Ауа әгі

Ауа әгі деп карбонатты тау жыныстарын күйдіру жолымен алынатын өнімді айтады. Ауа әгін өндіру үшін карбонаттардың құрамында балшықтардың мөлшері 6% тен аспауы шарт. Шикі зат ретінде негізінде кальций карбонаты пайдаланылады. Ол 900 ... 1200 С.та құрамынан көміртегі (IV) оксиді (газ) мына реакция бойынша толык шыкканша күйдіріледі:
CaCO3 = CaO + CO2.
Әктас көбінесе шахталы немесе айнымалы катты, сұйық я газ күйіндегі отындарды қолданып, күйдіріледі.
Күйдірілген затты одан әрі өндіру әдісіне байланысты ауа әгінің мынандай түрлері алынады: сөндірілмеген кесек және ұнтақталған қайнама әктер және сөндірілген ұлпа әк. Сөндірілмеген ауа әктері су тисе өте тез сөнеді және көп жылу бөліп шығарады. Бұлардан алынатын әк қамырының иленгіштігі өте жақсы болады. Бірақта әк алу үшін қолданылатын шикізатта қоспалар (балшық, кварц, көмір қышқылы, магний, т.б. көбейген сайын өндірілген өнімнің сапасы төмен дей береді : әк баяу сөнеді, жылуды аз бөледі, қамыр нашар иленеді.
Сөндірілген ұлпа әк алу үшін күйдірілген әк тастан өндірілген әк оған көп су қосып үздіксіз істейтін гидратор атты машинада сөндіріледі. Бұл жағдайда әк өз көлемін 2 ... 3,5 есе өсіріп .те уақ кеуекті ұнтаққа айналады. Алынған ұлпа әктің орташа тығыздығы 400... 500 кг/м3, ұнтақ түйірлерінің мөлшері микронға жуық, яғни кәдімгі цемент ұнтақтары мөлшерінен кіші. Осының салдарынан сөндірілген әк ұнтақтарының беттік ауданы өте үлкен, су ұстағыш қасиеті және қамырының иленгіштігі жоғары болады.
Әктің сапасы оның активтілігі сөнуінің жылдамдығы және әктегі сөнбеген түйірлердің мөлшері арқылы сипатталынады. Құрамындағы магний оксидінің мөлшеріне байлансты әк кальцийлі, магнезиялы және жоғары магнезиялы я доломитті болып бөлінеді. Магний оксиді көбейген сайын әктің