Ақтөбе облысына жалпы сипаттамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Ақтөбе

Республиканың солтүстік-батыс өңірінде орналасқан Ақтөбе облысы
терістігінде- Ресей Федерациясының Орынбор облысымен, оңтүстігінде-
Өзбекстан Республикасының құрамындағы Қарақалпақстанмен, батысында- Атырау
және Батыс Қазақстан, шығысында- Қостанай, оңтүстік- шығысында- Қызылорда
облыстарымен шектесіп жатыр. Осындай үлкен аймақты алып жатқан облыс
солтүстіктен оңтүстікке дейін 700 шақырым, шығыстан батысқа дейін 800
шақырым аумақта орналасқан. Облыс 12 селолық, қалалық және әкімшілік
аудандарға бөлінеді. Аумағында 6 қала, 2 қала типті қалашық бар. Әкімшілік
орталығы- Ақтөбе қаласы.
Жер бедері. Жер бедерінің сипатына қарай облыстың аумағы 5
геоморфологиялық аудандарға бөлінеді: Мұғалжар таулары, Орал-Жем үстірті,
Торғай- Арал маңы жазығы, Үстірт беткейі және Каспий сырты ойпаты. Оңтүстік
Оралдың жалғасы болып есептелетін Мұғалжар таулары Орал тауынан Жайық
өзенінің аңғарымен бөлінген облыстың орталық бөлігінде орналасып,
мередиандық бағытта 450 шақырымға, солтүстік ендікте 48 градусқа дейін
көлбегең, бұл тау жотасы бір- бірінен тау арасындағы кең ойпат бөлген
солтүстік және оңтүстік бөліктерден тұрады. Оңтүстік Мұғалжар жоталы
таулардан тұрады
және ол облыстағы ең биік аймақ болып табылады.
Оңт. Мұғалжардың неғұрлым сүйрік тұстары теңіз деңгейінен 450-650м
биіктікте (Бақтыбай тауы 657 м.).Орал –Жем үстірті облыстың батыс өңірінің
үлкен бөлігін алып,көптеген өзендермен және Ойыл,сағыз ,Жем бассейндерімен
уақытша ағын суларымен жыраланып,бөктерлі-төбешікті жазықтыққа
айналған.Олар өзеннің су айрықтарында теңіз деңгейінен 400-500 м биіктікке
жетіп, өте біркелкі болмаса да батыс пен оңтүстік батысында әркелкі
келіп,100 м дейін төмендейді.Үстірттің бедеріне тән жағдай-биіктігі 100-150
м болатын останцо-эрозиялық бөктерлер, сол сияқты денудация-эрозиялық
процестердің үзіліссіз өтіп жатқандығын білдіретін түрлі биіктегі
денудация-эрозиялық төбшіктер,адырлар, шоқылар.Үстірттің
бетінде,әсіресе,Торғай,Ырғыз,Өлкейе к өзендерінің аяқтарында және Арал
маңының тегістігінде бос сулы көл ойпаттар, сортақты құйылыстар мен
тақырлар көп. Жазықтықтың оңтүстік бөлігі- Арал маңы ойпатындағы биіктіктер
80-150м аралығында құбылады. Мұндағы алқаптарды көлемді құмдар алып жатыр.
Солардың ішінде ең ірілері- Ұлықұм, Кішіқұм.
Климаты. Облыс құрылықтан шалғай, мұхиттар мен биік таулы жүйелерден
алыста жатыр. Қыста аумақ Сібір антициклонның ықпалында болса, шөл даланың
құрғақ субтропикалық ауасы кедергісіз , еркін жетеді. Облыстың климатына
құрғақ континенталдық сипат тән.
Ауаның температурасы. Облыстың аумағында ауаның орташа жылдық
температурасы солтүстікте 2,8 градустан оңтүстікке 7,8 градусқа дейін
құбылады. Ауаның айлық неғұрлым төменгі орта температурасы -12º,-18º
қаңтар және ақпан айларында. Жылдың ең жылы айы шілде, бұл айда ауаның
орташа температурасы 20,7градустан 26,4 градусқа дейін өзгереді.
Табиғи қорлар.Табиғи қордың барлық жиынтығынан -өндірістің негізін
айқындайтын және құрайтын ерекше бөлігі -өндірістің табиғи қорлары
ерекшеленеді . Облыстың табиғи ресурстарында қазба байлықтары мол және
аумақтың геологиялық жағдайлары сан-алуан . Облыс аймағында ірі дербес
минералдық-шикізаттық база құрайтын маңызды кен орындары көптеп
саналады . Олар:қара металдар хром және темір кендері ; түсті және сирек
кездесетін металдар мыс , цинк, алюминий , титан ,цирконий , никель ;
асыл металдар алтың,күміс ; мұнай ,газ бен қоңыр көмір ; тау-химиялық ,
тау-кен шикізаты фосфориттер,полигалиттер,каолин,вер микулит, антофиллит-
асбест ;құрылыс материалдары мәрмәр ,габбро ,гранит , құм , құмқиыршық
араласы, диатомит, саздар т.б; тұщы, миниралдық және техникалық
жерасты сулары . Кен орындары арасында Оң.түс. Кемпірсай хром кен орны
алдымен аталады . Ол Қазақстан мен ТМД елдері бойынша жалғыз , ал қоры
жөнінен дүние жүзінен
екінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.