Мекемелердегі кадрларды есепке алу құжаттары
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Абай атындағы Алматы Мемлекеттік Университеті
Қаржы және экономика факультеті
Кафедра: Маркетинг және коммерция
Пән: Кадр жұмыстарын ұйымдастыру
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Мекемелердегі кадрларды есепке алу құжаттары
Кафедра жеткшісі: Алимбаева Мерседес Нұрәліқызы
Курстық жұмыс жетекшісі: Нұрпейсова Бахыт Исламбекқызы
Курстық жұмысты орындаушы: Бегімбетова Камшат Әкімбекқызы
АЛМАТЫ-2001
1.1. Жұмысқа қобылдау ережесі 3
1.2. Мамандығы бойынша басқа жұмысқа ауысуы 4
1.3. Жұмысшыны қызметтен босату ережесі 5
2. Кадрлық құжаттардың түрлері мен түсініктері 5
Еңбек келісім шарт 8
Бұйрық жеке іске жазылатын құжат 10
Еңбек кітапшалары 11
Жеке карточка 12
Жеке жұмысшы 13
Кадрлар құрамын құру туралы жалпы ережелері 15
Еңбек биржасында 19
Басқа 19
Рекрутинг 19
Оқу орындары 19
Коммерциялық биржалар 19
Жеке кеңесшілер 20
Мемлекеттік 20
Жастар 20
Персоналды іріктеу 20
ҚОРЫТЫНДЫ 22
Пайдаланылған әдебиет тізімі: 23
1. Кадр құжаттарының алға қозғалысы
1.1. Жұмысқа қобылдау ережесі
Жұмысқа қабылдау азаматтың арызы негізінде жүргізіледі (өндіріледі).
Еңбек шарты тек жазба түрінде қызмет атқарады.
Арыз ереже ретінде қолдан жазылады бірақ кейбір ұжымдарда арнайы
көшірме басқа қағаздар арқылы әр түрдегі құжаттар қолданылады. Арызға
арнайы А-4 форматы қолданылады.
Арыз ұжым жетекшісінің атына өтініш ретінде жазылады.
Арыздың деректемесі:
- Адресі
- Арыз иесі
- Құжат түрінің аты
- Тақырып
- Келісім қол қою арқылы белгілеу
- Қол қою
- Мерзімі белгіленеді
Деректе арыз иесінің аты-жөні, фамилиясы, әкесінің толық аты жөні,
мекен жойы (кей жағдайда – телефон номері, төл құжаттағы мәліметтер
белгіленіледі).
Ұжым жетекшісі арызды қарастырғанан кейін, жұмысшының жеке іс қағазына
тігіледі. Еңбек шарты – бұл шарт жазбаша келісім арқылы ұжым арқылы немесе
жеке тулға арасындағы еңбек қотынастарын реттеп отыратын қатынас.
Еңбек шарты екі көшірмеден тұруы қажет. Екеуіде бірдей заңдық күшінде
болады. Арыздың бірінші көшірмесі ұжым мекемесінде соқталса екенші
көшірмесі арыз беруші адамның өзінде сақталады.
Еңбек шартының деректемесі:
- құжат түрінің аты
- мерзім уақыты
- құжаттың тіркеу соны
- құрылу орны
- мазмұны
- қол қою
- мөр
Шарттық тақырыбы жұмыстың шартында; еңбек ақысы, құқығы және
міндеттері демалыс келісімдері, әлеуметтік қорғаныс. Жұмыстың басталуы және
аяқталуы тағы басқа сол сияқтылар айқын көрсетілуі керек. Шартта сынау
уақыты көрсетілуі қажет.
Ұжым жетекшісімен және жұмысшы қол қойып жасалған еңбек шарты
жұмысшының іс қағазында сақталады. Жұмысқа кірген азаматтар төл
құжаттарымен еңбек кітапшасы (әскери кітапшасы), білім туралы құжаты.
Мамандығы туралы кей жағдайда дәрігерлік тексеру қағаздары қажет болады.
Аты жөндері кадр санақ парағында толтырылады, өмір баяндары толық жазылады.
Арыз негізінде жұмысқа қабылдау үшін жеке бұйрық құрылады. Немесе
шығарылады. Бұйрық тоқырыбында міндетті түрде мамандығының түрі, аталған
бөлімнің толық атауы, төлем ақының мөлшері, қажетті жағдайда басқада
өзгерістер қамтылады. Егер бұйрықта жұмысқа қабылдау үақытының мезгілі
көрсетілмесе, бұйрыққа қол қойған кезден бастап күшіне енеді.
Бұйрықтан кейін жеке (форма Т-2) справкасы толтырылады және еңбек
кітапшасына жазылады. Бухгалтерлік бөлімінде бұйрық негізіне қарай отырып
төлем ақысын есептейді, ал кадр бөлімі жұмысшының жеке ісін қарайды.
1.2. Мамандығы бойынша басқа жұмысқа ауысуы
Жұмысшының басқа жұмысқа ауысуы арыз арқылы шешіледі, кей жағдайда
уақытша жұмыс істеу шарасы акт, баяндама хат, справка, басқа да құжаттар
арқылы жүзеге асады.
Жұмысшының жұмысқа ауысуы кезінде еңбек ақысы орта есепте қала беруі
тиіс. Жұмысқа ауысудың әр түрлері бар.
Кезекті деректемелер:
- құрылымдық бөлімдердің атаулары;
- құжат түрінің аты;
- құрастырған орын;
- мекен-жайы;
- тақырыптын бастамасы;
- мазмұны;
- қол таңба
Ауыстыру ұсынысы, дайындалған құрылым бөлімінің жетекшісі мекеменің
жетекшесіне арналып жазылады, ұсынысты қарап талқылағанан кейін жұмысшыны
басқа қызметке ауыстыру туралы және де қызметі бабының толық аты – жөні,
бөлімнің құрылымын не себептермен ауысып отырғынын және төлем ақысын
көрсетуі керек.
