мысыр, Қосөзен, Грек, Рим өнері дәуірінен белгілі. Көне дәуірдегі озық портрет үлгісі мүсінші Тутмес сомдаған Нефертитидің бейнесі (б.з.б. 16 ғ.). Орта ғасырларда портрет өнері Қытайда, Жапонияда дамып, Орталық Азия, Әзірбайжан, Ауғанстан (Бекзад Камал әд-Дин), Иран (Реза Аббаси) елдерінде миниатюралық портрет қанат жайды. Еуропада портрет өнерін қайта өрлеу дәуірі суретшілері (Б. ди Джотто, Мазаччо, С.Боттичелли, Леонардо да Винчи, С.Рафаэль, Тициан, т.б.) дамытты (15 -- 16 ғ-лар). Портреттің нағыз гүлденген кезеңі -- Х.Рембрант, Х. ван Рейн, Ф.Хальс, А. ван Дейк және Д.Веласкес, т.б. өмір сүрген дәуір (17 ғ.). Ресейде портрет 18 ғ-да (Ф.Рокотов, Д.Левицкий, В.Боровиковский, т.б.) өркендеп, одан әрі оны И.Репин, В.Серов, М.Сарьян, мүсіншілер В.Мухина, Е.Вучетич, т.б. жалғастырды. Қазақ тарихында мүсіндік портреттің дені ежелгі түркі қағандығы (5 -- 8 ғ-лар) мен қыпшақ заманы (8 -- 13 ғ-лар) кезеңіндегі балбалдар мен тас мүсіндер. Қазақтың тұңғыш суретшісі Ш.Уәлиханов портрет ағымында көп еңбек етті ("Сұлтан Мамырхан Рүстемов", "Тезек төре", қарындаш, 1856 ж., "Алатау қырғызы" түрлі-түсті қарындаш, 1856 ж.). 20 ғ-дың басынан қазақ суретшілері Ә.Қастеев, Қ.Телжанов, Н.Нұрмұхамедов, А.М. Черкасский, Г.Исмаилова, А.Ғалымбаева, М.Кенбаев, Х.Наурызбаев, Ү.Әжиев, т.б. Портрет жанрын ұлттық үрдісте дамыта білді. Кейінгі толқын суретшілері С.Айтбаев, А.Аканаев, С.Досмағанбетов, Е.Сергебаев, М.Аманжолов, А.Дүзелханов, Ж.Сыдықов, Д.Қасымов, Б.Мырзахметов, Ә.Жұмабай, Н.Далай, т.б. Портрет өнерін жаңа қырынан дамытты. Бүгінгі аламан заманда портрет шеберлері алтыннан арман боп бара жатыр. Портет жанры көптеген туыстас жанрлармен өзара байланыста (мысалы, пейзаж). Бұл практика жүзінде шыңдалады.
Сызықтар мен штрихтар жүргізу тәсілдерін кесте түрінде талдау жасаңыз
Сызықтар
Айырмашылығы
Штрихтар
Сурет салудың негізгі тәсілдерінің бірі - сызық жүргізу. Жіңішке сызықтар жүргізу арқылы болашақ пішіннің нобайы жасалады. Осы сызықтармен негізгі пропорциялар белгіленіп, суреттің жеке беліктері салынады. Сызық жүргізу арқылы сурет кейпі белгіленеді. Пішіннің түрі түсетін жарыққа қарай өзгеретіндіктен, сызықтың түрі де өзгереді. Мұндай сызық штрих сызық немесе кеңістік сызық деп аталады.
Штрихтардың басқа сызықтардан (сызба сызықтарынан) айырмашылығы - мұның кеңістік сипаттары көбірек. Мәселен, сызықтар деп өзіндік дербес мәні бар ұзын сызықтарды айтсақ, ал штрих - қысқа сызық, әрі ол басқа штрихтармен бірлестікте ғана белгілі бір мәнге ие бола алады. Басқаша айтқанда, сызықтар пішіннің шекараларын белгілеп, олардың сұлбасын (контур) жасаса, ал штрихтар тобы пішінге өң-рең береді. Сөйтіп, жеңіл, болар-болмас көрінетін сызықтардың көмегімен болашақ жалпы пішін, қимыл-қозғалыс, кеңістік беріледі.
штрих дегеніміз - суретке салынатын заттың объектісін, яғни, оның сурет салушыдан қанша кашықтықта тұрғандығын, қандай материалдан жасалғандығын және сыртқы түсін белгілейтін сызық. Штрихтарды оңға, солға немесе төмен (өзіңе қарай) сызуға болады, ал қарындаштың ұшын жоғары қарай (өзінен әрі қарай) жүргізуге болмайды.
Егер штрих сызығы дұрыс жүргізілмеген болса, оны өшірмей-ақ дәл сол жанынан екінші сызық жүргізген дұрыс. Сонда жіңішке жүргізілген алғашқы дәл емес штрих сызықтары суретке қарағанда көзге түспейді де, сурет салынып біткенде ол сызықтар көрінбей қалады.
2-билет
Декаративті бейнелеу өнерін талдаңыз
Қолданбалы сәндік өнер де бейнелеу өнерінің өзге түрлері сияқты балалардың сұлулықты сезіну қабілетін дамытады.
Қолданбалы сәндік өнердің бір түрі декоративті сурет салу. Халықтық декоративті өнеріне жататын туындылар балалар ұғымына өзінің әсемділігімен, композициясының қрапайымдылығымен өте жақын. Педагог балаларды еліміздің әр түрлі халықтардың, өлкелердің декоративті өнерімен таныстыра отырып, олардың бойында Отанға, әрі ғажап сұлулықтың жасампаз иелеріне деген сүйіспеншілік сезімдерін тәрбиелеуге тиіс.
Декоративті сурет салуға үйрететін педагогтың алдында мына төмендегідей міндеттер тұрады:
-әр түрлі формадағы ою-өрнектерді құруға байланысты композицияларды сезіне білетін қабілетті дамыту;
-түсті сезіну қабілетін дамыту;
-декоративті өнердегі әр қилы стильдерді айыра және ондағы кейбір элементтерді өз творчествасында пайдалана білу қабілеттерін дамыту;
-қарындашпен, қылқаламмен жұмыс істеуде жинақтаған техникалық дағдыларын одан әрі жетілдіруі керек;
Педагог балаларды декоративті сурет салуды үйретуде олардың өрнек - нақыштардағы барлық компаненттердің бояулардың әр қилы түсімен, композициямен, форма элементтерімен өзара тығыз байланысын көре білу қабілетін дамытуға тиіс.
Балалар декоративті сурет салумен таныса отырып, симметрия және ритм деген ұғымдарды анық түсініп, ұғынып алуға тиіс. Өйткені, декоративті өнер ритм мен симметриясыз өмір сүре алмайды.
Декоративті сурет салуда түсті сезіне білу қабілетін дамыту маңызды міндет ретінде дараланады. Оюлы нақышта бояудың түсі композициясымен тығыз байланысты, ал ою-өрнекте олар бір-бірінен бөлінбейтін біртұтас бірлікте болады.
Әрине, мектеп жасына дейінгі балалардың түсті сезіне білу қабілеті ерте дами бастағанмен олар түстің үйлесу мүмкіндіктерінің бәрін бірдей меңгере алмайды.
Декоративті сурет салуда бояудың алуан түсін пайдалану міндеттері әрбір топтың өзінде ақ қиындай , күрделене түседі. Мұның өзі әуелде барынша ашық, анық қарама қарсы түстердің үйлесімінен басталады да, жұмсақ және суық түстердің әр түрлі реңктерін үйлестірумен аяқталады
Балалар дамуында бейнелеу іс-әрекетінің маңызын сипаттаңыз
Бейнелеу іс-әрекеті жөніндегі сабақтар, оқу тапсырмаларын орындаудан басқа, балаларды жан-жақты дамытудың маңызды құралы болып табылады. Сурет салуға, мүсіндеуге, жапсыруга, құрастыруга үйрету мектеп жасына дейінгі балаларға ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық жэне дене тэрбиесін беруге жәрдемдеседі. Бейнелеу іс-әрекеті қоршаған өмірді танып-білумен тығыз байланысты. Мұның өзі алдымен материалдардың (қағаз, қарындаштар, бояулар, әрекетінің маңызы сазбалшық жэне т. б.) қасиеттерімен тікелей танысудан, эрекеттің алынған нәтижемен байланысын танып-білуден басталады. Онан әрі қарай бала айналадағы заттар туралы, материалдар мен жабдықгар туралы білім алуын жалғастыра береді, алайда оның материалға деген ынтасы өз ойын, айналадағы дүниеден алған эсерін бейнелеу формасында беруге үмтылуымен сабақтасып жатады. Затты дүрыс бейнелеу үшін ол туралы айқын түсінік болуы, яғни заттың сипатты белгілерін - олардың бір-бірімен ара қатынасын, формасын, түсін көре білу керек. Мектепке дейінгі сәби жастағы бала өз суреттерінде бар болғаны (кейде онша елеулі емес) неғүрлым ашық бірнеше белгілерін бөліп алады. Мысалы, адамның суретін сала отырып, балалар кейде көзде көзілдірікті, жоқ көйлектің түймесін салып, оларды негізгі бөліктерінің бірі деп есептейді. Мақсатты үйрету нэтижесінде балалар бейнеленіп отырған нэрсенің басты, елеулі белгілерін бөліп алады. Бейнелеу іс-эрекетімен айналысуда балалардың айналадағы заттар туралы көзбен көріп үғынуы нақтыланып, тереңдей түседі
Бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастыру әдістерін кесте түрінде талдаңыз
Әдістер:
Мағынасы:
Бастыру әдісі
Әртүрлі заттармен бастыру арқылы сурет салу балабақша дәстүріне айналып келеді. Аталмыш техника арқылы жұмыс істеу балаларда жағымды эмоция тудырады, таныс тұрмыстық заттарды көркем сурет салуға қолдану мүмкіншілігін ашады. Бастыру үшін әртүрлі заттарды қолдануға болады.
Көкөністер бастырмасы
Балалар бастырма көмегімен салынған бейнеге ерекше қызығушылық танытады. Әсіресе көкөніс қалдығынан балалардың көз алдында даярланған штамптар даяр сатып алғандарға қарағанда қызығушылықты үдете түседі. Картоп, сәбіз, асқабақ қабығынан, және қызылшадан түрлі пішіндер жасауға болады.
Саусақпен сурет салу әдісі
Саусақпен сурет салу-алақанмен, саусақпен, табанмен бейнелеудің тағы бір тамаша әдісі. Бұл әдіс гуашь, майлы бояудың қасиетін (қанықтық, жұмсақтық) сезінуге көмектеседі. Балаларға алақан немесе саусаққа әр түсті бояу жағу арқылы заттың суретін салу ұсынылады, сондай-ақ таяқша, мақта, мата, поролонды қолдануға болады.
Далаппен сурет салу
Дәстүрден тыс әдістер жинағына ескі далаппен, лакпен, көз бояйтын теньмен сурет салуды жатқызуға болады.Бірақ педагог өте мұқият, сақ болып, бұл заттарды бала қолы жетпейтін орынға қою керек. Бала анасының косметика қолданғанын бақылағанды ұнатады.
Нүктелер арқылы сурет салу
Нүктелер арқылы сурет салу (нүктелі сурет) дәстүрден тыс әдіске жатады. Сурет көптеген жекеленген нүктелер арқылы бейнеленсе, онда бұл сурет салу техникасы пуантилизм деп аталады. Нүктелер саусақ немесе қылқалам ұшымен тықылдату әдісі арқылы түсіріледі, нүктелердің көлемдері әр түрлі болуы мүмкін.
Құммен сурет салу әдісі
Балаларға құммен сурет салу өте қызықты болмақ, өйткені олар құммен ойнағанды қатты ұнататыны сөзсіз.
3-билет
Сәулет өнерінің ерекшеліктерін жазыңыз
Сәулет өнері адамдардың өмірімен мен қызыметіне қажетті, материалдық тұрғыдан ұйымдасқан орта құрайтын үйлер мен құрлыстар, сондай - ақ кешендер, қоғамның эстетикалық көзқарасына сәйкес құрылыстар, сәулет өнері мәдениет саласын құрайды. Қай елге, қалаға барсақ та, біз ғажайып әдемі сұлулығымен көз тартатын ғимараттар, сарайлар, мешіттер, тұрғын үйлер, өнеркәсіптік кешендер көріп жүрміз. Бірақ осы өнер түрі қалай аталатынын біле бермейміз. Бұндай сұлулық сырын бойына сіңірген өнер туындысын -сәулет өнері немесе архитектура дейді, грек тілінен аударғанда аға құрлысшы деген мағына береді. Архитектура деген тек ғимараттар мен құрылыс салу емес, сонымен бірге адам баласының өмір сүру тіршілігіне қажет кеңістік пен ортаны тиімді, пайдалы етіп ұйымдастыру. Сәулет өнері асқан шеберлікті қажет етеді.
Бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастырудың педагогикалық талаптарына тоқталыңыз
Әдістеме оқу пәні ретінде мұғалімнің оқушылармен жұмысының ерекшеліктерін қарастырады. Әдістеме-оқыту мен тәрбиелеудің ұтымды тиімді әдістерінің жиынтығы. Бұл оқу-тәрбие процесін құру ережелері мен заңдарын зерттейтін арнайы педагогика бөлімі.
Оқыту жүйесі-Жалпы бағыт бойынша біріктірілген оқыту әдістері мен әдістерінің жиынтығы бейнелеу өнері бойынша оқыту жүйесі в.с. Кузин, Б. М. Неменский, т. я. Шпикалова.
Оқытудың сәттілігі оның мақсаттары мен мазмұнын дұрыс анықтауға, сондай-ақ мақсаттарға жету жолдарына, яғни оқыту әдістеріне байланысты.
Педагогикалық жағдайлар жүйесі және олардың сабақтарға әсері бейнелеу өнері
1.Бейнелеу өнерін зерттеуге деген қызығушылықты дамыту-көркем шығармашылықты көрсетудің қажетті шарты. Оқытуды жандандыру құралдарының кешені мыналарды қамтиды: мазмұны, әдістері, оқыту әдістері, оқу қызметінің ұйымдастырушылық нысандары. Жүйе біртұтас болуы керек және оның компоненттері өзара байланысты. Жетекші рөл оқу процесінің барысын бақылауға және оны түзетуге арналған.
2.Оқушылардың өз күштеріне, шығармашылық қабілеттеріне деген сенімін тәрбиелеу оқушылардың белгілі бір қиындықтарды жеңу процесінде жүреді. Әр сабақ үшін жетекші оқу міндетін бөліп көрсету керек, сабақтан сабаққа дейін осы міндеттердің дәйекті күрделенуін қамтамасыз ету қажет.
3.Бейнелеу іс-әрекетінің дәйекті күрделенуі, оқушылардың көркем шығармашылығын дамыту перспективаларын қамтамасыз ету оқытудың әр кезеңіндегі жас ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады. Оқу тапсырмаларының мазмұны оқушылардың көрнекі сауаттылық деңгейіне сәйкес келуі және оны арттыру мүмкіндіктерін ескеруі керек. Қажет балалардың өнермен Үстірт танысумен шектелмей, мүмкіндігінше терең білім мен дағдыларды алуына ұмтылады.
4.Бейнелеу, халықтық, сәндік-қолданбалы өнер және дизайн тілін оқыту, пластикалық өнердің көркемдік экспрессивтілік құралдарын игеру кезең-кезеңімен жүзеге асырылады: бейнелеу өнері шығармаларындағы көркемдік экспрессивтілік құралдарын талдау қабілетін оқытудан бастап, осы құралдарды практикалық жұмыста қолдану қабілетін қалыптастыруға дейін. Бағдарламалық талаптарға сәйкес әр сынып үшін көркемдік экспрессивтілік құралдарын қарастыру қажет: шығарманың бейнелі экспрессивтілігі, форматы, кескінді формат шегінде жазықтықта ұтымды орналастыру, нысандардың пішінін беру тәсілдері, композициялық орталықты бөлу, композициядағы симметрия мен асимметрия, композиция бөліктерін теңестіру, композициядағы ритақ, кеңістікті беру тәсілдері, композициядағы көзқарас, композициядағы хиароскуро және түс.
5.Баланың назарын, оның ойының жұмысын, эмоционалды және эстетикалық жауаптылығын белсендіретін өнертану әңгімелерін немесе әңгімелерін мақсатты, жүйелі қолдану. Әр сабақтың басында эмоционалды әңгіме жүргізу ұсынылады, алдағы жұмыс үшін қажетті білім туралы хабарлайды, осы жұмысқа бейімделеді: көркем және бейнелі сөз оқу-шығармашылық жұмыстарда бейнеленген жарқын бейнелерді жасауға көмектеседі. Әңгімелесулер түрлі көрнекі материалдарды репродукцияларды, ашық хаттарды, иллюстрацияларды көрсетумен сүйемелденеді.
6.Зерттеу үшін бейнелеу өнері туындыларын таңдау келесі принциптермен анықталады:
- бейнелеу өнері туындыларының көркемдік-эстетикалық құндылығы;
- олардың алуан түрлілігіндегі бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары;
- көрнекі материалдардың сапасы.
7.Бейнелеу өнері сабақтарында Tso, арнайы көрнекі құралдарды қолдану. Оқу процесінің тиімділігін арттыру
өздігінен жасалған оқу кестелерін әр түрлі қолдану көмектеседі. Мақсаттар үшіноқушылардың ақыл ой белсенділігін белсендіру карточка сабақтарында қолданыла алады жаттығулар, карточкалар-тапсырмалар.
8. Мұғалімнің жетекшілігімен балалардың табиғатты, ДПИ пәндерін, тарихи сәулет бөлшектерін белсенді зерттеу. Шығармашылық қиялдың дамуында белгілі бір заңдылық бар: шындықты бақылау процесінде алынған визуалды көріністердің қоры неғұрлым көп болса, санада әр түрлі ассоциациялар мен байланыстар соғұрлым белсенді болады. Бұл шығармашылық қиялдың психологиялық негізі. Балаларды бейнелеу іс-әрекетіне дайындау бойынша мақсатты жүйелі жұмыстың болмауы олардың көркемдік және шығармашылық белсенділік деңгейін төмендетеді, суреттегі қателіктерге әкеледі. Сондықтан тапсырмаларды орындамас бұрын балаларды осындай объектілермен және құбылыстармен, мұражайларға барған кезде өнер, тұрмыстық заттармен таныстыру қажет. Бұл оқушыларды тапсырманы орындауға даярлау кезеңдерінің бірі ғана емес, сонымен қатар эстетикалық, патриоттық тәрбие құралы болады, туған халқының тарихымен танысу балалардың ой-өрісін кеңейтеді.
9.Сабаққа шығармашылық, проблемалық тапсырмаларды енгізу мүмкіндігінше сабақтың әр кезеңінде жасалуы керек. Бұл ретте басты талаптардың бірі - балаларға дербестікті ұсыну, бұл оларға педагогикалық көмек қажет болған жағдайда көрсетуді жоққа шығармайды. Оқу міндеттерінің ерекше түрі - импровизацияға арналған міндеттер, бұл шығармашылықтың ең жоғары деңгейі. Сурет, графика, халық шығармашылығының үлгілерін көшіруден бастап Оқушылар өздерінің вариацияларын жасауға көшеді.
Проблемалық мәселелерді шешу формалары:
- оқушылар алдында сұрақтар қою сияқты;
- мектеп оқушыларында бұрыннан таныс объектілердің жаңа функциялары туралы көзқарасты дамытатын тапсырмалар алақанның ізін кез-келген кескінге айналдыру, Сіз қылқаламмен емес, кесіндімен сурет сала аласыз ;
- оқушылардың проблеманы шешудің бұрын белгілі тәсілдерін біріктіре білу қабілетін қалыптастыруға және "қалдық материалдардан"жасалған цилиндр, конус, текше негізінде сәулет құрылыстарын, жануарларды, машиналарды құрудың жаңа тәсілін құрылысын табуға бағытталған міндеттер;
- суреттің өзіндік композициялық шешімін, кескіннің мәнерлілігін, суреттегі қозғалысты беру тәсілдерін табу қабілетін қалыптастыруға бағытталған міндеттер.
Бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастыру үрдісін жоспарлау тақырыбында қысқаша жоспар құрыңыз
Білім беру саласы: Шығармашылық
Бөлімі: Бейнелеу өнері оқыту әдістемесі
Тақырыбы: Қоянның ізі
Мақсаты: Балаларға қоян туралы мағлұмат бере отырып, қоянның ізін бейнесін салу. Акварель бояуы арқылы сурет салу. Қылқаламды дұрыс ұстауы.
Міндеттері:
Білімділігі: Қоянның орман жануары екенін және тіршілігі туралы мағлұмат беру.
Дамытушылығы: Балалар бойындағы шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелігі: Аңдарға деген сүйіспеншілік сезімдерін оятып, қамқорлық жасауға тәрбиелеу
Әдіс-тәсілдері: Көрсету, түсіндіру, тосын сәт, сұрақ-жауап, әңгімелесу, ойын.
Құрал жабдықтар: Суреттер, қылқалам, акварель бояуы, ақ қағаз, акварель бояуының ыдысы.
Ұйымдастырушылық кезең.
Тәрбиеші. Балалар сендер жыл мезгілдерін білесіндер ме? Қазір жылдың қай мезгілі?
Балалар: Қазір жылдың қыс мезгілі
Ұйымдастырушылық- ізденушілік.:
Тәрбиеші: Топқа қоян кіріп келеді.
Қоян: Топқа кіріп: (жылайды). Балалар, балалар сендер маған көмектесесіндер ме? Мен орманда өзімнің көжектерімді жоғалтып алдым.
Тәрбиеші: Ал, енді балалар қоянға көмектесейікші! Алдарында берілген қағаздардың бетінде, көжектердің іздері салынған. Із арқылы қоянның көжектерін табуға көмектесейікші балалар. Ал, енді балалар суретімізді бояуға кірісейік. Ең алдымен қылқаламды аламыз. Содан кейін қыс мезгілі болғаны соң ақ түс пен қояу көк түсті араластырып көкшіл түсті шығаруымыз керек. Ал балалар қолдарымыз әбден шаршаған шығар енді сергіту сәттін бір жасап алайық. (Сергіту сәті)
Тәрбиеші: Ал, енді балалар суретімізді аяқтайық! Көрейікші біз қоянға көмектесе алдық па?
Қоян: Балалар сендер суреттерінді аяқтап қалдындар. Жарайсындар! Сендерге алғысым шексіз. Мен орманда жоғалып кеткен көжектерімді сендердің көмектерің арқылы тауып алдым. Балалар сендерге көп рахмет! Сау болындар.
Балалар: Сау бол!
Күтілетін нәтиже:
Біледі:Қоянның ізін біле отырып, қоянға із арқылы көжектерін тауып алуға көмектесті. Қылқаламды дұрыс ұстай білді.
Игереді:Жабайы андардың қоршаған ортаға деген сүйіспеншілігін игере алды. Акварель техникасы жұмыстарымен жақсы игере алды. Ақ пен көк түсті араластырып ортақ көкшіл түсті игере алды.
Меңгереді:Қоянның ізін бояп отырып, әрдайым көмекке дайын болғаны. Акварель бояуларының түстерін меңгере алды. Пішіні мен көлемді меңгере алды.
4-билет
Балалар бақшасында бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастырудың мазмұнын ашыңыз
Балабақшадағы бейнелеу қызметі балалардың ұсақ моторикасын, зейінін, бейнелі ойлауын, қиялын және көркемдік талғамын қалыптастырады. Олар сондай-ақ өз қызметін жоспарлауды және басталған жұмысты аяқтауды үйренеді.
Сабақтарда балалар бояулармен жұмыс істейді, балшық пен пластилиннің қасиеттерімен танысады. Табиғи және басқа да әртүрлі материалдармен жұмысты біртіндеп жеңіңіз. [5;78]
Материалдарды қолданудың классикалық әдістерінен басқа, мұғалім инновациялық көркемдік әдістер мен әдістерді ұсынады. Сабақтарда балалар саусақпен, алақанмен, сынған қағазбен, қолғаппен, кляксографиямен және т. б. сурет салу техникасын үйренеді.
Көрнекі іс-әрекет баланы толығымен қызықтырады, жағымды эмоциялар мен қызығушылықты тудырады. Жарқын нәтижелер шабыттандырады, қиялдың ашылуына мүмкіндік береді. Балалардың алдында шығармашылық пен сұлулық әлемі ашылады.
Баланың жеке басының дамуында әр түрлі көркемдік - шығармашылық іс-әрекеттің баға жетпес маңызы бар: сурет салу, мүсіндеу, қағаздан фигураларды кесу және оларды желімдеу, табиғи материалдардан жасалған әр түрлі құрылымдардың негізі және т.б. мұндай іс-шаралар балаларға білім мен шығармашылықтың қуанышын сыйлайды. Бұл сезімді бір күні бастан өткергеннен кейін, бала өз суреттерінде, аппликацияларында, қолөнерінде білгендері, көргендері, бастан өткергендері туралы айтуға тырысады. Ол енді ғана иемдене бастаған баланың бейнелеу әрекеті ересек адамның біліктілік нұсқаулығына мұқтаж. Бірақ тәрбиеленушінің баласында табиғатқа тән шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру үшін бейнелеу өнерінде мұғалімнің өзі, балалар шығармашылығында, көркемдік қызметтің қажетті әдістеріне ие болуы керек.
Мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу қызметі көркемдік іс-әрекеттің бір түрі ретінде эмоционалды, шығармашылық сипатта болуы керек. Мұғалім бұл үшін барлық жағдайларды негіздеуге міндетті: ол, ең алдымен, шындықты эмоционалды, бейнелі қабылдауды қамтамасыз етуі керек, балаларға бейнелерді негіздеу тәсілдерін, оларды экспрессивті түрде жүзеге асыру құралдарын үйретуі керек. [2;18]
Оқу процесі балалардың бейнелеу шығармашылығын қалыптастыруға, қоршаған әлемнен, әдебиет пен өнер туындыларынан алған әсерлерін шығармашылық бейнелеуге бағытталуы керек.
Сурет салу, модельдеу, қолдану - бейнелеу іс - әрекетінің түрлері, оның негізгі мақсаты шындықты бейнелеу болып табылады.
Бейнелеу қызметі-мектеп жасына дейінгі балалар үшін ең қызықтыларының бірі.
Бейнелеу қызметі-бұл шындықтың нақты бейнелі танымы. Балалардың ақыл-ой тәрбиесіне арналған кез-келген танымдық іс-әрекет сияқты маңызды.
Мақсатты визуалды қабылдаусыз - бақылаусыз бейнелеу қабілетін игеру мүмкін емес. Кез-келген затты салу, мүсіндеу үшін алдымен онымен танысып, оның пішінін, мөлшерін, түсін, дизайнын, бөліктердің орналасуын есте сақтау керек.
Балалардың ақыл-ой дамуы үшін қоршаған әлем объектілерінің кеңістіктік орналасуының алуан түрлілігі, әртүрлі шамалар, түрлі түсті реңктер туралы идеялар негізінде білім қорының біртіндеп кеңеюі маңызды.
Көрнекі іс-әрекеттің екі түрі бар: мұғалім ұсынған тақырыптағы сабақтар (жаңа бағдарламалық материалды игеру, өткенді қайталау) және кез-келген бала таңдаған тақырып (оның ниеті бойынша).
Бір немесе басқа түрді таңдау Оқу тапсырмасының сипатымен, балалардың бейнелеу қабілеттері мен дағдыларының деңгейімен, олардың жас ерекшеліктерімен анықталады .
Кіші топтарда жаңа бағдарламалық материалды игеру алған дағдылар мен дағдыларды нығайту сабақтарына қарағанда аз орын алады. Бұл жағдайда сабақтың екінші жартысы балалардың жеке қалауы бойынша жұмыс істеуі үшін әдетте бөлінеді. [3;25]
Екінші кіші топта сурет салу немесе модельдеу сабақтарының шамамен үштен бірін кішкентайлардың өздері таңдаған еркін тақырыптарға бөлуге болады. Мұндай сабақтардың басты мақсаты-алған дағдылар мен дағдыларды нығайту және үйренген әдістерді өз бетінше қолдану қабілетіне тәрбиелеу .
Орта топта зерттелген бағдарламалық материалды қайталау-бейнелеу дағдыларын нығайту орталық орынды алуды жалғастыруда, бірақ жаңа бағдарламалық материалды игеруге уақыт саны артып келеді.
Балалардың ниеті бойынша аға және дайындық топтарында негізгі орын беріледі. Мұндай сабақтардың мақсаты-жұмыс тақырыбын өз бетінше белгілеу, суреттің үйренген әдістерін қолдану дағдыларын қалыптастыру.
Жаңа бағдарламалық материалды зерттеу. Бұл сабақтарда жаңа бағдарламалық материалды игеруге орталық орын беріледі. Мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру міндеттері ілеспе болып табылады, сондықтан мұғалім, ең алдымен, балалардың назарын оқу міндеттерін шешуге аударуы керек. Мысалы, көп қабатты үй салу кезінде аға топтағы сабақтың басты мақсаты-екі немесе үш қабатты үйдің терезелері тегіс қатарларда орналасқан сурет салу қабілетін игеру. Бұл негізгі бағдарламалық тапсырма. Суретті орындау барысында балалар қабырғалар мен шатырдың түсін өз бетінше қарастырады, терезелердің саны мен олардың пішіні туралы сұрақ қояды, оларда бар дағдылар мен дағдыларды қолданады.
Сәулет өнерінің басқа өнер түрлерімен байланысын талдаңыз
Сәулет өнерінің барлық өнер шеңберімен өзара әрекеттесуін талдау тұрғысынан біз келесі көркемдік факторларды ұсынамыз: түс және сызық (кескіндеме-графикалық); пластика және көлем (мүсіндік); сөз және интонация (әдеби-поэтикалық); дыбыс пен әуен (музыкалық); қозғалыс және қимыл (театрлық-хореографиялық). Жалпы жүйеге салыстырмалы түрде "жаңа" факторлар мен көркем шығармашылықтың дамып келе жатқан формалары кіреді: кадр (фото-кинематографиялық); сандық алгоритм (сандық-цифрлық). Көп элементті (синтетикалық) өнердің факторлары ерекше интеграциялық рөл атқарады: театрлық, кинематографиялық, сонымен қатар Сәулет өнеріне қатысты көп қырлы дизайн факторы. Бүгінгі таңда концептуалды шығармашылықтың, ойын-сауықтың немесе "шоудың" өзекті тенденциялары, сән құбылыстары жалпы процестер ретінде көрінеді. Айта кету керек, жүйе түбегейлі икемді және динамикалық деп түсініледі, онда әр факторды көршілес көркемдік құбылыстар арқылы көрсетуге болады. Мәселен, мысалы, мүсіннің аналогы пластика хореографияда бар, ал кинематография көптеген өнер құбылыстарының синтезі бола отырып, кадр тілін қолданады.
Сәулет қарапайым тілдік импульстің де, қалыптасқан көркемдік жүйенің де әсерін қабылдайды. Архитектуралық триаданың құрамдас бөліктеріне экспрессивті кодтың "енуін" әр түрлі деңгейде байқауға болады: іргелі, Сыртқы, Сәндік. Сонымен қатар, Сәулет өнері өзара әрекеттесу мүшелерінің қасиеттері мен қасиеттерінен ерекшеленетін түбегейлі жаңа интегралды САПАНЫҢ архитектуралық-көркемдік бірлігінің тууын анықтайды.
Тақырыптық және ертегі желісін салу әдістерін кесте түрінде көрсетіңіз
"Семантикалық желілер" тапсырмасы
Тапсырманың сипаттамасы
Googledocs веб-сервисінің көмегімен (Google суреті ) ертегі сюжеті бойынша семантикалық желі құрылады. Сіз "Колобок", "Теремок", "Қызыл телпек" және т. б. сияқты ертегілерді пайдалана аласыз.
Тапсырманың мәні-ертегінің "нысандарын" бөліп көрсету (мұнда кейіпкерлер ғана емес, заттар да қатысты болуы мүмкін) және етістіктердің көмегімен объектілер арасындағы қатынастарды құру.
Тапсырманың мақсаттары:
Мәтіннен объектілерді оқшаулауды және олардың арасындағы байланыстарды белгілеуді үйрену.
Ақпаратты график түрінде ұсынуды үйрену (семантикалық желісемантикалық график).
Салынған графикке сүйене отырып, ертегі мәтінін талдауды үйреніңіз.
5-билет
Ересек топтарындағы балалардың бейнелеу шығармаларына талдау жасаңыз
Ересектер тобында балалардың заттың негізгі бөліктерін көре және бейнелей білу қабілеттерін дамыту. Көрнекілік пен бейнелі сөз үйлесімділігіне негізделген әр түрлі әдістер мен тәсілдер қолдану. Ересек топ балалардың бейнені дұрыс құра білу, әр түрлі бейнелеу құралдарын өз бетімен пайдалану қабілеттерін дамыту бағытындағы жұмыстар. Нақты затты пайдалану, бейнелеу тәсілдерін көрсету. Кеңістікте бейнелеу қабілеттерін қалыптастыру мақсатында суреттер, слайдтар, кинофильмдер көрсету.
Бейнелеу өнерінің жанрларына сипаттама беріңіз
Пропорция - Пропорция сөзі латын тілінен аударылғанда арақатынас немесе шамалас деген ұғымды білдіреді. Бейнелеу өнерінде пропорция деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады. Әр нәрсенің пропорциясы оның құрлысының ерекшеліктеріне тығыз байланысты.
Перспектива - Перспектива - кеңестікті бейнелеу тәсілінің заңдары. Перспектива латынның сөзінен аударғанда арғы бергі жақты айқын көру деген мағынаны білдіреді. Перспектива заңдылығын зерттеу кезінде неміс суретшісі Альберхт Дюрер үлкен үлес қосқан.
Портрет - Портрет (фр. Portraіt, portraіtе -- бейнелеу) -- бейнелеу өнерінің жанры, адам бейнесін живопись яки графика түріндегі бейнесі. Портрет бейнелеу өнерінің барлық түрімен: сұңғат (живопись), мүсін, графика, мозаика, т.б. жазыла береді. Портреттің негізгі міндеті -- адамның сыртқы ұқсастығын айнытпай берумен қатар, ішкі жан дүниесін, мінез-құлқын ашып көрсетіп, дәуірлік-тарихи ұлттық тұлғасын шынайылықпен бейнелеу.
Натюморт - Натюрморт (фр. Nature morte - өлі табиғат) - бейнелеу өнері жанрының бірі; қоршаған ортадағы бір құрылымға топтастырылған түрлі тұрмыстық заттар мен жеміс - жидектерді, өсімдіктер, тағамдарды бейнелеу.
Натюрморт - жансыз заттар мен әр түрлі бейнеленген көркем сурет құралымен орындалған көркем шығарма болып табылады. Натюрморт алғаш рет ХVІІ ғасырдың басында Голландияда пайда болған.
Пейзаж - Пейзаж (фр. paysage - мекен, өлке) - белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі. Тақырыпты толығырақ ашу үшін Пейзаж кескіндеме жанрының басқа түрлерінде де (портрет, баталия жанры, т.б.) қолданылады. Пейзажда суретшінің сезімі, көңіл-күйі, түсінігі, табиғатқа деген эстетикалық, этикалық көзқарасы аңғарылады.
Әр түрлі жас топтарында бейнелеу іс-әрекетін ұйымдастыру тақырыбында қысқаша мәлімдеме жазыңыз
Әр жастағы топта тәрбиеші сабақтың бағдарламалық мазмұнын әрбір жаңа материалды түсіндіруді тек бір жас тобында ғана жүргізетіндей ойластырады. Қалған жас топшаларына мақсаты -- алдыңғы сабақтарда алған білімдерін, іскерліктері мен дағдыларын бекіту, нақтылау болатын тапсырмалар жоспарлайды. Кіші балаларға тапсырманы түсіндіре отырып, тәрбиеші үлкендердің тәжірибесіне толық сүйеніп, тіпті олардың жұмысын пайдалана алады. Мұндай ұйым үлкен балалардың білімді терең меңгеруіне ықпал етеді, олардың кіші балалардың алдында беделін арттырады. Барлық балалар арасында тапсырмаларды бөле отырып, тәрбиеші ойын әдістері мен тәсілдерін қолдана алады (мысалы, кішкентай балалар суретін салуды өтінді, ал басқа ойыншықтар үлкен балаларға жүгінді). Тапсырмаларды бөлу әр түрлі суреттерді алуға мүмкіндік береді. Ересек балаларға тапсырмаларды түсіндіру барысында кіші балалар алдағы жұмысқа деген қызығушылығын жоғалтпауы үшін тәрбиеші оларды ассистент ретінде пайдаланады, оларға фланелеграфтағы ересек жолдастарының әңгімелерін немесе үстел театры фигураларының көмегімен суреттеуді ұсынады. Сабақтың негізгі бөлімінде тәрбиеші балалардың іс-әрекетіне басшылық жасаудың нысандарын, дәйектілігін алдын ала анықтайды және бір жас кіші топты басқарудан екіншісіне ауысу кезеңдерін белгілейді. Егер, мысалы, бесінші жастағы балалар сопақ формамен алғаш рет танысса, онда мұндай күрделі бағдарламалық міндетті шешу тәрбиешіден неғұрлым белсенді жұмысты талап етеді. Түсіндіргеннен кейін, кіші балалардың жұмысын қадағалай отырып және тапсырмаларды орындау деңгейін ескере отырып, тәрбиеші оларға қандай да бір заттың бейнесіне еліктеуді ұсынады, ал өзі үлкендердің қызметін басшылыққа алады. Сабақ соңында тәрбиеші топты тәрбиелік және дамытушылық маңызы бар барлық балалар қызметінің нәтижелерін талдайды. Кіші балалар өздерінің ересек жолдастарының жұмыстарын қарастыра отырып, оларды талдай отырып, белгілі бір тәжірибе жинақтайды.Сонымен, Тауык ертегісі бойынша сурет салу сабағында тәрбиеші бір үстел үшін екі баланы -- бесінші және жетінші жастағы балаларды отырғызып, үлкендерге тауық салуды, ал кішілерге -- бірнеше қарапайым яичек және бір алтын салуды ұсынады. Немесе: алтыншы және жетінші жастағы екі баланы біріктіріп, бір -- біріне шетен, екіншісі -- тышқан мен аналық тауық салу тапсырмасын береді. Бір үстел басында отырған балалар бір-бірін қайталамауы маңызды, бірақ олардың мазмұны жағынан әртүрлі суреттер бір ертегінің жалпы сюжетімен тығыз байланысты болуы тиіс.
6-билет
Сәулет өнерінің түрлерін толықтай ашып көрсетіңіз
Сәулет өнері мынандай түрлерге бөлінеді:
1. Тұрмыстық - тұрғын үйлер,котедждар;
2. Қоғамдық - мәдени орталықтар т.б;
3. Өнеркәсіптік - фабрика, завод т .б;
4. Транспорттық - теңіз порттары,аэропорт,темір жолдар, автобекеттер,метролар.
5. Инженерлік - құрылыстық - бөгеттер, үлкен көпірлер т.б.
6. Кіші көлемді сәулет - фонтан, баспалдақтар, қоршаулар,аялдама т.б.
Қайта өрлеу дәуірінің өнерін сипаттаңыз
Орта ғасырлар тарихы деп аталатын дәуірде дүниежүзілік мәдениет пен өнер тарихында жаңа кезең басталды. Бұл кезең -- "Қайта өрлеу мәдениеті" деген атпен тарихқа енді. Қайта өрлеу дәуірінің алғаш дамыған жері Италия елі болды. Ол дамыған, өркендеген мемлекет еді. Онда саяси, рухани-эстетикалық көзқарастар туып, адамдардың ой өрістерінің көмегімен әрекет жасауға болатынына көздері жете бастады. Сондықтан ғылымға деген, әлемнің тұңғиық сырларын ашуға деген құштарлықтары арта түсті. Бұл ғылым мен өнерге барынша ден қоюға жол ашты. XV -- XVI ғасырларда өмір сүрген Италияның мәдениет қайраткерлері өз дәуіріндегі өнер өрісін өте жоғары бағалады. Енді Батыс Еуропада өркендеу дәуірі қалыптаса бастады. Мұндағы басталған өнер, әдебиет, мәдениет, ғылым саласындағы бетбұрыс -- бірте-бірте Англия, Германия, Франдия, Испания, Голландия және тағы басқа елдерге тарады. Қайта өрлеу мәдениеті антикалық өнер мұраларының үлгісіне байланысты болды. Алғашқы қайта өрлеу дәуірінің негізгі дамыған орталығы Флоренция болды, кейін XVI ғасырда Римге ауысты. Мұндағы түбірлі өзгеріс сәулет саласында болды. Сәулетшілер Италияда етек жайған романдық және готикалық стильдерден біржолата бас тартты. Қайта өрлеу дәуірінің ең белгілі ғимараты -- Римдегі Әулие Петр кцмбезі. Бұл ғимарат жұз жылдан астам уақыт бойы тұрғызылды. Құрылыстың алғашқы жобасын жасаған сәулетшілер -- Браманте мен Микеланджело есімдерін айтуға болады. Сәулетші Микеланджело биіктігі 132 метрлік зор кұмбезді салуды ойластырған. Қайта өрлеу ғимараттары түрлі бағаналармен көмкеріліп, аса күрделі жасалды. Алғашқы қайта өрлеу дәуірінің тағы бір мүсіншісі -- Андреа дель Верроккио (1435 -- 1488). Ол Донателлоның шәкірті, жолын жалғастырушы болды. Оның атақты мүсінескерткіші -- әскери қолбасшы, полковник Коллеониге тұрғызылған шығармасы Венецияда орын алған.
