Тауарлы өндіріс пен өткізілетін өнім шығындарын жоспарлау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
I. Өзіндік құн құрамы мен кұрылымының салалық айырмашылықтары 2
II. Өнімнің жұмыстар мен қызметтердің өзіндік құнын баптар мен элементтер
бойынша қалыптастыратын корпорация шығындарының экономикалық жіктелуі 9
III. Тауарлы өндіріс пен өткізілетін өнім шығындарын жоспарлау 12
Қорытынды 21
Пайдаланылған әдебиеттер 22
I. Өзіндік құн құрамы мен кұрылымының салалық айырмашылықтары

Өнімнің өзіндік құны - бұл кәсіпорынның өнім өндіруге жұмсаған
ағымдағы шығындары. Ол ақшалай және натуралды заттай есептеледі. Өнімнің
өзіндік құнына өнім өндіру өндіріс процесінде жұмсалған еңбек құралдары,
еңбек заттары, және жұмыс күшінің құндары кіреді. Барлық шығындарды бір
өлшемге келтіру үшін оны ақшалай есептейді.
Өнімнің өзіндік құнына шаруашылықтың әлеуметтік шығындары ( балалар
бақшасы, емхана, жатақхана, мектеп, клуб, т. б.) кірмейді.
Өнімнің өзіндік құнына қосымша қосылатын шығындар:
әлеуметтік сақтандыруға 37 % жалақы қорынан;
банк кредитіне процент;
мемлекеттік тұрғындарды жұмыспен қамту қорына
жалақы қорының 1 %;
і - міндетті медициналық сақтандыруға;
негізгі капиталды жұмысқа жарамды қалпында ұстауға кететін
шығын;
айыптар, т. б. ескерілмеген өндірісті шығындар;
тәуекелділікке, мамандар ұстауға қосымша шығындар. Нарықтық қатынастар
толық енгенде, өзіндік құнға арендалық төлем, капиталға процент,
кәсіпкерлік пайданың минималды мөлшері кіруі керек. Ол жағдайда өзіндік құн
экономикалық шығындар деп аталады немесе маркетингтік теория
бойынша құн деуге болады. Жалпы алғанда кәсіпкер кепілді табыс табу үшін
өзіндік құнды емес, экономикалық шығынды есптеуі керек.
Өнімнің өзіндік құны, тауарға баға тағайындаудың базасы және пайданың
болашақ мөлшерін айқындайтын инструмент.
Өнімнің өзіндік құны өндіру сатыларына байланысты: цехтық, фабрика -
зауыттық немесе өндірістік және толық өзіндік құн болып
бөлінеді.
Өнімнің цехтық өзіндік құны - бұған өндірілетін өнімге, цехта,
учаскілерде, бригадаларда шыққан шығын кіреді.
Фабрика - зауыттық немесе өнідірістік өзіндік құн - бұл цехтық
шығындар + жалпы зауыттық, өндірістік шығындар.
Өндірістік өзіндік құн = цехтың өзіндік құны + жалпы өндірістік
шығын.
ӨӨҚ=(ЦӨҚ(1+ӘЖӨШ )
Жалпы өндірістік шығын (+ Әжөш) коэффициент арқылы беріледі.
Мысалы, цехтық шығынға шаққандағы жалпы өндірістік шығынның
коэффициенте 0,5 болса ӨӨҚ = 1 + 0,5 = 1,5 ЦӨҚ.
Өнімнің толық өзіндік құны өндірістік өзіндік құн қосу өнімді
өткізуге кететін шығындар.
Толық өзіндік құн = өндірістік өзіндік құн ( 1 +0,03 ) немесе ТӨҚ =
ӨӨҚ (1+0,03).
Мұндағы 0,03 коэффициенті өндіріспен байланысы жоқ шығындар мөлшері.
Өнімнің өзіндік құнын қолдану мақсатына қарай (жоспарлау, есептеу, талдау,
т.б.) бірнеше түрлерге бөлінеді: өнімнің жалпы, тауарлы немесе сатылған
өнімдердың өзіндік құны, салыстыратын өнімнің өзіндік құны, өнім бірлігінің
өзіндік құны болып және тағы басқалай болып бөлінеді. Сонымен бірге өнімнің
өзіндік құнын жоспарлы, болжамды (есеп), нақтылы деп бөледі.
Жоспарлы өзіндік құн - бұл қажетті шығындар, ғылым
мен техника жетістігіне және ұйымдастыру жағдайымен байланысты.
Болжамды өзіндік құн - бұл техникалық - экономикалык
есептер ескерілуі, кандай жаңалықтар енгізілгенін, т.б. ғылыми
жетістіктерді ескереді.
Нақтылы өзіндік құн - бұл барлық өнімге шаққан нақты шығындар
және өнім бірлігіне шаққандағы өзіндік құн.
Кәсіпорынның іс-әрекетіндегі басты көрсеткіштердің бірі - өнімнің
өзіндік құны. Бұл өнімді өндіруге және оны сатудағы ақшалай нысанында
көрсетілетін шығындардың жиынтығы. Сөйтіп, жалпы өндірістік тиімділігін
анықтайды.
Өзіндік құнның экономикалық мазмұны - жұмсалған шығындардың орнын
толтыру және соның есебіңен өндірелетін барлық
элементтердегі жай ұдайы өндірісті, өндірістік қорларды және
жұмыс күштерін қамтамасыз ету. Осы арада кәсіпорынның өзіндік
құнының маңызды элементтері: амортизация, жұмсалған материалдық
ресурстардың құны, еңбекақы - бұл шығындардың басты статьялары.
Сонымен катар, кәсіпорын бір уақытта баска да шығындарды іске
асырады: өздерінің қызметкерлеріне сыйлық, банктік несиеге процент төлеу,
әлеуметтік объектілерді ұстау, бюджеттен тыс қорларға аударым
жарналарын жасау - бұл шығындар кәсіпорынның қосымша шығындарын
құрайды.
Өзіндік құн тиімділіктің мынадай маңызды көрсеткіштері: пайда және
пайдалылығының деңгейі мен серпінін анықтайды. Өзіндік құнның маңызы оның
орындалу функцияларымен анықталады.
Өзіндік құн өнім құнының кең бөлігі болып табылады. Мұның мәнісі
өнімнің өзіндік құны арқылы өндіріс қаражаттарын жұмсауды қамтамасыз етеді.
Өзіндік құн көтерме сауда бағасын қалыптастырудың негізі болып
табылады, оның есепсіз жүргізілуі бағаның құрылуына негіздеме бола алмайды.
3. Өзіндік құнның негізінде пайданы, кейбір бұйымдардың
пайдалылығын, яғни оларды шығарудың мақсатқа сай екендігін есептеу.
1.1 КЕСТЕ. Кәсіпорынның өзіндік құны, жалпы табысы және пайдасы

Жалпы табыс
Материалдық шығындар Еңбекақы Пайда
Өндірістің шығындары (өзіндік құн) Таза табыс
Өткізу көлемі

Бұл айтылғандардан өнімнің өзіндік құнына деген көзқарасты төмендетуге
болмайтындығын көруге болмайды. Өзіндік құнның деңгейіне кәсіпорынға қатысы
бар және қатысы жоқ факторлар ықпал етеді. Мысалы, кәсіпорынға табиғи
жағдайлар, оның ішінде шикізат көздерін және өнім тұтынушыларда
территориялық қашықтығы, шикізатқа баға деңгейі, отын, жабдықтар,
электроэнергия және көлік тарифтері және т. б.
Өнімнің өзіндік құнын төмендету резервтерінің сыныптамасы

Өнімнің өзіндік құнын құрайтын шығындар екі негізгі белгілерімен
топтастырылады:
Шығындардың бастапқы элементттерімен;
пайда болу және міндет жүктеу сипатымен. Экономикалық элементттердің
шығыстарын топтастыру өндіріс шығындар сметасын дайындағанда қолданылады.
Бұл топтастырудың мәні - әрбір шығынның элементі өнімінң
өзіндік құнының жиынтыгына қосылады. Сонымен, мына төмендегі шығын
элементтері бөлінеді:
материалдық шығындар (қайтарылма қалдықтар құрамынан шегеру);
еңбекақыға жұмсалған шығындар;
әлеуметтік сақтандыруға аударым;
зейнетақы қорына аударым;
жұмыспен қамтылу қорына аударым;
амортизация;
басқа да шығындар.
Өнімнің өзіндік құнын талдау жасау үшін ең алдымен сметалық шығындар
мен калькуляциялық статьялар арасындағы байланысты бөлу керек.
1.2 КЕСТЕ. Калькуляция статьялары мен смета шығындары
байланысы.
Калькуляция статьялары
жоспар отчет Ауытқу, теңге
Калькуляция статьларының аттары теңге
1. Экономикалық элементтер Шығындардың экономикалык элементтері
Өзіндік құнның калькуляция статьялары
2. Өзіндік құнның статьялары Негізгі, қосымша
3. Технологиялық Бірэлементтілік, кешенділік
процестерге
қатыстылығы
4. Құрамы Тікелей, жанама
5. Өнімнің өзіндік Өндірістік, өндірістен тыс
құнына қатысудың тәсілі Өндірістік, өндірістік емес
6. Өндірістік процестегі рөлі Жоспарлы, жоспарсыз
7. Мақсатқа сәйкес жұмсау Тұрақты, ауыспалы
8. Жоспарга қатысу мүмкіншілігі Күнделікті, бір жолғы
9. Өнімнің көлеміне қатысы Аяқталмаған өнімге кететін
шығындар,
10. Шығу мерзімділігі даиын өнімнің шығындары
11. Дайын өнімге қатысы
Практикалық маңызы болатын ең тұрақты және ауыспалы шығындарға бөлу.
Тұрақты шығындар осы кезеңдегі уақыт ішіндегі сомасы өнімді өндіру және оны
сатудың мөлшеріне, құрылымына тікелей тәуелді болмайды. Тұрақты шығындарға
жататындар: міндетті заемдық ақылар, есепті төлемдер, ғимараттар және
жабдықтардың амортизациясы, сақтандыру жарналары және т. б.
Ауыспалы шығындар - бұл осы кездегі уақытта өнімді өнімді өндірудің
мөлшеріне және сатылуына тәуелді болмайтын шығындар. Мысалы, еңбекақы
шығындары, шикізаттар, отын, энергия, көлік қызметі және т.б. Тұрақты және
ауыспалы шығындардың арасындағы айырмашылықтың елеулі маңызы бар. Тұрақты
шығындар керек десе, жалпы алғанда, өндірілмеген өнімге де төленуге тиісті,
ал ауыспалы шығындармен кәсіпкер өндіріс көлемін өзгерту жолымен басқаруы
мүмкін.
Шығындар экономикалық және бухгалтерлік болып ажыратылады.
Экономикалық шығындар деп кәсіпорынның ресурстарды пайдаланғаны үшін
жеткізушілерге төлейтін төлемдердің барлық барлық түрлерін айтады. Олар екі
түрден тұрады: сыртқы (анық немесе ақшалық) және ішкі (күңгірттік немесе
өзінен - өзі түсінікті). Сыртқы шығындар - бұл ресурстарды жеткізушілерге
ақшалай түріндегі төлемдері; шикізаттар төлемдері; материалдар; отын;
тозуды есептеу және т.б. Бұл топтағы шығындар бухгалтерлік шығындарға
жатады. Кәсіпорынның ішкі шығындары күңгірт, өзінен өзі түсінікті
сипаттамада болады. Олар кәсіпорын иелерінің қарамағындағы ресурстарды
өндірісте пайдаланғанын нақтылап көрсетеді: жерді, ғимараттарды, олардың
жеке еңбектері және т.б. үшін кәсіпорын ресми төлемейді.
Шығындарды өзінің экономикалық маңызына, мазмұнына қарай топтайды.
Шығынның элементтік классификациясы мынадай шығын элементтеріне бөлінеді:
- "өндірістік қалдықты алып тастағандағы шикізат және негізгі
материалдар элементі";
- сатылып алынған комлектілік бұйымдар және полуфабрикаттар" ;
- "қосалқы материалдар";
- "отындар" ;
- "энергиялар" ;
- "жалақы қоры" ;
- "әлеуметтік сақтандыруға бөлу";
- "негізгі капиталдың амортизациясы" ;
- "негізгі капиталды жұмысқа жарамды қалпында ұстауға
кететін (күрделі, ағымдағы) шығындар" ;
- "басқалай шығындар ".
Шығындарды өнім бірлігіне жатқызуға қарай тікелей және жанама шығын
деп бөледі.
Тікелей шығындар - бұл өнім өндіруге арнаулы мақсатты шығындар.
Жанама шығындар - тікелей өнім өндіруге қатынасы жоқ, бірақ ол
шығынсыз өндіріс ұйымдаспайды. Ол шығындар жалпы "өндірістік шығын" арнаулы
методикамен әртүрлі өндірілген өнім бірлігіне бөлінеді.
Шығынды экономикалық мазмұнына қарай калькуляциялық (есептеу)
статьялары бойынша " негізгі шығындар" және "қосымша шығындар" деп
бөлінеді.
" Негізгі шығындар" өнім өндірумен тікелей байланысты шығындар, ал
"қосымша шығындар" бұл өндірісті техникалық даярлау, басқару, ұйымдастыру
шығындары және басқалар.
Өнімнің көлемінің өсуімен байланысты өндірістік шығындар
пропорционалды (шартты - ауыспалы) және пропорционалдық емес (шартты -
тұрақты) болып бөлінеді.
Шартты ауыспалы шығындар өнім өндіру көлемі өссе өседі немесе кемиді,
яғни тіке пропорционалды. Оған шикізаттар, негізгі материалдар, отын
шығыны, энергия және т.б.
Шартты - тұрақты шығындар ол өнім көлемінің азаю, көбеюіне байланысты
емес: жылуға, жарыққа, амортизацияға, т.б. шыққан шығындар.
Болжамды шығындарды есептеу үшін калькуляция (есептер) негізінде
ағымдағы және болашактағы шығындар деп бөлінеді.
Ағымдағы шығындарға нормативті және сметалық калькуляция жатады.
Нормативті калькуляция барлық барлық өнімдер түрлеріне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.