Корея Республикасы, табибиғаты, тарихы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Корея Республикасы2

Табиғаты2

Тарихы3

Экономикасы5

Корей халқы6

Корей тілі7

Корей халық демократиялық республикасы8

Табиғаты8

Тарихы9

Экономикасы10

Әдебиеттер11

Корея Республикасы

Корея, Корея Республикасы (корейше Чосон - таң самалының елі) - Шығыс Азиядағы Корей түбегінде орналасқан мемлекет. Жер көл. - 98, 5 мың км ² . Халқы - 46, 1 млн. адам (1999) . Ресми тілі - корей тілі. Тұрғындары, негізінен, корейлер, 30 мыңға жуық қытайлар, т. б. ұлт өкілдері тұрады. Олардың көпшілігі будда дінін, кейбір бөліктері конфуцийшілдік пен христиан дінін ұстанады. Астанасы - Сеул қ. (11 млн. ) . Әкімш. бөлінісі 9 провинциядан және тікелей орталыққа бағынатын 6 қаладан тұрады. Конституциясы бойынша, елді президент басқарады (1997 жылдан Ким Дэ Чжун) . Заң шығарушы органы - Ұлттық жиналыс (299 депутаттан тұрады) . Ұлттық мерекелері: 15 тамыз - Республика жарияланған күн (1948), 3 қазан - мемлекеттің құрылған күні (Ежелгі Чосон, б. з. б. 108 ж. ) . Ұлттық ақшасы - вон.

Табиғаты

Корея - таулы ел. Солтүстік жағында Корей таулары (Кымгансан, Хамчен, Пуджоллен, Кяма, т. б. таулары мен үстірттер) жатыр. Тек батыс жағалаулары ойпатты, жазық келеді. Кен байлықтары - темір, қорғасын, мырыш, мыс, хром, тас көмір, қоңыр көмір, т. б. Климаты жағынан солт. - континенттік муссондық, оңт. - субтропиктік. Қаңтардағы орташа температура солтүстігінде -2 С (тауларда -30 - 40 С-қа дейін), оңтүстігінде 4С, тамыз - шілде айларындағы темп-ра 22 - 26С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 700 - 1500 мм. Солтүстігінде қыста қар жауады. Өзендері жиі орналасқан, бірақ шағын келеді. Территориясының 3/4 бөлігі орманды (емен, шаған, шырша, қарағай, самырсын, оңтүстігінде мәңгі жасыл ормандар) және бұталы. Жолбарыс, қабылан, қара және қоңыр аю, сілеусін, ала бұғы, т. б. аңдар, құстардың көптеген түрлері мекен етеді. Жағалауындағы теңіздерде балықтың 35 түрі кездеседі.

Тарихы

Археологиялық зерттеулерге қарағанда Корей жерін палеолит заманынан бастап адамдар қоныстана бастаған. Б. з. б. 1-мыңжылдықта алғашқы мемлекеттер құрыла бастады. Олардың ішінде Чосон мемлекеті б. з. б. 2 - 1 ғ-ларда аса күшті мемлекетке айналды. Б. з. басында Кочуре (солт-те), Пэкче (оңт. -батыста), Силла (оңт. -шығыста) атты мемлекеттер құрылды. 4 - 6 ғ-ларда елге будда діні тарай бастады. Силла, Пэкче, Кочуре мемлекеттері өзара соғысып отырды. Осыны пайдаланған Қытайдағы Таң әулеті мемлекеті Кочуре мен Пэкчені басып алды. Бірақ Силла мемлекеті 676 ж. қытайларға тойтарыс беріп, 8 ғ-да Кореяның көпшілік жерлерін біріктірген біртұтас мемлекет құрды. 9 ғ-да Силла ыдырап, 935 ж. Коре мемлекетінің (елдің қазіргі еуропаша атауы осы Коре атауынан шыққан) негізін қалаушы Ван Гон елді қайта біріктірді. Жаңа мемлекет қидандардың шабуылына (993, 1010 - 11, 1018 - 19) төтеп беріп, елдің тұтастығын сақтап қалды. Шаруашылық өркендеп, сауда мен қолөнер дамыды, металл ақша пайда болды. 1231 - 59 ж. Коре мемлекеті Шыңғыс хан империясының қол астына өтіп, 14 ғ-дың орта тұсында ғана тәуелділіктен құтылды. 1352 - 62 ж. Қытай әскерлерінің шабуылын тойтарып, Чосон атауын (ежелгі Чосон мемлекеті құрметіне) қайтып алды. Астана Кэчен қ-нан Хансонға (Сеул) көшірілді. 16 ғ-дың аяғында елге жапондар, 17 ғ-да маньчжурлар басып кірді. Корей халқы 1592 - 98 ж. жапон басқыншыларынан елді қорғап қалғанымен, маньчжур шапқыншылығына төтеп бере алмады. 1637 ж. Корея билеушісі маньчжур әулетіне бағынды. Дегенмен 17 - 18 ғ-ларда ел әлеум. -экон. жағынан біршама ілгері басты. Ірі қалалар көбейіп, сауда орталықтары құрылды. 18 ғ-дың аяқ кезінен бері экономикада нарықтық қатынастар пайда болды. 19 ғ-дың 2-жартысынан бастап дамыған елдер Кореяға күш көрсете бастады. 1876 ж. Жапония Кореяны тиімсіз Канхва шартына қол қоюға мәжбүр етті. Осындай шарттар 1882 ж. АҚШ, 1893 ж. Ұлыбритания, Германия, 1894 ж. Ресей, Франция мемлекеттерімен де жасалды. 1893 - 94 ж. елде болған халық толқуларын басуды сылтауратып, Кореяда Қытай мен Жапония әскерлері өздері таласқа түсті де, соның салдарынан жапон-қытай соғысы (1894 - 95) болып өтті. Қытай Кореядан кетуге мәжбүр болды. 1904 - 05 жылдардағы болған орыс-жапон соғысынан кейін Жапония елге біржолата орнықты, 1910 жылдан бастап Корея отарға айналды. Чосон мемлекеті жойылды. 1919 - 45 ж. елде жұмысшы-шаруа және оқушы жастардың отаршыларға қарсы ұйымдары құрылды. 2-дүниежүз. соғыста Жапония жеңілгеннен кейін, 1945 жылғы Ялта (Қырым) конференциясы шешімдеріне сәйкес, К. 38Ә ендікте екі бөлініп, солт. КСРО-ның, оңт. - АҚШ-тың бақылауына өтті. Соғыстан кейінгі жылдары КСРО мен АҚШ арасындағы “қырғи-қабақ соғысқа” байланысты ел жасанды түрде екіге бөлінді. 15 тамызда (1948 ж. ) Сеулде ресми түрде Корея Республикасы, ал 9 қыркүйекте Пхеньянда Корей Халық Демократиялық Республикасы құрылды (қ. Корей Халық Демократиялық Республикасы) . Екі ел арасында 1949 ж. қарулы қақтығыстар, 1950 - 53 ж. корей соғысы болып өтті. 1953 ж. 27 шілдеде соғыс еш нәтижесіз аяқталып, шекарада ені 4 км созылатын демилитаризацияланған аймақ пайда болды. 1987 жылға дейін Кореяда әскери төңкерістер (1961, 1979) болып, билік басында әскерилер отырды. Дегенмен 20 ғ-дың 60 - 80-жылдары елде экономика қарқынды дамып, Корея кеме жасау мен электронды бұйымдар жасаудан жетекші орынға шықты. 1987 ж. демократиялық қозғалыстардың қысымымен елде либералдық реформалар жасалды, президент сайлауы өткізілді. 1988 ж. Сеулде 24-інші Олимпиада ойындары өтті. 1998 ж. тұңғыш рет оппозиция үкімет басына келді.

Экономикасы

20 ғ-дың 60-жылдарынан бастап Корея экономикалық жағынан жедел дамыды, 1996 ж. дамыған елдер деңгейіне жетті. Бұған үкіметтің өндірісті қолдауы, экспортты дамытуға бағытталған стратегия, ең соңғы технологияны қолдану, жоғары білімді мамандар мен сауатты жұмысшылар даярлау ықпал етті. “Азия жолбарысына” айналған осы ел 1997 ж. қаржы дағдарысына ұшырап, ол 1999 - 2000 жылға дейін созылды. Экономика құлдырап, жұмыссыздық көбейді. Үкімет Халықаралық валюта қорынан көмек ала отырып, ел экономикасын қайта көтере бастады. Кореяның жылдық ұлттық табысы көл. - 485, 2 млрд. АҚШ доллары, жеке адамға шаққанда - 13500 долл. шамасында. Сыртқы қарызы - 95, 5 млрд. долл. Экспортқа электр тауарлары, киім-кешек, аяқ киім, кеме, химия өнімдерін шығарса, импортқа мұнай мен мұнай өнімдерін, астық және тамақ өнімдерін, химия өнімдеріне қажетті шикізаттар әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: АҚШ, Жапония, Сауд Арабиясы, Австралия, Сингапур, Қытай, т. б. Қазақстанмен Корея арасында дипломатиялық байланыстар 1991 ж. 30 желтоқсанда орнады. 1993 ж. 30 шілдеде Алматыда Корея елшілігі, 1995 ж. мамырда Сеулде Қазақстан елшілігі ашылды. Екі ел арасындағы сауда-экон., мәдени байланыстар біршама жоғары деңгейде. Елдегі қаржы дағдарысына қарамастан Корея Қазақстанға инвестиция салушылардың көш бастаушыларының бірі.

Корей халқы

Корейлер (өзд. атауы - чосон сарам) - Кореяның байырғы халқы. КХДР-нда 22, 5 млн., Корей Республикасында (Оңт. Кореяда) 44 млн. корей тұрады. Жалпы саны 71 млн. адам (1999) . Сондай-ақ, Ресей Федерациясында 108 мың, Өзбекстанда 184 мың, Қазақстанда 104 мың (1992) К. бар.

Антропол. жағынан К. моңғол тектес нәсілдің шығыс азиялық тармағына жатады. Корей тілінде сөйлейді. К. будда дінін ұстанады. Аз ғана бөлігі - христиандар. Ежелгі дәуірде Корея шамандық сенім ұстанып, табиғат құдыретіне табынған. 3 - 4 ғ-ларда Кореяға будда діні таралып, орта ғасырларда конфуцийшілдік күшті ықпал етті. 19 ғ-да Кореяға христиан діні де енді, бірақ ол кең тарай алмады. Кореяның ұлттық тағамдары - қышқыл дәмді, ащы тұздық қосқан балық пен көкөніс. Корея ежелден егін ш-мен айналысып келген. Көбінесе, күріш, арпа, тары, бұршақ дақылын, бау-бақша мен көкөніс егеді. Жібек құртын өсіреді. Теңіз жағалауында балық аулайды. Мал ш. қосалқы рөл атқарады. Қыш-құмыра жасау, балташылық, тоқымашылық, тұрмысқа қажетті бұйымдар жасау қолөнері кең тараған. Қазір жеңіл және тамақ өнеркәсібі, қара металлургия, машина жасау, т. б. ауыр өнеркәсіп түрлері дамыған. Кореяның ұлттық киімі, көбінесе, ақ матадан тігіледі. Ерлер кең балақты шалбар, күртеше, халат, әйелдер ұзын белдемше, қысқа кофта, дамбал киеді. Дәстүрлі бейнелеу өнері, архит. ескерткіштері, қыштан, балшықтан әшекейлі заттар жасау өнері әлемге әйгілі. К-дің дәстүрлі фольклорлық шығармалары, халық әндері, ертегі-аңыздары сақталған. Музыкасы мен би өнері дамыған. Кең тараған муз. аспабына комунго, каягым, флейта, барабан жатады. Қазақстанда К-дің ұлттық-мәдени орт., Республикалық корей музыкалық комедия театры жұмыс істейді, корей тілінде газеттер мен кітаптар шығады.

Корей тілі

Корей тілі - Корей Халық Демократиялық Республикасы мен Корея Республикасында, Қытай, Жапония, АҚШ және Қазақстан мен өзге ТМД елдерінде тұратын корейлер тілі. К. т. туыстық тегі жөнінен ешқандай тілдік топқа қосылмайды. Граммат. құрылысы жағынан жалғамалы тіл. Кейбір ғалымдар лексикалық, фонет. және морфол., синтаксистік ұқсастығына қарап, К. т-н Алтай тілдері (түркі, моңғол, тұңғыс-маньчжур тілдері) шоғырына қосып жүр. К. т. солт. -шығыс, солт. -батыс, орт., оңт. -шығыс, оңт. -батыс және чечжудо (аралдың атымен аталған) диалектілеріне бөлінеді. Әдеби тілі орт. диалекті негізінде қалыптасқан. К. т-нде 40 фонема бар. Екі дауыссыз қатар келмейді. Дауыстылар үндестігі басым. Сөз табы 5 топқа бөлінеді. Етістіктің жақтық, сандық және род категориялары жоқ. КХДР-де корей жазуы, Корея Республикасында аралас қытай-корей жазуы қолданылып жүр.

Корей халық демократиялық республикасы

Корей халық демократиялық республикасы, (КХДР), корейше - Чосон минджуджуый иымин конхвачук - Шығ. Азиядағы Корей түбегінде орналасқан мемлекет. Жер көл. - 121, 2 мың км2. Халқы - 22, 5 млн. адам (1999) . Негізгі халқы - корейлер. Бірнеше мың қытайлар да тұрады. Ресми тілі - корей тілі. Тұрғындарының көпшілігі будда дінін ұстанады, конфуцийшілдікті, христиан дінін ұстанатындар да бар. Астанасы - Пхеньян қ. (2, 3 млн. ) . Конституция бойынша, КХДР “Чучке идеясын басшылыққа алған егеменді социалистік мемлекет”. Елді президент басқарады (1998 жылдан Ким Чен Ир) . Заң шығарушы органы - Жоғары халық жиналысы. Ким Чен Ир, сондай-ақ, елдегі жетекші партия Еңбек партиясының Бас хатшысы және КХДР Қорғаныс к-тінің төрағасы болып табылады. Ұлттық мерекелері: 9 қыркүйек - КХДР-дің құрылған күні, 15 сәуір - Ким Ир Сеннің туған күні (1912 ж., Күн мерекесі), 16 ақпан - Ким Чен Ирдің туған күні. Ақша бірлігі - вон. Ел аумағы әкімш. жағынан 9 провинцияға, 2 орталыққа бағынатын қалаға бөлінген.

Табиғаты

КХДР, негізінен, таулы ел. Солт. жағында Корей таулары орналасқан. Түбектегі ең биік тау осы елде (Пэктусан жанартауы - 2744 м) . Басты өзендері: Амноккан және Туманган. Климаты теңіздік, континенттік және муссондық. Қаңтардағы орташа темп-ра -21ӘС, шілдеде 22 - 26ӘС.

Тарихы

КХДР-дің 1945 жылға дейінгі тарихы Корея Республикасымен ортақ (қ. Корея) . 1945 ж. Корей түбегінің солт-нде КСРО әскерлері орналасқаннан кейін ел социализм орнату жолына түсті. 1946 ж. КСРО-ның көмегімен корей коммунистері Ким Ир Сен басқарған Уақытша үкімет құрды және жер реформасын жүргізе бастады. 1948 ж. 9 қыркүйекте КХДР ресми түрде жарияланды. КСРО өз әскерін түбектен алып кетті. 1950 ж. КХДР бұрынғы біртұтас елді біріктіру үшін Оңт. Кореяға басып кірді. БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі 1950 ж. 25 маусымда КХДР агрессиясын айыптайтын және екі күннен кейін Оңт. Кореяға БҰҰ мүшелері тарапынан әскери көмек беретін қарарлар қабылдады. Оңт. Кореяға АҚШ, ал КХДР-ге Қытай еріктілері (1 млн-дай адам) көмектесті. КХДР жағына КСРО да көмектесіп, елдің ішкі аудандарын АҚШ авиашабуылынан қорғады. 1951 ж. екі жақ та шабуылдаушы күштерін сарқып, қорғаныстық соғыстарға көшті. 1953 ж. 27 шілдеде соғыс аяқталды. 20 ғ-дың 70-жылдарының басында және 80-жылдарының 2-жартысында КХДР үкіметі көршісіне елді біріктіру үшін келіссөз жүргізуді ұсынды, бірақ келіссөздер сәтсіз аяқталды. 1991 ж. желтоқсанда екі Корея мемлекеті бір-біріне шабуыл жасамау, ынтымақтастық орнату жөнінде келісімдерге келді. 1992 ж. ақпанда бірлескен декларацияға қол қойылды. КХДР-де қандай да бір шет ел азаматтарымен қарым-қатынас жасауға тыйым салынған. 1972 ж. президенттің атқарушылық қызметін қайта қараған Конституция қабылданып, ол бойынша корей халқы “Ұлы қолбасшыға”, яғни Ким Ир Сен мен оның ұлы Ким Чен Ирге шексіз берілу рухында тәрбиеленуде. 1994 ж. Ким Ир Сен қайтыс болып, орнына ұлы Ким Чен Ир сайланды. 1996 - 97 ж. КХДР-де экономика құлдырап, елді аштық жайлады. БҰҰ мүшелері елге азық-түлікпен көмектесе бастады. Бірақ қазіргі таңда демокр. елдерге қауіп төндіріп, ядр. қару жасап жатыр деген желеумен АҚШ КХДР-ды “қауіпті елдер” тізіміне кіргізіп отыр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.