Бейнелеу өнерінің жанрларын кесте түрінде көрсетіңіз
Түрлері
Анықтама
Пейзаж
Пейзаж (фр. paysage - мекен, өлке) - белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі. Тақырыпты толығырақ ашу үшін Пейзаж кескіндеме жанрының басқа түрлерінде де (портрет, баталия жанры, т.б.) қолданылады. Пейзажда суретшінің сезімі, көңіл-күйі, түсінігі, табиғатқа деген эстетикалық, этикалық көзқарасы аңғарылады.
Портрет
Портрет (фр. portraіt, portraіtе -- бейнелеу) -- бейнелеу өнерінің жанры, адам бейнесін живопись яки графика түріндегі бейнесі. Портрет бейнелеу өнерінің барлық түрімен: сұңғат (живопись), мүсін, графика, мозаика, т.б. жазыла береді. Портреттің негізгі міндеті -- адамның сыртқы ұқсастығын айнытпай берумен қатар, ішкі жан дүниесін, мінез-құлқын ашып көрсетіп, дәуірлік-тарихи ұлттық тұлғасын шынайылықпен бейнелеу.
Перспектива
Перспектива - кеңестікті бейнелеу тәсілінің заңдары. Перспектива латынның сөзінен аударғанда арғы бергі жақты айқын көру деген мағынаны білдіреді. Перспектива заңдылығын зерттеу кезінде неміс суретшісі Альберхт Дюрер үлкен үлес қосқан.
Пропорция
Пропорция сөзі латын тілінен аударылғанда арақатынас немесе шамалас деген ұғымды білдіреді. Бейнелеу өнерінде пропорция деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады. Әр нәрсенің пропорциясы оның құрлысының ерекшеліктеріне тығыз байланысты.
Натюморт
Натюрморт (фр. nature morte - өлі табиғат) - бейнелеу өнері жанрының бірі; қоршаған ортадағы бір құрылымға топтастырылған түрлі тұрмыстық заттар мен жеміс - жидектерді, өсімдіктер, тағамдарды бейнелеу.
Натюрморт - жансыз заттар мен әр түрлі бейнеленген көркем сурет құралымен орындалған көркем шығарма болып табылады. Натюрморт алғаш рет ХVІІ ғасырдың басында Голландияда пайда болған.
7-билет
1.Мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу өнері теориясы мен әдістемесі пәнінің мақсаты, міндеттерін жазыңыз.
Пәннің мақсаты, оның оқу үрдісіндегі орны- студенттердің эстетикалық мәдениетін көтеру және мектеп жасына дейінгі балаларды бейнелеу өнері құралдары арқылы оқыту мен тәрбиелеудің әдістеріне үйрету.
Пәнді оқыту міндеттері:
Болашақ балалар мекемелері қызметкерлерін бейнелеу өнері тарихы мен құрылысына үйрету;
Сурет салуда, кескіндеме, композицияда, бейнелеу әсерлі құралдарын пайдалану дағдылары мен біліктерін қалыптастыру;
Көрнекі құралдар, дидактикалық материалдар жасау, оларды сабақта қолдануда үйрету;
Педагогикалық және әдістемелік әрекеттерге үйрену;
2.Бейнелеу өнері туралы сипаттаңыз
Бейнелеу өнері - дүниені көзбен көріп түйсіну негізінде бейнелейтін
пластикалық өнердің бір саласы.
Бейнелеу өнері негізінен кескіндеме, мүсін, графика жатады. Бейнелеу
өнерінің белгілері архитектура, безендіру және қолданбалы өнерде көрініс
табуы тиіс. Сондықтан шартты түрде оларды да бейнелеу өнері қатарына
жатқызамыз. Сондай-ақ, театр, кино, теледидарға безендіруді, көркем
дизайнды да бейнелеу өнері ретінде таниды. Бұл өнердің де негізінде адам,
табиғат және заттық әлемді тұтастықта, бірлікте қарастыру жатыр. Бейнелу
өнері дүниені байқау, бақылау, көру нәтижесінде оның көркем бейнесін
жасайды. Әр ғасыр, дәуір, кезеңде пайда болды. Бейнелеу өнерінің
туындылары өзіндік бейнелеу жүйесі мен көркемдік үндесудің түрлі типтерін
құрайды. Бұл өнер танымдық, құндылық және қарым-қатынастық қызметімен
де ерекшеленеді.
3.Бейнелеу өнерінің басқа пәндермен байланысын класстер әдісін сызыңыз
Бейнелеу өнерінің басқа пәндермен байланысы
Математикамен байланысты. оның ішінде геометриялық ұғымдар мен түсініктер, заңдылықтар мен сызба есептердің бейнелеу өнері сабағында өте көп кездесуі - пәнаралық байланыстар үшін қажет оқу материалдары
Жаратылыстанумен байланысты. Алуан түрлі гүлдер, жеті түсті әсем кемпірқосақ, ғажайып табиғат көріністері, бәрі-бәрі оқушыларды сұлулық сезімге бөлейді. Ол заттарды, көріністерді көру және сезіну - дүниетанушылық және эстетикалық міндет.
Еңбекке баулумен байланысты. ейнелеу өнерінде, әсіресе ондағы тәжірибелік оқу іс-әрекетінде анық көрінеді. Сәнді бұйымдар жасау, қолөнер бұйымдарымен танысып, олардың жасалу жолдарынан мағлұматтар алу, аппликация, мүсіндеу сияқты бейнелеу өнері сабақтарындағы эпизодтарында байқалады.
8-билет
1.Египет өнері тарихының кезеңдерін талдаңыз.
Ежелгі Египет өнерінің тарихы 4 мың жылдан астам уақытты қамтиды. Сол себепті Египет өнері үлкен қызығушылық туғызады. Өйткені адамзат тарихындағы бірінші таптық қоғам өнердің дамуын анықтаумен қатар, Египет құлиеленуші қоғамының өміріндегі өзгерістерді толығымен зерттеуге мүмкіндік береді. Осыған байланысты, ежелгі. Египет өнері тарихы мынандай кезеңдерге бөлінеді:
Династиялыққа дейінгі кезең немесе Ерте патшалық (б.з.д 4 м.ж.) Ежелгі патшалық (б.з.д жж.)
Орта патшалық (б.з.д XXI XIX ғг. басы) Жаңа патшалық (б.з.д XVI XII ғғ.)
Кейінгі уақыт (б.з.д XI ғ. 332 жж.) эллинизм мәдениетіне көшу кезеңі.
2.ХІХ ғ-дың 20-40 жылдардағы бейнелеу өнерін сипаттаңыз
20 ғасырдың 20 - 30 жылдары 'Қазақ бейнелеу өнері шеберлері алғашқы қадамдарын жасады. Жас суретшілер кескіндеме мен графиканың кәсіптік шеберлігін меңгерді. Олар (Н.И.Крутильников, Ә.Қастеев, Ә.Ысмайылов, И.И. Савельев, Б.Сәрсенбаев, Қ.Қожықов, т.б.) өздерінің қарапайым мазмұнға құрылған алғашқы еңбектерінде елімізде болып жатқан өзекті өзгерістерді бейнелеуге ұмтылды.
1928 жылы Семейде бейнелеу өнері шығармаларының алғашқы көрмесі ұйымдастырылды. Қазақстан суретшілерінің кәсіптік шеберлікті тез игеруіне сол кездегі одақтас республикалардың, Мәскеу мен Санкт- Петербург шеберлерінің (Б.В. Иогансон, А.А. Дейнека, С.В. Герасимов, А.А. Пластов) тәжірибесі көп көмектесті.
1933 жылы республика Суретшілер одағының ұйымдастыру комитеті құрылды. 1934 жылы Мәскеудегі Шығыс мәдениетінің мемлекеттік мұражайында қазақ суретшілерінің тұңғыш көрмесі ұйымдастырылып, бір жыл өткен соң Алматыда Қазақ мемл. Көркемсурет галереясы ашылды. Әлеум.-экон. Және мәдени өмірдің жаңа жағдайлары, түбегейлі уақыт талаптары шығармаларға тың тақырып болды
3.Орта Азия өнері тақырыбында эссе жазыңыз.
Орта Азия да бейнелеу өнерінің дамығандығы жөнінде айтатын болсам. Ресейлік отарлау нәтижесінде Орта Азияда еуропалық бейнелеу өнері - кескіндеме, мүсін және графика дамыды. Кеңес өкіметінің алғашқы жылдары модернизм пайда болды, ол орыс авангардтық қозғалысынан шабыт алды. 1980 жылдарға дейін Орта Азия өнері кеңестік өнердің жалпы тенденцияларымен қатар дамыды. 90-шы жылдары облыстың өнерінде елеулі өзгерістер болды. Институционалдық тұрғыдан алғанда, кейбір өнер салалары өнер нарығының тууымен реттелді, кейбіреулері ресми көзқарастардың өкілдері ретінде қалды, ал көпшілігі халықаралық ұйымдардың демеушілігімен өтті. 1990 - 2000 жылдар қазіргі заманғы өнердің қалыптасу кезеңі болды. Аймақта көптеген маңызды халықаралық көрмелер өтіп жатыр, Орталық Азия өнері Еуропа және Америка музейлерінде ұсынылған, Венеция биенналесіндегі Орталық Азия павильоны 2005 жылдан бері ұйымдастырылып келеді.Осы себепті бейнелеу өнері 2005 жылдан бері Орта Азияда дамып келе жатыр.
9-билет
1.Балаларды эстетикалық тәрбиелеудегі бейнелеу өнерінің маңызына тоқталыңыз.
Мектепке дейінгі жастағы көркемдік эстетикалық тәрбиенің өрісі кеңейіп, өз деңгейінде жүргізілуі тәрбиешілердің ұлттық психологияны, халықтық тәлім-тәрбие дәстүрлерін тиянақты меңгеруіне және өз жұмысында сапалы пайдалана білуіне байланысты. Балабақша тәрбишісі бағдарламалық және оқу- әдістемелік талаптарды орындаушы ғана емес, ол балалармен жүргізілетін тәрбие жұмысында кездесетін күрделі мәселелерді өздігінен шешетін, он жүзеге асыратын ұстаз.
Эстетикалық бағытта бейнелеу іс-әрекеті (сурет, мүсіндеу, жапсыру) түрлері еңбек тәрбиесі, құрастыру және музыка сабақтары арқылы балалардың эстетикалық қабылдауын, сезімін, көркемдік талғамын дамыту іскерлік- дағдыларды меңгеруге, ұлттық қол-өнер ерекшеліктерін, оның әсемдігін сезінуге көңіл бөледі.
2.Балаларға арналған көркем шығармаларды іріктеу ерекшеліктерін талдаңыз.
Балабақшаларда тәрбиелеу және білім беру жұмыстарының негізгі түрі - ұйымдастырылған оқу іс - әрекеті. Ол жас ерекшеліктеріне қарай бөлінген балалар тобында тәрбиешінің басшылығымен өткізіледі. Тәрбиеші бағдарламалық материалға талдай жасай отырып, тіл дамыту жұмыстарын, ҰОІӘ түрлерін (ойын- ҰОІӘ, сурет, ойыншық көрсетіп әңгімелесу, шығарма оқу, сөздің дыбысталуын дұрыс айтуға үйрету, т.б) белгілейді. Оған қажетті материалдар әзірлейді.
Бағдарламада бұл жастағы балаларға әңгімелеуге, оқып беруге халық ауыз әдебиеті, балалар жазушыларының шығармалары, туысқан халықтар әдебиеті ұсынылады.
2-3 жастағы балаларға ертегілерді аузекі әңгімелеп, 2-3 рет қайталайды. Соңынан ертегі мазмұнын еске түсіру үшін жаттығу жүргізіледі. Ертегі оқудан бұрын дайындық жұмыстары жүргізіледі.
Мысалы: Лақтар мен қасқырлар ертегісі оқылса, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Пейзаж. Перспектива. Гуашь және акварель бояуымен табиғат элементтерінің суреттерін салыстырыңыз
Пейзаж (фр. paysage - мекен, өлке) - белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі. Тақырыпты толығырақ ашу үшін Пейзаж кескіндеме жанрының басқа түрлерінде де (портрет, баталия жанры, т.б.) қолданылады. Пейзажда суретшінің сезімі, көңіл-күйі, түсінігі, табиғатқа деген эстетикалық, этикалық көзқарасы аңғарылады.
Бейнелеу өнері әдістемесі саласындағы перспективаны оқытуға байланысты олқылықтарды жою мақсатында жүргізілген зерттеудің нәтижесінде перспектива мен оны бейнелеу ережелерінің ішінен балабақша балаларының жас ерекшеліктеріне сай ең негізгі қажеттілерін алу керек.
Гуашь - қағаз бетіне қалың жағылатын қою бояу. Көбінесе сәндік сурет салуға әбден қолайлы бұл бояумен жұмыс істеудің тәсілі өте көп. Жеке және бірнеше қосымша түстермен жұмыс істеуге болады.