Бұйрық тексті қажеттілігіне сай келуі керек. Бұйрықтың екінші данасын
бухгалтериясы беріп, төлем ақысының өзгеруі туралы есеп шот жасайды. Бұрақ
берілгеннен кейін жұмысшының басқа қызметке ауысуы туралы еңбек
кітапшасына, карточкалына жазылады. Мекемедегі басқарып отырған ұжым
бастығы бұйрықпен толық танысуы қажет.
1.3. Жұмысшыны қызметтен босату ережесі
Организацияларда жұмысшыларды жұмыстан босату, жұмысшылардың өз
еріктерімен жүргізіледі немесе организацияның инициативасымен немесе
белгілі себептермен, өзінің істеп отырған қызметіне байланысты заң
органдары арқылы жүргізіледі.
Бұйрыққа енгізілетін жайттар:
- жұмысшының арызы
- қанша уақыт жұмыс істегені
- баяндамасы
- акттер және ағы басқалары кіреді
Бұйрыққа міндетті түрде жұмыстан шығу себептері көрсетіледі. Жұмысшы
материалына жауапты болған жағдайда, инвентаризация жүргізілері.
2. Кадрлық құжаттардың түрлері мен түсініктері
Құжаттар дегеніміз жұмысшының еңбек ету уақытысының өз уақытылы
жазылып алынып отыруы. Бұндай құжаттарға мыналар жатады:
➢ Еңбектік келісімдер өнеркәсіп пен жұмыс арасындағы
➢ Бұйрық қажеттілігі (қабылдау, босату, қызмет ауыстыруы)
➢ Еңбек кітапшасы
➢ Өзі туралы карточка форма Т-2
➢ Өзіндік жұмысы
➢ Дербес есеп еңбек ақысы туралы
Турақты жұмысқа қобылдау мынандай құжаттарды қажет етеді:
Құжаттардың негізі реттеушісі кәсіпорын мен жұмысшының құқықтарымен
келісім шартқа отыруы. Келісім шартқа қол қойылғаннан кейін – бұйрық
жазылады, жұмысшыны жұмысқа қабылдау туралы. Бұйрық негізмен жеке
карточкасы Т-2 және жеке басының жұмысы туралы дело ашылып, еңбек
кітапшасына жазылады.
Бұйрықтың екі данасы жеке басы делосына тігіліп, бухгалтерияға
беріледі, содан кейін табельдік номер және дербесі есеп еңбек ақысы
беріледі.
Жұмыстан босату келесі схема бойынша жасалынады:
Арызды жұмысшы екі апта бұрын жазуы керек және де басшылықтың
келісімін алуы керек фирманың басқарушысы жұмыстан босату туралы бұйрық
толтырады, еңбек кітапшасына және жеке карточкасына жазылады. Бұйрықтың
екінші данасы жеке басы кітапшасына тігіліп, бухгалтерияға беріледі.
Бұйрықтың толтырылуы бойынша, жұмысшымен толық есеп шот жасалынады.
Жұмысшыны мекемелік басқа қызметке ауыстыруы, құжаттарда толтыру
былайша жүргілідеді.
Мекеменің басшысы бұйрық толтырады, қызметкерді басқа қызмет орнына
ауыстыру туралы, ауыстыру туралы, жаңа қызметі жойында еңбек кітапшасымен,
жеке басы карточкасына жазылады. Бұйрықтың екінші данасы бухгалтерияға
жіберіледі, айлық жолақысы өзгерген жағдайда, дербес есіп еңбек ақысының,
жалақы туралы белгілі өзгерістер енгізіледі.
Еңбек келісім шарт
Еңбектік келісім шарт дегеніміз ол құжат еңбек қажеттілігіне қажетті
жасалған құқықтық қатынасты және реттеуші болып табылады. Еңбек келісім
шартқа жататындар, ол кәсіпорынмен жұмысшы арасындағы келісім.
Қазақстан Республикасының еңбектік келісім шарт жазба түрде жүреді.
Келісім шарттың жазба түрде болуы екі жақтыңда келісім шартының нақты болуы
үшін қағаз бетіне түсірілуі қажет.
Келесім шарт жасылынғанын кейін келесі жағдайлар ұсынылады:
➢ Жұмыс орны (кәсіпорынның аты, жұмысшы қайда алынып жатыр және оның
мекен жайы)
➢ Жақты жұмысы өзінің негізгі мамандығы бойынша немесе міндеті
бойынша жұмысшының орындайтын міндеті.
➢ Жұмыстың басталу уақыты және оның аяқталу мерзімі, егерде еңбектік
келісім шарт шұғыл жағдайда жасалынғанда
➢ Еңбек ақысы
➢ Міндеті, кәсіпорынның еңбек қамтамасыз етуі.
Келісім шарт және де толықтаушы жағдайларда да жасалынады, екі
жақтыңда белгілі бір мерзімде жұмыс істеуіне келісім шарт жасалынады. Оның
санына кіретіндер, мыналар:
➢ Бақылау мерзімі
➢ Екі мамандықты қатар алып журу немесе қызметті
➢ Квалификацияның жоғарлауы
➢ Қосымша демалыс уақыты т.б.
Жолдау жағдайындағы кесісім шарт. Мекеме және ақы төлеуі жұмысшылардың
категориясына байланысты болады.
➢ Тұрақты жұмысшыларға
➢ Уақытша жұмысшыларға
➢ Тұрақты орнында істейтіндерге
➢ Қатар жұмыс істеу.
Еңбектік шартта жұмысшының міндетінің анықталуы өзінің мамандығы
бойынша немесе қызметі бойынша жұмысқа алынуы немесе қызмет бабы бойынша
кәсіпорынның басшыларының шешімі бойынша жұмысшының міндеті анықталады.
Еңбек келісім шарты белгісіз уақытта белгіленуі мүмкін, ал анық уақтысы
бойынша бес жылға дейін жасалынады. Және де осы уақыттың ішінде орындалатын
жұмысының міндеттемесін алады. Еңбектік келісім шартта жұмысшының қызметі
бойынша айлық еңбек ақысы көрсетіледі, қосымша төлемдер, жұмысшыны
ынталандыруға және компенсациялық төлемдер, жоғары білімді және де өз
мамандығын жақсы игерген, немесе қосымша еңбек шараларын жүргізгені үшін
төлемдер және т. б.
Екі жақтың келісім шарты бойынша қосылатын төлемдер уақытша болуы
мүмкін немесе жеке жағдайларда көбейтуі немесе азайтуы мүмкін. Жалпы
мекеменің жағдайына байланысты. Қосымша төлемдермен қатар екі жақ былай
келісуі мүмкін. Қосымша төлемдермен қатар екі жақ белгілі бір жағдайлармен
көтермелеу болып табылады. Мысалы: қосымша демалыс, жылдың қорытындысы
бойынша марапаттау. Келісім шартқа отырғаннан кейін мынандай жағдайлар
өзгертуге болмайды.
➢ Жұмысшының жұмыстан шығу негізгі себептері.
➢ Тәртіптің сақталуын заң бойынша қадағалау.
➢ Жұмысшыларды жалпы материалдық тәртіпке тарту.
➢ Келісім шарт екі данадан тұрады.
Оған мекеме басшысы да жұмысшы да қол қояды. Мөр қою арқылы заңдылығы
белгіленеді. Келісім шарттың бір экземпляры мекемеде сақталады, ал екіншісі
жұмысшыда болады. Еңбектік келісім шарт өзінің қатарына кәсіпоынның
жұмысшыларының жеке басы жұмыстары да енгізіледі. Бұндай жағдайларда
еңбектік келісім шарттың сақталуы жұмысшының жеке басы ісі құжаттарымен тең
болады. Егерде жеке басы жұмыстары орындалмаса келісім шарт жеке делоға
әріп бойынша жазылады. Еңбектік келісім шарт 75 жылға дейін сақталады. Егер
жұмысшының бір жағдайлармен байланысты жұмыстан шыққанына бес жыл болса да,
ол еңбек келісім шартын қайта ала алады.
Бұйрық жеке іске жазылатын құжат
Жеке құрам жасалынатын бұйрықтар жұмысқа алу, жұмыстан шығару және
кәсіпорын жұмысшысын басқа жұмысқа ауыстыруын айтамыз. Еңбектік келісім
шарт жасау жұмысшылармен бұйрық берілместен жеке топтарға, оның жұмысшы
есебіне кіреді.
Бұйрық жеке құрамдарға, бөлімдерге бөлінеді және жеке бөлімдердің
жұмыстары, өз бетінше номер беріліп, индекс қосылып беріледі.
Бұйрық жеке топтармен кәсіпорынның бланкаларына ішкі құжаттарға
орналастырылып толтырылады.
Реквизит текстің атың бұйрықта жеке топтарға былай толтырылуы мүмкін.
Мысалы: Тоқбергенов Ерлан Әбішұлын- жұмысқа қабылдауң, Ахметов Ержан
Нұрланұлының жұмыстан босатылуың. (Егерде бірнеше адам жұмысқа қабылданып
жұмыстан шығарылған жағдайда бұйрық жазылса). Бұйрықтың тексті мынандай
бірнеше түрге бөлінеді: анықтаушы және реттеуші. Бұйрықтың бірінші бөліміне
мынандай ұсыныстар кіреді. Мысалы: Еңбек шартының бұзылуы. Айқындаушы
басқармасының бұйрығы көрсетілмеуі мүмкін.
Екінші реттеуші бөлім бұйрығының тексті мынандай сөздермен басталады
ұсыну, босату, аудару, бұл сөздер сол жақтан бастап жазылады. Келесі
жолында жұмысшының аты-жөні жазбаша толық түрде жазылады. Яғни қызметі,
жұмыстан босатылу уақыты, ұсынылуы немесе ауысуы көрсетіледі. Бұйрық
бөлімінде жұмысқа орналасу кезінде жұмысшының айлығы, жұмыс түрі (тұрақты
немесе уақытша), қадағалау мерзімі немесе қадағалау мерзімісіз көрсетіледі.
Бұйрықтың жеке топтарға жасалуы көптеген жұмысшыларға бұйрық жазыла береді,
олар жұмысқа кіріп жатыр ма, әлде босатылып жатыр ма оған қарамайды.
Бұйрықтың бұл түрі бірнеше пункттерден тұрады. Олар әрбір қызметкерлерге
тиесілі.
Бұйрықтың тексті жеке топтарға, міндетті түрде бір сапаменнемесе
қисынын келтіру арқылы жазылады. Бұндай жағдайда жаңа қызмет орнын,
айлығын, жаңа сала бөлімін немесе ауысу түрін көрсетеді. Егер ауысуы
уақытша болған жағдайда оның мерзімін немесе уақытша жұмыс істеуін көрсету
қажет.
Жеке топтарға бұйрық беру мекемедегі құқық мәселелерін шешу жағдайында
рұқсат алады. Директордың орынбасары кадрлар бойынша немесе басқа да
қызметкерлер мен кәсіпорын жұмысшыларының бәріне тиесілі болады.
