Нарықтың сұраныс пен ұсыныс
Нарықтың сұраныс пен ұсынысқа сәйкес оңтайлы түрде пайдалануы үшін оларды
бөлу арқылы экономикалық тиімділікке қол жеткізді. Қаржы нарықтарымен жақсы
жолға қойылған мекемелер жүйесі қаражаттарды бұл процестің бір бөлігі
ретінде табыстылығы жоғары инвестицияларға аударады.Қаржы жүйесі бұл
жүйенің әлсіз дамыған мемлекеттермен салыстырғанда, жоғары дәрежеде дамыған
елдерге тезірек өсетінін және экономикалық жағдайлардың аяқ асты өзгерісіне
де тез үйренетіні әлемдік тәжірбие көрсетеді. Сондықтан да экономикасы
дамушы барлық елдерүшін қаржы жүйесінің ажырамас бөлігі - банктік емес
қаржы институттарын жедел ьүрде дамыту маңызды.
Бюджеттен тыс қорлар - мемлекет оларды белгілі бір қоғамдық
қажеттіліктерді қаржыландыру үшін тарта отырып, оперативтік дербес
негізінде жұмсайтын қаржылай қаражаттарды қайта бөлу және пайдалану
нысандардың бірін білдіреді. Бұл қорлар қаржы нарығының инвесторлары және
қатысушылары ретінде бола алады, себебі, біріншіден ақшалай қаражаттарды
пайдалану, оларды жинақтау уақытымен дәл келмейді, ал екіншіден,
инвестициядан түсетін табыстар сол немесе басқа қордың шығынын
қаржыландыратын қосымша табыс болып табылады.
Қазақстандағы мемлекеттік бюджеттен тыс қорларға жататындар:
Зейнетақы қоры;
Халықты жұмыспен қамту мемлекеттік қоры;
Әлеуметтік сақтандыру қоры;
Міндетті медициналық сақтандыру қоры.
Зейнетақы қоры, оның басты міндеттері:
- Зейнетақы мен балаларға жәрдемақы төлеу үшін мақсатты алым
және қаражат жинақтау, оларды қаржыландыруды ұйымдастыру;
- Халықты әлеуметтік қолдауға байланысты республикалық және
аймақтық бағдарламаларды қаржыландыруға келісім-шарт негізінде
қатысуы;
- Өзін-өзі қаржыландыру қағидаларының негізінде қор қаражаттарының
ұдайы өндірісін ұлғайту.
Бұл қор 1993 жылдан бастап Әлеуметтік қорғау министрлігіне бағынады.
1994 жылдан Зейнетақы қоры бюджетінің құрамына біріктіріліп, төрт айдан соң
қайта бөлінген. 1995 жылдан бастап Зейнетақы қоры бюджеттен тыс болып
саналады. Зейнетақы қорының қаражаттары меншік формаларына және қызметіне
байланыссыз жұмыс беретін кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдарды, сондай-
ақ кәсіпкерлік қызметпен айналысатын адамдардың сақтандыру жарналарының
аударымды есебінен құралады. Зейнетақы қорлары мен Әлеуметтік сақтандыру
қорларына аударылатын жарналар еңбекақы төлеу қорының 30%-ын құрайды.
Жинақталатын жарналардың 85% қаражаты - Зейнетақы қорына, ал 15% -
Әлеуметтік сақтандыру қоры мен Міндетті медициналық сақтандыру қорына
тиесілі.
Қор бюджетінің жобасын Әлеуметтік сақтандыру министрлігі жасайды және
оны қордың басшыларына береді, оның құрамына Қаржы министрлігінен,
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінен, Үкімет және Президент әкімшілігінен
өкілдер кіреді.
Әлеуметтік сақтандыру қоры - аумақтық және салалық деңгейде бөлінетін,
мемлекеттік маңыздылығы бар ресурстардың орталық қоры болып табылады, Әр
түрлі меншік формасындағы кәсіпорындарыдың, ұйымдардың және кәсіпкерлік
қызметпен айналысатын тұлғалардың қаражаттарының міндетті түрде қатысуымен
сақтандыру әдісі арқылы құрылады. Әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты
еңбекақы төлеу қорынан - мемлекеттік әлеуметтік сақтандыруға аударымдар
жасау есебінен қалыптасады. 1993-1995жж. бұл қорға барлық аударымдардың 15%-
зы түскен. 1996 жылы 1қаңтарынан бастап бұл көрсеткіш 5%-ға азайған.
Әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаттары әр түрлі жәрдемақылар төлеуге,
емдеу-демалыс орындарын қаржыландыруға жұмсалынады. Бұл қордың шығындарының
басым бөлігін жәрдемақы төлегу жұмсалынатын қаражаттар алады.
Еңбекпен қамту мемлекеттік қоры 1991 жылы мемлекеттік жұмыспен қамту
қызметінің төңірегінде дербес жүйе ретінде құрылған және мемлекеттің
жұмыспен қамтуға байланысты саясатын іске асыру боынша шараларды
қаржыландыруға байланысты бағытталады. Қаулымен анықталғандай, оның
қаражаты мемлекеттік бюджетке жатпайды, ендеше ол да бюджеттен тыс қорлар
болып табылады. Соған қарамастан 1993 жылы оның қаржылық жағдайының
жақсаруы және артық қаражаттарын бюджеттің қажетіне жұмсау мүмкіндігіне
байланысты ол бюджетке біріктіріледі. 1995 жылдың мамыр айынан бастап
Еңбекпен қамту қоры қайтадан бюджеттен тыс қор болып шығады.
Оның қаражат көздеріне:
- меншік және шаруашылық жүргізу түріне байланыссыз
кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің және басқа да жұмыс
берушілердің еңбекақы төлеу қорынан белгілі бір мөлшерде міндетті
аударымдар жасау;
- мемлекеттік бюджеттен бөлінетін дотация;
- отандық және шетелдік кәсіпорындардың, қоғамдық ұйымдардың және
азаматтардың ерікті жарналарынан, комерциялық қызметтен түсетін табыстардан
және басқа да түсімдерден.
Міндетті медициналық сақтандыру қоры 1995 жылы 29 қыркүйектегі
Қазақстан Республикасы үкіметінің №1295 қаулысымен Қазақстан Республикасы
үкіметі қарамағында Міндетті медициналық сақтандыру қоры құрылды. Бұл Қор
Қазақстан Республикасы заңдарында көзделгендей, міндетті медициналық
сақтандыру жүйесіндегі сақтандырылған азаматтардың сол облстағы мемлекеттік
қаржы саясатын қарастырып, сондай-ақ ол жүйенің қаржылай тұрақтылығын
қамтамассыз етуге байланысты шараларды дайындап жүзеге асыруға,
Қазақстанның барлық аумағында сақтандырылған азаматтарға медициналық көмек
ретінде жағдай жасауға бағытталады.
ҚР үкіметі қарамағындағы Міндетті медициналық сақтандыру қорының
қаржылай қаражаттары мемлекеттік медициналық ... жалғасы
бөлу арқылы экономикалық тиімділікке қол жеткізді. Қаржы нарықтарымен жақсы
жолға қойылған мекемелер жүйесі қаражаттарды бұл процестің бір бөлігі
ретінде табыстылығы жоғары инвестицияларға аударады.Қаржы жүйесі бұл
жүйенің әлсіз дамыған мемлекеттермен салыстырғанда, жоғары дәрежеде дамыған
елдерге тезірек өсетінін және экономикалық жағдайлардың аяқ асты өзгерісіне
де тез үйренетіні әлемдік тәжірбие көрсетеді. Сондықтан да экономикасы
дамушы барлық елдерүшін қаржы жүйесінің ажырамас бөлігі - банктік емес
қаржы институттарын жедел ьүрде дамыту маңызды.
Бюджеттен тыс қорлар - мемлекет оларды белгілі бір қоғамдық
қажеттіліктерді қаржыландыру үшін тарта отырып, оперативтік дербес
негізінде жұмсайтын қаржылай қаражаттарды қайта бөлу және пайдалану
нысандардың бірін білдіреді. Бұл қорлар қаржы нарығының инвесторлары және
қатысушылары ретінде бола алады, себебі, біріншіден ақшалай қаражаттарды
пайдалану, оларды жинақтау уақытымен дәл келмейді, ал екіншіден,
инвестициядан түсетін табыстар сол немесе басқа қордың шығынын
қаржыландыратын қосымша табыс болып табылады.
Қазақстандағы мемлекеттік бюджеттен тыс қорларға жататындар:
Зейнетақы қоры;
Халықты жұмыспен қамту мемлекеттік қоры;
Әлеуметтік сақтандыру қоры;
Міндетті медициналық сақтандыру қоры.
Зейнетақы қоры, оның басты міндеттері:
- Зейнетақы мен балаларға жәрдемақы төлеу үшін мақсатты алым
және қаражат жинақтау, оларды қаржыландыруды ұйымдастыру;
- Халықты әлеуметтік қолдауға байланысты республикалық және
аймақтық бағдарламаларды қаржыландыруға келісім-шарт негізінде
қатысуы;
- Өзін-өзі қаржыландыру қағидаларының негізінде қор қаражаттарының
ұдайы өндірісін ұлғайту.
Бұл қор 1993 жылдан бастап Әлеуметтік қорғау министрлігіне бағынады.
1994 жылдан Зейнетақы қоры бюджетінің құрамына біріктіріліп, төрт айдан соң
қайта бөлінген. 1995 жылдан бастап Зейнетақы қоры бюджеттен тыс болып
саналады. Зейнетақы қорының қаражаттары меншік формаларына және қызметіне
байланыссыз жұмыс беретін кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдарды, сондай-
ақ кәсіпкерлік қызметпен айналысатын адамдардың сақтандыру жарналарының
аударымды есебінен құралады. Зейнетақы қорлары мен Әлеуметтік сақтандыру
қорларына аударылатын жарналар еңбекақы төлеу қорының 30%-ын құрайды.
Жинақталатын жарналардың 85% қаражаты - Зейнетақы қорына, ал 15% -
Әлеуметтік сақтандыру қоры мен Міндетті медициналық сақтандыру қорына
тиесілі.
Қор бюджетінің жобасын Әлеуметтік сақтандыру министрлігі жасайды және
оны қордың басшыларына береді, оның құрамына Қаржы министрлігінен,
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінен, Үкімет және Президент әкімшілігінен
өкілдер кіреді.
Әлеуметтік сақтандыру қоры - аумақтық және салалық деңгейде бөлінетін,
мемлекеттік маңыздылығы бар ресурстардың орталық қоры болып табылады, Әр
түрлі меншік формасындағы кәсіпорындарыдың, ұйымдардың және кәсіпкерлік
қызметпен айналысатын тұлғалардың қаражаттарының міндетті түрде қатысуымен
сақтандыру әдісі арқылы құрылады. Әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты
еңбекақы төлеу қорынан - мемлекеттік әлеуметтік сақтандыруға аударымдар
жасау есебінен қалыптасады. 1993-1995жж. бұл қорға барлық аударымдардың 15%-
зы түскен. 1996 жылы 1қаңтарынан бастап бұл көрсеткіш 5%-ға азайған.
Әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаттары әр түрлі жәрдемақылар төлеуге,
емдеу-демалыс орындарын қаржыландыруға жұмсалынады. Бұл қордың шығындарының
басым бөлігін жәрдемақы төлегу жұмсалынатын қаражаттар алады.
Еңбекпен қамту мемлекеттік қоры 1991 жылы мемлекеттік жұмыспен қамту
қызметінің төңірегінде дербес жүйе ретінде құрылған және мемлекеттің
жұмыспен қамтуға байланысты саясатын іске асыру боынша шараларды
қаржыландыруға байланысты бағытталады. Қаулымен анықталғандай, оның
қаражаты мемлекеттік бюджетке жатпайды, ендеше ол да бюджеттен тыс қорлар
болып табылады. Соған қарамастан 1993 жылы оның қаржылық жағдайының
жақсаруы және артық қаражаттарын бюджеттің қажетіне жұмсау мүмкіндігіне
байланысты ол бюджетке біріктіріледі. 1995 жылдың мамыр айынан бастап
Еңбекпен қамту қоры қайтадан бюджеттен тыс қор болып шығады.
Оның қаражат көздеріне:
- меншік және шаруашылық жүргізу түріне байланыссыз
кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің және басқа да жұмыс
берушілердің еңбекақы төлеу қорынан белгілі бір мөлшерде міндетті
аударымдар жасау;
- мемлекеттік бюджеттен бөлінетін дотация;
- отандық және шетелдік кәсіпорындардың, қоғамдық ұйымдардың және
азаматтардың ерікті жарналарынан, комерциялық қызметтен түсетін табыстардан
және басқа да түсімдерден.
Міндетті медициналық сақтандыру қоры 1995 жылы 29 қыркүйектегі
Қазақстан Республикасы үкіметінің №1295 қаулысымен Қазақстан Республикасы
үкіметі қарамағында Міндетті медициналық сақтандыру қоры құрылды. Бұл Қор
Қазақстан Республикасы заңдарында көзделгендей, міндетті медициналық
сақтандыру жүйесіндегі сақтандырылған азаматтардың сол облстағы мемлекеттік
қаржы саясатын қарастырып, сондай-ақ ол жүйенің қаржылай тұрақтылығын
қамтамассыз етуге байланысты шараларды дайындап жүзеге асыруға,
Қазақстанның барлық аумағында сақтандырылған азаматтарға медициналық көмек
ретінде жағдай жасауға бағытталады.
ҚР үкіметі қарамағындағы Міндетті медициналық сақтандыру қорының
қаржылай қаражаттары мемлекеттік медициналық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz