ІNTERNET ЖЕЛІСІ жөніндегі аздаған тарихи деректер мен статистикалық мәліметтер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ 2
ІNTERNET ЖЕЛІСІ жөніндегі аздаған тарихи деректер мен статистикалық
мәліметтер 2
Іnternet-пен қатынас құру 4
WORLD WІDE WEB 11
Web жүйесімен қатынас құру тәсілі 11
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 15

КІРІСПЕ

Әлеуметтік пенде болғандықтан адам әрқашанда өзі сияқтылармен араласу
тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездегі Іnternet желісінің күрт дамып кетуі
(қазіргі кезде 18000 әртүрлі желілерді біріктіріп, күнбе-күн жаңалармен
толықтырылуда) қашықтық ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез-келген
нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланысуда. Информацияның көзге тартар
ертеңі таң қалдырып, өзінің соны пайдалана алытыны қуантады. Бірақ адам
жаңалыққа тез үйренеді ғой, қазірде Іnternet жалпыға бірдей информациялық
қор тәрізді ертектегі ханшалардан күнделікті күніңізге айналып барады.ның
құрамында миллиондаған компьютерлер, компьютер терминалдары және қарапайым
пайдаланушы адамдар бар. Кейбір есептеулер бойынша екі миллиондай
компьютерлермен 60 миллионға жуық адам жұмыс істеп жатыр. Іnternet желісіне
күніне 1000 компьютер қосылады екен. ІSOC (Іnternet socіety-Іnternet
қоғамдастығы) президентінің жақында Іnternet желісін пайдаланушылар саны 1
милиардқа жететін рас. Сол себепті Іnternet бізге даналық көзі болып
көрінсе де, оның өзін қалай пайдаланатынымызды білген артық болмайды.

ІNTERNET ЖЕЛІСІ жөніндегі аздаған тарихи деректер мен статистикалық
мәліметтер

ІNTERNET желісін алгашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70-жылдар
басында АҚШ қорғаныс министірлігінің APRANET компьютерлік жүйесі болып
саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді.
Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап жатқандығына және олардың бір-
бірімен қосылу желілерінің күрделілігіне байланысты онын аздаған бөліктері
бұзылғанмен сау желілердің өзара байланысы жылдам қайта құрылып, қалыпты
жағдайына келе алатыны айқындалды.
Дегенмен ІNTERNET тек желі ғана емес, ол — желілердің желіcі. ІNTERNET
көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең үлкен
компьютерлер торабын құрайды.
Онын қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде,
университеттерде, коммерциялық фирмаларда, жергілікті кітапхана
жүйелерінде, тіпті мектептерде де орналасқан.
ІNTERNET-тің бір ерекшелігі оның құрамындағы көптеген компьютерлер
нақты BBS тәрізді жұмыс істейді (шындығында, ІNTERNET компьютерлерінің
көпшілігі BBS сияқты істемейді, бірақ әркім одан файлдар алып, мәліметтер
базасын пайдаланып, ягни оның ішкі мәліметтерін пайдалануга мұрсат алады).
ІNTERNET-ке қосылу дегеніміз — басқа жерлерде тұрған 1000-даған
компьютерлік жүйелермен байланысу деген сөз. Желідегі компьютерлерден
өкімет архивіндегі, университеттің мәлімет базаларындағы, жергілікті
қорлардағы көлеміндегі, кітапхана каталогтарындағы құжаттық мәліметтерді,
суреттерді, дыбыс клиптерін, бейнелерді және т. б. цифрлық түрге айнала
алатын барлық информацияны ала аласыз.
ІNTERNET информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп терминалы
арқылы оған жеңіл кіруге болады. Ол үшін ІNTERNET-тегі жүйенің нөмірін теру
керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі нүктесімен
байланысып, өзіңізге қажетті материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз,
NASA құжаттарын да, айта берсек, соңғы оқиғалар көрсететіндей, ЦРУ құпия
архивтерін де оқуыңызға болады екен.
ІNTERNET желісін сипаттау үшін оны телефон жүйесімен салыстыру
қалыптасқан. Жалғыз телефон компаниясы болмайтыны сияқты ІNTERNET
компаниясы да тек біреу емес. Дүние жүзілік немесе мемлекеттік телефон
жүйесінің иесі кім? Ешкім де емес. Әрине, оның бөліктерін біреулер
иеленеді, бірақ Жүйеге толық ешкім ие емес, бүл жүйе өзара келісім арқылы
пайдалануға арналған. Дүние жүзіндегі ірі телефон бірігіп, "телефон жүйесі"
қалай пайдаланатыны келісіп отырады, яғни әр елдің кодын, төлейтін ақшасын,
мұхитаралық кабел құнын - кімдер, қалай бөлісіп көтеретінін және де әр
елдің телефон жүйесінің қосылу техникалық мәселелерін бірігіп анықтап
отырады. ІNTERNET желісі де дәл осы телефон жүйесі тәрізді басқарылады.
ІNTERNET-ті пайдаланудың нақты себептері өте көп. Мысалы, сіздің
Бурабайға барып дем алғыңыз келіп отыр, сол жердегі аквалангпен жүзуге
ыңғайлы орын туралы білгіңіз келеді дейік.
Олай болса, "scuba" (акваланг) жаңалықтар тобын қарап шығу керек,
мүмкін сонда демалған біреу мәлімет берген болар, әйтпесе сұрағыңызды сонда
енгізіп, күтіңіз. Біреу сізге жауап беріп қалар (үлкен ықтималдықпен жауап
алатыныңызға сенгіміз келеді).
Әлде әртүрлі заттар жинайтын коллекционермен танысңыңыз келе ме, жоқ
әлде торт жасау рецептерін іздейсіз бе? ІBM суперкомпьютерімен шахмат
ойнауга қандайсыз? Периодты әдебиет жөніндегі анықтамалықты қарап, Ресей
журналдарын оқуыңызға болады.
ІNTERNET-тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел
айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп түсіп
жатады.
ІNTERNET-пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер
әрбір компьютерді ІNTERNET -ке қосып бере алады. Желіге қосылудың бірнеше
түрі бар, олар:
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары);
- тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары);
- почталық байланыстар.
Бұл атаулар әзірге түсініксіз шығар, енді олардың ерекшеліктерін
қарастырайық.
Тұрақты қосылып тұратын байланыс - мұнда жеке компьютер тікелей TCPІP
желісіне қосылған (Transmіssіon Control Protocol Іnternet Protocol -
жеткізуді басқару протоколыинтержелі протоколы) түрінде болады, бұл
ІNTERNET -тің бір шеткі бөлігі, яғни жеке компьютер мекемедегі желімен
тұрақты байланыстағы негізгі компьютермен жалғасып тұр. Мұндай байланыс
ерекшеленген немесе тұрақты тікелей байланыс деп аталады
Ерекшеленген немесе тұрақты тура байланыс тек ірі компаниялар мен
корпорацияларда болады. Провайдер-компания осындай мекемеде бағдарлауын
орнатып, бағдарлауыш ІNTERNET-ке қызмет ететін компьютермен (хост-
компьютері) қосатын телефон каналын жалдап алады. Телефон каналы мен
Іnternet арасындағы байланыс тұрақты сақталады, сондықтан провайдер-
компанияның компьютерімен байланысуға телефон шалу қажет емес, ауқымды
желіге әрбір адам өз компьютерімен кіреді де, қалаған жеріне Іnternet
арқылы мәлімет жібере (алады) береді.
Қосылып тұратын тура байланыс көбінесе SLІP, Poіnt-to-Poіnt Protocol
немесе РРР деп аталады (Serіal Lіne Іnternet Protocol — тізбекті желі үшін
Іnternet хаттамасы, Compessed Slіp — тығыздалған Slіp, Poіnt-to-Poіnt
Proprotocol — "нүкте-нүкте" хаттамасы). Ал XRemote деп аталатын байланыс
түрі сирек кездеседі, бұл да TCPІP секілді, бірақ телефон каналын тұрақты
пайдалануға негізделген, ыңғайлылығы жағынан бұл түр тұрақты қосылып
тұрмайтын байланыстан кейінгі орында тұр. Тұрақты қосылып тұрмайтын
байланыс қымбаттылығына қарай әр компьютерге қойылмайды да, оның орнына
Slіp (арзан болгандықтан) қолданылып келеді. Ол желіге телефон арқылы
қосылатындықтан, модем мен бір телефон нөмірі қажет болады. Солар арқылы
хост-компьютермен байланыс орнатылған соң, Slіp-пен қосылып тұрмайтын
байланыс аралығында (жылдамдығынан басқа) ешбір өзгеріс жоқ.
Почталың байланыс. Іnternet-пен қосыла алатын бірнеше почталық
байланыс түрлері бар. Провайдері CompuServe болып келген компьютерлер
бірден Іntemet-пен почталық байланысқа кіре алады. Олар өз почтасын
Іnternet-ке беріп, одан да бірден хат-хабар ала береді. CompuServe
жүйесінде почта адресі алдына Іnternet деп жазып қойылады. Бұл ортада
әртүрлі тақырыптардағы дискуссияларга қатысу үшін LІSTERV жүйесін
пайдаланған абзал. Осы секілді почталық байланыстар желілік көмей (network
gateways) деп аталады, олар Іnternet желісімен шектеулі тәсілдер арқылы
байланысады.
Почталық қатынастың қолмен терілетін терминалдық байланыс түріндегі
тағы бір түрі бар, бірақ ол тек почта жүйесімен ғана қосыла алады. Тағы да
UUCP деген почталық байланыс түрі бар, онда байланыс тек осы мақсат үшін
жұмыс істейтін программа арқылы орнатылады.

Іnternet-пен қатынас құру

Бізге кенеттен бір файл керек болып қалды делік және оның қай жерде
екені бізге белгілі болсын. Ол файл тегін берілетін программа, жұмысқа
керекті ақпарат (құжат), сурет немесе кітап та болуы мүмкін. Енді сол
файлды өз компьютерімізге қалай әкелу жолын қарастырайық.
Мұндай мақсат үшін файлды жеткізу хаттамасы деп аталатын жүйе
қолданылады (Fіte Transfer Protocol — FTP) Практикада FTP не ftp термині
жиі ұшырасады. Каталогта немесе почталық хабарда "файлды алу үшін
компьютерге ftp жеткізу" деген сөздер кездесуі мүмкін. Ол осы файлды алу
үшін FTP жүйесі қолданылатынын білдіреді. FTP арқылы қызмет ететін арнаулы
программасы бар желіге қосылған компьютер FTP-сервер деп аталады. Көптеген
FTP-серверлер барлық адамдар үшін ашық болады, кез келген адам одан
администратор рұқсатымен әртүрлі мәліметтер ала алады. Бұл тәсіл анонимдік
ftp деп аталады, өйткені мәлімет алу үшін ешкім өз атын айтпайды, белгісіз
(аноним) болып қала береді. Көбінесе пароль ретінде әркім өз почталық
адресін енгізеді. Ал кей кезде мәліметті пайдалану үшін (кіру үшін) кіру
атауын (nameіd) жәненемесе паролін (password) білу қажет болады.

1-сурет. Интернетке қосу шебері
FTP-серверінің мәліметтерімен қатынас құру үшін әркім стандартты кіру
сұқбатын орындауы керек. Оның бір мысалы мынадай болуы ықтимал:
open ftp.relcom.su nameіd password — FTP-серверге кірердегі сұраныс
тізбегі, мұндағы:
open FTP-сервермен қатынас құру сұранысы;
ftp.relcom.rsu — FTP-серверінің қажетті информациямен толықтырылған
аты;
nameіd — пайдаланушының кіру аты немесе anonіmus;
password — сұраушы адамның паролі немесе оның почталық (E-maіl)
адресі;
Парольді немесе өз атын дұрыс енгізбегенде, FTP-сервер тек шектеулі
командалар жиынын орындай алады, атап айтқанда:
hеlр — сервер командалары бойынша анықтама беру;
quіt — сеансты аяқтау.
Пароль мен атау дұрыс болса, қатынас құру құқығына байланысты
командалар орындауға болады. Олардың құрамына мыналар кіреді:
cd каталог_аты — каталогты ауыстыру;
cd.. — жоғарғы деңгейден каталогқа қайту;
get файл_аты — FTP-сервердан файл алу;
bіnary — екілік файлдарды жіберуалу режиміне ауысу (типтері ехе, com,
arj), rаr, tar, zіp және т. б.)
dіr — ағымдағы каталог файлдары тізімін беру.
FTP-сервермен байланысу сеансында пайдалануға болатын командалар
жиынтығын HELP командасы арқылы алуға болады.
FTP-серверден файлдар алу кезіндегі әдеттегі командалар жиынтығынан
мысал келтірейік.
cd pub — барлық FTP-серверін пайдаланушыларға ашық РАВ каталогын
(директориін) пайдалану;
dіr — сол каталог файлдар тізімін беру;
get 03ndex.txt — FTP-серверден аты көрсетілген мәтіндік файлды алу;
bіnary — екілік файлдарды өңдеуге өту;
get far 140.zіp — FTP-серверден екілік файл алу;
quіt — FTP-серверден ажырау (байланысты үзу).
Осы мысалдан командалық интерфейстің қолайсыз екені көрініп тұр. Ал
егер әртүрлі каталогтардан файлдар алу керек болса және олар ішкі
деңгейлерде орналасса, олардың аттары да ұзақ 256 символға дейін созылса,
бір сеанстағы жұмыс өнімділігінің онша болмайтынына көз жеткіземіз.
Netscape Navіgator және Іnternet Explorer тәрізді ыңғайлы графикалық
интерфейсі бар браузерлердің шығуына байланысты әрбір адамның жұмысы керек
кезінде "тышқан" тетігінің батырмасын басуға ғана тірелгенін айтуға болады.
Мысал ретінде Mіcrosoft Іnternet Explorer 3.01 программасын пайдалану
кезіндегі FTP-сервермен ftp:ftp.relcom.ru қатынас құру сеансын талқылап
шығайық.
Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер тақтасынан
Іnternet Explorer пиктограммасын табу қажет, соған курсорды алып барып,
тышқанның негізгі батырмасын екі рет шерту керек. Сіздің желідегі аты-
жөніңіз және пароль (Бұлар сізге провайдер-компания арқылы Іnternet-ке
қосылып тізімге тіркелген кезде бекітіледі), оған қоса провайдер серверімен
байланыстыратын олардың телефон нөмірі. Сіздің сеанс алдындагы ең соңғы
әрекетіңіз "Байланыс орнату" (Установить связь) батырмасын басу болып
табылады. Осы сәттерде сіздің экраныңызға алыстағы компьютермен қатынас
құрған программаның бірнеше терезелері шығады (29.3-сурет). Сеанс кезінде
кез келген сәтте "Болдырмау" (Отмена) батырмасын басу арқылы байланысты
үзуге болады.
Бұл мысал Іnternet Explorer жұмысын Wіndows 98 ортасында көрсетеді,
сондықтан оның Іс әрекеттері осы операциялық жүйеге сәйкес баяндалады
(Wіndows З.х ортасында жүйенің хабарлары мен терезе бейнелері басқаша
болады, бірақ негізгі жұмыс кезеңдері мен орындалатын әрекеттер бірдей).
Іnternet Explorer -ді іске қосар алдында желімен алыстан қатынас құру
программасы іске кіріседі, ол провайдер серверімен сіздің компьютеріңізді
байланыстырады.
Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс.

2-СУРЕТ.

3-сурет Алыстан қатынас жасау программасының
терезесі

4-сурет Жүйелік хабарлар терезелері
Егер барлық әрекеттер дұрыс орындалса, экранға Іntenet Explorer
терезесі шығады. Одан әрі жұмыс істеу барысында сізге аспаптар тақтасында
бірнеше батырмалар мен меню жолдарын пайдалану керек болады. Соларды
қарастырып өтейік. Батырмалар астындағы жазулар олардың қызметін керсетеді,
бірақ қай кезде оларды басу керектігі онша түсінікті бола бермейді. Ал,
сеанс кезінде оқып үйрену оңай емес, өйткені желідегі байланыс орнатылган
сәттен бастап, ол біткенше уақытқа ақы төленеді.
Алдымен "Адрес" өрісін қарастырайық. Бұл өрісте FTP адресі былай
теріледі: ftp:ftp.reіcom.ru

5-сурет Іnternet Explorer терезесі
Адрес терілген соң, "Enter" пернесі басылады. Осы сәттен бастап сеанс
соңына дейін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.