С. Хрущевтің сынақ алаңына айналған - Қазақстан

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
КІРІСПЕ 2
1)Н.С.Хрущевтің сынақ алаңына айналған – Қазақстан. 3
2)Реформалық дүрбелең жылдардың қорытындысы 9
Қорытынды 13
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 14

Кіріспе

Карпат пен Хинган тауларының аралығындағы Еуразиялық құрлықта, 40-50
ендікте созылып жатқан ұлы даланы мекендеген әлемдік өркениетті дамытуға
өзіндік үлесін қосқан түркі тілдес халықтарының қашаннан бір тармағы болып
келетін, тармағы болғанда “қазақ түрік емес, қазақсыз түрік емес” деген
мәтелге өзек болған түрік тектес халықтардың ең іргелісі қазақ халқы болып
саналады. Оның тарихы да, тағдыры да осы ұлы даламен тығыз байланысты:
сабақтас, салалас, аралас, ортақ. Сондықтан да қазақ халқының тарихын
байтақ даладан бөле-жара қарауға болмайды. Сайып келгенде, егер осы ұлы
даланы айдынды асқар теңіз ретінде көз алдымызға елестететін болсақ,
теңіздің қайнар көзі, бастауы ретінде оның деңгей-дәрежесінің негізі - осы
даланы жайлаған түрік тектес халықтар, оның ішінде қазақ халқы екенін
ұмытпауымыз керек.
Өзінің көп жылғы тарихында қазақ халқы көптеген өзгерістерден өтті. Мен
Қазақстанның ΧΧ ғ. 60-70 жылдардағы тарихы жайлы сөз қозғағым келіп отыр.

1)Н.С.Хрущевтің сынақ алаңына айналған – Қазақстан.

Кезінде Қазақстанның ұлы даланың елеулі бөлігін қаусыра құшақтап,
қарымды қамтып жатқан бүгінгіден де үлкен жері болған. Қазақстанның бүгінгі
жері 1917 жылдың Қазан төңкерісінен кейін 20-шы жылдарда қалыптаса бастады.
Өзінің көлемі мен шекарасының ұзындығы жөнінен дүние жүзіндегі ең ірі жеті
мемлекеттің қатарына жататын республикамыздың жерінде қаптатып мал өсіріп,
егіс салып, дән егіп, кен қазып, одан қоғамға қажетті өнім дайындап отырған
ежелгі қазақтардың, олармен берекелі достықтың қам-қарекетімен айналысқан
басқа ұлт өкілдерінің күш-жігерімен зауыт, фабрикалар, тұрғын үйлер
шоғырланған жүздеген қалалар, мыңдаған елді мекендер бой түзеп, егеменді
Қазақстанның бүгінгі болмысы, келісті келбеті мен келешегі бүкіл дүние
жүзінің назарына ілігіп, оны өзіне аударуда.
Осы кең байтақ Қазақстан ΧΧ ғ. 60-70 жылдарында өзгеріссіз отырмады.
60-шы жылдардың бірінші жартысындағы қоғамдық өзгерістердің саясаттық
ерекше белгісі, оның қайшылығы мен жеке адамға табынуды жою процесінің
нақты жетістіктері, сондай-ақ экономикалық дамудың белгілі бір табыстары
еді. Сонымен қатар, бұл кездегі қияли, утопиялық жоспарлар, ішкі,
партиялық, қоғамдық, өмірді, демократияландыруға қадамдар жасау және
Н.С.Хрущевтің өзінің жеке басына табынудың күрт күшеюі сияқты қайшылықтар
көрініс берді.
50-жылдардың екінші жартысынан бастап, бүкіл елімізде, оның ішінде
Қазақстанда іске асырылған экономикалық, әлеуметтік және идеологиялық
шаралар нәтижесінде дамудың көптеген көкжиектері ашыла бастады. Бірақ, ол
мүмкіндіктер толығынан пайдаланылмай қалды. Оған кінәлі Н.С.Хрущев бастаған
басшылықтың қызметіндегі субъективтік әдістер болды. Экономиканы басқару
ісі ойдан шығарылған әрекеттердің ырқына түсіп кетті.
Партияның 22-ші съезінде (1961ж.) КОКП-ның жаңа бағдарламасы туралы айта
келіп, Хрущев: "Бұл коммунизмнің материалдық-техниканлық базасын салу
бағдарламасы, бұрынғылардан оның өзгешелігі - ол 20 жылға есептелген шынайы
бағдарлама" - деп мәлімдеді. Бұл кезеңнің соңында коммунизмнің базасы
жасалып бітеді, сөйтіп “кеңес адамдарының қазіргі ұрпағы коммунизм тұсында
өмір сүретін болады”.
60-шы жылдардың басында өнеркәсіп пен құрылысты экономикалық аудандардың
халық шаруашылығы кеңестерінде толып жатқан жаңа бөлімдердің құрылуы
өнеркәсіп салаларының бөлшектенуіне әкеледі. Өндірісті басқарудың,
жоспарлау мен экономикалық ынталандырудың түрлері мен әдістері, елдің
өндіргіш күштерінің жаңа, неғұрлым жоғары дәрежесіне сай келмейді, олардың
дамуын тежейді.
Ауыл шаруашылығы өндірісін ойдағыдай дамытудың орасан зор мүмкіндіктері
дұрыс пайдаланылмады.
Хрущев Қазақстанды сынақ алаңы ретінде пайдаланып, көптеген тың
тәжірибелерді республикада сынақтан өткізіп байқап көрді. Көптеген
қалалардың аты өзгертілді. Ақмола-Целиноград атанды, т.б. Оған Қазақстанда
қарсы келетін адам болмады. Сөйтіп, елдің экономикасын жаңа сатыға көтеру,
халық шаруашылығын басқару, өндірісті жоспарлау мен өнталадыру жүйесін
түбегейлі жақсарту қажеттігі пісіп-жетіліп келе жатты, экономикалық
мәселелерді шешуге субъективизмді, волюнтаризмді жою қажеттігі барған сайын
айқындала түсті. Қалыптасқан жағдайды түзеу және жол берілген қателіктерді
жою жөнінде кезек күттірмейтін шұғыл шаралар алған КОКП Орталық Комитетінің
Қазан (1964ж.) Пленумы өтті. Пленум Н.С. Хрущевті КОКП Орталық Комитетінің
Бірінші хатшысы және КОКП және КСРО министрлер кеңесінің төрағасы
міндеттерінен босатылды. Оның орнына КОКП Орталық Комитетінің бірінші
хатшысы етіп Л.И. Брежневті, ал Кеңес үкіметінің басшысы етіп КОКП Жоғарғы
Кеңесі А.Н.Косыгинды тағайындайды. Сонымен бірге, жоспарлау мен
экономикалық ынталандыру әдістеріндегі қате де түзетіле басталды. Осы
жылдарда іске асырылған шаруашылық реформалар дәйекті жүргізілгеннің өзінде
де елдің экономикасын көтеруге ықпал жасады.
1964-1965 жылдары Қазақстанда халық шаруашылығы кеңесі және экономикалық
аудандардың халық шаруашылығы кеңестері таратылып, салалық одақтық-
республикалық министрліктер мен кәсіпорындар бірлестіктері құрылды.
Қарастырылып отырған кезеңде Орталық партия комитеті 1965 жылдың наурыз
Пленумы шешімдері негізінде ауыл шаруашылығының пайдасына ұлттық табысты
қайта бөлу, ауыл шаруашылық өніміне сатып алу бағаларын арттыру жөнінде
шаралар алына бастады. Бұл реформаның маңызды элементтерінің бірі ауыл
шаруашылығын басқарудың әкімшілік әдістерінен демократиялық әдістерге
көшудің қажеттілігін, сондай-ақ шаруашылық есепті кеңінен негіздеу еді.
КОКП Орталық комитетінің 1965 жылғы қыркүйек айында өткен Пленумның
шешімдері бойынша, өнеркәсіп салаларында жоспарлауды жетілдіру, сондай-ақ,
жаңа техникасын енгізу, материалдық ынталандыру бағдарламасын іске асыруға
айрықша көңіл бөлінді.
70-жылдардың бас кезі жаңашыл әдістердің едәуір әлсіреуімен қоғамдық
құрылыс принциптері мен формаларының тоқырауға ұшыраумен ерекшеленеді.
Саяси өмір принциптеріне түзетулер енгізген мұндай бетбұрыстың пайда болуы
ең алдымен 1968 жылдың тамыз айында бес ел әскерлерінің Чехословакия жеріне
енгізілуіне байланысты болатын. Өйткені дәл осы елде партияны жаңартуға,
қатып-сіңген қоғамдық жүйені өзгертуге, нарықтық қатынастар орнату жолымен
экономикалық реформалар жүргізуге бағытталған барынша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.