Бұйрық жеке топтарға қолхат арқылы хабарландырылады. Бұйрықпен толық
таныстырылуы реквизиттің төменгі жағына қол қоюң, рұқсат алу, ал
жұмысшылардың өздеріне былай толтыруды қажет етеді. Бұйрықпен таныстым
жұмысшының қолы және танысқан уақтысы негізінен керегі босатылуы туралы
бұйрықта, еңбектік салғыласы қозғалысында жұмысшы сотқа беру мүмкіншілігі
бар, егерде бір айлық уақыт ішінде. Осы жеке топтар бұйрығы 75 жыл архивте
сақталады. Жұмыс істеу уақытында басқа да бұйрықтар берілуі мүмкін,
кадрларға арналған жағдайды көтермелеу, төлеттіру (қалпына келтіру),
демалыс беру жайында, сақталу мерзімі 3 жылдан жоғары болмаған жағдайда, өз
бетінше жұмыс құрылады.
Жұмыс жағдайында қағаздың санын азайту үшін қалыпты жағдайға берілген
бланкілер жасалып шығарылады, бірнеше құжаттардың мағынасында. Мысалы:
демалысқа шығу бланкілері былай толтырылады:
Бірінші бетте: Демалыс жайында және арызбен бірге жазылады, үкімжәне
еңбек ақысы туралыесеп шоты жазылады. Демалыс туралы бұйрық мынандай
жолдармен толтырылады. Басшының демалыс жайындағы үкімі, содан кейін бұйрық
күшіне енеді.
Еңбек кітапшалары
Барлық кәсіпорын мекемелерде жұмысшыларға еңбек кітапшасы ашылады,
нендей жағдайда болмасын. Еңбек кітапшасы негізгі құжаттың бірі болып
есептелінеді. Жалпы растау, үзіліссіз және мамандандырылған жұмыс стажы
барлығы көрсетіледі. Заң бойынша бірнеше еңбек кітапшасы болуға рұқсат
етілмейді.
Жұмысқа алынар алдында құжат жүргізушіге жеке тобымен бірге
көрсетіледі.
Жұмысшыға бірінші рет жұмысқа орналасушыға еңбек кітапшасы ашылады.
Жұмысшының көзінше бір аптаға жетпеген уақытта толтырылуы қажет, жұмысқа
қызметкер кіргеннен кейін. Еңбек кітапшасына жеке төлқұжатымен толтырылады.
Білімі мен мамандығын растайтын құжаттармен толтырылады. Еңбек кітапшасының
бірінші бетінде фамилиясы, аты-жөні қысқартылмаған түрде жазылады. Туылу
уақытысы да еңбек кітапшасында толық айы, күні, жылы жазылуы қажет.
Мамандығы туралы, білімі жайында жазылады(орта, орташа маманданған және
жоғары білімді), мамандығы құжат арқасында толтырылады. Негізгі құжаттардың
түрлері: аттестат, диплом, сертификаттар мен анықтама. Егер аяқталмаған
жоғары білім болса.
Еңбек кітапшасы бірінші бетінде міндетті түрде жұмысшының қолы
қойылады, еңбек кітапшасын беруші кәсіпорынның мөрі және қай жерде еңбек
кітапшасы толтырылғанын жазады. Келесі беттерінде кәсіпорынның штампысы
қойылады немесе қолмен кәсіпорынның аты жазылады. Егерде кәсіпорын өзінің
атын өзгерткен жағдайда, жаңа жолға жазылады. Мысалы осындай АОО 1. 01.
2001, өзгерді.
1 бөлім. Бірінші реттік саны жазылуы.
2 бөлім. Қабылдау уақытысы.
3 бөлім. Мамандығы (менеджер мамандығы, өз еркімен жұмыстан шығуы,
ауыстырылуы бөлімді басқарушы болып).
4 бөлім. Бұйрық.
Барлық жазылымдар бұйрық бойынша жазылады. Ауыстырылу немесе жұмыстан
шығуы бұл жайттарды таза және нақты сызылмастан, былғанбай жазылуы керек.
Егерде өзгерту туралы жағдайлар болса, бұл жағдайлар айтылып, маманның қолы
қойылып, мөр арқылы өзгертіледі.
Жеке карточка
Кәсіпорынның негізгі құжаты, жеке карточкасы болып есептелінеді.
Кәсіпорынның барлық жұмысшыларына жеке карточка ашылады. Тұрақты жұмыс
істесе де немесе уақытша жұмысшы болса да жеке карточка ашылады. Карточкада
жазылатын негізгі құжаттар жұмысшылардың құжаттары жазылады. Паспорт
негіздері бірінші бөлімінде жалпы мәлімет фамилиясы, аты-жөні, жылы және
айы, туылуы номер, паспорт сериясы, қашан және кіммен берілген, үйінің
мекен-жайы. Үздіксіз істеген еңбек стажы және басқа қызметті қатар алып
жүру туралы еңбек кітапшасына жазылады. екінші бөлімде әскери есептегі
мәліметтер бұл мәліметтер әскри билетінен алынады. Қазіргі кезде жеке
карточкаларға ескірген жағдайлар жазылмайды. Мысалы: ұлты, партия мүшесі.
