Құрылымдық нысандағы мұнай және газ шоғырлары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

1. Кіріспе
2. Мұнай газ шоғырының Э.А. Бакиров бойынша жіктемесі
§1. Құрылымдық нысандағы мұнай
және газ шоғырлары
§2. Мұнай және газдың рифогендік нысандағы шоғырлары
§3. Мұнай және газдың литологиялық нысандағы шоғырлары
§4. Мұнай және газдың стратиграфиялық нысандағы жиналуы
§5 Газ шоғыры
§6 Газ конденсатты шоғырлары
§7 Мұнай бөлшегіндегі газ шоғыры
3.Қорытынды
4. Қолданған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе.

Мұнай газ шоғыры деп- өндірістік мәні бар жан-жағынан өткізбейтін тау
жыныстармен немесе су қатқан тау жыныстарымен, ал кей жағдайларда екеуі мен
бірдей қоршалған кеуекті және өткізгіш тау жыныстарындағы мұнай газдың жай
жеке жиналуын айтамыз. Шоғырдың қалыптасуы үш түрлі жағдай қажет: 1.
Коллектордың болуы 2. Жапқыштың болуы 3. Тұтқыштың болуы. Шоғырдың үстінде
кей жағдайда су қаныққан тау жыныс болуы мүмкін, бұны гидравликалық
тұтқыштар деп атаймыз. Жер қыртысында өзінің морфологиялық құрылымдық типі
фазалық жағдайы бойынша әр түрлі шоғырлар кездеседі. Барлау жұмыстарының
бағытын реттеу мақсатында мұнай газ шоғырларының жіктемесін жасау қажет
болды, жалпы мұнай газ шоғырларының жіктемемсі өте көп. Кейбір жіктемелерде
мұнайдың физикалық , химиялық қасиеттері бойнша, ал кейбіреуі фазалық
жағдай бойынша жіктеледі.
Шоғырдың жіктемесі, жаралы тегі бойынша олармен байланысты,
тұтқыштардың қалыптасуының басты ерекшеліктерін қамтып көрсету тиістію. Осы
принциптің негізінде И.М. Губкиннің көпшілікке мәлім жіктемесін дамыта келе
Э.А. Бакиров шоғырлардың негізгі 5 класын белгіледі: құрылымдық,
рифогендік, литологиялық стратиграфиялық және аралас.

§ 1. Құрылымдық нысандағы мұнай және газ шоғырлары

Қабаттық төбелі шоғырлар. Бұл шоғырлар күмбездерге, біркүмбезді және
көпкүмбезді брахиантиклиналдық, антиклиналдық құрылымдарға тураланып
(ұштасып) келеді. Төбелік шоғырлар, ереже ретінде, өзін ұстап тұрған
тұтқыштың нысанына сәйкес болады. Қабаттағы төбелік шоғырлар кейбір
жағдайларда көлденең, бойлық және диагональдық ауытқулармен күрделенеді.
Ауытқылардың амплитудасына қарай шоғыр немесе бірынғай су-мұнай контактын
сақтайды (ауытқылардың амплитудасы қабаттың құатынан аспаса), немесе
жеке оқшауланған блоктарға бөлінеді (ауытқулардың амплитудасы қабаттың
қуатынан асса).
Құрылымның қалыптасуы қарапайым болған жағдайда бірінші іздеу ұнғыны
қазу үшін ең қолайлы жер болып антиклинальдың төбесі табылады. Іздеу
кезеңің құрылымдардың төбелік бөліктерінде жеке іздеу ұңғыларын
бұрғылаумен аяқтауға болады. Статистикалық деректемелердің куәлігіне
қарағанда, аудан жоғары дәрежеде зерттелген болса, мұнай және газ
шоғырларының көбі алғашқы іздеу ұңғыларын бұрғылаған кезде табыла
кетеді.
Құрылымның созылымына айқас орналасқан профиль бойында бір-үш ұңғы
бұрғылау оны тереңдікте растау және шоғырлардың шектерін айқындау үшін
көп пайдаланады. Сызықты-созылған антиклинальдық құрылымдар үшін іздеу
ұңғылардың бірінші профилін ұзын осьқа бағыттап немесе оған қатысты
диагональды бұрғылау ұсынылады. Құрылымдық тұмсық және моноклинальды
беткейлердің шегінде орналасқан терраса нысандағы азамплитудалық құрылымдар
үшін көлденең профильді салу ұсынылады, онда - бірінші ұңғы құрылымның
едәуір биік бөлшегінде орналасады, екіншісі - қабаттардың региональды
көтерілу бағытында, құрылымның тұйықталуы аз білінген аймақта (81 сурет).

Тереңдікпен қатпардың төбесі ығысумен сипатталатын, антиклинальдық
құрылымның құрылысы ассиметриялық болып келген жағдайда, төбе ығысуының
болжамдалатын бағытында үш-төрт ұңғыдан тұратын профиль салу ұсынылады (82
сүрет).
Төбелер ығысуының бағыты айқындалмаған жағдайда, мәселе бес іздеу
ұңғылардан тұратын әдетте классикалық крест деп аталатын екі өзара
перпендикулярлы (көлденең және бойлық) профильдерді салумен шешіледі.
Ұңғыларды осындай ретте салу төбеден басқа тағы газды және газконденсатты
шоғырларда мұнай бөлшегі барын немесе жоғын айқындауға, литологиялық
шоғырлардың барын айқындауға мүмкіндік береді. Бес ұңғының әр қайсысын
өнімді қабатты ашу үшін ВНК немесе ГНК болжамды белгілеріне жақындатып әр
түрлі жерлерді орнатады (83 сүрет).
Барлау кезеңінде қабат қасиеттерінің өзгеруін зерттеу үшін біршама
бірқалыпты тор бойында төбелік және шектеу ұңғылардың аралығында қосымша
ұңғылар салынады. Кейбір реттерде бұл мәселе алдыңғы пайдалану ұңғыларды
бұрғылау жолымен шешіледі.
Т е к т о н и к а л ы ш а ғ ы л ы с қ а н ш о ғ ы р л а р.
Тектоникалы бұзылған құрылымдарда ұңғыларды қазудың ерекше спецификасы
бар. Дизъюнктивтік бұзылулар бір жағдайларда жаңа шоғырлардың пайда
болуына ықпалын тигізеді, екінші жағдайларда бұрында пайда болған шоғырлар
бөлігінің сақталып қалуына ықпал етеді, ал кейде - олардың толығымен
бұзылуына келтіреді. Ереже ретінде, құрылымның тектоникалық бұзылулармен
шектелген бөлшектерінің депрессиясы жағына бағытталғандары ең
перспективті (тиімді, болашақтылы) болып танылады.
Егерде антиклинальдық құрылым төбелік бөлшегінде ығысу (лықсыма)
типті бұзылулармен күрделенген болса, барлау ұңғылары құрылым төбесінен
қашықтау жерде қазылады (84 сүр.). Қаусырма немесе бастырма типті
бұзылулармен күрделенген антиклинальдық құрылымдар үшін бірінші барлау
ұңғылары құрылымның төбелік бөлшегінде қазылады. (85 сүрет).
Бастырма асты құрылымдардың шоғырларын іздеу және барлау өте
маңызды. Қатпардың ығысқан қанаты шойылған болса бұндай жағдайдың
шоғырлардың сақталуына қолайлылығы аз, сондықтан жағымсыз нәтижелер алған
жағдайда төменгі бастырма асты қанатты зерттеу қажет. Бастырма астына
іздеу ұңғыларды бұзылу бетінің еңісін есепке алып қазу керек. Алғашқы
ұңғылар бұзылудың бетіне жақынырақ, қабаттың ең биік бөлігінде салынады,
кейінгілері – шоғырдың биіктігіне қарай, ең төмен гипсометриялық
белгілерде салынады (86 сүрет). Бастырма астында қабаттар тік орналасса,
көлбейтіп бағытталған бұрғылауды қолдану тиімді болады.
Тектоникалық шағылысқан қабаттық шоғырлар моноклинальдармен
(приурочены) ұштасып келеді. Мұнда тектоникалық шағылысқан шоғырлардың
түрлі варианттары кездеседі (87 сүрет). Қабаттың көтерінкі шоғырлану
учаскелерінде шағылысу мүмкіншілігін (қабат иіні немесе бұзылу бетінің
иіні бар екенін) табу мақсатында бұзылу беті созылуына қиылысу орналасқан
профиль бойынша салу алғашқы іздеу ұңғыларды қазудың жалпы ережесі болып
табылады. Профильдердің аралықтары едәуір болғанмен, іздеу және барлау
ұңғылардың аралықтары көп қашық емес (200-300 м) болады.
Ж а п с а р ж а н ы н д а ғ ы ш о ғ ы р л а р. Бұл нысандағы
шоғырлар жие тұзды күмбездермен және диапирлі құрылымдармен байланысты
болады. Тұзды күмбездер бетке салысты жақын орналасқан, ал диапирлік
қатпарлар саз вулканизмбен күрделенген жағдайда, бірінші іздеу ұңғылар
күмбездің орталық күрделенген бөлігінен немесе диапирден қашық, екі өзара
перпендикулярлы немесе радиалды профильдердің бойында салынады. Келесі
ұңғылар ВНК және ГНК жағдайларын анықтау және бірінші ұңғыларды қазғанда
кездеспеген жаңа қабаттарды ашудың мүмкіншілігін анықтау үшін қабаттың
құлауы бойында төменге қарай бағыттап қазылады.
Тұзды күмбезді құрылымдарда іздеу-барлау бұрғылаудың тиімділігін
арттыру үшін, ұңғыларды көлбеп бағыттап бұрғылауды қолданады, бұл
жағдайда ұңғының оқпаны тұзды күмбездің оқпанына параллельды қазылады да
бірнеше горизонттың мұнай-газдылығын айқындауға мүмкіншілік береді. Іздеу
ұңғы арқылы тұзды штокка тап болғанда, ұңғының оқпанын штоктан шығу және
өнімді шоғырларға қайта кіруге мүмкіншілік беретіндей етіп бағыттауға
болады. Сонымен қатар еңістеген ұңғыларды бұрғылау сазды вулканизмбен
күрделенген шоғырлы жерлерде қолдалынады.

§2. Мұнай және газдың рифогендік нысандағы шоғырлары.

Қажетті геологиялық-физикалық зерттеудің кешенін жасағаннан кейін
болжамдалатын рифті массивтердің төбелік бөліктерінде жеке іздеу ұңғылар
бұрғыланады. Мұнай газ өнімділігі перспективасының салыстырулық бағасын
айқындау үшін іздеу бұрғылауды бірнеше рифтік денелерде бір уақытты
жүргізу қажет.
Соңғы жылдарда Башкирияда көмілген рифтерді іздеу кезінде
көпоқпанды ұңғыларды бұрғылау қолданылады. Бұл жағдайда, егерде іздеу
ұңғының негізгі оқпаны рифтің табанынан шықса , қосымша оқпан риф
әктастары көтерілімі жағына бағытталады.

Көпоқпанды бұрғылаудың нәтижелері жағымды болуы рифтердегі шоғырлар
аймағы азмөлшерлі болғанына қарамастан мұнайөнімділік қабаты биік болады
(1000 м дейін және одан да жоғары). Профиль бойынша іздеу және барлау
ұңғыларын әдеттегідей бұрғылағанда, аралары 300-500 м аспау керек. Көлбеу
бағытталған ұңғыларды бұрғылау үш-төрт жеке ұңғыларды бұрғылаудың орнына
қосымша екі-үш, негізгі оқпаннан 300-600 м ауытқыған оқпандарымен бір
ұңғыны бұрғылауға мүмкіншілік береді.

§ 3. Мұнай және газдың литологиялық нысандағы шоғырлары.

Литологиялық нысанды мұнайгаз жинақтар, жиналу жерлері және шоғырлары
сыналанған немесе коллектор-таужыныстар азөткізгіш шөгінділермен
ауыстырылған учаскелерге, көне өзендердің арналарына және олардың
дельталарына, теңіздердің көне жағалаулық сызықтарының бар құмды пайда
болған таужыныстарға және жеке оқшауланған құмды линзаларға жалғанып
келеді.
Коллектор-таужыныстардың сыналануы ірі антиклинальдық көтерілімдердің
де, жеке локалды құрылымдардың да беткейлерінің шектерінде кездеседі,
сонымен қатар ірі моноклинальдар мен ойпаңдар қапталдарының беткейлерінде
де. Геологиялық-физикалық деректемелер бойынша сыналану немесе ауыстырылу
аймақтары бар екені болжамдалатын аудандарда олардың мүмкін әрі қарай
даму аймағының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.