Әлемдік сауданың дамуы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе1

1. Әлемдік сауданың дамуы2

2. Халықаралық дүниежүзілік сауда ұйымдары5

3. Солтүстік Американың еркін сауда қауымдастығы6

Қорытынды10

Қолданылған әдебиеттер11

Кіріспе

Халықаралық экономикалық интеграция - бұл қазіргі этаптың халықаралық экономиканың дамуының мінез-құлықтық ерекшеліктері. Интеграциялық топтардың мемлекет-мүшелердің арасындағы әлемдік нарықтағы регионалды экономиканың және бәсекелестіктің жоғарлауының шұғыл дамуының негізгі құралы. «Интеграция» сөзі латынның integration-орын толтыру немесе integer-бүтін деген мағынаны білдіреді. Халықаралық экономикалық интегреция - бұл процесс көрші елдердің біртұтас шаруашылық компанияларының экономикалық өсуі және тұрақты экономикасының негізінде компаниялармен байланыс. Сөйтіп еркін сауданың жарыққа шығуы ЕС пен НАФТА-ның негізінде пайда болды.

Бүгінгі халықаралық экономикалық қатынастар жаңа санның және сапаның болуына байланысты. Әлемдік шаруашылық байланыстың негізі - халықаралық сауда, капиталдардың айналымы, еңбек ресурстары және халықаралық миграция, трансұлттық қызмет, халықаралық ұйымдардың акциялары және интеграциялық процестер әлемде үлкен көріністі масштабқа жетті. Олардың қазіргі дамуының ұйымдық орны мен рөлі өзгерді.

1. Әлемдік сауданың дамуы

ГАТТ - Біріккен Ұлттар Ұйымымен байланысты Халықаралық ұйым, мақсаты тарифтердің төмендеуі мен басқа да тосқауылдарды және сауда ұйымдарына кедергілерді жою. ГАТТ ішінде 8 раунд жан-жақты сауда келісімдері өткізілді: Женева, 1947ж. ; Аннеси (Франция), 1949ж. ; Торквей (Великобритания), 1951 ж. ; Женева, 1956 ж., Женева (Диллона раунды), 1973-1979 жж. ; Пунда дель-Эсте (уругвайлық раунд; соңғы мәжілісі Монреальда өтті), 1987ж. басталды. Соңғы раунд келіссөздері төрт жылдық циклде өтеді деп жоспарланды. ГАТТ-тың Штаб-пәтері Женевада орналасқан. 1992 ж. Келісімге қатысушылар саны 103 және 29 мемлекеттер ГАТТ ережесін қабылдады. Мемлекеттер-мүшесі сессиясы бас органы және ГАТТ саясатын шығарушы болып есептелінеді және де жыл сайын болып тұрады. Әр ел - ұйым мүшесі дауыс беруге құқылы. ГАТТ-та келісімдер дауыс арқылы қабылданады оқиғаның орындалмауына байланысты керексіз басқа ауытқуларды, белгілі міндеттемелерді мақұлдап шарттардан шығарады; Бұндай жағдайларда 2/3 дауыс ұстауы керек. Сауда келісімдерінің таласына рұқсат беретін келісетін группалар (комиссиялар) бар.

ГАТТ құрушылардың Келісімдері 1947ж. өтті, келісімнің күші 1 қаңтардың 1948 ж. енді. Келісім 4 фундаменталды принциптен тұрады:

Әлемдік саудаға кемсітушілік емес таяу (қатысушы-мемлекеттер көп ұлттық ескертпелердің кемсітушілік емес таяуды кез келген импорт қажет етеді және оның болуынан байланысты емес) ;
Ұлттық өндірісті қорғау басқа шаралармен емес кеден тарифтерінің көмегі арқылы, импортқа квотты кіргізу сияқты;
Консультацияларды өткізуге, мемлекет-қатысушылардың коммерциялық мүддесіне зиян келтірмей қайрат ұстау;
Келіссөздер процессі жүйесін құру мақсатымен сауданың дамуына тарифтердің түсімімен және тосқауылдарды жою, тағы да келіссөздерді заң құжаттарының формасында нәтижелерді рәсімдеу.

Халықаралық саудадағы соның ішінде қазіргі замандағы өзгерістерді талдау аспектіні қарастыруды талап етеді:

өсу қарқындары экспортпен импорт
құрылымдардағы жылжулар тауарлық және географиялық тауарлармен қызмет аумақтардың үлесі елдердің және жекелегендердің топтары.

ХХ ғасырдың екінші жартысында 1950-1994 жж. әлемдік сауда айналымы 14 есе өсті. Соңғы 10 жыл ішінде жалпы ішкі өнімнің өсу қарқынынан асатын әлемдік сауда айналымының тұрақты өсуі бақылады. Әлемдік сауданың орташа жылдық өсу қарқындары 1993ж. дамыған елдердегі экономикасының дағдарыс болған кезді қоспағанда тұрақтану және көтеру тенденциясымен сипатталады. Әлемдік экспорт 1980-1994жж. аралығында екі еседен көп өсті. Яғни 1980ж. 2 триллион доллардан 1995ж. 4, 9 триллион долларға өсті. Бұл сандарға импорт көрсеткіштері жақын

Әлемдік сауда өсуінің жылдық қарқындары

жылдар

: Көрсеткіштер

жылдар: 1981-1992

1993

1994

1995

: Әлемдік сауда өсуінің орташа жылдық қарқындары(%)

жылдар: 5, 2

9, 5

Әлемдік сауданың тұрақты өсу факторлары мыналар:

Халықаралық еңбек бөлінісінің даму және өндірістің интернациализациясы
Негізгі капиталдардың жаңаруына және жаңа салаларын дамытуға мүмкіндік беретін ҒТП.
Әлемдік шаруашылықтағы трансұлттық корпорацияның белсенді іс-әрекеті.
Бүкіл дүниежүзілік сауда ұйымының шарттары арқылы әлемдік сауданың либерализациясын реттеу.
Әлемдік сауданың либерализациясы көптеген елдің кедендік тарифтерін төмендету және импорттың сандық шектеулерін жою тәртібіне өтуі, еркін экономикалық аймақтағы құруы.
Сауда экономикалық интеграция процессінің дамуы, яғни еркін сауда аймағы, жалпы жалпы нарықтың құрылуы аймақтық кедергілерді жою және т. б.

2. Халықаралық дүниежүзілік сауда ұйымдары

Дүниежүзілік сауда жүріп жатқан процесстерді талдасақ оның басты тенденсиясы сыртқы сауданы ырықтандыру деп аталатын болады. Бұл орайда бір қатар мәселелер ой көрсетеді. Олардың негізгісі мемлекет аралық экономикалық одақтар деңгейіндегі протекционистік тенденциялардың ұлғайюы. Дүниежүзілік бағытын бағалауы бойынша бұл одақтың 90жылдары дүниежүзілік сауданың 42% жүзеге асырылған. Ең ірі 9 халықаралық аймақтың сауда одақтарының құрамы мынадай:

Еуропалық одақ (Австрия, Германия, Ұлыбритания, Ирландия, Франция, Португалия, Финляндия, Дания, Белгия, Люксембург, Нидерланды, Греция) .
Еуропалық еркін сауда ассоциациясы (Исландия, Норвегия, Лихтенштейн) .
Еркін сауда туралы солтүстік Америка келісімдері (АҚШ, Канада, Мексика) .
Азия Тынық мұхит экономикасының ынтымақтастығы (Филиппин, Тайвань, Жаңа Зеландия, Индонезия, Австралия, Малайзия, Сингапур, Тайланд, Гонгконг, Жапония, Оңт-Корея, Қытай, АҚШ, Мексика, Чили) .
Меркасур даму комитеті (Бразилия, Аргентина, Парагвай, Уругвай) .
Оңтүстік Африканың даму комитеті (Ангола, Намибия, Мозамбик, ЮАР, Зимбабве) .
Батыс Африканың экономикалық және валюталық одақ (Нигерия, Того, Сенегал, Бенин, Мали, Буркино-Фасо, Кот д Ивуар) .
Оңтүстік Азиялық ынтымақтастық Ассоциациясы (Индия, Пакистан, Шри-Ланка, Бангладеш, Мальдив, Бутан, Непал) .
Андтате (Венесуэла, Колумбия, Перу, Боливия) .

Аталған одақтардың құрудың негізінде саяси экономикалық тарихи мәні бар объективті процесстер жатыр. Бұл процестердің күшейюі бір жағынан кез келген жабық құрылымдарға тән бір қатар кедергілер болды. Халықаралық сауданы реттеп оны даму жолындағы кедергілерді жойып отыратын негізгі ұйым - ГАТТ.

3. Солтүстік Американың еркін сауда қауымдастығы

Басқа тәжірибелік үлгіде халықаралық интеграциясы Еркін сауданың Солтүстік Америка қауымдастығы болып келеді (НАФТА) . 1 қаңтарда 1994 жылы АҚШ, Канада және Мексиканың арасында Солтүстік Америка еркін сауда қауымдастығы туралы қол қойылды. Келісімнің жағдайын талдап және негізгі керекті посылкамен жіберілетін Еуроодақ құжаттарын салыстырып, ең бастысы кедендік тосқауылдар ғана емес, НАФТА, қызметтердің, капитал және жұмысшы күшінің, еркін сауданың жылжуына, бірыңғай континенттік нарықты жасауына жол ашады. Мамандардың есептеулері бойынша 15 жылдан кейін үш ұлттық нарық қосылады және де халықтың 375 млн. адам шекарасы қалыптасады. НАФТА-ның ішінде арнайы органдар құрылмағанына, ынтымақтастықты реттеу және Еуроодақта ұқсастығы барына (комиссия, сот, парламент т. б. ) назар аудару керек. Бұл ынтымақтастық процесс барысында Еуроодақтан тыс механизмдер шығып жатса, дегенмен қажеттілікпен айтылып жатқа жазуға болады.

НАФТА-ның құрылуының бастамасына саясаткерлердің шешімі үлкен әрекет етті, бірақ экономикалық императивтік мағынасы қандай болса да өзгермеді. 90-шы жылдардың басында "суық соғыстың" аяқталуымен әскери - саяси және экономикалық батыл үлгімен әлемде жағдайы өзгерді: Ресейде және басқа да бұрынғы ССРО республикаларында ОВД, СЭВ, әскери - стратегиялық және экономикалық позициялары кенет әлсіреді. Жаңа шарттарда Батыс Еуропа, Жапония және АТР елдері американың қол астынан шығуына барлық күштерін көрсетіп, экономикалық қуатын нығайтуына құралдарын анализдеу керек. Соңғы жылдарда потенциялды елдердің қатарында жиынтық экономиканың материалдарды куәландыруы және ғылыми - техникалық аймақтары АҚШ көрсеткіштерімен ұқсас. Жоғарыда айтылғандай 90 жылдың басында Еуроодақтың салыстырмалы ұзақ дәуірінен кейін интеграциясын қалыптастырып "жылдам форсаждың " саясатына кірді де бағытталғанның тереңдетуге және интеграциясын кеңейтуін жылдамдатты. Сол уақытта Жапония және Оңтүстік-шығыс Азияның елдерінің қатарында экономикалық өсуі шапшаң шегін белгілеуде.

Солтүстік Американың интеграциясының дамуында роль атқарушы әрине АҚШ болатыны сөзсіз және көптеген жылдардың бойысында өз компаниялары арқылы көршілердің экономикасына белсенді енді. Америкалық экономиканың басым артықшылықтары континентте, сөзсіз озаттықтың дүниежүзіліктерді АҚШ нарығында өз континентінің интеграциялық процестердің дамуында мұқтаж болды. Сондай мақсатты олардың алдына әлемде жағдайы алмастыруына байланысты объективті есеп қойды.

Саяси мінез-құлық дәлелдемелерінен НАФТА-ға қатысуға негізгі себеп - әр елдің өз экономикалық келісімі болуы крек. Америкалық эксперттердің айтуы бойынша экспорттың артуы жұмысшы орындар санының өсу шегіне ертіп әкеледі (қысқа уақыттың арасында бұл есеп-қисаптар ақталды) . Америкалық тауарлардың бәсеке қабілеттілігін жоғарылату үшін шығындардың төмендеуіне байланысты процесстерімен еңбек сыйымдылығын, материалды сиымдылықтарды және басқа да қымбат бағалы өндірістерді Мексиканың үлкен аумағына апару үлкен үміт болып отыр.

НАФТА әсіресе АҚШ-тың арқасында 370 млн. адам халқымен үлкен аумаққа таралады және қуатымен экономикалық потенциалымен айырықша ерекшеліктермен көрінеді. Солтүстік америка интеграциясы асимметрикалық мінез-құлықын ұстайды (екі жақты - экономикалық даму асимметриясы және күшейте түскен асимметриясы арқылы көрінеді), сондықтан НАФТА бір жағынан АҚШ және Канада сияқты ірі дамыған мемлекеттер арасында, ал басқа жағынан үлкен экономикалық және демографиялық потенциалмен қожалық етуші Мексика сияқты дамушы елдерге жатады. Сонымен қатар, өз потенциалын солтүстік және оңтүстік серіктер АҚШ-қа жол береді. Канада экономикасы АҚШ экономикасымен тығыз байланысты. Канаданың сыртқы саудалық айналымында АҚШ үлесі 70% және керісінше Канада үлесі - 20% құрастырады. Егер ескеретін болсақ интегративті топтастыруда бұл өте биік көрсеткіш, Германияның сыртқы саудалық айналым үлесі Францияда 20% құрастырады ал Францияның үлесі 10% сәл жоғарырақ. Сонымен қатар тек 80 жылдардың соңыда канадалықтар АҚШ-пен интеграциялық процестердің тереңдетуіне арналған салыстырмалы қолайлы шарттардың шабуылдауы туралы шешімге келді, канада фирмаларының нәтижелілігі американдықтардың көрсеткіштеріне жақындады. Мүмкін экономикалық пайда кеден тосқауылдардың бірақ, асқан дәл есептелген, сонымен қатар, арналған және табушы өнеркәсіптің жоюынан кейін болды. Канада Үкіметінің есептеуі бойынша НАФТА-ға қосылу ғылыми сыйымды өнім шығаруына, пайданы жоғарылатуға рұқсат етеді, дәл осылай Канадада серіктестік топтарға қарағанда еңбек ақысы жоғарырақ. Айта кету керек Канадада НАФТА-мен, АҚШ-пен интеграциясын тереңдетуге көп қарсыластар көбейіп жатыр, осы сияқты Канадада американдық фирмалар өте агрессиялық және айқын қорқуы ұлттық бақылауды жоғалтуы салыстырмалы. Канадтықтардың қорқуы себебі заңгерлік институттар күштері, экономикалық процестері құрылған жоқ.

Мексиканы НАФТАмен үлкен үміттер байланыстырады. Ол өзінің даму қарқынын тездетуін есептейді, 10-15 жылдан кейін реформаларын өткізіп және өз даму деңгейі арқылы өнеркәсібі дамыған елдердің қатарына кірмекші. Капитал қозғалыстарын жылжытуға батыл өлшемдерді қамданылған болатын оның түсімі басталды да шетел инвестициялардың көлемі өсті. Осы жерде қорқулары бар болады, көршілердің қысымы мексиканың компанияларына өте күрделі болатыны сөзсіз әсіресе ауылдық шаруашылықта ауыртпаықтары көрінетін болады.

Осы уақытта НАФТА қызмет нәтижелілігін бағалау қиын, аз уақыт өтті бірақ оңтүстік америкалық елдердің экономикалық топтардың қатарына қосылуын қарастырды. Мүмкін жақын арада НАФТА-ның кеңейтулерін күтуге болады бірақ айқын ұйымдық құрылымдар жасау және ынтымақтастық механизмді жұмыспен өтеу қажет болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.