Акварель деген атау латынның aqua су деген сөзінен шыққан. Бұл сөз суға енгізілген бояуларды да, сол бояулармен салынатын шығармаларды да білдіреді.
Акварель бояуына арналған қылқаламдар ақ тиін, күзен, бұлғын сияқты ұсақ жануарлардың қылынан жасалады. Майлы бояуды пигментті зығыр майымен араластыру арқылы алады.
Түрлі суретші шығармалары қоршаған ортаны, табиғатты, дүниені танып-білуге, сұлулық пен әсемдікті көре, сезіне білуге ұмтылдырады. Бейнелеу өнері бізді сұлулық әлеміне жетелейді.
Табиғатты бейнелеу тақырыбы бойынша дымқыл қағазға табиғат көрінісін салу оқушылардың жұмыс істеуін жылдамдатады. Сондықтан табиғаттың бір сәтін қағаз бетіне тез түсіру оқушылардың шапшаң жұмыс істеуін керек етеді.
Портреттің қазіргі және бұрынғы тарихы мен дамуын талдаңыз
Портрет (фр. portraіt, portraіtе -- бейнелеу) -- бейнелеу өнерінің жанры, адам бейнесін живопись яки графика түріндегі бейнесі.
Портрет ежелгі Мысыр, Қосөзен, Грек, Рим өнері дәуірінен белгілі. Көне дәуірдегі озық портрет үлгісі мүсінші Тутмес сомдаған Нефертитидің бейнесі (б.з.б. 16 ғ.). Орта ғасырларда портрет өнері Қытайда, Жапонияда дамып, Орталық Азия, Әзірбайжан, Ауғанстан (Бекзад Камал әд-Дин), Иран (Реза Аббаси) елдерінде миниатюралық портрет қанат жайды. Еуропада портрет өнерін қайта өрлеу дәуірі суретшілері (Б. ди Джотто, Мазаччо, С.Боттичелли, Леонардо да Винчи, С.Рафаэль, Тициан, т.б.) дамытты (15 -- 16 ғ-лар). Портреттің нағыз гүлденген кезеңі -- Х.Рембрант, Х. ван Рейн, Ф.Хальс, А. ван Дейк және Д.Веласкес, т.б. өмір сүрген дәуір (17 ғ.). Ресейде портрет 18 ғ-да (Ф.Рокотов, Д.Левицкий, В.Боровиковский, т.б.) өркендеп, одан әрі оны И.Репин, В.Серов, М.Сарьян, мүсіншілер В.Мухина, Е.Вучетич, т.б. жалғастырды. Қазақ тарихында мүсіндік портреттің дені ежелгі түркі қағандығы (5 -- 8 ғ-лар) мен қыпшақ заманы (8 -- 13 ғ-лар) кезеңіндегі балбалдар мен тас мүсіндер. Қазақтың тұңғыш суретшісі Ш.Уәлиханов портрет ағымында көп еңбек етті ("Сұлтан Мамырхан Рүстемов", "Тезек төре", қарындаш, 1856 ж., "Алатау қырғызы" түрлі-түсті қарындаш, 1856 ж.). 20 ғ-дың басынан қазақ суретшілері Ә.Қастеев, Қ.Телжанов, Н.Нұрмұхамедов, А.М. Черкасский, Г.Исмаилова, А.Ғалымбаева, М.Кенбаев, Х.Наурызбаев, Ү.Әжиев, т.б. Портрет жанрын ұлттық үрдісте дамыта білді. Кейінгі толқын суретшілері С.Айтбаев, А.Аканаев, С.Досмағанбетов, Е.Сергебаев, М.Аманжолов, А.Дүзелханов, Ж.Сыдықов, Д.Қасымов, Б.Мырзахметов, Ә.Жұмабай, Н.Далай, т.б. Портрет өнерін жаңа қырынан дамытты. Бүгінгі аламан заманда портрет шеберлері алтыннан арман боп бара жатыр. Портет жанры көптеген туыстас жанрлармен өзара байланыста (мысалы, пейзаж). Бұл практика жүзінде шыңдалады.
Сызықтар мен штрихтар жүргізу тәсілдерін кесте түрінде талдау жасаңыз
Сызықтар
Айырмашылығы
Штрихтар
Сурет салудың негізгі тәсілдерінің бірі - сызық жүргізу. Жіңішке сызықтар жүргізу арқылы болашақ пішіннің нобайы жасалады. Осы сызықтармен негізгі пропорциялар белгіленіп, суреттің жеке беліктері салынады. Сызық жүргізу арқылы сурет кейпі белгіленеді. Пішіннің түрі түсетін жарыққа қарай өзгеретіндіктен, сызықтың түрі де өзгереді. Мұндай сызық штрих сызық немесе кеңістік сызық деп аталады.
Штрихтардың басқа сызықтардан (сызба сызықтарынан) айырмашылығы - мұның кеңістік сипаттары көбірек. Мәселен, сызықтар деп өзіндік дербес мәні бар ұзын сызықтарды айтсақ, ал штрих - қысқа сызық, әрі ол басқа штрихтармен бірлестікте ғана белгілі бір мәнге ие бола алады. Басқаша айтқанда, сызықтар пішіннің шекараларын белгілеп, олардың сұлбасын (контур) жасаса, ал штрихтар тобы пішінге өң-рең береді. Сөйтіп, жеңіл, болар-болмас көрінетін сызықтардың көмегімен болашақ жалпы пішін, қимыл-қозғалыс, кеңістік беріледі.
штрих дегеніміз - суретке салынатын заттың объектісін, яғни, оның сурет салушыдан қанша кашықтықта тұрғандығын, қандай материалдан жасалғандығын және сыртқы түсін белгілейтін сызық. Штрихтарды оңға, солға немесе төмен (өзіңе қарай) сызуға болады, ал қарындаштың ұшын жоғары қарай (өзінен әрі қарай) жүргізуге болмайды.
Егер штрих сызығы дұрыс жүргізілмеген болса, оны өшірмей-ақ дәл сол жанынан екінші сызық жүргізген дұрыс. Сонда жіңішке жүргізілген алғашқы дәл емес штрих сызықтары суретке қарағанда көзге түспейді де, сурет салынып біткенде ол сызықтар көрінбей қалады.
2-билет
Декаративті бейнелеу өнерін талдаңыз
Қолданбалы сәндік өнер де бейнелеу өнерінің өзге түрлері сияқты балалардың сұлулықты сезіну қабілетін дамытады.
Қолданбалы сәндік өнердің бір түрі декоративті сурет салу. Халықтық декоративті өнеріне жататын туындылар балалар ұғымына өзінің әсемділігімен, композициясының қрапайымдылығымен өте жақын. Педагог балаларды еліміздің әр түрлі халықтардың, өлкелердің декоративті өнерімен таныстыра отырып, олардың бойында Отанға, әрі ғажап сұлулықтың жасампаз иелеріне деген сүйіспеншілік сезімдерін тәрбиелеуге тиіс.
Декоративті сурет салуға үйрететін педагогтың алдында мына төмендегідей міндеттер тұрады:
-әр түрлі формадағы ою-өрнектерді құруға байланысты композицияларды сезіне білетін қабілетті дамыту;
-түсті сезіну қабілетін дамыту;
-декоративті өнердегі әр қилы стильдерді айыра және ондағы кейбір элементтерді өз творчествасында пайдалана білу қабілеттерін дамыту;
-қарындашпен, қылқаламмен жұмыс істеуде жинақтаған техникалық дағдыларын одан әрі жетілдіруі керек;
Педагог балаларды декоративті сурет салуды үйретуде олардың өрнек - нақыштардағы барлық компаненттердің бояулардың әр қилы түсімен, композициямен, форма элементтерімен өзара тығыз байланысын көре білу қабілетін дамытуға тиіс.
Балалар декоративті сурет салумен таныса отырып, симметрия және ритм деген ұғымдарды анық түсініп, ұғынып алуға тиіс. Өйткені, декоративті өнер ритм мен симметриясыз өмір сүре алмайды.
Декоративті сурет салуда түсті сезіне білу қабілетін дамыту маңызды міндет ретінде дараланады. Оюлы нақышта бояудың түсі композициясымен тығыз байланысты, ал ою-өрнекте олар бір-бірінен бөлінбейтін біртұтас бірлікте болады.
Әрине, мектеп жасына дейінгі балалардың түсті сезіне білу қабілеті ерте дами бастағанмен олар түстің үйлесу мүмкіндіктерінің бәрін бірдей меңгере алмайды.
Декоративті сурет салуда бояудың алуан түсін пайдалану міндеттері әрбір топтың өзінде ақ қиындай , күрделене түседі. Мұның өзі әуелде барынша ашық, анық қарама қарсы түстердің үйлесімінен басталады да, жұмсақ және суық түстердің әр түрлі реңктерін үйлестірумен аяқталады
Балалар дамуында бейнелеу іс-әрекетінің маңызын сипаттаңыз
Бейнелеу іс-әрекеті жөніндегі сабақтар, оқу тапсырмаларын орындаудан басқа, балаларды жан-жақты дамытудың маңызды құралы болып табылады. Сурет салуға, мүсіндеуге, жапсыруга, құрастыруга үйрету мектеп жасына дейінгі балаларға ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық жэне дене тэрбиесін беруге жәрдемдеседі. Бейнелеу іс-әрекеті қоршаған өмірді танып-білумен тығыз байланысты. Мұның өзі алдымен материалдардың (қағаз, қарындаштар, бояулар, әрекетінің маңызы сазбалшық жэне т. б.) қасиеттерімен тікелей танысудан, эрекеттің алынған нәтижемен байланысын танып-білуден басталады. Онан әрі қарай бала айналадағы заттар туралы, материалдар мен жабдықгар туралы білім алуын жалғастыра береді, алайда оның материалға деген ынтасы өз ойын, айналадағы дүниеден алған эсерін бейнелеу формасында беруге үмтылуымен сабақтасып жатады. Затты дүрыс бейнелеу үшін ол туралы айқын түсінік болуы, яғни заттың сипатты белгілерін - олардың бір-бірімен ара қатынасын, формасын, түсін көре білу керек. Мектепке дейінгі сәби жастағы бала өз суреттерінде бар болғаны (кейде онша елеулі емес) неғүрлым ашық бірнеше белгілерін бөліп алады. Мысалы, адамның суретін сала отырып, балалар кейде көзде көзілдірікті, жоқ көйлектің түймесін салып, оларды негізгі бөліктерінің бірі деп есептейді. Мақсатты үйрету нэтижесінде балалар бейнеленіп отырған нэрсенің басты, елеулі белгілерін бөліп алады. Бейнелеу іс-эрекетімен айналысуда балалардың айналадағы заттар туралы көзбен көріп үғынуы нақтыланып, тереңдей түседі
Бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастыру әдістерін кесте түрінде талдаңыз
Әдістер:
Мағынасы:
Бастыру әдісі
Әртүрлі заттармен бастыру арқылы сурет салу балабақша дәстүріне айналып келеді. Аталмыш техника арқылы жұмыс істеу балаларда жағымды эмоция тудырады, таныс тұрмыстық заттарды көркем сурет салуға қолдану мүмкіншілігін ашады. Бастыру үшін әртүрлі заттарды қолдануға болады.
Көкөністер бастырмасы
Балалар бастырма көмегімен салынған бейнеге ерекше қызығушылық танытады. Әсіресе көкөніс қалдығынан балалардың көз алдында даярланған штамптар даяр сатып алғандарға қарағанда қызығушылықты үдете түседі. Картоп, сәбіз, асқабақ қабығынан, және қызылшадан түрлі пішіндер жасауға болады.
Саусақпен сурет салу әдісі
Саусақпен сурет салу-алақанмен, саусақпен, табанмен бейнелеудің тағы бір тамаша әдісі. Бұл әдіс гуашь, майлы бояудың қасиетін (қанықтық, жұмсақтық) сезінуге көмектеседі. Балаларға алақан немесе саусаққа әр түсті бояу жағу арқылы заттың суретін салу ұсынылады, сондай-ақ таяқша, мақта, мата, поролонды қолдануға болады.
Далаппен сурет салу
Дәстүрден тыс әдістер жинағына ескі далаппен, лакпен, көз бояйтын теньмен сурет салуды жатқызуға болады.Бірақ педагог өте мұқият, сақ болып, бұл заттарды бала қолы жетпейтін орынға қою керек. Бала анасының косметика қолданғанын бақылағанды ұнатады.
Нүктелер арқылы сурет салу
Нүктелер арқылы сурет салу (нүктелі сурет) дәстүрден тыс әдіске жатады. Сурет көптеген жекеленген нүктелер арқылы бейнеленсе, онда бұл сурет салу техникасы пуантилизм деп аталады. Нүктелер саусақ немесе қылқалам ұшымен тықылдату әдісі арқылы түсіріледі, нүктелердің көлемдері әр түрлі болуы мүмкін.
Құммен сурет салу әдісі
Балаларға құммен сурет салу өте қызықты болмақ, өйткені олар құммен ойнағанды қатты ұнататыны сөзсіз.
3-билет
Сәулет өнерінің ерекшеліктерін жазыңыз
Сәулет өнері адамдардың өмірімен мен қызыметіне қажетті, материалдық тұрғыдан ұйымдасқан орта құрайтын үйлер мен құрлыстар, сондай - ақ кешендер, қоғамның эстетикалық көзқарасына сәйкес құрылыстар, сәулет өнері мәдениет саласын құрайды. Қай елге, қалаға барсақ та, біз ғажайып әдемі сұлулығымен көз тартатын ғимараттар, сарайлар, мешіттер, тұрғын үйлер, өнеркәсіптік кешендер көріп жүрміз. Бірақ осы өнер түрі қалай аталатынын біле бермейміз. Бұндай сұлулық сырын бойына сіңірген өнер туындысын -сәулет өнері немесе архитектура дейді, грек тілінен аударғанда аға құрлысшы деген мағына береді. Архитектура деген тек ғимараттар мен құрылыс салу емес, сонымен бірге адам баласының өмір сүру тіршілігіне қажет кеңістік пен ортаны тиімді, пайдалы етіп ұйымдастыру. Сәулет өнері асқан шеберлікті қажет етеді.
Бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастырудың педагогикалық талаптарына тоқталыңыз
Әдістеме оқу пәні ретінде мұғалімнің оқушылармен жұмысының ерекшеліктерін қарастырады. Әдістеме-оқыту мен тәрбиелеудің ұтымды тиімді әдістерінің жиынтығы. Бұл оқу-тәрбие процесін құру ережелері мен заңдарын зерттейтін арнайы педагогика бөлімі.
Оқыту жүйесі-Жалпы бағыт бойынша біріктірілген оқыту әдістері мен әдістерінің жиынтығы бейнелеу өнері бойынша оқыту жүйесі в.с. Кузин, Б. М. Неменский, т. я. Шпикалова.
Оқытудың сәттілігі оның мақсаттары мен мазмұнын дұрыс анықтауға, сондай-ақ мақсаттарға жету жолдарына, яғни оқыту әдістеріне байланысты.
Педагогикалық жағдайлар жүйесі және олардың сабақтарға әсері бейнелеу өнері
1.Бейнелеу өнерін зерттеуге деген қызығушылықты дамыту-көркем шығармашылықты көрсетудің қажетті шарты. Оқытуды жандандыру құралдарының кешені мыналарды қамтиды: мазмұны, әдістері, оқыту әдістері, оқу қызметінің ұйымдастырушылық нысандары. Жүйе біртұтас болуы керек және оның компоненттері өзара байланысты. Жетекші рөл оқу процесінің барысын бақылауға және оны түзетуге арналған.
2.Оқушылардың өз күштеріне, шығармашылық қабілеттеріне деген сенімін тәрбиелеу оқушылардың белгілі бір қиындықтарды жеңу процесінде жүреді. Әр сабақ үшін жетекші оқу міндетін бөліп көрсету керек, сабақтан сабаққа дейін осы міндеттердің дәйекті күрделенуін қамтамасыз ету қажет.
3.Бейнелеу іс-әрекетінің дәйекті күрделенуі, оқушылардың көркем шығармашылығын дамыту перспективаларын қамтамасыз ету оқытудың әр кезеңіндегі жас ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады. Оқу тапсырмаларының мазмұны оқушылардың көрнекі сауаттылық деңгейіне сәйкес келуі және оны арттыру мүмкіндіктерін ескеруі керек. Қажет балалардың өнермен Үстірт танысумен шектелмей, мүмкіндігінше терең білім мен дағдыларды алуына ұмтылады.
4.Бейнелеу, халықтық, сәндік-қолданбалы өнер және дизайн тілін оқыту, пластикалық өнердің көркемдік экспрессивтілік құралдарын игеру кезең-кезеңімен жүзеге асырылады: бейнелеу өнері шығармаларындағы көркемдік экспрессивтілік құралдарын талдау қабілетін оқытудан бастап, осы құралдарды практикалық жұмыста қолдану қабілетін қалыптастыруға дейін. Бағдарламалық талаптарға сәйкес әр сынып үшін көркемдік экспрессивтілік құралдарын қарастыру қажет: шығарманың бейнелі экспрессивтілігі, форматы, кескінді формат шегінде жазықтықта ұтымды орналастыру, нысандардың пішінін беру тәсілдері, композициялық орталықты бөлу, композициядағы симметрия мен асимметрия, композиция бөліктерін теңестіру, композициядағы ритақ, кеңістікті беру тәсілдері, композициядағы көзқарас, композициядағы хиароскуро және түс.
5.Баланың назарын, оның ойының жұмысын, эмоционалды және эстетикалық жауаптылығын белсендіретін өнертану әңгімелерін немесе әңгімелерін мақсатты, жүйелі қолдану. Әр сабақтың басында эмоционалды әңгіме жүргізу ұсынылады, алдағы жұмыс үшін қажетті білім туралы хабарлайды, осы жұмысқа бейімделеді: көркем және бейнелі сөз оқу-шығармашылық жұмыстарда бейнеленген жарқын бейнелерді жасауға көмектеседі. Әңгімелесулер түрлі көрнекі материалдарды репродукцияларды, ашық хаттарды, иллюстрацияларды көрсетумен сүйемелденеді.
6.Зерттеу үшін бейнелеу өнері туындыларын таңдау келесі принциптермен анықталады:
- бейнелеу өнері туындыларының көркемдік-эстетикалық құндылығы;
- олардың алуан түрлілігіндегі бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары;
- көрнекі материалдардың сапасы.
7.Бейнелеу өнері сабақтарында Tso, арнайы көрнекі құралдарды қолдану. Оқу процесінің тиімділігін арттыру
өздігінен жасалған оқу кестелерін әр түрлі қолдану көмектеседі. Мақсаттар үшіноқушылардың ақыл ой белсенділігін белсендіру карточка сабақтарында қолданыла алады жаттығулар, карточкалар-тапсырмалар.
8. Мұғалімнің жетекшілігімен балалардың табиғатты, ДПИ пәндерін, тарихи сәулет бөлшектерін белсенді зерттеу. Шығармашылық қиялдың дамуында белгілі бір заңдылық бар: шындықты бақылау процесінде алынған визуалды көріністердің қоры неғұрлым көп болса, санада әр түрлі ассоциациялар мен байланыстар соғұрлым белсенді болады. Бұл шығармашылық қиялдың психологиялық негізі. Балаларды бейнелеу іс-әрекетіне дайындау бойынша мақсатты жүйелі жұмыстың болмауы олардың көркемдік және шығармашылық белсенділік деңгейін төмендетеді, суреттегі қателіктерге әкеледі. Сондықтан тапсырмаларды орындамас бұрын балаларды осындай объектілермен және құбылыстармен, мұражайларға барған кезде өнер, тұрмыстық заттармен таныстыру қажет. Бұл оқушыларды тапсырманы орындауға даярлау кезеңдерінің бірі ғана емес, сонымен қатар эстетикалық, патриоттық тәрбие құралы болады, туған халқының тарихымен танысу балалардың ой-өрісін кеңейтеді.
9.Сабаққа шығармашылық, проблемалық тапсырмаларды енгізу мүмкіндігінше сабақтың әр кезеңінде жасалуы керек. Бұл ретте басты талаптардың бірі - балаларға дербестікті ұсыну, бұл оларға педагогикалық көмек қажет болған жағдайда көрсетуді жоққа шығармайды. Оқу міндеттерінің ерекше түрі - импровизацияға арналған міндеттер, бұл шығармашылықтың ең жоғары деңгейі. Сурет, графика, халық шығармашылығының үлгілерін көшіруден бастап Оқушылар өздерінің вариацияларын жасауға көшеді.
Проблемалық мәселелерді шешу формалары:
- оқушылар алдында сұрақтар қою сияқты;
- мектеп оқушыларында бұрыннан таныс объектілердің жаңа функциялары туралы көзқарасты дамытатын тапсырмалар алақанның ізін кез-келген кескінге айналдыру, Сіз қылқаламмен емес, кесіндімен сурет сала аласыз ;
- оқушылардың проблеманы шешудің бұрын белгілі тәсілдерін біріктіре білу қабілетін қалыптастыруға және "қалдық материалдардан"жасалған цилиндр, конус, текше негізінде сәулет құрылыстарын, жануарларды, машиналарды құрудың жаңа тәсілін құрылысын табуға бағытталған міндеттер;
- суреттің өзіндік композициялық шешімін, кескіннің мәнерлілігін, суреттегі қозғалысты беру тәсілдерін табу қабілетін қалыптастыруға бағытталған міндеттер.
Бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастыру үрдісін жоспарлау тақырыбында қысқаша жоспар құрыңыз
Білім беру саласы: Шығармашылық
Бөлімі: Бейнелеу өнері оқыту әдістемесі
Тақырыбы: Қоянның ізі
Мақсаты: Балаларға қоян туралы мағлұмат бере отырып, қоянның ізін бейнесін салу. Акварель бояуы арқылы сурет салу. Қылқаламды дұрыс ұстауы.
Міндеттері:
Білімділігі: Қоянның орман жануары екенін және тіршілігі туралы мағлұмат беру.
Дамытушылығы: Балалар бойындағы шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелігі: Аңдарға деген сүйіспеншілік сезімдерін оятып, қамқорлық жасауға тәрбиелеу
Әдіс-тәсілдері: Көрсету, түсіндіру, тосын сәт, сұрақ-жауап, әңгімелесу, ойын.
Құрал жабдықтар: Суреттер, қылқалам, акварель бояуы, ақ қағаз, акварель бояуының ыдысы.
Ұйымдастырушылық кезең.
Тәрбиеші. Балалар сендер жыл мезгілдерін білесіндер ме? Қазір жылдың қай мезгілі?
Балалар: Қазір жылдың қыс мезгілі
Ұйымдастырушылық- ізденушілік.:
Тәрбиеші: Топқа қоян кіріп келеді.
Қоян: Топқа кіріп: (жылайды). Балалар, балалар сендер маған көмектесесіндер ме? Мен орманда өзімнің көжектерімді жоғалтып алдым.
Тәрбиеші: Ал, енді балалар қоянға көмектесейікші! Алдарында берілген қағаздардың бетінде, көжектердің іздері салынған. Із арқылы қоянның көжектерін табуға көмектесейікші балалар. Ал, енді балалар суретімізді бояуға кірісейік. Ең алдымен қылқаламды аламыз. Содан кейін қыс мезгілі болғаны соң ақ түс пен қояу көк түсті араластырып көкшіл түсті шығаруымыз керек. Ал балалар қолдарымыз әбден шаршаған шығар енді сергіту сәттін бір жасап алайық. (Сергіту сәті)
Тәрбиеші: Ал, енді балалар суретімізді аяқтайық! Көрейікші біз қоянға көмектесе алдық па?
Қоян: Балалар сендер суреттерінді аяқтап қалдындар. Жарайсындар! Сендерге алғысым шексіз. Мен орманда жоғалып кеткен көжектерімді сендердің көмектерің арқылы тауып алдым. Балалар сендерге көп рахмет! Сау болындар.
Балалар: Сау бол!
Күтілетін нәтиже:
Біледі:Қоянның ізін біле отырып, қоянға із арқылы көжектерін тауып алуға көмектесті. Қылқаламды дұрыс ұстай білді.
Игереді:Жабайы андардың қоршаған ортаға деген сүйіспеншілігін игере алды. Акварель техникасы жұмыстарымен жақсы игере алды. Ақ пен көк түсті араластырып ортақ көкшіл түсті игере алды.
Меңгереді:Қоянның ізін бояп отырып, әрдайым көмекке дайын болғаны. Акварель бояуларының түстерін меңгере алды. Пішіні мен көлемді меңгере алды.
4-билет
Балалар бақшасында бейнелеу өнерінің іс-әрекетін ұйымдастырудың мазмұнын ашыңыз
Балабақшадағы бейнелеу қызметі балалардың ұсақ моторикасын, зейінін, бейнелі ойлауын, қиялын және көркемдік талғамын қалыптастырады. Олар сондай-ақ өз қызметін жоспарлауды және басталған жұмысты аяқтауды үйренеді.
Сабақтарда балалар бояулармен жұмыс істейді, балшық пен пластилиннің қасиеттерімен танысады. Табиғи және басқа да әртүрлі материалдармен жұмысты біртіндеп жеңіңіз. [5;78]
Материалдарды қолданудың классикалық әдістерінен басқа, мұғалім инновациялық көркемдік әдістер мен әдістерді ұсынады. Сабақтарда балалар саусақпен, алақанмен, сынған қағазбен, қолғаппен, кляксографиямен және т. б. сурет салу техникасын үйренеді.
Көрнекі іс-әрекет баланы толығымен қызықтырады, жағымды эмоциялар мен қызығушылықты тудырады. Жарқын нәтижелер шабыттандырады, қиялдың ашылуына мүмкіндік береді. Балалардың алдында шығармашылық пен сұлулық әлемі ашылады.
Баланың жеке басының дамуында әр түрлі көркемдік - шығармашылық іс-әрекеттің баға жетпес маңызы бар: сурет салу, мүсіндеу, қағаздан фигураларды кесу және оларды желімдеу, табиғи материалдардан жасалған әр түрлі құрылымдардың негізі және т.б. мұндай іс-шаралар балаларға білім мен шығармашылықтың қуанышын сыйлайды. Бұл сезімді бір күні бастан өткергеннен кейін, бала өз суреттерінде, аппликацияларында, қолөнерінде білгендері, көргендері, бастан өткергендері туралы айтуға тырысады. Ол енді ғана иемдене бастаған баланың бейнелеу әрекеті ересек адамның біліктілік нұсқаулығына мұқтаж. Бірақ тәрбиеленушінің баласында табиғатқа тән шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру үшін бейнелеу өнерінде мұғалімнің өзі, балалар шығармашылығында, көркемдік қызметтің қажетті әдістеріне ие болуы керек.
Мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу қызметі көркемдік іс-әрекеттің бір түрі ретінде эмоционалды, шығармашылық сипатта болуы керек. Мұғалім бұл үшін барлық жағдайларды негіздеуге міндетті: ол, ең алдымен, шындықты эмоционалды, бейнелі қабылдауды қамтамасыз етуі керек, балаларға бейнелерді негіздеу тәсілдерін, оларды экспрессивті түрде жүзеге асыру құралдарын үйретуі керек. [2;18]
Оқу процесі балалардың бейнелеу шығармашылығын қалыптастыруға, қоршаған әлемнен, әдебиет пен өнер туындыларынан алған әсерлерін шығармашылық бейнелеуге бағытталуы керек.
Сурет салу, модельдеу, қолдану - бейнелеу іс - әрекетінің түрлері, оның негізгі мақсаты шындықты бейнелеу болып табылады.
