Инновациялық кәсіпкерліктің мәні

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.ЖҰБАНОВ АТЫНДАҒЫ АҚТӨБЕ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ МЕНЕДЖМЕНТ КАФЕДРАСЫ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы Бизнестегі инновациялық қызмет

6В04102 - Менеджмент білім бағдарламасы

Орындаған: Данабаев Жансерік
Ғылыми жетекші: Н.Б.Сұлтамұратова

Ақтөбе
2022
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БИЗНЕСТЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық кәсіпкерліктің мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық жобаларды талдау қажеттілігі ... ... ... ... ... ... .10
1.3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық саясат ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...13
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
"GRAND MIKS" ЖИҺАЗ ФАБРИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТІНІҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорынның жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жиһаз фабрикасының инновациялық қызметін басқаруды талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
2.3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорынның инновациялық дамуын жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі нарықта бизнестегі инновациялық қызмет өте маңызды рөл атқарады. Кәсіпкердің рөлі экономиканың дәстүрлі факторларын, яғни, еңбек, жер және капиталдың жаңа үйлесімін пайдалана отырып, бұрын белгілі болмаған инновацияларды, өнімдерді жасау болып табылады. Инновациялық қызметпен айналыса отырып, кәсіпкер ғылыми-техникалық прогрестің қарқынының жеделдеуінің әсерінен жаңа өнертабыстар мен өнімдердің тез ескіруіне талдау жасап, тұтынушының болашақ сұраныстарын қанағаттандыруға дайын болуы керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Соңғы жылдардағы зерттеулер инновация мен кәсіпкерлік мәселелеріне көп көңіл бөлінді. Сонымен қатар, екі мәселе де теориялық және практикалық тұрғыдан қарастырылды. Алайда, осы бағыттар бойынша зерттеу қарқындылығының артуына қарамастан, кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің өте төмен деңгейі байқалады. Ғылыми-техникалық прогрестің негізі өнертабыстар мен жаңалықтар болып табылады. Жаңа өнертабыстар адам қызметінің кез келген саласында қолданыла отырып, жаңа өнімді немесе жаңа технологияны, яғни өнімді өндіру процесін жасауға әкеледі. Мұның бәрі өнертабысқа негізделген идеяның инновацияға айналғанын білдіреді. Инновация әрқашан жаңа идеялардың пайда болуын ынталандырады, өйткені ол адамның қызығушылығын дамытады. Осылайша, инновация және онымен байланысты қызметтер адамзат дамуының объективті заңдылығы болып табылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық қызмет жаңа білімнің өнімдер, технологиялар мен қызметтердің жаңа түрлеріне эволюциялық түрленуінің инновациялық процесін ғана емес, сонымен қатар тауарларды өткізу нарықтары мен олардың тұтыну қасиеттерін, бәсекелестік ортаны, сондай-ақ өз жиынтығында инновацияларға, ақпараттық, консалтингтік, әлеуметтік және басқа да қызмет түрлеріне жаңа көзқарасқа әкелетін технологиялық, басқарушылық және ұйымдастырушылық-экономикалық іс-шаралар кешені мен маркетингтік зерттеулерді қамтиды. Дәл осы жерде зерттелетін мәселенің маңызды ғылыми және практикалық маңызын көрсек болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеу нысаны. Зерттеу нысаны - Түркістан аласының "Grand Miks" фабрикасы.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеу пәні. Зерттеу пәні - кәсіпорынның инновациялық саясаты және оның жобаларын талдау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Курстық жұмыстың мақсаты - оның инновациялық саясаты негізінде кәсіпорын экономикасының сапалы даму мәселелерін зерттеу. Осы мақсатты қою келесі міндеттерді шешуді қажет етеді:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорынның инновациялық саясатының негізгі шарттары мен ерекшеліктерін зерттеу;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дамудың қазіргі кезеңінде "Grand Miks" фабрикасы жағдайында инновациялық саясаттың ерекшеліктерін көрсету;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорындардың дамуында инновациялық жобалардың маңызына талдау жүргізу. Бұл ретте кәсіпорынның инновациялық жобаларын басқарудың теориялық аспектілері қарастырылады, жобалардың әлеуметтік салдарына талдау жүргізіледі;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорынның инновациялық саясатын жетілдіру және кәсіпорынды инновациялық дамыту бойынша ұсыныстар әзірлеу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мәселенің зерттелу дәрежесі. Инновациялық саясатпен байланысты мәселелерді зерттеуге отандық және шетелдік ғалымдардың бірқатар теориялық тұжырымдамалары мен практикалық әдістемелері арналған.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
БИЗНЕСТЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

1.1. Инновациялық кәсіпкерліктің мәні
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

Дамыған елдердің кәсіпкерлік қызметін талдау нәтижесінде кәсіпкерліктің екі моделі бар екендігі анықталды, олар: классикалық және инновациялық.
Классикалық кәсіпкерлік - бұл ресурстарды барынша пайдалану және рентабельділікті арттыру мен шығарылатын өнім номенклатурасын жаңарту үшін, компанияның резервтерін анықтау, сыртқы және ішкі факторлардың қатысуымен өндіріс көлемін басқаруға бағытталған дәстүрлі, консервативті кәсіпкерлік болып табылады.
Егер кәсіпкер іскер болса қатаң мөлшерленген тәуекелге баруға дайын болып, нарықтың қажеттіліктерін жақсы білсе және жұмыс істей алса, ресурстардың максималды қайтарымына қол жеткізіледі.
Инновациялық кәсіпкерлік - жаңашылдықпен байланысты кәсіпкерлік қызметтің үлгісі және әртүрлі салалардағы жаңашылдықтарды, жаңа өнертабыстарды құру мен коммерциялық пайдалану процесі.
Кәсіпкердің рөлі экономиканың дәстүрлі факторларын, яғни, еңбек, жер және капиталдың жаңа үйлесімін пайдалана отырып, бұрын белгілі болмаған инновацияларды, өнімдерді жасау болып табылады. Инновациялық қызметпен айналыса отырып, кәсіпкер ғылыми-техникалық прогрестің қарқынының жеделдеуінің әсерінен жаңа өнертабыстар мен өнімдердің тез ескіруіне талдау жасап, тұтынушының болашақ сұраныстарын қанағаттандыруға дайын болуы керек.
Инновацияларды, яғни, өнімдер мен қызметтерді, технологияны, өндірісті немесе еңбекті ұйымдастыру және тарату үшін, тұтынушылармен тығыз байланыс жасау қажет.
Тәжірибе көрсеткендей, нарыққа тез бейімделу үшін жаңа қажеттіліктерді ескеру қажет, ал оған шағын кәсіпорындар қабілетті екендігі даусыз. Ірі фирмалар өздерінің инерциялылығына, ептілігіне байланысты тез бейімделе алмайды, бірақ олар шағын кәсіпорын ұстанатын жаңашылдықты жаппай масштабта қайталай алады.
Кәсіпкердің жаңашыл ретіндегі рөлін Й.Шумпетер барынша толық көрсетті және негіздеді:
Кәсіпкерлердің міндеті - өнертабыстарды енгізу арқылы өндіріс тәсілін реформалау және төңкеріс жасау деп атауға болады. Ал жалпы алғанда кәсіпкерлердің міндеті - заманауи технологияларды пайдалану арқылы жаңа тауарларды немесе бұрынғы тауарларды жаңа әдістер бойынша өндіру үшін
шикізаттың жаңа көзін немесе дайын өнімнің жаңа нарығын ашу және бұрынғы саланы қайта құру болып табылады.
Инновация, жаңашылдық деген не? Бір қарағанда, сұрақ қарапайым болып көрінеді. Сонымен қатар, оны егжей-тегжейлі қарау кезінде бірқатар қиындықтар анықталады.
Инновацияның көптеген анықтамалары бар. Міне, олардың кейбіреулері:
1. Инновация -- бұл өндірістік организмнің бастапқы құрылымындағы өзгерістер, атап айтқанда оның ішкі құрылымының жаңа күйге ауысуы.
2. Инновация -- бұл жаңа практикалық құралды құрудың, таратудың және пайдаланудың кешенді процесі, адамдардың белгілі қажеттіліктерін жақсырақ қанағаттандыру үшін қолданылады.
3. Инновация -- бұл жаңа идеяны, ұсынысты, адамдарды, ғылыми-техникалық шешімді практикаға енгізу, жүзеге асыру және пайдалану.
4. Инновация -- бұл жаңа технологиялар, өнімдер мен қызметтердің түрлері, өндірістік, қаржылық, коммерциялық және әкімшілік сипаттағы ұйымдастырушылық-техникалық және әлеуметтік-экономикалық шешімдер түріндегі инновацияларды тиімді пайдалану.
5. Инновация -- бұл жүргізілген ғылыми зерттеу немесе қызметтік жаңалық нәтижесінде өндіріске енгізілген, алдыңғы аналогтан сапалы түрде ерекшеленетін объект.
Бұл анықтамаларда екі тармақ бар:
oo біріншіден, жаңа идея, өнім, қызмет болса;
oo екіншіден, өндірістік жүйеге жаңасын енгізу нәтижесінде өндіріс жүйесінің өзі өзгеріп, жаңа сапалы күйге ауысын айтамыз.
Й.Шумпетер инновация деп сапаның бір деңгейден екіншісіне ауысуы деген түсіндірме береді, яғни, өндірістік жүйенің жаңа жоғары сапалы параметрлермен басқа жазықтыққа ауысуы. Шумпетердің пікірінше, "өндіріс" дегеніміз -- қолда бар ресурстарды біріктіру емес, жаңа нәрсе жасау және бұл тек өндірістің өзіне ғана емес, нарыққа да қатысты болып табылады.
Ол бес типтік өзгерісті анықтайды:
1. жаңа техниканы, жаңа технологиялық процестерді пайдалану және өндірісті жаңа нарықтық қамтамасыз ету салдарына байланысты;
2. жаңа қасиеттері бар өнімдерді енгізуге байланысты;
3. жаңа шикізатты пайдалануға байланысты;
4. өндірісті ұйымдастыруда және оны материалдық-техникалық қамтамасыз ету тәсіліне байланысты;
5. жаңа өткізу нарықтарының пайда болуы салдарынан жүзеге асырылады.
Инновациялардың қалыптасқан классификациясы әлі жоқ болғандықтан, біз А.И.Пригожин 3 еңбегіндегі және С.Д.Ильенкованың 4 еңбектерінде ұсынылған инновациялардың ең сәтті классификациясын көрсетеміз.

Кесте 1. Инновациялардың жіктелуі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Критерийлер
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновация түрлері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Таралуы бойынша
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бірлік
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Диффузиялық
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Өндіріс цикліндегі орны бойынша
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шикізатты
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Өнімді
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қамтамасыз етуші
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сабақтастық бойынша
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ашушы
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бас тартушы
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ауыстырушы
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қайтарарушы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нарық үлесін қамтуы бойынша
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жергілікті
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жүйелік
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жаңалықтың әлеуеті мен дәрежесі бойынша
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Радикалды
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жетілдірущі
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аралас
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәсіпорынның қызмет саласы бойынша
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Технологиялық (өндірістік)
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Экономикалық (сауда)
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әлеуметтік (басқарушылық)

Инновациялық бизнес жаңа өнімді немесе қызметті құрумен, игерумен және коммерциялық пайдаланумен байланысты.
Бұл процесс:
oo жаңа идеяны іздеуді, оны бағалауды, бизнес-жоспар құруды;
oo қажетті ресурстарды іздеуді, прототипті құруды, сынақ жүргізуді;
oo сату нарығын зерттеуді және өнімді нарыққа шығаруды қамтиды.
Өнімді әзірлеудің негізгі кезеңдері 1- суретте көрсетілген.

Сурет 1. Инновацияны дамытудың негізгі кезеңдері
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық идеяларды іздеу
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ең перспективалы идеяларды таңдау
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дизайнды мұқият әзірлеу.
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сараптамалық бағалау
5. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Прототиптер жасау
6. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бизнес-жоспарды әзірлеу
7. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сынақ
8. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маркетингтік зерттеулер
9. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тауарды нарыққа жылжыту
10. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Нарықтық тауашаларды жаулап алу
11. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тауарларды жаппай дайындау

Инновациялық кәсіпкерлік үнемі ізденісті қажет етеді: жаңа идеялар, жаңа өнімдер, жаңа қызметтер, сондай-ақ жаңашылықтарды құру мен енгізудің ұйымдастырушылық формалары. Бірақ бұл жерде қарама-қайшылық жатыр: инновация үшін жаңа ұйымдастырушылық форма қажет, ал өнімді шығару үшін консервативті, қалыптасқан жабдықтар өндірісін, шикізаттарды сатып алуды, өндірісті ұйымдастыруды және сайып келгенде өнім шығаруды қамтамасыз ету қажеттілігі туындайды. Сонымен қатар, ғылыми зерттеулер жүргізу үшін үлкен қаржы қажет, мысалы, жаңа қасиеттері бар материалды іздеу кезінде арнайы жабдықты, білікті персоналды қолдана отырып эксперименттер жүргізу маңызды. Осы шарттарды сақтау арқылы мұқият және терең зерттеу қамтамасыз етіледі. Сонымен қатар, инновациялық кәсіпкерлікте жеке жалғызбасты зерттеушілердің тәжірибесі мен түйсігі ъмаңызды, олар жаңа немесе түбегейлі жаңа өнім алғаннан кейін шағын кәсіпорын шеңберінде өнертабысты коммерциялық пайдалануды реттей алады.
О.Стрекалованың пікірінше, инновациялық қызметтегі шағын ұйымдастырушылық формалардың артықшылықтарына келесілер жатады:
1) инновацияларға көшудің ұтқырлығы мен икемділігі принципті инновацияларға жоғары сезімталдық береді, өйткені процесті әдетте инновацияның авторы басқарады;
2) экономикалық емес себептермен, сондай-ақ экономикалық себептермен негізделген мотивацияның күшті және көп қырлы сипаты;
3) шығармашылық ізденістің тар мамандануы, техникалық идеялар шеңберін тарылту, аз басқарушы персонал;
4) ресурстардың барлық түрлерін, ең алдымен зияткерлік ресурстарды кеңінен пайдалану кезінде түпкілікті нәтижеге бағдарлану;
5) тәуекелге бару мүмкіндігі, бұл мүлдем қолайсыз ірі ұйымдар.
Инновациялық кәсіпкерлік үшін идеяларды, инновацияларды іске асыру үшін қажетті ұйымдастырушылық формаларды табуға мүмкіндік беретін кәсіпкерлік ортаның болуы маңызды.
Кәсіпкерлік орта - бұл мақсатты іздеуді көбейтуге және жүзеге асыруға, инновацияларды іске асыруға дайындалуға ықпал ететін орта. Мұндай ортаның элементтері:
oo Еркін қаржылық ресурстары бар инвесторлар;
oo Инвесторларды бәсекеге қабілетті өнім жасау үшін пайдалана алатын еркін қуаты бар тауар өндірушілер;
oo Қажетті инфрақұрылым.
Инновациялық кәсіпкерліктің әртүрлі ұйымдық-құқықтық формалары бар. Дамыған елдерде өз қызметін тәуекелдің үлкен үлесімен жүзеге асыратын венчурлық фирмалар кеңінен таралған.
Венчурлық фирмалар жаңа өнімдер мен қызметтерді зерттеуге, әзірлеуге, өндіруге маманданған. Мұндай фирмаларды әдетте зерттеушілер, инженерлер, өнертапқыштар жасайды. Венчурлық фирмалар өнертапқыштық белсенділіктің өсуі мен жоғарылауы кезеңінде жұмыс істейді және, әдетте, зерттеу нәтижелерін басқа сарапшы фирмаларға, патенттерге, коммутаторларға береді.
Венчурлық капитал - бұл ірі компаниялардың ғана емес, банктердің, мемлекеттік құрылымдардың, сақтандыру, зейнетақы және басқа қорлардың тәуекел үлесі жоғары салаларға, кеңейіп жатқан бизнеске салған салымдары.
Эксплерентті фирма - бұл өнертапқыштық белсенділіктің максималды циклі кезеңінде және жаңа өнім шығарудың алғашқы партияларынан пайда мен үстеме пайданың жоғарылауын білдіреді.
Патент фирмасы, әдетте, нарықтың тар сегментінде жұмыс істейді және сән, жарнама әсерінен қалыптасқан қажеттіліктерді қанағаттандырады. Мұндай фирмалар өнім шығарудың өсу кезеңдерінде және сонымен бірге өнертапқыштық белсенділіктің төмендеу кезеңінде жұмыс істейді.
Коммутациялық компания өнім шығару циклінің құлдырау кезеңінде жұмыс істейді: ол жергілікті, ұлттық қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған, инновацияларды нақты жергілікті жағдайларға бейімдейді, өндірістік циклдің әртүрлі кезеңдерінде, яғни, өнімді өндіріске шығарудан бастап, қазірдің өзінде шығарылатын өнім технологиясының өзгеруіне дейінгі кезеңде өзгерістер енгізеді.
Инновациялық кәсіпкерліктің қызықты ұйымдық-аумақтық нысаны ғылыми-технологиялық парктер (технопарктер) болып табылады -- бұл шағын кәсіпкерлікті қолдау және өндірісті игеру және нарықта инновациялық өнімді өткізу үшін ортаны қалыптастыру мақсатында ғылым және ғылыми қызмет көрсету саласында құрылатын дербес ұйымдық құрылымдар.
Технопарктердің негізгі міндеттері:
oo жаңалықтар мен өнертабыстарды технологияға айналдыру;
oo технологияны коммерциялық өнімге айналдыру;
oo шағын кәсіпорын арқылы өнімді дайындау технологияларын жаппай өндіріске беру;
oo ғылымды қажет ететін фирмалардың қалыптасуы және нарықтық қалыптасуы;
oo ғылымды қажет ететін бизнес саласындағы кәсіпорындарды қолдау.
Бизнес-инкубатор - бұл бірегей ғылыми-техникалық идеяларды іске асыратын шағын инновациялық фирмалардың тиімді қызметінің пайда болуы үшін қолайлы жағдайлар жасауға маманданған құрылым.
Бизнес-инкубатор бірқатар функцияларды орындайды:
oo фирмаларға тәжірибелік өндіріс, консультациялық қызметтер көрсету, белгісіз фирмаларды бизнеске енгізу, құқықтық және ақпараттық көмек көрсету үшін жеңілдікті шарттармен жабдықтар беру арқылы қолдау көрсетеді;
oo тәуекел технологиясын коммерцияландырудың табысты стратегиясына ықпал етеді;
oo білім беру қызметін атқарады.
Инновациялық кәсіпкерліктегі жаңа және жеткілікті перспективалы бағыттардың бірі - венчурлік (тәуекелдік) капиталды пайдалану. "Тәуекел" терминінің өзі инвестор мен одан қаржы алуға үміткер кәсіпкердің қарым-қатынасында авантюризм элементі бар екенін білдіреді.
Венчурлық инвестициялау жаңа материалдарды, технологияларды немесе дайын өнімді әзірлейтін шағын және орта кәсіпорындарда жүзеге асырылады. Кез-келген инновацияда тәуекел элементі болғандықтан және кейде оның үлесі айтарлықтай болғандықтан, бұл венчурлық капиталисттің қаражатын қажет ететін инновация. Венчурлық қорлар немесе компаниялар акциялары қор нарығында еркін сатылмайтын, бірақ акционерлер -- жеке немесе заңды тұлғалар арасында толығымен бөлінген фирмаларға инвестиция салуды жөн көреді.
Инвестициялар акциялардың үлесіне айырбастау үшін ашық немесе жабық акционерлік қоғамдардың акционерлік капиталына жіберіледі немесе 3 жылдан 7 жылға дейінгі мерзімге инвестициялық кредит нысанында беріледі. Венчурлық инвестициялаудың аралас түрі де бар, онда қаражаттың бір бөлігі акционерлік капиталға енгізіледі, ал екіншісі инвестициялық несие түрінде беріледі.

5.1. Инновациялық жобаларды талдау қажеттілігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық қызмет тәуекелін азайту үшін кәсіпкерлік фирма ең алдымен инновациялық жобаны жүзеге асыруға бағытталған мұқият бағалауды жүргізуі керек. Бір кәсіпорын үшін тиімді инновациялық жоба объективті және субъективті себептерге байланысты екіншісіне тиімсіз болуы мүмкін. Мысалы, кәсіпорынның аумақтық орналасуы, персоналдың құзыреттілік деңгейі, негізгі құралдардың жағдайы және т.б. әр нақты кәсіпорында инновациялық жобалардың тиімділігіне әсер ететін өзіндік факторлар болғандықтан, жобаларды бағалаудың әмбебап жүйесі жоқ, бірақ бірқатар факторлар инновациялық кәсіпорындардың көпшілігіне қатысты.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Осы факторларға сүйене отырып, инновациялық жобаларды бағалау үшін белгілі бір критерийлер бөлінеді:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
кәсіпорынның мақсаттары, стратегиясы, саясаты және құндылықтары;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
маркетинг;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
қаржы;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
өндіріс.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық жобаны бағалаудың жоғарыда аталған критерийлері мен шарттарын қысқаша қарастырсақ:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. Кәсіпорынның мақсаттары, стратегиясы, саясаты. Осы бағыттағы инновациялық жобаны бағалай отырып, инновациялық жобаның мақсаттары мен міндеттері кәсіпорынның даму мақсаттары мен стратегиясына қаншалықты сәйкес келетінін анықтау қажет, өйткені егер жобаның бағыты кәсіпорынның жалпы саясатына қайшы келсе, онда жобаның күтілетін нәтиже бермеуінің үлкен мүмкіндігі бар.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Маркетинг. Инновациялық жобаны іске асыру үшін нарықты маркетингтік зерттеулер оның қажеттілігін растауы, нақты болашақ тұтынушыларды анықтауы қажет. Егер инновациялық жобаның түпкі нәтижесі өнімдік инновация болса, онда маркетингтік зерттеудің мақсаты -- осы кәсіпорынның жаңа өнімге патенттік немесе өзге де уақытша монополиясына байланысты оны нарықта ұсынудың бастапқы кезеңінде бір мезгілде кәсіпорын өніміне сұраныс болатын жаңа өнімге сұранысты болжау болып табылады. Бұған өнімнің сапасын жақсартатын, оның жаңа модификациясын жасайтын технологиялық инновациялар да кіреді. Алайда, түбегейлі жаңа өнімді немесе қызметті ұсынатын инновациялық жоба бойынша маркетингтік зерттеулер жүргізу өте қиын, өйткені кейбір жағдайларда олар соншалықты жаңа болуы мүмкін, сондықтан олардың әлеуетті тұтынушылары олардың қажеттілігін әлі түсінбейді. Мұндай жағдайды үлкен ықтималдықпен маркетингтік зерттеу қате, тіпті теріс нәтиже беруі мүмкін
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық жобаны бағалау кезінде қазіргі кақыьта жұмыс істейтін, сондай-ақ ықтимал бәсекелестерді анықтау қажет. Алайда, инновациялық жобаның өнімін бәсекелестердің аналогтарымен ғана емес, бәсекелестер нарығындағы әрекеттердің күтілетін салдарымен салыстыру қажет.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сондай-ақ, инновациялық жобаның нәтижелерін таратудың мүмкін арналарын талдап, кәсіпорында бұрыннан бар сату жүйесінің жаңа өнімді тарату үшін қаншалықты қолайлы екенін бағалау ұсынылады, өйткені кәсіпорында мамандандырылған тарату арналарын құру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
инновациялық жобаның құнын едәуір арттыра алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар (ҒЗТКЖ) кезеңі - инновациялық жобаның бастапқы кезеңі болып табылады, онда жобаның қажетті ғылыми-техникалық көрсеткіштеріне қол жеткізу ықтималдығын және олардың кәсіпорын қызметінің нәтижелеріне әсерін бағалау қажет. Техникалық жетістік - бұл қажетті техникалық көрсеткіштерді алу болып табылады және бұл көрсеткіштерге жобаға бөлінген қаражат шеңберінде және қажетті мерзімде қол жеткізу маңызды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық жоба - оқшауланған даму немесе кәсіпорынның одан әрі мамандануын анықтайтын жаңа өнімдер тобы болуы мүмкін. Сондықтан жобаны тікелей жаңа жоба тұрғысынан ғана емес, сонымен қатар бірнеше жыл ішінде өнімдерді әзірлеудің мүмкін болатын перспективаларын, сондай-ақ өнімді немесе оны қолданудың басқа салаларын одан әрі дамыту үшін тиісті технологияны қолдануды ескерген жөн. Кәсіпорын үшін нәтижесі ұзақ мерзімді перспективаға ие инновациялық жоба үлкен тартымдылыққа ие. Инновациялық жобаны ғылыми-техникалық критерийлерге қол жеткізу тұрғысынан бағалай отырып, техникалық сәттіліктің ықтималдығын ғана емес, сонымен бірге бұл жобаның кәсіпорынның ҒЗТКЖ бюджетіне және ҒЗТКЖ орындайтын бөлімшелердің қызметіне әсерін де ескеру қажет.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық жобаны бағалау кезінде осы жобаны іске асыру қандай да бір патент ұстаушының зияткерлік меншік құқығын бұзбайтынын тексеру, сондай-ақ бәсекелестердің параллельді әзірлемелер жүргізіліп жатқанын және патенттік ведомствоға өтінімдер берілмегенін анықтау қажет, әйтпесе жобаның тиімділігі дұрыс бағаланбауы мүмкін. Инновациялық жобаны бағалау туралы дұрыс емес шешім қабылдау жобаны іске асырудың қоршаған ортасына теріс әсер етеді. Кейбір жағдайларда ғылыми-техникалық жобаның экологиялық салдары теріс болуы мүмкін болғандықтан, жобаларға заңнамалық жолмен одан әрі іске асыруға тыйым салынуы мүмкін немесе кәсіпорынға үлкен айыппұлдар салынуы мүмкін, бұл күтпеген шығындар тудырады және инновациялық жобаның тиімділігіне күмән келтіреді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Қаржы. Инновациялық жобаны таңдау кезінде жобаның тиімділігін (рентабельділігін) дұрыс бағалау үлкен маңызға ие. Жоба қазірдің өзінде әзірленіп жатқан инновациялық жобалармен бірге қарастырылуы керек, олар да қаржыландыруды қажет етеді. Кейбір жағдайларда айтарлықтай капиталды ресурстарды қажет ететін жобалар тиімділігі төмен жобалардың пайдасына қабылданбауы мүмкін, бірақ кәсіпорынның басқа инновациялық жобалары үшін қаржылық ресурстар қажет болғандықтан, күрделі шығындар аз болады. Кәсіпорынның барлық қаржылық ресурстарын бір жобаны әзірлеуге шоғырландыру әрдайым орынды бола бермейді. Кәсіпорын мұны инновациялық жобаға 100% техникалық және коммерциялық табысқа кепілдік берілген жағдайда ғана ала алады. Басқа жағдайларда ресурстарды бірнеше инновациялық жобаларды әзірлеуге бағыттау тиімдірек. Бұл жағдайда жобалардың бірін әзірлеу кезінде сәтсіздіктердің пайда болуы іске асырудың сәттілігімен өтеледі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сонымен қатар, инновациялық жобаны әзірлеу үшін қажетті барлық шығындарды сандық бағалау қажет. Өнім немесе технологиялық процесс қайтарымды оқи бастағанға дейін өндірілетін негізгі шығындар ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға, соның ішінде прототипті құруға, өндіріс орындарына күрделі салымдарға және бастапқы шығындарға жұмсалатын шығындардан тұрады, бұл шығындардың деңгейі инновациялық жобаның бағытына байланысты. Мұнда жобаны қаржыландырудың мүмкін әдісін, жобаны іске асыру үшін сыртқы инвестицияларды тарту қажеттілігі мен ықтималдығын бағалау қажет. Кез-келген кәсіпорынның алдында тұрған басты мәселелердің бірі - қолма-қол ақшаны дұрыс жоспарлау. Көбінесе өте тиімді инновациялық жоба белгілі бір мерзімде қаржылық қаражаттың түспеуі нәтижесінде мүмкін болмауы мүмкін. Сондықтан уақыт өте келе ақша түсімдерінің болжамын жобаны әзірлеу үшін талап етілетін қаржылық шығындар қажеттілігінің болжамымен салыстыру қажет.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. Өндіріс. Өндіріс кезеңі мұқият талдауды қажет ететін инновациялық жобаны іске асырудың соңғы кезеңі болып табылады, нәтижесінде өндірістік үй-жайлармен, жабдықтармен, оның орналасуымен, персоналмен қамтамасыз етуге байланысты барлық мәселелер зерттеледі. Өндіріс процесі мұқият талданады: өнімді шығару жүйесі қалай ұйымдастырылуы керек және технологиялық процестердің сақталуын бақылау қалай жүзеге асырылуы керек, Жабдық жаңа өнімнің қажетті сапасына қол жеткізуді қамтамасыз етеді ме және т.б. Егер кәсіпорын инновациялық жоба бойынша қандай да бір жұмысты өз бетінше орындай алмаса, әлеуетті қосалқы мердігерлерді анықтап, осы жұмыстардың болжамды құнын бағалау қажет.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҒЗТКЖ кезеңі аяқталып, инновациялық жоба өндіріске енгізілген кезде, ең алдымен, өнімдер мен қызметтердің үлкен көлемін шығаруға көшу үшін мамандандырылған жабдықтар мен жоғары білікті кадрларға өндіріс қажеттілігін бағалау қажет.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Өндіріске енгізумен бірге жүретін жылдамдық пен шығындар жеке жобаларда әр түрлі болады. Әдетте, жаңа өнімді өндіруді ұйымдастыру үшін қажетті және қолданыстағы өндірістік мүмкіндіктер арасындағы алшақтық неғұрлым көп болса, инновациялық жобаны іске асыру үшін тиісті шығындар соғұрлым көп болады. Жобаны бағалау кезінде кәсіпорын жаңа өнімнің немесе қызметтің сипаттамаларын анықтауы керек, олардың жетістіктері қосымша өндіріс шығындарын тудыруы мүмкін. Осы қиындықтар мен шығындарды анықтай отырып, инновациялық жобаның ҒЗТКЖ сатысынан өндіріс сатысына жоспарлы ауысуын қамтамасыз етуге болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жобаны іске асырудың осы кезеңінде көптеген факторларға байланысты жаңа өнімді өндірудің түпкілікті шығындарын бағалау қажет: өндіріске қажетті материалдардың, шикізаттың, энергияның және компоненттердің бағасы, қолданылатын технология, жұмысшылардың жалақы деңгейі, күрделі салымдар және өнім көлемі. Әдетте, инновациялық жобаның сәттілігі үшін өндіріс технологиясы, шығындар, сату көлемі және сатылатын жаңа тауардың немесе қызметтің бағасы арасындағы өзара тәуелділік маңызды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Инновациялық жобаны толық бағалау жобаны іске асырудың жоғарыда аталған барлық негізгі элементтерін талдауды қамтиды. Айта кету керек, бұл тізім әмбебап емес және нақты инновациялық жобаның мақсаттары мен бағытына байланысты кеңейтілуі мүмкін. Әрбір кәсіпорын өзі үшін ең маңызды деп санайтын жобаларды бағалау критерийлерін қолдана алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1.3. Инновациялық саясат

Ғылыми-техникалық прогресс бүкіл әлемде экономикалық дамудың маңызды факторы ретінде танылды. Барған сайын батыс және отандық әдебиеттерде ол инновациялық процесспен байланысты. Бұл ғылымды, техниканы, экономиканы, кәсіпкерлікті және басқаруды біріктіретін жалғыз процесс. Ол инновацияны алудан тұрады және идеяның пайда болуынан оны коммерциялық іске асыруға дейін созылады, осылайша қатынастардың барлық кешенін: өндіріс, айырбас, тұтыну қамтиды.
Корпорациялардың бөлімшесінен бастап арнайы экономикалық саясатты жүзеге асыруға арналған жалпы мемлекетке дейін әртүрлі деңгейлерде инновацияларды басқарудың көптеген түрлері бар. Бұл саясат әртүрлі елдерде бірдей емес, бірақ бір мақсатқа бағынады: инновациялық белсенділікті ынталандыру және ғылыми-техникалық әлеуеттің дамуы.
Қазіргі жағдайда, инновациялық кәсіпкерлік тек жеке тұлғалардың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің маңызды факторына айналған кезде фирмалар, сонымен қатар жалпы елдер, мемлекеттік қаражат инвестицияларды қаржыландыруда маңызды орынға ие болды.
Экономиканы мемлекеттік реттеу құрылымындағы инновациялық саясаттың орны мен рөлі басқару объектісі ретіндегі инновациялық процестің ерекшеліктерімен анықталады. Инновациялық саясат ғылыми-техникалық прогрестің басқа элементтеріне қарағанда іске асырудың барлық кезеңдеріне делдал болатын тауар-ақша қатынастарымен байланысты. Бұл жағдай дамыған елдердің реттелетін нарықтық экономикасы жағдайында айқын көрінеді. Мұнда инновациялық процестердің негізін әр түрлі деңгейдегі және ауқымдағы жеке компаниялар жүзеге асырады, және мұндай процестер тәуелсіз мақсатқа емес, жоғары рентабельділікке қол жеткізетін компанияның өндірістік және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.