Еуропаның жалпы сипатттамасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАРЫ

Еуропаның жалпы сипатттамасы 2

Еуропа өнеркәсібінің географиясы. 3

Ауыл шаруашылығының географиясы. 5

Еуропа көлігінің инфрақұрылымы. 6

Солтүстік Еуропаның географиялық айырмашылықтары. 7

Финляндия. 8

Норвегия. 8

Еуропаның жалпы сипатттамасы

Бұл аймақ - дүние жүзілік өркениеттің бастапқы орталығының бірі. Оның аумағында 24 тәуелсіз мемлекет орналасқан. Жалпы көлемі - 37 млн. км2, халқы - 130 млн. тұрғын. Мемлекеттердің бірінші тобы - Батыс Еуропа, екінші тобы - Шығыс Еуропа елдерінде өндіргіш күштері мен капиталистік нарықтық қарым - қатынастардың даму деңгейі жоғары.

Бұнда әлемнің өнеркәсіптік өнімнің беcтен бірі және ауыл шаруашылық өнімнің бестен бірге жуығы өндіреледі. Бүкіл Батыс Еуропаның экономикалық байланыстары жалпы планетарлық жағдайда. Аймақтағы бастапқы роль Германияда, Францияда, Ұлы Британия мен Италияда.

Еуропадағы интеграциялық экономиялық үдерістердің қарқынды дамуында Еуропалық Одақтың (ЕО) ролі өте жоғары. Қазір ол Еуропаның 15 мемлекетін және халықтың 95 пайызын қамтиды. Орталық органдардың көбі Брюссельде орналасқан. Еуропалық Одақ құру жөніндегі келісімге 1957 жылы Римде қол қойылды. Бұл одаққа мемлекет басшылары және қоғамдастықтар дамуы жөніндегі негізгі сұрақтары бойынша шешімдерді қабылдайтын, қатысушы елдер кіреді. Еуропа Одағы комиссиясы - шешімдер мен бағдарламаларды жүзеге асыруын бақылайтын орган. Еуропарламенті Страсбургте орналасқан. Оның негізгі міндеті - Еуропа одағы комиссиясының қызметін бақылу. Өндіргіш күштердің дамуы мен орналасуына біркелкі ішкі нарық үлкен ықпал етеді. Қазіргі уақытта өзара экспорттық-импорттық операциялар аймақтағы елдердің сыртқы сауда айналымының үштен екісін құрастырады. Еуропа одағының саяси маңызы өте үлкен (бірыңғай азаматтық, валюта одағы, қорғаныс саясаты, заңды сәйкестендіру және т. б. бекітіледі) Ұлы Британия, Ирландия, Щвеция, және Финляндиядан басқа, елдер арасындағы адамдар көшуінде шекаралық бақылау толығынан жою жөніндегі Шенген келісімі (1995) бірігудің даму үдерісінің маңызды белесі болды.

Еуропа Елдерінің көбі - Солтүстік Атлантика шарты ұйымы (САШҰ) әскери саяси мүшелері (штаб-пәтері Брюссельде орналасқан) . Еуропа - әлемнің ең халқы тығыз аймақтарының бірі (1 шаршы км шаққанда 100 адамнан астам ) . Ең жоғары халық тығыздығы - Бельгия, Нидерланды және Мальтада.

Бұл аймақ халықтың өсу қарқыны бойынша әлемде соңғы орында. Оның себебі - халықтың табиғи өсімі төмен. Єйелдердің орта есеппен өмір сүру ұзақтығы - 80 жас, ерлердің - 74 жас. ХХ ғасырдың 90-шы жылдары келімсек жұмысшылар саны өсуімен сипатталады. Еңбек ресурстарын пайдалану халықаралық мәнінде болуда.

Лондондағы (12 млн. тұрғын), Париждегі (9, 6 млн. тұрғын) агломерациялар халықтың қалаға орналасуының негізгі нысаны болып саналады. Англияда, Рейн бойында (әрқайсысы 40 млн тұрғыннан) мегаполистер әлі де қалыптасуда.

Еуропа өнеркәсібінің географиясы.

Аймақтың минералдық ресурстары әр түрлі, бірақ пайдалы қазындылар қорының көбі сарқылуына жақын.

ХIХ ғасырда Еуропа өнеркәсібі көмір (Ұлы Британия, Германия, Польша, Чехия Республикасы), темір руда (Франция, Швеция), мырыш, қорғасын руда (Испания, Ирландия, Швеция, Польша, Сербия, Болгария), уран (Франция), мыс руда (Польша, Сербия), бокситттер (Хорватия, Босния және Герцеговина, Венгрия), хромит пен никель (Албания) қорының негізінде дамыған. Солтүстік теңіздің (Ұлы Британия және Норвегияның секторы) түбінде газ және мүнайдың кенішін барлаудың және пайдаланудың (1975) бастауы - маңызды оқиға. Мұнайдың барлауланған қоры - 2, 6 млрд. т, газдың - 6 трлн. м3.

Норвегия, Ұлы Британия, Нидерланды - энергоресурстарымен жақсы қамтамасыз етілген. Еуропа одағы және бөлек елдердің энергетикалық саясатындағы бастапқысы - энергияны үнемдеу және ұтымды пайдалану, Солтүстік теңізде мұнай мен газды өңдеу есебімен өз энергетикалық базасын кеңейту, әсіресе - ядролық энергетиканы дамыту, дәстүрлі емес жаңғыртылмалы энергиякөздерін (күн энергиясы, жел, теңіз суының толысуы мен қайтуы т. б. ) пайдалану есебімен мұнай импорты қысқартылды. ХХ ғасырдың 50-ші жылдарымен салыстырғанда, көмір өндіру 2, 5 есе азайды. Көмір өндіру Ұлы Британияда (48 млн. т. ), Германияда (62 млн. т. ) шоғырланған. Польша, Чехия Республикасы - ірі көмір өндіру орталығы болып саналады. Гидроэнергетикасы дамыған - ірі ГЭС Ронда, Рейнде, Дуэрода және т. б. өзендерде орналасқан.

Өндіріс құралдарын өндіру - өңдеу өнеркәсіптің қазіргі құрылымында бастапқы болып саналады. Станок жасауда, кеме жасауда, тура және оптика құралдар, дәрі-дәрмектер жасауда Еуропа басқа елдерден жоғары.

-Болат және шойын балқыту көлемі бойынша (1995 жылда 156 млн. т. ) Еуропа әлемде алдыңғы орында (өнімнің алтыдан бірі), бірақ қара металлургияда, оның өніміне ішкі және сыртқы саудада сұраныстың төмендеуіне байланысты, дағдарыс болуда. Зауыт қуатттары 50-60 пайызға ғана пайдаланады.

Темір руда өңдеу 60-шы жылдары 140-150 млн. тоннадан 1995 жылда 29 млн. тоннаға дейін қысқарды. Америка, Африка, Австралиядан 100 млн. т. астам руда әкелінеді.

Түрлі-түсті металллургия Африка және Американың руда концентратын пайдаланады, тек оның маңызды саласы - алюминий өндірісі жергілікті шикі затты пайдаланады. Грецияда жыл сайын 2 млн. т. боксит өндіріледі. Алюминийді балқыту бойынша бірінші елдер - Норвегия 0, 9 млн. т. және Германия 0, 5 млн. т.

Өнеркәсіптің жетекші саласы - машина жасау, оның үлесіне индустриядағы барлық қамтамасыз етілген өнеркәсіп өнімнің үштен бірі келеді. Осында дүние жүзілік машина жасау өнімнің 30 пайызы шығарылады. Негізінде, бұнда станоктар мен ұсталық-қысым машиналардың әлемдегі өндірісінің 45 пайызы шоғырланған. Бұл жағынан Германия тек Жапонияға жол береді. Италия, Швейцария және т. б. - станоктардың ірі өндірушілері.

Көліктік машина жасаудың маңызы зор, әсіресе оның бастапқы саласы - автомобиль жасаудың. Жаңа машиналардың бестен екісінен көбі жетекші фирмалар зауытында шығарылады: «Фольксваген» және «Даймблер-Бенц» (Германия), «Рено» және «Пижо-Ситроен» (Франция), «Фиат» (Италия), «Ровер групп» (Ұлы Британия) . Германияда жылсайын 4 млн. т. астам автомобильдер шығарылады, Францияда - 3 млн. т, Испания, Италия және Ұлы Британияда - 1, 8 млн. тоннадан астам.

90-шы жылдардың басында суға жіберілгентеңіз кемелердің тоннажы бойынша Германия, Италия, Дания алда болды.

Электротехникалық және электрондық өнеркәсіпте бірінші орында Германия («Сименс» және басқа компаниялар) . Италия кір жуғыш машиналар мен тоңазытқыштардың, ал Нидерланды («Филипс» - радиоқабылдағыштар мен теледидарлардың, рентген аппаратурасының әлемдегі ірі өндірушілерінің бірі.

Химия өнеркәсібі Германияда (бояулар, пластмасса), Францияда (синтетикалық каучук), Бельгияда (химиялық тыңайтқыштар және сода өндірісі), Швеция мен Норвегияда (электро- және орман химиясы), Швейцарияда (фармацевтика) және т. б. дамыған.

Батыс Еуропаның жеңіл өнеркәсібі күрделі кезеңдерден өтуде. Жүн маталарды, жићазды, ыдысты, зергерлік бұйымдарды пайдалануда және өндіруде біріншілік сақталады. Орман өнімінің барлық түрлерінің жетекші экспортерлеры (қағаз өнімдерімен бірге) - Финляндия мен Швеция.

Ауыл шаруашылығының географиясы.

Еуропа елдерінің ауыл шаруашылығы негізінде дамудың жоғары деңгейімен, жоғары өнімділігі және тауарлылығымен сипатталады. Бұнда бидайдың 15 пайызы, еттің 29 пайызға жуығы және сүттің 30 пайызы өндіріледі.

Ауыл шаруашылығы тауарларының жеткізушілері (Франция, Нидерланды, Дания, Румыния, Венгрия, Болгария) және оны ірі сатып алушылар (Германия, Ұлы Британия және т. б. ) арасындағы қарама-қайшылықтары бар. Еуропадағы аграрлық бірігу жоспары өте ауыр жүзеге асырылып жатыр. Италияны «Еуропаның бау-бақшасы» деп, Данияны «мал фермасы» деп бекер атамаған.

Бидай мен арпа - маңызды дәнді дақылдар. Бұл дақылдардар шығымдылығы, АҚШ салыстырғанда 50 ц-ге көп, 2 есе жоғары.

Дәннің шетке ірі шығарушылары - Франция мен Польша, жүгерінің - Румыния, Венгрия, Сербия, картоп өндірушісі - Польша, Германия, Нидерланды, қант қылшасының - Франция, Германия, Италия, жеміс пен көкөністін - Италия, жүзім мен шырынның - Франция, Италия және Испания, зәйтүн - Испания, Италия. Шекілдеуік дәндерінің ірі өндірушісі - Венгрия, Сербия, Румыния және Болгария. Мал шаруашылығы - ет-сүт өнімімен сипатталады. Францияда, Венгрияда (86 млн. бас) ірі қара мал басыңқы, шошқалар - Германияда (109 млн бас), қойлар - Ұлы Британияда, ешкілер - Испанияда. Солтүстік елдерде - жүні бар аң шаруашылығы дамыған. Жүн терілер өндірісі бойынша Дания мен Финляндия бірінші орын алады.

Балық шаруашылығындағы бастапқы елдер - Норвегия, Дания, Исландия - 2, 5 млн. тоннадан.

Еуропа көлігінің инфрақұрылымы.

Еуропа - көліктің өте дамыған аймағы. Ол мемлекеттің бақылауында.

Ішкі жүк айналымы құрылымындағы кейбір көлік түрлерінің пайызы осындай: автокөліктің - 74, теміржолдың - 14, құбырдың - 5, судың - 7.

Пайдаланудағы темір жол желісінің жалпы ұзындығы 160 мың км жоғары құрастырады, яғни дүние жүзілік жүйесінде 10 пайыз құрастырады.

Ендіктік негізгі трансқұрылымдықтың бас желісі: Лиссабон - Мадрид - Париж - Берлин - Варшава - Мәскеуді байланыстырады. Жоғарғы Силезия - Варшава желісі салынды. Солтүстік - Оңтүстік деген меридиандық жедел автомобиль жолдың кейбір жерлері Балтика жағалауынан Эгей теңізіне дейін салынып жатыр (Гданьск - Варшава - Будапешт - Белград - София - Стамбул) .

Маңызды меридиандық жолдар - Лондон, Кале, Париж, Марсель, Гамбург - Мюнхен - Рим. Темір жолдар (автомобиль де) жүйесіндегі ерекше буыны - Франция мен Англия жағалауларын қосатын Ла-Манш астындағы туннель.

Көп жолдар халықаралық мәнінде: Лондон - Франкфурт-на-Майне, Вена, Белград, Стамбул, Лиссабон-Париж-Стокгольм және т. б. Еуропада 200 млн автомобильден астам бар, онын 85 пайызы - жеңіл авто.

Су көлігі де дамыған. Бастапқы кеме жүзетін Рейн өзені басқа өзендер мен жармалармен қосылған. Рейндегі жылдағы жүк айналымы 300 млн т. Нидерландыда өзен көлігі ішкі жүк тасымалдаудың екіден бірін жүзеге асырады. Рейін - Майн - Дунай, Рейн - Рона - халықаралық су жолы келешекте игеріледі. Бұл жолдар халықаралық мәнінде дамып жатыр.

Маңызды буыны: Рейін - Майн - Дунай.

Жаңа құрылыстардың арасында Солтүстік теңіздегі трубақұбыры желісі, Алжир Италия (Жерортатеңіздік) жүк құбыры бар.

Теңіз сауда флотының тоннажы әлем теңіз флотында төрттен бір тоннажын құрастырады. Норвегия мен Греция әлем флотының көлемі бойынша тек Либерия, Панама мен Жапонияға жол береді.

Жүк айналымы бойынша (млн. т) негізгі порттар: Роттердам - 290, Антверпен - 102, Марсель - 88, Гамбург - 66, Гавр - 55, Лондон - 51 болып саналады. Роттердам (1 млн тұрғыны бар), Рейн сағасында орналасқан, әлемдегі ең ірі порт болып саналады. Єуе тасымалдаудың ірі орталықтары: Лондон, Париж, Франкфурт-на-Майне.

Солтүстік Еуропаның географиялық айырмашылықтары.

Скандинавия түбегінде орналасқан мемлекеттер Солтүстік Еуропа аймағына біріккен (Швеция, Финляндия және Норвегия) . Олардың бәріне бірдей тән тарихы, географиялық және экономикалық ерекшеліктері бар.

Швеция - Скандинавия түбегінің мол бөлшегінде және жақындағы аралдарда орналасқан мемлекет. Мемлекеттік құрылымы бар Швеция Патшалығы - конститутциялы жеке дара билігі, жоғары дамыған экономикасы бар. Елдің құрамына 24 лена (губерниялар) кіреді. Астанасы - Стокгольм. Қазіргі Швеция аумағында орналасқан, викингтер мемлекеті VI ғасырдан бері бар. Ұлттық мейрамы - 6 маусым - Швед Туының күні. Мемлекет басшысы - дараби (1973 жылдың 19 қыркүйегінен Карл XVI Густав патша билігінде), атқарушы билік Министрлер Кабинетін басқаратын премьер-министрде бар. Заң шығарушы өкімет Риксдаг деген бір палаталы парламентпен жүзеге асырылады.

Халық саны - 3 821 759 адам (1995) құрастырады. Елде тұрғылықты халықтың 90 пайыздан жоғарысы - шведтер, сонымен қатар бұл елде фин, саам, даниялықтар, норвегиялықтар, гректер, түріктер, чилиялықтар тұрады. Дінге сенушілердің көбі - евангелистік лютерандар (халықтың 94 пайызы) .

Шаруашылықтың жалпы сипаттамасы. Нәтижелі әлуеметтік қамтамасыз ету, жұмыспен толық қамтылған жоғары өмір сүру деңгейі бұл елге тән сипатталады. Елде билікті жұмыс күші, өте таңдаулы көлік коммуникациясы бар. Экономика негізін ағаш өңдеу, целюллоза ағаш өңдеу, целлюлоза қағаз, металлургия өнеркәсібі мен энергетика негізін құрастырады, автомобиль жасау да дамыған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.