Бейнелеу қызметі-мектеп жасына дейінгі балалар үшін ең қызықтыларының бірі.
Бейнелеу қызметі-бұл шындықтың нақты бейнелі танымы. Балалардың ақыл-ой тәрбиесіне арналған кез-келген танымдық іс-әрекет сияқты маңызды.
Мақсатты визуалды қабылдаусыз - бақылаусыз бейнелеу қабілетін игеру мүмкін емес. Кез-келген затты салу, мүсіндеу үшін алдымен онымен танысып, оның пішінін, мөлшерін, түсін, дизайнын, бөліктердің орналасуын есте сақтау керек.
Балалардың ақыл-ой дамуы үшін қоршаған әлем объектілерінің кеңістіктік орналасуының алуан түрлілігі, әртүрлі шамалар, түрлі түсті реңктер туралы идеялар негізінде білім қорының біртіндеп кеңеюі маңызды.
Көрнекі іс-әрекеттің екі түрі бар: мұғалім ұсынған тақырыптағы сабақтар (жаңа бағдарламалық материалды игеру, өткенді қайталау) және кез-келген бала таңдаған тақырып (оның ниеті бойынша).
Бір немесе басқа түрді таңдау Оқу тапсырмасының сипатымен, балалардың бейнелеу қабілеттері мен дағдыларының деңгейімен, олардың жас ерекшеліктерімен анықталады .
Кіші топтарда жаңа бағдарламалық материалды игеру алған дағдылар мен дағдыларды нығайту сабақтарына қарағанда аз орын алады. Бұл жағдайда сабақтың екінші жартысы балалардың жеке қалауы бойынша жұмыс істеуі үшін әдетте бөлінеді. [3;25]
Екінші кіші топта сурет салу немесе модельдеу сабақтарының шамамен үштен бірін кішкентайлардың өздері таңдаған еркін тақырыптарға бөлуге болады. Мұндай сабақтардың басты мақсаты-алған дағдылар мен дағдыларды нығайту және үйренген әдістерді өз бетінше қолдану қабілетіне тәрбиелеу .
Орта топта зерттелген бағдарламалық материалды қайталау-бейнелеу дағдыларын нығайту орталық орынды алуды жалғастыруда, бірақ жаңа бағдарламалық материалды игеруге уақыт саны артып келеді.
Балалардың ниеті бойынша аға және дайындық топтарында негізгі орын беріледі. Мұндай сабақтардың мақсаты-жұмыс тақырыбын өз бетінше белгілеу, суреттің үйренген әдістерін қолдану дағдыларын қалыптастыру.
Жаңа бағдарламалық материалды зерттеу. Бұл сабақтарда жаңа бағдарламалық материалды игеруге орталық орын беріледі. Мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру міндеттері ілеспе болып табылады, сондықтан мұғалім, ең алдымен, балалардың назарын оқу міндеттерін шешуге аударуы керек. Мысалы, көп қабатты үй салу кезінде аға топтағы сабақтың басты мақсаты-екі немесе үш қабатты үйдің терезелері тегіс қатарларда орналасқан сурет салу қабілетін игеру. Бұл негізгі бағдарламалық тапсырма. Суретті орындау барысында балалар қабырғалар мен шатырдың түсін өз бетінше қарастырады, терезелердің саны мен олардың пішіні туралы сұрақ қояды, оларда бар дағдылар мен дағдыларды қолданады.
Сәулет өнерінің басқа өнер түрлерімен байланысын талдаңыз
Сәулет өнерінің барлық өнер шеңберімен өзара әрекеттесуін талдау тұрғысынан біз келесі көркемдік факторларды ұсынамыз: түс және сызық (кескіндеме-графикалық); пластика және көлем (мүсіндік); сөз және интонация (әдеби-поэтикалық); дыбыс пен әуен (музыкалық); қозғалыс және қимыл (театрлық-хореографиялық). Жалпы жүйеге салыстырмалы түрде "жаңа" факторлар мен көркем шығармашылықтың дамып келе жатқан формалары кіреді: кадр (фото-кинематографиялық); сандық алгоритм (сандық-цифрлық). Көп элементті (синтетикалық) өнердің факторлары ерекше интеграциялық рөл атқарады: театрлық, кинематографиялық, сонымен қатар Сәулет өнеріне қатысты көп қырлы дизайн факторы. Бүгінгі таңда концептуалды шығармашылықтың, ойын-сауықтың немесе "шоудың" өзекті тенденциялары, сән құбылыстары жалпы процестер ретінде көрінеді. Айта кету керек, жүйе түбегейлі икемді және динамикалық деп түсініледі, онда әр факторды көршілес көркемдік құбылыстар арқылы көрсетуге болады. Мәселен, мысалы, мүсіннің аналогы пластика хореографияда бар, ал кинематография көптеген өнер құбылыстарының синтезі бола отырып, кадр тілін қолданады.
Сәулет қарапайым тілдік импульстің де, қалыптасқан көркемдік жүйенің де әсерін қабылдайды. Архитектуралық триаданың құрамдас бөліктеріне экспрессивті кодтың "енуін" әр түрлі деңгейде байқауға болады: іргелі, Сыртқы, Сәндік. Сонымен қатар, Сәулет өнері өзара әрекеттесу мүшелерінің қасиеттері мен қасиеттерінен ерекшеленетін түбегейлі жаңа интегралды САПАНЫҢ архитектуралық-көркемдік бірлігінің тууын анықтайды.
Тақырыптық және ертегі желісін салу әдістерін кесте түрінде көрсетіңіз
"Семантикалық желілер" тапсырмасы
Тапсырманың сипаттамасы
Googledocs веб-сервисінің көмегімен (Google суреті ) ертегі сюжеті бойынша семантикалық желі құрылады. Сіз "Колобок", "Теремок", "Қызыл телпек" және т. б. сияқты ертегілерді пайдалана аласыз.
Тапсырманың мәні-ертегінің "нысандарын" бөліп көрсету (мұнда кейіпкерлер ғана емес, заттар да қатысты болуы мүмкін) және етістіктердің көмегімен объектілер арасындағы қатынастарды құру.
Тапсырманың мақсаттары:
Мәтіннен объектілерді оқшаулауды және олардың арасындағы байланыстарды белгілеуді үйрену.
Ақпаратты график түрінде ұсынуды үйрену (семантикалық желісемантикалық график).
Салынған графикке сүйене отырып, ертегі мәтінін талдауды үйреніңіз.
5-билет
Ересек топтарындағы балалардың бейнелеу шығармаларына талдау жасаңыз
Ересектер тобында балалардың заттың негізгі бөліктерін көре және бейнелей білу қабілеттерін дамыту. Көрнекілік пен бейнелі сөз үйлесімділігіне негізделген әр түрлі әдістер мен тәсілдер қолдану. Ересек топ балалардың бейнені дұрыс құра білу, әр түрлі бейнелеу құралдарын өз бетімен пайдалану қабілеттерін дамыту бағытындағы жұмыстар. Нақты затты пайдалану, бейнелеу тәсілдерін көрсету. Кеңістікте бейнелеу қабілеттерін қалыптастыру мақсатында суреттер, слайдтар, кинофильмдер көрсету.
Бейнелеу өнерінің жанрларына сипаттама беріңіз
Пропорция - Пропорция сөзі латын тілінен аударылғанда арақатынас немесе шамалас деген ұғымды білдіреді. Бейнелеу өнерінде пропорция деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады. Әр нәрсенің пропорциясы оның құрлысының ерекшеліктеріне тығыз байланысты.
Перспектива - Перспектива - кеңестікті бейнелеу тәсілінің заңдары. Перспектива латынның сөзінен аударғанда арғы бергі жақты айқын көру деген мағынаны білдіреді. Перспектива заңдылығын зерттеу кезінде неміс суретшісі Альберхт Дюрер үлкен үлес қосқан.
Портрет - Портрет (фр. Portraіt, portraіtе -- бейнелеу) -- бейнелеу өнерінің жанры, адам бейнесін живопись яки графика түріндегі бейнесі. Портрет бейнелеу өнерінің барлық түрімен: сұңғат (живопись), мүсін, графика, мозаика, т.б. жазыла береді. Портреттің негізгі міндеті -- адамның сыртқы ұқсастығын айнытпай берумен қатар, ішкі жан дүниесін, мінез-құлқын ашып көрсетіп, дәуірлік-тарихи ұлттық тұлғасын шынайылықпен бейнелеу.
Натюморт - Натюрморт (фр. Nature morte - өлі табиғат) - бейнелеу өнері жанрының бірі; қоршаған ортадағы бір құрылымға топтастырылған түрлі тұрмыстық заттар мен жеміс - жидектерді, өсімдіктер, тағамдарды бейнелеу.
Натюрморт - жансыз заттар мен әр түрлі бейнеленген көркем сурет құралымен орындалған көркем шығарма болып табылады. Натюрморт алғаш рет ХVІІ ғасырдың басында Голландияда пайда болған.
Пейзаж - Пейзаж (фр. paysage - мекен, өлке) - белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі. Тақырыпты толығырақ ашу үшін Пейзаж кескіндеме жанрының басқа түрлерінде де (портрет, баталия жанры, т.б.) қолданылады. Пейзажда суретшінің сезімі, көңіл-күйі, түсінігі, табиғатқа деген эстетикалық, этикалық көзқарасы аңғарылады.
Әр түрлі жас топтарында бейнелеу іс-әрекетін ұйымдастыру тақырыбында қысқаша мәлімдеме жазыңыз
Әр жастағы топта тәрбиеші сабақтың бағдарламалық мазмұнын әрбір жаңа материалды түсіндіруді тек бір жас тобында ғана жүргізетіндей ойластырады. Қалған жас топшаларына мақсаты -- алдыңғы сабақтарда алған білімдерін, іскерліктері мен дағдыларын бекіту, нақтылау болатын тапсырмалар жоспарлайды. Кіші балаларға тапсырманы түсіндіре отырып, тәрбиеші үлкендердің тәжірибесіне толық сүйеніп, тіпті олардың жұмысын пайдалана алады. Мұндай ұйым үлкен балалардың білімді терең меңгеруіне ықпал етеді, олардың кіші балалардың алдында беделін арттырады. Барлық балалар арасында тапсырмаларды бөле отырып, тәрбиеші ойын әдістері мен тәсілдерін қолдана алады (мысалы, кішкентай балалар суретін салуды өтінді, ал басқа ойыншықтар үлкен балаларға жүгінді). Тапсырмаларды бөлу әр түрлі суреттерді алуға мүмкіндік береді. Ересек балаларға тапсырмаларды түсіндіру барысында кіші балалар алдағы жұмысқа деген қызығушылығын жоғалтпауы үшін тәрбиеші оларды ассистент ретінде пайдаланады, оларға фланелеграфтағы ересек жолдастарының әңгімелерін немесе үстел театры фигураларының көмегімен суреттеуді ұсынады. Сабақтың негізгі бөлімінде тәрбиеші балалардың іс-әрекетіне басшылық жасаудың нысандарын, дәйектілігін алдын ала анықтайды және бір жас кіші топты басқарудан екіншісіне ауысу кезеңдерін белгілейді. Егер, мысалы, бесінші жастағы балалар сопақ формамен алғаш рет танысса, онда мұндай күрделі бағдарламалық міндетті шешу тәрбиешіден неғұрлым белсенді жұмысты талап етеді. Түсіндіргеннен кейін, кіші балалардың жұмысын қадағалай отырып және тапсырмаларды орындау деңгейін ескере отырып, тәрбиеші оларға қандай да бір заттың бейнесіне еліктеуді ұсынады, ал өзі үлкендердің қызметін басшылыққа алады. Сабақ соңында тәрбиеші топты тәрбиелік және дамытушылық маңызы бар барлық балалар қызметінің нәтижелерін талдайды. Кіші балалар өздерінің ересек жолдастарының жұмыстарын қарастыра отырып, оларды талдай отырып, белгілі бір тәжірибе жинақтайды.Сонымен, Тауык ертегісі бойынша сурет салу сабағында тәрбиеші бір үстел үшін екі баланы -- бесінші және жетінші жастағы балаларды отырғызып, үлкендерге тауық салуды, ал кішілерге -- бірнеше қарапайым яичек және бір алтын салуды ұсынады. Немесе: алтыншы және жетінші жастағы екі баланы біріктіріп, бір -- біріне шетен, екіншісі -- тышқан мен аналық тауық салу тапсырмасын береді. Бір үстел басында отырған балалар бір-бірін қайталамауы маңызды, бірақ олардың мазмұны жағынан әртүрлі суреттер бір ертегінің жалпы сюжетімен тығыз байланысты болуы тиіс.
6-билет
Сәулет өнерінің түрлерін толықтай ашып көрсетіңіз
Сәулет өнері мынандай түрлерге бөлінеді:
1. Тұрмыстық - тұрғын үйлер,котедждар;
2. Қоғамдық - мәдени орталықтар т.б;
3. Өнеркәсіптік - фабрика, завод т .б;
4. Транспорттық - теңіз порттары,аэропорт,темір жолдар, автобекеттер,метролар.
5. Инженерлік - құрылыстық - бөгеттер, үлкен көпірлер т.б.
6. Кіші көлемді сәулет - фонтан, баспалдақтар, қоршаулар,аялдама т.б.
Қайта өрлеу дәуірінің өнерін сипаттаңыз
Орта ғасырлар тарихы деп аталатын дәуірде дүниежүзілік мәдениет пен өнер тарихында жаңа кезең басталды. Бұл кезең -- "Қайта өрлеу мәдениеті" деген атпен тарихқа енді. Қайта өрлеу дәуірінің алғаш дамыған жері Италия елі болды. Ол дамыған, өркендеген мемлекет еді. Онда саяси, рухани-эстетикалық көзқарастар туып, адамдардың ой өрістерінің көмегімен әрекет жасауға болатынына көздері жете бастады. Сондықтан ғылымға деген, әлемнің тұңғиық сырларын ашуға деген құштарлықтары арта түсті. Бұл ғылым мен өнерге барынша ден қоюға жол ашты. XV -- XVI ғасырларда өмір сүрген Италияның мәдениет қайраткерлері өз дәуіріндегі өнер өрісін өте жоғары бағалады. Енді Батыс Еуропада өркендеу дәуірі қалыптаса бастады. Мұндағы басталған өнер, әдебиет, мәдениет, ғылым саласындағы бетбұрыс -- бірте-бірте Англия, Германия, Франдия, Испания, Голландия және тағы басқа елдерге тарады. Қайта өрлеу мәдениеті антикалық өнер мұраларының үлгісіне байланысты болды. Алғашқы қайта өрлеу дәуірінің негізгі дамыған орталығы Флоренция болды, кейін XVI ғасырда Римге ауысты. Мұндағы түбірлі өзгеріс сәулет саласында болды. Сәулетшілер Италияда етек жайған романдық және готикалық стильдерден біржолата бас тартты. Қайта өрлеу дәуірінің ең белгілі ғимараты -- Римдегі Әулие Петр кцмбезі. Бұл ғимарат жұз жылдан астам уақыт бойы тұрғызылды. Құрылыстың алғашқы жобасын жасаған сәулетшілер -- Браманте мен Микеланджело есімдерін айтуға болады. Сәулетші Микеланджело биіктігі 132 метрлік зор кұмбезді салуды ойластырған. Қайта өрлеу ғимараттары түрлі бағаналармен көмкеріліп, аса күрделі жасалды. Алғашқы қайта өрлеу дәуірінің тағы бір мүсіншісі -- Андреа дель Верроккио (1435 -- 1488). Ол Донателлоның шәкірті, жолын жалғастырушы болды. Оның атақты мүсінескерткіші -- әскери қолбасшы, полковник Коллеониге тұрғызылған шығармасы Венецияда орын алған.
Бейнелеу өнерінің жанрларын кесте түрінде көрсетіңіз
Түрлері
Анықтама
Пейзаж
Пейзаж (фр. paysage - мекен, өлке) - белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі. Тақырыпты толығырақ ашу үшін Пейзаж кескіндеме жанрының басқа түрлерінде де (портрет, баталия жанры, т.б.) қолданылады. Пейзажда суретшінің сезімі, көңіл-күйі, түсінігі, табиғатқа деген эстетикалық, этикалық көзқарасы аңғарылады.
Портрет
Портрет (фр. portraіt, portraіtе -- бейнелеу) -- бейнелеу өнерінің жанры, адам бейнесін живопись яки графика түріндегі бейнесі. Портрет бейнелеу өнерінің барлық түрімен: сұңғат (живопись), мүсін, графика, мозаика, т.б. жазыла береді. Портреттің негізгі міндеті -- адамның сыртқы ұқсастығын айнытпай берумен қатар, ішкі жан дүниесін, мінез-құлқын ашып көрсетіп, дәуірлік-тарихи ұлттық тұлғасын шынайылықпен бейнелеу.
Перспектива
Перспектива - кеңестікті бейнелеу тәсілінің заңдары. Перспектива латынның сөзінен аударғанда арғы бергі жақты айқын көру деген мағынаны білдіреді. Перспектива заңдылығын зерттеу кезінде неміс суретшісі Альберхт Дюрер үлкен үлес қосқан.
Пропорция
Пропорция сөзі латын тілінен аударылғанда арақатынас немесе шамалас деген ұғымды білдіреді. Бейнелеу өнерінде пропорция деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады. Әр нәрсенің пропорциясы оның құрлысының ерекшеліктеріне тығыз байланысты.
Натюморт
Натюрморт (фр. nature morte - өлі табиғат) - бейнелеу өнері жанрының бірі; қоршаған ортадағы бір құрылымға топтастырылған түрлі тұрмыстық заттар мен жеміс - жидектерді, өсімдіктер, тағамдарды бейнелеу.
Натюрморт - жансыз заттар мен әр түрлі бейнеленген көркем сурет құралымен орындалған көркем шығарма болып табылады. Натюрморт алғаш рет ХVІІ ғасырдың басында Голландияда пайда болған.
7-билет
1.Мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу өнері теориясы мен әдістемесі пәнінің мақсаты, міндеттерін жазыңыз.
Пәннің мақсаты, оның оқу үрдісіндегі орны- студенттердің эстетикалық мәдениетін көтеру және мектеп жасына дейінгі балаларды бейнелеу өнері құралдары арқылы оқыту мен тәрбиелеудің әдістеріне үйрету.
Пәнді оқыту міндеттері:
Болашақ балалар мекемелері қызметкерлерін бейнелеу өнері тарихы мен құрылысына үйрету;
Сурет салуда, кескіндеме, композицияда, бейнелеу әсерлі құралдарын пайдалану дағдылары мен біліктерін қалыптастыру;
Көрнекі құралдар, дидактикалық материалдар жасау, оларды сабақта қолдануда үйрету;
Педагогикалық және әдістемелік әрекеттерге үйрену;
2.Бейнелеу өнері туралы сипаттаңыз
Бейнелеу өнері - дүниені көзбен көріп түйсіну негізінде бейнелейтін
пластикалық өнердің бір саласы.
Бейнелеу өнері негізінен кескіндеме, мүсін, графика жатады. Бейнелеу
өнерінің белгілері архитектура, безендіру және қолданбалы өнерде көрініс
табуы тиіс. Сондықтан шартты түрде оларды да бейнелеу өнері қатарына
жатқызамыз. Сондай-ақ, театр, кино, теледидарға безендіруді, көркем
дизайнды да бейнелеу өнері ретінде таниды. Бұл өнердің де негізінде адам,
табиғат және заттық әлемді тұтастықта, бірлікте қарастыру жатыр. Бейнелу
өнері дүниені байқау, бақылау, көру нәтижесінде оның көркем бейнесін
жасайды. Әр ғасыр, дәуір, кезеңде пайда болды. Бейнелеу өнерінің
туындылары өзіндік бейнелеу жүйесі мен көркемдік үндесудің түрлі типтерін
құрайды. Бұл өнер танымдық, құндылық және қарым-қатынастық қызметімен
де ерекшеленеді.
3.Бейнелеу өнерінің басқа пәндермен байланысын класстер әдісін сызыңыз
Бейнелеу өнерінің басқа пәндермен байланысы
Математикамен байланысты. оның ішінде геометриялық ұғымдар мен түсініктер, заңдылықтар мен сызба есептердің бейнелеу өнері сабағында өте көп кездесуі - пәнаралық байланыстар үшін қажет оқу материалдары
Жаратылыстанумен байланысты. Алуан түрлі гүлдер, жеті түсті әсем кемпірқосақ, ғажайып табиғат көріністері, бәрі-бәрі оқушыларды сұлулық сезімге бөлейді. Ол заттарды, көріністерді көру және сезіну - дүниетанушылық және эстетикалық міндет.
Еңбекке баулумен байланысты. ейнелеу өнерінде, әсіресе ондағы тәжірибелік оқу іс-әрекетінде анық көрінеді. Сәнді бұйымдар жасау, қолөнер бұйымдарымен танысып, олардың жасалу жолдарынан мағлұматтар алу, аппликация, мүсіндеу сияқты бейнелеу өнері сабақтарындағы эпизодтарында байқалады.
8-билет
1.Египет өнері тарихының кезеңдерін талдаңыз.
Ежелгі Египет өнерінің тарихы 4 мың жылдан астам уақытты қамтиды. Сол себепті Египет өнері үлкен қызығушылық туғызады. Өйткені адамзат тарихындағы бірінші таптық қоғам өнердің дамуын анықтаумен қатар, Египет құлиеленуші қоғамының өміріндегі өзгерістерді толығымен зерттеуге мүмкіндік береді. Осыған байланысты, ежелгі. Египет өнері тарихы мынандай кезеңдерге бөлінеді:
Династиялыққа дейінгі кезең немесе Ерте патшалық (б.з.д 4 м.ж.) Ежелгі патшалық (б.з.д жж.)
Орта патшалық (б.з.д XXI XIX ғг. басы) Жаңа патшалық (б.з.д XVI XII ғғ.)
Кейінгі уақыт (б.з.д XI ғ. 332 жж.) эллинизм мәдениетіне көшу кезеңі.
2.ХІХ ғ-дың 20-40 жылдардағы бейнелеу өнерін сипаттаңыз
20 ғасырдың 20 - 30 жылдары 'Қазақ бейнелеу өнері шеберлері алғашқы қадамдарын жасады. Жас суретшілер кескіндеме мен графиканың кәсіптік шеберлігін меңгерді. Олар (Н.И.Крутильников, Ә.Қастеев, Ә.Ысмайылов, И.И. Савельев, Б.Сәрсенбаев, Қ.Қожықов, т.б.) өздерінің қарапайым мазмұнға құрылған алғашқы еңбектерінде елімізде болып жатқан өзекті өзгерістерді бейнелеуге ұмтылды.
1928 жылы Семейде бейнелеу өнері шығармаларының алғашқы көрмесі ұйымдастырылды. Қазақстан суретшілерінің кәсіптік шеберлікті тез игеруіне сол кездегі одақтас республикалардың, Мәскеу мен Санкт- Петербург шеберлерінің (Б.В. Иогансон, А.А. Дейнека, С.В. Герасимов, А.А. Пластов) тәжірибесі көп көмектесті.
1933 жылы республика Суретшілер одағының ұйымдастыру комитеті құрылды. 1934 жылы Мәскеудегі Шығыс мәдениетінің мемлекеттік мұражайында қазақ суретшілерінің тұңғыш көрмесі ұйымдастырылып, бір жыл өткен соң Алматыда Қазақ мемл. Көркемсурет галереясы ашылды. Әлеум.-экон. Және мәдени өмірдің жаңа жағдайлары, түбегейлі уақыт талаптары шығармаларға тың тақырып болды
3.Орта Азия өнері тақырыбында эссе жазыңыз.
Орта Азия да бейнелеу өнерінің дамығандығы жөнінде айтатын болсам. Ресейлік отарлау нәтижесінде Орта Азияда еуропалық бейнелеу өнері - кескіндеме, мүсін және графика дамыды. Кеңес өкіметінің алғашқы жылдары модернизм пайда болды, ол орыс авангардтық қозғалысынан шабыт алды. 1980 жылдарға дейін Орта Азия өнері кеңестік өнердің жалпы тенденцияларымен қатар дамыды. 90-шы жылдары облыстың өнерінде елеулі өзгерістер болды. Институционалдық тұрғыдан алғанда, кейбір өнер салалары өнер нарығының тууымен реттелді, кейбіреулері ресми көзқарастардың өкілдері ретінде қалды, ал көпшілігі халықаралық ұйымдардың демеушілігімен өтті. 1990 - 2000 жылдар қазіргі заманғы өнердің қалыптасу кезеңі болды. Аймақта көптеген маңызды халықаралық көрмелер өтіп жатыр, Орталық Азия өнері Еуропа және Америка музейлерінде ұсынылған, Венеция биенналесіндегі Орталық Азия павильоны 2005 жылдан бері ұйымдастырылып келеді.Осы себепті бейнелеу өнері 2005 жылдан бері Орта Азияда дамып келе жатыр.
9-билет
1.Балаларды эстетикалық тәрбиелеудегі бейнелеу өнерінің маңызына тоқталыңыз.
Мектепке дейінгі жастағы көркемдік эстетикалық тәрбиенің өрісі кеңейіп, өз деңгейінде жүргізілуі тәрбиешілердің ұлттық психологияны, халықтық тәлім-тәрбие дәстүрлерін тиянақты меңгеруіне және өз жұмысында сапалы пайдалана білуіне байланысты. Балабақша тәрбишісі бағдарламалық және оқу- әдістемелік талаптарды орындаушы ғана емес, ол балалармен жүргізілетін тәрбие жұмысында кездесетін күрделі мәселелерді өздігінен шешетін, он жүзеге асыратын ұстаз.
Эстетикалық бағытта бейнелеу іс-әрекеті (сурет, мүсіндеу, жапсыру) түрлері еңбек тәрбиесі, құрастыру және музыка сабақтары арқылы балалардың эстетикалық қабылдауын, сезімін, көркемдік талғамын дамыту іскерлік- дағдыларды меңгеруге, ұлттық қол-өнер ерекшеліктерін, оның әсемдігін сезінуге көңіл бөледі.
2.Балаларға арналған көркем шығармаларды іріктеу ерекшеліктерін талдаңыз.
Балабақшаларда тәрбиелеу және білім беру жұмыстарының негізгі түрі - ұйымдастырылған оқу іс - әрекеті. Ол жас ерекшеліктеріне қарай бөлінген балалар тобында тәрбиешінің басшылығымен өткізіледі. Тәрбиеші бағдарламалық материалға талдай жасай отырып, тіл дамыту жұмыстарын, ҰОІӘ түрлерін (ойын- ҰОІӘ, сурет, ойыншық көрсетіп әңгімелесу, шығарма оқу, сөздің дыбысталуын дұрыс айтуға үйрету, т.б) белгілейді. Оған қажетті материалдар әзірлейді.
Бағдарламада бұл жастағы балаларға әңгімелеуге, оқып беруге халық ауыз әдебиеті, балалар жазушыларының шығармалары, туысқан халықтар әдебиеті ұсынылады.
2-3 жастағы балаларға ертегілерді аузекі әңгімелеп, 2-3 рет қайталайды. Соңынан ертегі мазмұнын еске түсіру үшін жаттығу жүргізіледі. Ертегі оқудан бұрын дайындық жұмыстары жүргізіледі.
Мысалы: Лақтар мен қасқырлар ертегісі оқылса, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz