Ұсыныс заңы. Ұсыныс қисығы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе 3
Ұсыныс заңы. Ұсыныс қисығы 5
Ұсынысқа ықпал етуші факторлар 6
Қорытынды 10
Қолданылған әдебиеттер тізімі 13

Кіріспе

Рыноктық экономика – бұл сұраныс пен ұсыныстың үздіксіз арақатынасы.
Мұндай қарым-қатынасты қарапайым моделінің тууы, экономикалық ғылым
тарихында үлкен маңызды дәуір болып саналады. Сол мезеттен бері екі
ғасырдан астам уақыт өтсе де, рыноктық экономикамен теориялық танысу осыдан
басталады. Өйткені осы модель арқылы барлық экономикалық процестер ашылып
көрсетіледі.
Расында-ақ кез келген сатып алу-сату актісіне екі феномен қатысады –
“сұраныс” және “ұсыныс”, олардың шамасының үлкендігі рыноктағы мәмілесінің
көлемі мен баға деңгейі арқылы анықталады. Ал рыноктық экономика бағалардың
динамикасы мен мәмілелердің көлемі болып табылатындықтан, тек сұраныс
шамасы (тұтынушының табысына әсер ете отырып) мен ұсыныс шамасын
(өндірушінің пайдасына әсер ете отырып) реттеу арқылы оларды өзгертуге
болады. Бұл макро және микроэкономика үшін әділді болып саналады.
Жоғарыда айтылғанмен рыноктық теорияның сұраныс пен ұсыныс анализіне
көңіл бөлінетіні түсіндіріледі. Мұндай анализ макро мен микро экономиканы
байланыстыратын жіп болып табылады.
Экономикалық ғылымда сұраныс пен ұсыныстың арасындағы қатынасты
бөлшектеп қарастырғандай басқа сұрақ талданбаған шығар.
Неге бір ғасыр уақыт бойы политикалық экономиканың ядросын құрайтын,
негізінде бағалар қаланатын сұраныс пен ұсыныс моделін атақты бір автор
былай деп түсіндірді: мұндай ұзақ өмір сүрудің себебі модельдің нақты
шындықты көрсетуінде емес, анық және бірмәнді тұжырымға әкелуіне. Мұндай
тұжырымдарды әртүрлі экономикалық проблемалардың анализіне қолдануға
болады. Берілген модель жалпы шындық суретінен алыс, бірақ ол қарапайым
формада кейбір шаруашылықта істеп тұрған күштерді суреттейді және шынайы
өмірдің маңызды аспектілерін көрсетеді.
Біздің елімізде рынок енді дамып келе жатқандықтан, сұраныс пен
ұсынысты зерттеу, Қазақстанның рыноктық экономикасының даму жолдарын оқуда
өте маңызды болып табылады. Сонымен бірге сұраныс пен ұсыныс зерттеулерінің
нәтижесін практикада пайдалана білу де өте маңызды. Қазіргі кезде сұраныс
пен ұсыныс туралы мағлұматсыз практикада бірде – бір фирма өмір сүре
алмайды. Міне, сондықтан мен осы проблеманы тереңдеп оқығым келді.

Ұсыныс заңы. Ұсыныс қисығы

Ұсыным – бұл өндірушілердің сату үшін рынокта ұсынатын тауарларының
мөлшері. Ұсынымның көлемі тауардың бағасы мен басқа факторларға тәуелді.
Ұсыным шәкілі ұсыным тауарларының көлемі мен оның бағасының арасындағы
тәуелділікті көрсетеді. Өндіріс ресурстары мен технологиялардың бағалары
ұсыным шәкілінде тұрақты болып қалады, яғни өзгермейді.2
Баға неғұрлым жоғары болса, өндірушілер рынокқа өнімнің көлемін
соғұрлым көп әкелгісі келеді және керісінше (3 сызба).
Баға мен ұсынылып отырған өнімнің мөлшерінің арасындағы тура тәуелділік
ұсыным заңы деп аталады. Бұл тәуелділік графикалық түрде ұсыным қисығы S
түрінде бейнеленеді, бұл жерде S(supply) - ұсыным, P(prіce) - баға,
Q(quantіty) - мөлшер, сан.
Сұраным қисығына қарағанда ұсыным қисығы солдан жоғарылап оңға
көтеріледі. Ұсыным көлемінің өзгеруі графикте SS ұсыным қисығының бойымен
қозғалу ретінде көрсетіледі. Ұсыным көлемі тек тауардың бағасы өзгергенде
ғана өзгереді. Ұсыным қисығының бойымен қозғалу мен ұсыным қисығының өзінің
қозғалысын айыра білу керек.
Ұсыным қисығы егер осы тауарға шығындар тұрақты кезінде рынокта көп
өнім ұсынылса, SS-тен S1S2-ге оңға қарай жылжыды. Тауардың ұсынымының азаюы
ұсыным қисығын солға SS-тен S1S3- ке қозғалтады.
Ұсыным қисығының қозғалысы ұсынымның өзі бағалық емес факторлардың
әсерінен өзгерген кезде болады. Бұл кезде ұсынымның өзгерісі туралы айтады.
Ұсыным қисығы бойымен қозғалу мен ұсыным көлемінің өзгеруі тауардың
бағасының әсерінен болады.
Ұсыным қисығының өзінің қозғалысы мен ұсынымның өзгеруі бағалық емес
факторлардың әсерінен болады.

Ұсынысқа ықпал етуші факторлар

Ұсынысқа ықпал етуші факторларға
- баға
- өндіруге кеткен шығындар
- технология
- өндірістің монополияда алатын орны
- басқа тауарлардың бағасы
- ресурстар бағасы
- салықтар мен озотациялар жатады.1
Ұсынымға ықпал етуші факторларға сонымен бірге сатушылардың саны,
табиғат – климаттық жағдайлар жатады.
Ұсыным оның өзгерісін анықтайтын барлық факторлардың функциясы болып
табылады:
S=f (P,Pr,K,T,N,B)
Мұндағы Рr-ресурстардың бағасы, К-қолданатын технологияның мінезі, Т-
салықтар мен субсидиялар, N-cатушылар саны, В-басқа факторлар.21
Ұсыныс детерминантаторы: ұсыныс қисығы сызығының өзгеруін тудыратын
факторлар.
Ресурстар бағасы. Олардың түсуі өндіріс шығындарын азайтады және
ұсынысты көбейтеді, яғни ұсыныс қисығын оңға жылжытады ресурстардың
бағасының өсуі керісінінше әсер етеді.
Минералдық тыңайтқыштарға бағаның төмендеуі бидайдың ұсынымын
көбейтеді: жаңбырлатқыш қондырғыларға бағаның өсуі жүгеріні ұсынуды
азайтады.
Технология. Оның жетілуі ресурстарға бағаны түсіреді. Жүгері
зиянкестеріне қарсы тиімді инсектицидты жасау оның ұсынымын көбейтеді.
Салықтар мен дотациялар. Салықтың көтерілуі өндіріс шығындарын
көбейтеді және ұсынымын азайтады, қисық солға жылжиды. Мысалы, шылымда
акциз салығын көбейту олардың ұсынуды кемітеді.
Басқа тауарлардың бағасы. Олар ұсыныс қисығын қалай болса да жылжыта
алады. Мәселен, фирма егерде футбол доптарына баға өссе, баскетбол
доптарының өндірісін азайта алады. Қой немесе шошқа етіне бағаның төмендеуі
сиыр етін көбейтеді.
Бағаның өзгеруін күту. Болашақта мұнайға бағаның төмендеуінің күтілуі,
мұнай компанияларынның ағымдағы ұсынысын көбейтеді.1
Ұсыным көлемі тауардың бағасы өзгергенде ғана өзгереді және ұсыным
басқа фактолар өзгергенде өзгереді. Мысалы, жаңа технология пайдаланылды
делік. Ол бұрынғы шығындарды өзгертпей көбірек өнім өндіреді, салық
көбейеді, пайдалану да көбейеді.2
Шығындар екі үлкен категорияларға бөлінеді: тұрақты және өзгермелі.
Тұрақты шығындар дегеніміз өндірілген өнімдердің саны қандай болса да
өзгермейтін шығындар. Оған үй-жайды жалдаудың төлемі, саймандарға жұмсалған
шығындар, басқару және әкімшілік қызметкерлерінің ақысы кіреді. Егер
абцисса өсіне өнім көлемін Q, ал ординат өсіне C шығындарын салсақ, онда
тұрақты шығындар FC абцисса параллель тік сызық болып көрінеді.
Өзгермелі шығындар өндіріс көлеміне тікелей байланысты өзгереді. Олар
жұмыс күші және шикізаттар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.