АРАЛ ТЕҢІЗІ ТУРАЛЫ МАҒЛҰМАТТАР

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

АРАЛ ТЕҢІЗІ

Арал теңізі - Өзбекстан мен Қазақстан (Қызылорда және Ақтөбе обл.)
жерінде, Тұран ойпатының шөлді белдемінде, Үстірттің шығыс шетінде
орналасқан тұйық көл. Алабындағы қарқынды антропогендік әрекеттерге дейі
(1960-1970) дүние жүзі теңіз деңгейінен 53,0 м биіктікте жатқан.Алабындағы
шаруашылық мақсаттарға үздіксіз су алу барысында 1998 жылы теңіз деңгейі 18
метрге төмендеді. Нәтижесінде теңіз 2 суқоймаға – Үлкен Арал және Кіші
аралға бөлініп қалды. Арал теңізі көне замандардан белгілі. Ежелгі гректер
мен римдіктер теңізді Каспийдің сақ шығанағы деп атаған. Арал теңізі
туралы деректер Әбу Әли Ахмеб ибн Русте (10 ғасыр), Әбу Исхақ әл-Истахри
(10 ғ.), Әбу Абдаллаһ Мұхаммед әл-Идриси (12 ғ.) сондай-ақ Әбілғазы
деректерінде де кездеседі. Теңіз табиғатын жан-жақты зерттеу Ресей
империясының шығысты отарлау саясатын жүргізу кезінде іске асырыла бастады.
1848-1849 жылдары әскери теңізші әрі зерттеуші А.И.Бутаковтың экспедициясы
Арал теңізінің су айдынын алғаш рет толық зерттеді, нәтижесінде 1850 жылы
АРалдың алғашқы толық картасы жасалды. Теңіздің морфологиялық
сипаттамаларын алғаш рет И.А.Стрелбьицкий анықтады. 1874 жылы геодезист
А.А.Тилло теңіз деңгейін өлшеп, солтүстік-батыс жағасына қала орнатты.
Теңіз суының химиялық құраму туралы зерттеулердің нәтижесі 1870-1873 жылы
жарық көрді. 1900-1903 жылы теңіздегі және оның маңайындағы кешенді
географиялық және гидролиздік зерттеулер Л.С.Бергтің басшылығымен
жүргізілді. Одан кейінгі жылдары теңізді зерттеумен көптеген ғылыми-зерттеу
және жобалау институттары шұғылданды.Арал ойысы жоғары плиоценде жер
қыртысының төменге майысуы нәтижесінде қалыптасқан. Табанының бедері жота-
жоталы жазық болып келеді. Деңгейі күрт төмендегенге дейін тереңдеп 20-25
м, Арал теңізінде жалпы ауданы шамамен 2235 шақырым квадрат (айдының 3,5
пайызы) болатын 1100 аралдар тобы болған, кейін олардың бірқатары
түбектерге айналып, құрлыққа қосылған. Кезіндегі ең ірі аралдары: Көкарал,
Барсакелмес, Возрождение (бұл аралда КСРО-ның бактериол. қаруын сынау алаңы
болған). Солтүстігінде биік және жайпақ жағалаулар кезектесіп отырады. Олар
терең шығанақтармен тілімделген, шығыс жағасы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.