АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ 4
АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТҚА ҚАЖЕТТІЛІКТІ АНЫҚТАУ 6
АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРАТЫН КӨЗДЕР 8
АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГІ 10
ҚОРЫТЫНДЫ 13
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 14

КІРІСПЕ

Кәсіпорын қаржысы деген пәнді оқып білу үшін мына төмендегі пәндерді
оқып білген жөн:
• Математика;
• Экономика есептерін шығару әдістері;
• Экономикалық теория;
• Макроэкономика;
• Бухгалтерлік есеп және аудит.
Менің бұл жұмысымның тақырыбы Айналымдағы қаражатты қаржыландыру.
Жалпы рефераттың негізгі бөлімі төрт бөлімшеден тұрады. Осы жұмысымды жазу
барысында мен жалпы қаржы ұғымы туралы, оны басқарудың негіздері жайында
және айналым қаражаты туралы көптеген мағлұматтар алдым.
Кәсіпорын қаржысы пәнінің негізгі мақсаты сыртқы және ішкі
қаражат көздерін мекемеге тарту және оларды тиімді пайдалану жолдарын
іздестіру. Сонымен қатар өндірістік қызметтерде оңтайлы пайда табу арқылы
кәсіпорынның қаржылық экономикалық жағдайын әрі қарай дамытып отыру біздің
негізгі көкейтесті мәселелеріміздің біріне айналып бара жатқандығында
ешқандай күмән жоқ. Ал ақша қатынастарының қаржы қатынастарымен
салыстырғандағы айырмашылығы өте зор. Қаржы тек табыстар мен қорланымдардың
қозғалысымен байланысты болатын ақша қатынастарын ғана қамтиды. Басқаша
айтқанда ақша қатынастарының айналымы қаржы қатынастарының айналымына
қарағанда өте жоғары.

АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Капитал деп тауар өндіру мен қызметтер көрсетуге, инвестициялық
жұмсалым ретінде пайдаланылатын ақшалай соманы айтады. Капитал мына
түрлерде болуы мүмкін - өндіріс құрал-жабдығы (өндірістік капитал), ақша
(ақшалай капитал) және тауарлар (тауар капиталы). Өндірістік капитал екіге
бөлінеді: негізгі және айналмалы капитал. Негізгі капиталдан айналмалы
капиталдың айырмасы - өзінің құнын жаңадан өндірілген пайдалы қазбаларға
толық көшіріп, өндірушіге капиталдың әрбір ауыспалы айналымының соңында
ақшалай нысанында қайтарылады.
Ақшалай нысанда көрсетілген айналмалы қорлар мен айналыс қорлардың
сомасын – кәсіпорынның айналым қаражаттары дейді. Айналым қаражаты,
кәсіпорынның ақшалай қаражат жиынтығы.
Кәсіпорынның өндіріс процесі мен оның өндірілген өнімі айналыс
процесінде үздіксіз болуы тиіс. Айналым қаражаттарының бір бөлігі -
өндіріс, ал екінші бөлігі – айналыс саласында болады.
Капиталдың өндіріс саласынан айналыс саласына көшуін – капиталдың
айналымы дейді. Капиталдың айналымы – капиталдың ауыспалы айналымы, ол
дүркін-дүркін жаңарып отырған процесс ретінде қаралады, оның дәйекті түрде
авансылануын (өндіріс құрал-жабдығын сатып алуға, жалақы төлеуге аванс
берілуін), өндірілген пайдалы кенбайлықтың сатылуын, бастапқы нысанға
қайтып оралуын қамтиды. Сөйтіп, бұл процесте ақша капиталы өндіргіш
капиталына, өндіргіш капитал – тауар капиталына және тауар капиталы – ақша
капиталына айналады. Сөйтіп, капитал (айналым қаражаттар) үш сатыдан өтеді.
Бірінші сатыда – ақшалай қаражаттар оларсыз өндірістік процестің
орындалуы мүмкін болмайтын әр түрлі материалдық құндылықтардың өндірістік
қорларына ауысады. Яғни, ақшалай нысаннан - өндіріс құрал-жабдығы мен жұмыс
күші нысанына ауысады.
Екінші сатыда - өндірістік қорлары дайын өнім шығаруға жұмсалады,
өндіріс процесі жүзеге асырылып, пайдалы қазбалар өндіріледі.
Үшінші сатыда – кәсіпорын өзінің өндірген өнімін сатып, өткізіп,
өнімге жұмсалған қаражатын қайтарып, пайда алуға күш салады. Осы процесс
аяқталған бойда, капитал қайта ақша нысанына ие болады.
Кәсіпорынның айналым қаражаттары өндірістегі және айналыстағы
капиталға бөлінеді, оның құрамы 1 – кестеде көрсетілген.
Өндірістік қорлар – аяқталмаған өндіріс пен болашақ кезең шығындары,
кәсіпорынның айналмалы қорын құрайды, ал оның дайын өнім – ақшалай
қаражаттары айналыс қоры болады. Өндірістік қосалқы қорлар мен кәсіпорынның
қоймадағы дайын өнімі, оның тауар-материалдық құндылықтарын құрады.
Айналым қаражаттардың құрылымы, олардың жекелеген түрлерінің
арақатысымен сипатталады. Айналым қаражаттарының бір маңызды бөлігі –
қажетті мөлшерде өндірістік қорлар түрінде кәсіпорынның тоқтаусыз жұмыс
істеуін қаматамасыз етеді.

1 – кесте
Айналым қаражаттарының құрамы
Кәсіпорынның айналым қаражаттары
Өндіріс сферасы Айналыс сферасы
Өндірістік қосалқы қорлары
Шикізат пен негізгі материалдар Қосалқы
материалдар

АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТҚА ҚАЖЕТТІЛІКТІ АНЫҚТАУ

Кәсіпорындарға жоспарланатын жылы, өздерінің қалыпты жұмыс істеуін
қамтамасыз ету үшін айналым қаражаттарының керекті ақшалай қаражат
жөніндегі ең аз қажеттігінің ғылыми тұрғыда негізделген есеп-қисабы
анықталады. Айналым қаражаттарын мақсатты түрде үнемдеп пайдалану үшін
жағдай жасайды, өндіріс пен айналыста тауар-материалдық құндылықтардың
қосалқы қорын қысқартуға, өнімді өткізуге, ақшаның қорлануына,
кәсіпорындардың қаржы жағдайының тұрақтылығына септігін тигізеді.
Алдында айтылғандай, кәсіпорындардың өндірістік қосалқы қорлары,
аяқталмаған өндірісі, болашақ кезеңдер шығындары мен дайын өнімі
нормаланады:
Нақ=Нөқ+На+Нб+Нд
Өндірістік қосалқы қорды, өндірістік процестің үздіксіздігін
қамтамасыз етуге арналған материалдық ресурстары деуге болады. Олардың
салыстырмалы немесе абсолюттік шамадағы мөлшері кәсіпорындардың ырғақты,
тоқтаусыз жұмыс істеуін қамтамасыз етуге және артылып қалмауға тиіс,
ресурстардың түсуіне, олардың тұтынылу көлемі мен сипатына, жеткізілімнің
транзиттік нормаларының шарттары мен мөлшеріне, жеткізушілердің шарттық
міндеттемелерді орындауына, өндірістің маусымдылығына, т.б. факторларға
байланысты.
Кәсіпорындарда өндірістік қорлардың материалдық ресурстарын, барлық
түрлері бойынша олардың мөлшері барынша аз анықтайды. Өнідірістік қосалқы
қорлардың шамасы заттай көрсеткіштермен және ақшалай тұлғада белгіленеді.
Нормалау кезінде қосалқы қорлардың күндерге шаққандағы нормалары алдын-ала
айқындалады.
Айналым қаражаттарының нормативі арқылы қаржы жоспарында оның ең аз
мөлшері белгіленеді. Норматив кәсіпорындарға толассыз жұмыс істеуін
қамтамасыз ететін тауар-материалдық құндылықтардың ауыспалы қосалқы
қорларын құруы қажет.
Өндірістік қорлары мақсаты мен дайындау қажеттілігіне қарай:
ағымдағы (күнделікті пайдаланылатын), сақтандыру, дайындалма және маусымдық
қосалқы қорларына бөлінеді.
Ағымдағы қосалқы қорлар – ресурстардың екі жеткізілімі арасындағы
кезеңде жасалады, оның мөлшері (материалдың, отынның, қосалқы бөлшектердің)
күн сайынғы шығынына, жеткізілім жиілігіне және тұтыну мөлшеріне байланысты
формуламен есептеледі:
Қк=M*t2
мұндағы Қк - өндірістік қор элементтерінің ағымдағы орташа қосалқы
қоры;
M - өндірістік қор элементтерінің әр тәуліктік заттай тұтынылуы;
t – кезектегі жеткізілімдер арасындағы уақыт.

АЙНАЛЫМДАҒЫ ҚАРАЖАТТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРАТЫН КӨЗДЕР

Кәсіпорынның ақша түрінде көрсетілген өндірістік айналмалы қорлары
мен айналыс қорларының жиынтығын – айналым қаражаттары деп атайды. Айналым
қаражаттардың әр түрлі элементтер арасындағы немесе олардың құрамдық
бөліктер арасындағы қатынастары – айналым қаражаттардың құрылымы. Айналым
қаражаттары: өндіріс саласындағы және айналыс саласындағы болып жіктеледі.
Өндіріс саласындағы айналым қаражаттарының үлесі - 80-85%, ал айналыс
саласындағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.