Жеке карточканы толтыру міндетті түрде қай күні және жұмысшының қолы
қойылады. Келесі бетінде үшінші бөлімде ұсыну және қатар алып жүру,
төртінші бөлімде демалыс, бесінші бөлімде толықтаушы мәліметтер және
уақыты, жұмыстан шығу себептері. Негізгі бөлім үшінші бөлім болып
табылады. Яғни уақыты және жұмыстан босатылуы болып табылады. Бұл
бөлімдердің негізгі мазмұны уақытына қарай жазылады, номері бұйрықтың
ұсынылуы туралы, басқа жұмысқа ауысуы туралы және жұмыстан босатылуы
туралы. Бұл мәліметтер негізінен өте ұқыпты, олар жиі қызмет негізінде
растау еңбек стажы жұмысшының жазылымының әрбір аяқ жағында жазылады.Бұл
бөлім ұсынылу және жұмыс ауыстыру ... жалғасы
Абай атындағы Алматы Мемлекеттік Университеті
Қаржы және экономика факультеті
Кафедра: Маркетинг және коммерция
Пән: Кадр жұмыстарын ұйымдастыру
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Мекемелердегі кадрларды есепке алу құжаттары
Кафедра жеткшісі: Алимбаева Мерседес Нұрәліқызы
Курстық жұмыс жетекшісі: Нұрпейсова Бахыт Исламбекқызы
Курстық жұмысты орындаушы: Бегімбетова Камшат Әкімбекқызы
АЛМАТЫ-2001
1.1. Жұмысқа қобылдау ережесі 3
1.2. Мамандығы бойынша басқа жұмысқа ауысуы 4
1.3. Жұмысшыны қызметтен босату ережесі 5
2. Кадрлық құжаттардың түрлері мен түсініктері 5
Еңбек келісім шарт 8
Бұйрық жеке іске жазылатын құжат 10
Еңбек кітапшалары 11
Жеке карточка 12
Жеке жұмысшы 13
Кадрлар құрамын құру туралы жалпы ережелері 15
Еңбек биржасында 19
Басқа 19
Рекрутинг 19
Оқу орындары 19
Коммерциялық биржалар 19
Жеке кеңесшілер 20
Мемлекеттік 20
Жастар 20
Персоналды іріктеу 20
ҚОРЫТЫНДЫ 22
Пайдаланылған әдебиет тізімі: 23
1. Кадр құжаттарының алға қозғалысы
1.1. Жұмысқа қобылдау ережесі
Жұмысқа қабылдау азаматтың арызы негізінде жүргізіледі (өндіріледі).
Еңбек шарты тек жазба түрінде қызмет атқарады.
Арыз ереже ретінде қолдан жазылады бірақ кейбір ұжымдарда арнайы
көшірме басқа қағаздар арқылы әр түрдегі құжаттар қолданылады. Арызға
арнайы А-4 форматы қолданылады.
Арыз ұжым жетекшісінің атына өтініш ретінде жазылады.
Арыздың деректемесі:
- Адресі
- Арыз иесі
- Құжат түрінің аты
- Тақырып
- Келісім қол қою арқылы белгілеу
- Қол қою
- Мерзімі белгіленеді
Деректе арыз иесінің аты-жөні, фамилиясы, әкесінің толық аты жөні,
мекен жойы (кей жағдайда – телефон номері, төл құжаттағы мәліметтер
белгіленіледі).
Ұжым жетекшісі арызды қарастырғанан кейін, жұмысшының жеке іс қағазына
тігіледі. Еңбек шарты – бұл шарт жазбаша келісім арқылы ұжым арқылы немесе
жеке тулға арасындағы еңбек қотынастарын реттеп отыратын қатынас.
Еңбек шарты екі көшірмеден тұруы қажет. Екеуіде бірдей заңдық күшінде
болады. Арыздың бірінші көшірмесі ұжым мекемесінде соқталса екенші
көшірмесі арыз беруші адамның өзінде сақталады.
Еңбек шартының деректемесі:
- құжат түрінің аты
- мерзім уақыты
- құжаттың тіркеу соны
- құрылу орны
- мазмұны
- қол қою
- мөр
Шарттық тақырыбы жұмыстың шартында; еңбек ақысы, құқығы және
міндеттері демалыс келісімдері, әлеуметтік қорғаныс. Жұмыстың басталуы және
аяқталуы тағы басқа сол сияқтылар айқын көрсетілуі керек. Шартта сынау
уақыты көрсетілуі қажет.
Ұжым жетекшісімен және жұмысшы қол қойып жасалған еңбек шарты
жұмысшының іс қағазында сақталады. Жұмысқа кірген азаматтар төл
құжаттарымен еңбек кітапшасы (әскери кітапшасы), білім туралы құжаты.
Мамандығы туралы кей жағдайда дәрігерлік тексеру қағаздары қажет болады.
Аты жөндері кадр санақ парағында толтырылады, өмір баяндары толық жазылады.
Арыз негізінде жұмысқа қабылдау үшін жеке бұйрық құрылады. Немесе
шығарылады. Бұйрық тоқырыбында міндетті түрде мамандығының түрі, аталған
бөлімнің толық атауы, төлем ақының мөлшері, қажетті жағдайда басқада
өзгерістер қамтылады. Егер бұйрықта жұмысқа қабылдау үақытының мезгілі
көрсетілмесе, бұйрыққа қол қойған кезден бастап күшіне енеді.
Бұйрықтан кейін жеке (форма Т-2) справкасы толтырылады және еңбек
кітапшасына жазылады. Бухгалтерлік бөлімінде бұйрық негізіне қарай отырып
төлем ақысын есептейді, ал кадр бөлімі жұмысшының жеке ісін қарайды.
1.2. Мамандығы бойынша басқа жұмысқа ауысуы
Жұмысшының басқа жұмысқа ауысуы арыз арқылы шешіледі, кей жағдайда
уақытша жұмыс істеу шарасы акт, баяндама хат, справка, басқа да құжаттар
арқылы жүзеге асады.
Жұмысшының жұмысқа ауысуы кезінде еңбек ақысы орта есепте қала беруі
тиіс. Жұмысқа ауысудың әр түрлері бар.
Кезекті деректемелер:
- құрылымдық бөлімдердің атаулары;
- құжат түрінің аты;
- құрастырған орын;
- мекен-жайы;
- тақырыптын бастамасы;
- мазмұны;
- қол таңба
Ауыстыру ұсынысы, дайындалған құрылым бөлімінің жетекшісі мекеменің
жетекшесіне арналып жазылады, ұсынысты қарап талқылағанан кейін жұмысшыны
басқа қызметке ауыстыру туралы және де қызметі бабының толық аты – жөні,
бөлімнің құрылымын не себептермен ауысып отырғынын және төлем ақысын
көрсетуі керек.
Бұйрық тексті қажеттілігіне сай келуі керек. Бұйрықтың екінші данасын
бухгалтериясы беріп, төлем ақысының өзгеруі туралы есеп шот жасайды. Бұрақ
берілгеннен кейін жұмысшының басқа қызметке ауысуы туралы еңбек
кітапшасына, карточкалына жазылады. Мекемедегі басқарып отырған ұжым
бастығы бұйрықпен толық танысуы қажет.
1.3. Жұмысшыны қызметтен босату ережесі
Организацияларда жұмысшыларды жұмыстан босату, жұмысшылардың өз
еріктерімен жүргізіледі немесе организацияның инициативасымен немесе
белгілі себептермен, өзінің істеп отырған қызметіне байланысты заң
органдары арқылы жүргізіледі.
Бұйрыққа енгізілетін жайттар:
- жұмысшының арызы
- қанша уақыт жұмыс істегені
- баяндамасы
- акттер және ағы басқалары кіреді
Бұйрыққа міндетті түрде жұмыстан шығу себептері көрсетіледі. Жұмысшы
материалына жауапты болған жағдайда, инвентаризация жүргізілері.
2. Кадрлық құжаттардың түрлері мен түсініктері
Құжаттар дегеніміз жұмысшының еңбек ету уақытысының өз уақытылы
жазылып алынып отыруы. Бұндай құжаттарға мыналар жатады:
➢ Еңбектік келісімдер өнеркәсіп пен жұмыс арасындағы
➢ Бұйрық қажеттілігі (қабылдау, босату, қызмет ауыстыруы)
➢ Еңбек кітапшасы
➢ Өзі туралы карточка форма Т-2
➢ Өзіндік жұмысы
➢ Дербес есеп еңбек ақысы туралы
Турақты жұмысқа қобылдау мынандай құжаттарды қажет етеді:
Құжаттардың негізі реттеушісі кәсіпорын мен жұмысшының құқықтарымен
келісім шартқа отыруы. Келісім шартқа қол қойылғаннан кейін – бұйрық
жазылады, жұмысшыны жұмысқа қабылдау туралы. Бұйрық негізмен жеке
карточкасы Т-2 және жеке басының жұмысы туралы дело ашылып, еңбек
кітапшасына жазылады.
Бұйрықтың екі данасы жеке басы делосына тігіліп, бухгалтерияға
беріледі, содан кейін табельдік номер және дербесі есеп еңбек ақысы
беріледі.
Жұмыстан босату келесі схема бойынша жасалынады:
Арызды жұмысшы екі апта бұрын жазуы керек және де басшылықтың
келісімін алуы керек фирманың басқарушысы жұмыстан босату туралы бұйрық
толтырады, еңбек кітапшасына және жеке карточкасына жазылады. Бұйрықтың
екінші данасы жеке басы кітапшасына тігіліп, бухгалтерияға беріледі.
Бұйрықтың толтырылуы бойынша, жұмысшымен толық есеп шот жасалынады.
Жұмысшыны мекемелік басқа қызметке ауыстыруы, құжаттарда толтыру
былайша жүргілідеді.
Мекеменің басшысы бұйрық толтырады, қызметкерді басқа қызмет орнына
ауыстыру туралы, ауыстыру туралы, жаңа қызметі жойында еңбек кітапшасымен,
жеке басы карточкасына жазылады. Бұйрықтың екінші данасы бухгалтерияға
жіберіледі, айлық жолақысы өзгерген жағдайда, дербес есіп еңбек ақысының,
жалақы туралы белгілі өзгерістер енгізіледі.
Еңбек келісім шарт
Еңбектік келісім шарт дегеніміз ол құжат еңбек қажеттілігіне қажетті
жасалған құқықтық қатынасты және реттеуші болып табылады. Еңбек келісім
шартқа жататындар, ол кәсіпорынмен жұмысшы арасындағы келісім.
Қазақстан Республикасының еңбектік келісім шарт жазба түрде жүреді.
Келісім шарттың жазба түрде болуы екі жақтыңда келісім шартының нақты болуы
үшін қағаз бетіне түсірілуі қажет.
Келесім шарт жасылынғанын кейін келесі жағдайлар ұсынылады:
➢ Жұмыс орны (кәсіпорынның аты, жұмысшы қайда алынып жатыр және оның
мекен жайы)
➢ Жақты жұмысы өзінің негізгі мамандығы бойынша немесе міндеті
бойынша жұмысшының орындайтын міндеті.
➢ Жұмыстың басталу уақыты және оның аяқталу мерзімі, егерде еңбектік
келісім шарт шұғыл жағдайда жасалынғанда
➢ Еңбек ақысы
➢ Міндеті, кәсіпорынның еңбек қамтамасыз етуі.
Келісім шарт және де толықтаушы жағдайларда да жасалынады, екі
жақтыңда белгілі бір мерзімде жұмыс істеуіне келісім шарт жасалынады. Оның
санына кіретіндер, мыналар:
➢ Бақылау мерзімі
➢ Екі мамандықты қатар алып журу немесе қызметті
➢ Квалификацияның жоғарлауы
➢ Қосымша демалыс уақыты т.б.
Жолдау жағдайындағы кесісім шарт. Мекеме және ақы төлеуі жұмысшылардың
категориясына байланысты болады.
➢ Тұрақты жұмысшыларға
➢ Уақытша жұмысшыларға
➢ Тұрақты орнында істейтіндерге
➢ Қатар жұмыс істеу.
Еңбектік шартта жұмысшының міндетінің анықталуы өзінің мамандығы
бойынша немесе қызметі бойынша жұмысқа алынуы немесе қызмет бабы бойынша
кәсіпорынның басшыларының шешімі бойынша жұмысшының міндеті анықталады.
Еңбек келісім шарты белгісіз уақытта белгіленуі мүмкін, ал анық уақтысы
бойынша бес жылға дейін жасалынады. Және де осы уақыттың ішінде орындалатын
жұмысының міндеттемесін алады. Еңбектік келісім шартта жұмысшының қызметі
бойынша айлық еңбек ақысы көрсетіледі, қосымша төлемдер, жұмысшыны
ынталандыруға және компенсациялық төлемдер, жоғары білімді және де өз
мамандығын жақсы игерген, немесе қосымша еңбек шараларын жүргізгені үшін
төлемдер және т. б.
Екі жақтың келісім шарты бойынша қосылатын төлемдер уақытша болуы
мүмкін немесе жеке жағдайларда көбейтуі немесе азайтуы мүмкін. Жалпы
мекеменің жағдайына байланысты. Қосымша төлемдермен қатар екі жақ былай
келісуі мүмкін. Қосымша төлемдермен қатар екі жақ белгілі бір жағдайлармен
көтермелеу болып табылады. Мысалы: қосымша демалыс, жылдың қорытындысы
бойынша марапаттау. Келісім шартқа отырғаннан кейін мынандай жағдайлар
өзгертуге болмайды.
➢ Жұмысшының жұмыстан шығу негізгі себептері.
➢ Тәртіптің сақталуын заң бойынша қадағалау.
➢ Жұмысшыларды жалпы материалдық тәртіпке тарту.
➢ Келісім шарт екі данадан тұрады.
Оған мекеме басшысы да жұмысшы да қол қояды. Мөр қою арқылы заңдылығы
белгіленеді. Келісім шарттың бір экземпляры мекемеде сақталады, ал екіншісі
жұмысшыда болады. Еңбектік келісім шарт өзінің қатарына кәсіпоынның
жұмысшыларының жеке басы жұмыстары да енгізіледі. Бұндай жағдайларда
еңбектік келісім шарттың сақталуы жұмысшының жеке басы ісі құжаттарымен тең
болады. Егерде жеке басы жұмыстары орындалмаса келісім шарт жеке делоға
әріп бойынша жазылады. Еңбектік келісім шарт 75 жылға дейін сақталады. Егер
жұмысшының бір жағдайлармен байланысты жұмыстан шыққанына бес жыл болса да,
ол еңбек келісім шартын қайта ала алады.
Бұйрық жеке іске жазылатын құжат
Жеке құрам жасалынатын бұйрықтар жұмысқа алу, жұмыстан шығару және
кәсіпорын жұмысшысын басқа жұмысқа ауыстыруын айтамыз. Еңбектік келісім
шарт жасау жұмысшылармен бұйрық берілместен жеке топтарға, оның жұмысшы
есебіне кіреді.
Бұйрық жеке құрамдарға, бөлімдерге бөлінеді және жеке бөлімдердің
жұмыстары, өз бетінше номер беріліп, индекс қосылып беріледі.
Бұйрық жеке топтармен кәсіпорынның бланкаларына ішкі құжаттарға
орналастырылып толтырылады.
Реквизит текстің атың бұйрықта жеке топтарға былай толтырылуы мүмкін.
Мысалы: Тоқбергенов Ерлан Әбішұлын- жұмысқа қабылдауң, Ахметов Ержан
Нұрланұлының жұмыстан босатылуың. (Егерде бірнеше адам жұмысқа қабылданып
жұмыстан шығарылған жағдайда бұйрық жазылса). Бұйрықтың тексті мынандай
бірнеше түрге бөлінеді: анықтаушы және реттеуші. Бұйрықтың бірінші бөліміне
мынандай ұсыныстар кіреді. Мысалы: Еңбек шартының бұзылуы. Айқындаушы
басқармасының бұйрығы көрсетілмеуі мүмкін.
Екінші реттеуші бөлім бұйрығының тексті мынандай сөздермен басталады
ұсыну, босату, аудару, бұл сөздер сол жақтан бастап жазылады. Келесі
жолында жұмысшының аты-жөні жазбаша толық түрде жазылады. Яғни қызметі,
жұмыстан босатылу уақыты, ұсынылуы немесе ауысуы көрсетіледі. Бұйрық
бөлімінде жұмысқа орналасу кезінде жұмысшының айлығы, жұмыс түрі (тұрақты
немесе уақытша), қадағалау мерзімі немесе қадағалау мерзімісіз көрсетіледі.
Бұйрықтың жеке топтарға жасалуы көптеген жұмысшыларға бұйрық жазыла береді,
олар жұмысқа кіріп жатыр ма, әлде босатылып жатыр ма оған қарамайды.
Бұйрықтың бұл түрі бірнеше пункттерден тұрады. Олар әрбір қызметкерлерге
тиесілі.
Бұйрықтың тексті жеке топтарға, міндетті түрде бір сапаменнемесе
қисынын келтіру арқылы жазылады. Бұндай жағдайда жаңа қызмет орнын,
айлығын, жаңа сала бөлімін немесе ауысу түрін көрсетеді. Егер ауысуы
уақытша болған жағдайда оның мерзімін немесе уақытша жұмыс істеуін көрсету
қажет.
Жеке топтарға бұйрық беру мекемедегі құқық мәселелерін шешу жағдайында
рұқсат алады. Директордың орынбасары кадрлар бойынша немесе басқа да
қызметкерлер мен кәсіпорын жұмысшыларының бәріне тиесілі болады.
Бұйрық жеке топтарға қолхат арқылы хабарландырылады. Бұйрықпен толық
таныстырылуы реквизиттің төменгі жағына қол қоюң, рұқсат алу, ал
жұмысшылардың өздеріне былай толтыруды қажет етеді. Бұйрықпен таныстым
жұмысшының қолы және танысқан уақтысы негізінен керегі босатылуы туралы
бұйрықта, еңбектік салғыласы қозғалысында жұмысшы сотқа беру мүмкіншілігі
бар, егерде бір айлық уақыт ішінде. Осы жеке топтар бұйрығы 75 жыл архивте
сақталады. Жұмыс істеу уақытында басқа да бұйрықтар берілуі мүмкін,
кадрларға арналған жағдайды көтермелеу, төлеттіру (қалпына келтіру),
демалыс беру жайында, сақталу мерзімі 3 жылдан жоғары болмаған жағдайда, өз
бетінше жұмыс құрылады.
Жұмыс жағдайында қағаздың санын азайту үшін қалыпты жағдайға берілген
бланкілер жасалып шығарылады, бірнеше құжаттардың мағынасында. Мысалы:
демалысқа шығу бланкілері былай толтырылады:
Бірінші бетте: Демалыс жайында және арызбен бірге жазылады, үкімжәне
еңбек ақысы туралыесеп шоты жазылады. Демалыс туралы бұйрық мынандай
жолдармен толтырылады. Басшының демалыс жайындағы үкімі, содан кейін бұйрық
күшіне енеді.
Еңбек кітапшалары
Барлық кәсіпорын мекемелерде жұмысшыларға еңбек кітапшасы ашылады,
нендей жағдайда болмасын. Еңбек кітапшасы негізгі құжаттың бірі болып
есептелінеді. Жалпы растау, үзіліссіз және мамандандырылған жұмыс стажы
барлығы көрсетіледі. Заң бойынша бірнеше еңбек кітапшасы болуға рұқсат
етілмейді.
Жұмысқа алынар алдында құжат жүргізушіге жеке тобымен бірге
көрсетіледі.
Жұмысшыға бірінші рет жұмысқа орналасушыға еңбек кітапшасы ашылады.
Жұмысшының көзінше бір аптаға жетпеген уақытта толтырылуы қажет, жұмысқа
қызметкер кіргеннен кейін. Еңбек кітапшасына жеке төлқұжатымен толтырылады.
Білімі мен мамандығын растайтын құжаттармен толтырылады. Еңбек кітапшасының
бірінші бетінде фамилиясы, аты-жөні қысқартылмаған түрде жазылады. Туылу
уақытысы да еңбек кітапшасында толық айы, күні, жылы жазылуы қажет.
Мамандығы туралы, білімі жайында жазылады(орта, орташа маманданған және
жоғары білімді), мамандығы құжат арқасында толтырылады. Негізгі құжаттардың
түрлері: аттестат, диплом, сертификаттар мен анықтама. Егер аяқталмаған
жоғары білім болса.
Еңбек кітапшасы бірінші бетінде міндетті түрде жұмысшының қолы
қойылады, еңбек кітапшасын беруші кәсіпорынның мөрі және қай жерде еңбек
кітапшасы толтырылғанын жазады. Келесі беттерінде кәсіпорынның штампысы
қойылады немесе қолмен кәсіпорынның аты жазылады. Егерде кәсіпорын өзінің
атын өзгерткен жағдайда, жаңа жолға жазылады. Мысалы осындай АОО 1. 01.
2001, өзгерді.
1 бөлім. Бірінші реттік саны жазылуы.
2 бөлім. Қабылдау уақытысы.
3 бөлім. Мамандығы (менеджер мамандығы, өз еркімен жұмыстан шығуы,
ауыстырылуы бөлімді басқарушы болып).
4 бөлім. Бұйрық.
Барлық жазылымдар бұйрық бойынша жазылады. Ауыстырылу немесе жұмыстан
шығуы бұл жайттарды таза және нақты сызылмастан, былғанбай жазылуы керек.
Егерде өзгерту туралы жағдайлар болса, бұл жағдайлар айтылып, маманның қолы
қойылып, мөр арқылы өзгертіледі.
Жеке карточка
Кәсіпорынның негізгі құжаты, жеке карточкасы болып есептелінеді.
Кәсіпорынның барлық жұмысшыларына жеке карточка ашылады. Тұрақты жұмыс
істесе де немесе уақытша жұмысшы болса да жеке карточка ашылады. Карточкада
жазылатын негізгі құжаттар жұмысшылардың құжаттары жазылады. Паспорт
негіздері бірінші бөлімінде жалпы мәлімет фамилиясы, аты-жөні, жылы және
айы, туылуы номер, паспорт сериясы, қашан және кіммен берілген, үйінің
мекен-жайы. Үздіксіз істеген еңбек стажы және басқа қызметті қатар алып
жүру туралы еңбек кітапшасына жазылады. екінші бөлімде әскери есептегі
мәліметтер бұл мәліметтер әскри билетінен алынады. Қазіргі кезде жеке
карточкаларға ескірген жағдайлар жазылмайды. Мысалы: ұлты, партия мүшесі.
Жеке карточканы толтыру міндетті түрде қай күні және жұмысшының қолы
қойылады. Келесі бетінде үшінші бөлімде ұсыну және қатар алып жүру,
төртінші бөлімде демалыс, бесінші бөлімде толықтаушы мәліметтер және
уақыты, жұмыстан шығу себептері. Негізгі бөлім үшінші бөлім болып
табылады. Яғни уақыты және жұмыстан босатылуы болып табылады. Бұл
бөлімдердің негізгі мазмұны уақытына қарай жазылады, номері бұйрықтың
ұсынылуы туралы, басқа жұмысқа ауысуы туралы және жұмыстан босатылуы
туралы. Бұл мәліметтер негізінен өте ұқыпты, олар жиі қызмет негізінде
растау еңбек стажы жұмысшының жазылымының әрбір аяқ жағында жазылады.Бұл
бөлім ұсынылу және жұмыс ауыстыру ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz