1917 ж. Қазан төңкерісі және Қазақстанда Кеңес өкіметнің орнауы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

1917 ж. Қазан төңкерісі және Қазақстанда Кеңес өкіметнің орнауы

1917 жылы қазан айында Петроградта Уақытша өкімет құлатылып, мемлекет
билігінің кеңестердің қолына көшкені тек Ресейді ғана емес, дүниежүзін,
бүкіл әлемді дүр сілкіндірді. Бұл оқиға бүкіл елде, оның шет аймақтарында
кеңес өкіметін құру, нығайтумен ұштасты. Ол көп жерлерде орталық
аудандардың ықпалымен қан төгіссіз іске асты.
Төңкеріс бүкіл билікті жұмысшы, солдат, шаруа депутаттары кеңесінің
қолына беру арқылы халықтың әртүрлі топтары мен түрлі ұлттардың,
халықтардың келешектегі тағдырына байланысты түрліше үмітте болуына жол
ашты. Ресейдің жұмысшы, шаруа, солдаттар бұқарасы елді соғыстан шығарып,
халықтың бейбіт еңбекке оралуына, соғыстан бұрын, соғыс жылдарында жоқшылық
пен мұқтаждық зардаптарын шегіп әбден қажыған жағдайын түзеуге енді айқын
жол ашылады деп есептеді. Ресейдің қол астында болып келген орыс емес
халықтардың еңбекші бұқарасы Қазан төңкерісінен кейін экономикалық-
әлеуметтік күйзелістен шығумен бірге отаршылдықтың бұғауынан босанып,
тәуелсіздік алатын шығармыз деп үміттенді. Ал Ленин бастаған большевиктер
зауыт, фабрикалар жұмысшыға, жер шаруаға, бейбітшілік - бүкіл халыққа деген
ұран көтере отырып, Ресейге тәуелді болып келген халықтар жөнінде өз
бағыттарын белгіледі. Олар барлық ұлттар мен ұлыстардың, халықтардың
теңдігі мен бостандығын, азаттығын жариялай отырып, оларды төңкеріс туының
астынан кетпеуге шақырды.
Қазан төңкерісінен кейін көп уақыт өтпей-ақ елде азамат соғысы мен
шетел басқыншылығының жорығы басталды. Бұл тұста Қазақстанда Кеңес өкіметі
орнап болған жоқ еді. Биліктің Кеңестердің қолына өтуі мұнда кейінірек
жүзеге асты. Оның бір себебі, мұнда саналы, жақсы ұйымдасқан саны мол
жұмысшы табы болған жоқ. Екіншіден, шет аймақтарда билікті кімнің алатыны
жөнінде жұрт қолдайтын бірыңғай пікір де болмады. Кейбір жерлерде автономия
жарияланып, олардың Ресей құрамында болатыны-болмайтыны жөніндегі мәселе
ашық тұрды. Мәселен, осы тұста құрылған Башқұрт, Түркістан, "Оңтүстік шығыс
одағы" деген атпен Сібірде пайда болған автономиялар қазақ зиялыларын
ұлттық өз иелігін құруға құлшындырды. Сөйтіп, 1917 жылы желтоқсанда
Алашорда үкіметі пайда болды. Оның Батыс Казақстандағы бөлігін Халел, Жанша
Досмұхамедовтар, Шығыстағы бөлігін Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов,
т.б. басқарды.
Сонымен бірге қазақ даласында Кеңес өкіметін орнату жолындағы күресте
жүріп жатты. Соның нәтижесінде 1917 жылы қазаннан 1918 жылғы наурызға дейін
Қазақстанның көптеген аудандарында кеңес өкіметі орнады.
Ресейдің орталық аудандарынан Қазақстанға көмек көрсету үшін Ә.
Жанкелдин, В. Чекмарев, П. Кобезев және т. б. төтенше комиссарлардың келуі
қазақ халқының арасынан Әділбек Майкотов, Бекен Серікбаев, Сәкен Сейфуллин,
Тоқаш Бокин, Ораз Жандосов, Амангелді Иманов, Әбдірахман Әйтиев сияқты
көптеген күрескерлерді шығарды. Еңбекші халықтың жаңа өмір жолындағы
күресіне басқа ұлт өкілдері К. Шугаев, П. Салов, П. Виноградов, С.
Журавлев, Л. Емелев, Я. Ушанов, А. Розыбакиев, В. Зинченко, П. Басов, И.
Дубынин, тағы басқа да ондаған азаматтардың ат салысуы төңкерістің
Қазақстанда да жеңуіне жол салды.
Төңкерісті қолдайтын күштер басым болған жерлерде жергілікті кеңестер
большевиктер жағына түгелдей шықты. Ал ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.