Сарқырамалар -өзеннің жалғасы ретінде. Африканың ішкі сулары және сарқырамалары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе 3

Тарау ІІ. Африка құрылығындағы ең ірі сарқырамалардың бірі-Виктория
сарқырамасына сипаттама 15

1.1. Сарқырамалар -өзеннің жалғасы ретінде. Африканың ішкі сулары. 5
1.2.Африка сарқырамаларына сипаттама 12

Тарау ІІ. Африка құрылығындағы ең ірі сарқырамалардың бірі-Виктория
сарқырамасына сипаттама 15

2.1. Сарқыраманың орналасуы мен зерттелу тарихы 15
2.2. Виктория сарқырамасына жалпы сипаттамасы 18

Қорытынды 21
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 23

Кіріспе

Сарқырама дегеніміз-өзен салаларының көтеріңкі территоиялардан
түсетін, өзіндік пішінге ие, өзеннің саласының бір бөлігі. Сарқырамалар
көптеген жылдық су ағыныың салдарынан тау жыныстарының жұзылуынан пайда
болады. Ең биік сарқырама ОңтүстікАмерикада Гвиан тау қыратында орналасқан.
Ориноко бассейніндегі, Карони өзенінің саласынан туындаған сарқырама.
Сарқыраманы алғаш ретін ұшқыш Д. Анхель ашқан, сол ұшқыштың атымен
сарқырама Анхель деп аталды. Сарқыраманың бір ерешелігі сарқыраманың
құйылатын жерінде кварцитті масси жиналған. Сарқыраманыңбиіктігі 1054 м,
судың еркін түсетін бөлігінің биіктігі 979 м.
Сарқырамалар Жер платформаларының кездесуіне байланысты кездеседі.
Бірақ Жер бетінде көтеріңкі террториялар көп болса да сарқырамалар көптеп
таралмаған.
Батыс Африка да өз сарқырамаларымен мақтана алады. Тагбаладугу
сарқырамасы Жоғарғы Вольт өзенінде орналасып, бұл сарқырамалар жүйесі болып
есептеледі. Негізінен жеке-жеке үш сарқырамадан тұрады. Көркем сұлулығымен
көзге түседі.
Бенинде орналасқан ТАнногу сарқырамасы да сұлулығымен ерекшеленеді.
Гвинейдағы Тинкисо өзенінен эрозиялық жыныстар бойымен Тинкисо сарқырамасы
өтеді.
Ауграбис сарқырамасын алғаш рет 1824 жылы Кейптауннан шыққан саудагер
Томсен ашты. Виктория сарқырамасынан бұрын ашылған сарқыраманы жаңбырлы
маусымдарда тек ұшақтан ғана алыстан көруге болады. Бұл сарқырама жабайы
шөл далада жасырынып орналасқандықтан, көп адамдар бұл сарқыраманы көре
алмайды.
Оңтүстік Африкада орналасқан келесі бір сарқырама Лофой сарқырамасы.
Лофой сарқырамасы Заирде орналасқан. Бұл сарқырама да маусымдық
өзгерістерге тәуелді. Сарқырамының биіктігі 335 метр. Африкадағы ең биік
сарқырама Тугела сарқырамасыда осы Оңтүстік Африкада орналасқан. Биіктігі
945 метр. Сарқыраманың биіктігі туралы бұл орташа (шамамен) есеп
болғандығына қарамастан, осы сарқыраманы Жер бетінде биіктігі жағынан
екінші сарқырама болып табылады.
Көк Ніл Эфиопия таулы қыратынан, теңіз деңгейнен 2700 метр биіктіктен
басталады. Кіші Ніл шағын өзенін оның бастауы деп санайды. Биік құздап
құлаған Кіші Ніл өзеннің асау толқыны Тана көліне құяды. Көлдің
оңтүстігінде кішкене шығанақ бар. Кіші Ніл өзені содан шығады. Тана
көлінен шамамен 20 километрдей жерде Кіші Ніл 45 метрлік сарқырама
жасайды. Осы сарқарамадан кейін өзен Көк Ніл деп аталады. 500
километр бойына Көк Ніл тереңдігі 900 – 1200 метрлік шатқал
арқылы ағады. Егер шатқалға жоғарыдан қарайтын болса, онда оның
түбіндегі өзен жіп – жіңішке жіп сияқты көрінер еді. Терең
шатқалда сап – салқын, ертеңгілікте оның үстін ашық көк тұман
басып тұрады. Африканың өзендерінің бірі ішкі теңіздерден бастау
алып сыртқы суға апарып құяды. Мысалы: Ніл өзені Виктория көлінен
ағып шығып Кьога көліне құяды. Кьога көлінің төменгі жағында
Виктория – Ніл ағысының бағытын өзгертіп, батысқа қарай бұрылады да,
Мобуту Сесе – Секо көліне құяды. Бұл жерлерде өзеннің жағасы тасты
блып келеді, ал көлдің жанынан зор сарқырама Мерчисон құлап
жатады.
Курс жұмысының мақсаты- Африка құрылығында кездесетін сарқырамаларға
сипаттама жасай отырып, Африкадағы ең ірі, әрі ең ғажайып сарқырамалардың
бірі-Виктория сарқырамасының зерттелуі мен тарихына, орналасуына тоқталу.
Курс жұмысының міндеттері:
-Сарқырамаларға сипаттама жасау;
-Африканың ішкі суларына;
-Африка құрылығындағы сарқырамаларына;
-Сарқыраманың орналасуы мен зерттелу тарихына тоқталу;
-Виктория сарқырамасына жалпы сипаттама жасау.

1.1. Сарқырамалар -өзеннің жалғасы ретінде. Африканың ішкі сулары.

Сарқырама дегеніміз-өзен салаларының көтеріңкі территоиялардан
түсетін, өзіндік пішінге ие, өзеннің саласының бір бөлігі. Сарқырамалар
көптеген жылдық су ағыныың салдарынан тау жыныстарының жұзылуынан пайда
болады.
Сарқырамалардың жасалуына байланысты келесі ерешеліктерін айтуымзға
болады:
1. Қатты тау жыныстарының күшті өзен ағысының салдарынан бұзылып,
көтеріңкі территориядан сай территорияға өзен суының түсуінен
пайда болған сарқырамалар. Бұл сарқырама түрлеріне Виктория,
Черчилл, Сети-Кедас және т.б. жатқызуымызға болады.
2. Тауда пайда болатын сарқырамалар. Бұл сарқырамалардың
біріншілерінен айырмашылығы тау сарқырымаларының су
жылдамдығының күші тым күшті емес болуында. Таудан түскен су тау
жыныстарының пішінін өзгертіп, өзіндік сарқырамаларды құрайды.
Жер бетіндегі ең биік сарқырама Оңтүстік Америка, Венесуэланың
оңтүстік бөлігіндегі Гвиан тау қыратында орналасқан. (Ориноко
бассейніндегі, Карони өзенінің саласынан туындаған сарқырама). Сарқыраманы
алғаш ретін ұшқыш Д. Анхель ашқан, сол ұшқыштың атымен сарқырама Анхель
деп аталды. Сарқыраманың бір ерешелігі сарқыраманың құйылатын жерінде
кварцитті масси жиналған. Сарқыраманыңбиіктігі 1054 м, судың еркін түсетін
бөлігінің биіктігі 979 м.
Сарқырамалар Жер платформаларының кездесуіне байланысты кездеседі.
Бірақ Жер бетінде көтеріңкі террториялар көп болса да сарқырамалар көптеп
таралмаған. Жер бетіндегі сарқырамалардың көптеп кездесетін территориялары:
1. Скандинавияның солтүстігі-бұл территориялардың көтеріңкі
жазықтықтар бірден теңіз жағалауымен шекетесіп жатқандықтан,
сарқырамалардың пайда болуына жақсы жағдайлар жасалынған;
2. Гвиан үстіртінде-бұл террторияның аты айтып тұрғандай осы
жердің барлығы көтеріңкі аймақ үстірттермен қоршалып жатады,
және тропикалық климаттық ылғалды, жауын-шашынды болуына
себепті тропикалық ұсақ өзендер қалыптасады, ол өзендер
кварцты шөгінді жыныстарды ысырып, Жер бетінің керемет
сарқырамаларын қалыптастырады.
3. Йосемит жазығында-ерекше табиғи ландшафтқа ие бол жерде
гранитті-вертикальді (километрге жуық) аймақтар көптеп
кездеседі.
Ең көп су шығындайтын, ең ірі сарқырамаі Ниагара сарқырамасы. Бұл
сарқырама Ниагара өзенінен бастау алған. Сарқырама ағысында әрбір секунд
сайын орта есеппен 5900 куб метр су тасымалдайды.

Жер бетіндегі ең биік 20 сарқырама

рн Сарқыраманың атауы Орналасқан Өзеннің атауы Биіктік метрі
мемлекет
1 Анхель Венесуэла Каррао 979
2 Тугела Оңтүстік Тугела 850
Африка
3 Утигорд Норвегия Ледник 800
4 Монге Норвегия Монгельбек 774
5 Мутарази Зимбабве Мутарази 762
6 Йосемитский АҚШ Йесемит Крик 739
7 Эспеландс Норвегия Опо 703
8 Төменгі Мар өлкесінің Норвегия Мардаль 655
сарқырамасы
9 Тиссестренене Норвегия Тисса 647
10 Кукенан Венесуэла Кукенан 610
11 Сазерленд Жана Зеландия Артур 580
12 Кьелль Норвегия Гудванген 561
13 Таккакау Канада Таккакау Крик 503
14 Лента АҚШ Риббон Стрим 491
15 Жоғарғы Мар өлкесінің Норвегия Мардаль 468
сарқырамасы
16 Гаварнье Франция Гаве де По 423
17 Веттис Норвегия Ульта 370
18 Ханлен Канада Ханлен 365
19 Тин майн Астралия Тин Майн Крик 360
20 Сильвер Стрэнд АҚШ Сильвер Сррэнд357
Крик

Енді Африка құрылығының ішкі суларына тоқталайық. Құрлық ішкі
суларының жылдық ағынының мөлшері (5400 км2) бойынша Еуразия мен
Оңтүстік Америкадан кейінгі орында тұр. Өзен – көл жүйесі біркелкі
таралмаған. Өзендер экватор төңірегі мен құрлықтың оңтүстік – шығыс
жағалауында жиі. Шөлді аудандарда, әсіресе, Сахарада климаттың
ертеде ылғалды болғанын аңғартатын құрғақ өзен арналары (вади)
көптеп кездеседі. Ірі өзендері – Ніл (6671 км дүние жүзінің ең ұзын
өзен), Конго, Замбези, Нигер, Оранж. Өзен арналарында шоңғалдар мен
сарқырамалар көп кездеседі. Замбези өзеннің бойында атақты Виктория
сарқырамасы бар (биіктігі 120 метр, ені 1800метр). Құрлықтағы
өзендердің гидроэнергеттік мүмкіндігі өте жоғары. Құрлықтың шөлді –
шөлейтті аудандарында жер асты суларының мол қоры табылған. Ірі
артезиан алаптары Сахара мен Калахари жерінде жатады. Африкада
көлдер негізінен тектоникалық жазықтарда орналасқан. Олардың
ірілері: Виктория, Танганьика, Ньяса, Рудольф, Чад. Материк
территориясында Материк территориясында жер беті сулары өте ала
– құла таралған, сонымен қатар ағын сулардың таралуы да, режимі
де материктің кез келген бөлігіндегі жауын – шашынның мөлшері мен
режиміне тығыз байланысты болады. Африкада су жүйелерінің қардан
және мұздан қоректенуінің ролі тым шамалы. Өзендер мен көлдердің
қоректенуі негізінен жаңбыр түріндегі жауын – шашынның үлесіне
тиеді. Экватор бойы аудандарындағы өзендердің су шығыны жыл
бойына біркелкі болып келеді, минимумдары анық білінбейді, бірақ
зениттік жаңбырларға байланысты екі максимумдық кезеңі болады.
Субэкваторлық климат облыстары (Судан, Конго қазан шұңқырының
оңтүстік бөлігі) ағынның анық көрінетін жазығы максимумымен және
соған сәйкес өзеннің су шығынының көбеюімен сипатталады.
Материктің солтүстік – батыс және оңтүстік – батыс шет аймақтарының
өзендерінің әрбір жарты шардың қысқы циклондық жаңбырларына
байланысты анық байқалатын қысқы максимумы болады.
Су шығынының жаздық және қыстық максимум облыстарының
арасында жалпы тұрақты ағыннан мақрұм ұланғайыр территориялар
жатады. Бұл – солтүстік жарты шардағы Сахара мен оңтүстік жарты
шардағы Калахаридің едәуір бөлігі, бұлардың шын мәнінде арна
ағыстары жоқ: оларды оқта – текте кездейсоқ жауған жаңбыр суымен
толатын құрғақ су арналары кесіп өтеді.
Африканың қазіргі қуаңшылық облыстарына құғақ арналардың
қалыптасқан жүйелерінің болуы тән, мезгіл – мезгіл ғана суға
толатын құрғақ ойыстардың көптігі оның алабында бұдан ылғалдырақ
климаттық жағдайлардың болғандығын көрсетеді. Соңғы плювиальды кезең
Орталық Азия мен Аравия түбегіндегі сияқты, солтүстік жарты
шардың жоғары ендіктеріндегі соңғы мұз басу дәуіріне сай келген.
Африканың барлық барынша маңызды өзендері Африка платформасының
шеткі бөліктерінде жуырдағы көтерілулердің нәтижесінде пайда болған
тау жоталарымен және тау үстірттері мен мұхиттардан бөлініп
тұрған зор қазан шұңқырларды суландырады. Бұл көтерілулерден көптеген
өзен аңғарларында эрозия әрекеті жанданады және ірі шоңғалдар мен
сарқырамалар пайда болады, олар кеме қатынасын қиындатады және
Африка өзендерінің транспорттық маңызын қатты төмендетеді.
Жылдық ағынның жалпы көлемі жөнінен (5400 км2) Африка Евразия мен
Оңтүстік Америкадан кейін үшінші орын алады, ал қабатының қалыңдығы
(180 мм) жөнінен Австралия мен Антарктидадан басқа барлық
материктерден кейін тұрады.
Африка материгінің басты суайрығы оның ең көтеріңкі
солтүстік шетімен өтеді, сондықтан жер беті суларының 13 – нен
астамы Атлант мұхитына, тек 16 ғана Үнді мұхитына, одан да азы
Жерорта теңізіне ағып шығады. Африка жері бетінің 13 жуығының
(шамамен 9 млн. км2) мұхитқа ағыны болмайды, тек ішкі бассейндеге
жатады немесе беткі ағыны мүлде болмайды.
Материк территориясында жер беті сулары өте ала – құла
таралған, сонымен қатар ағын сулардың таралуы да, режимі де
материктің кез келген бөлігіндегі жауын – шашынның мөлшері мен
режиміне тығыз байланысты болады. Африкада су жүйелерінің қардан және
мұздан қоректенуінің ролі тым шамалы. Өзендер мен көлдердің
қоректенуі негізінен жаңбыр түріндегі жауын – шашынның үлесіне
тиеді. Экватор бойы аудандарындағы өзендердің су шығыны жыл
бойына біркелкі болып келеді, минимумдары анық білінбейді, бірақ
зениттік жаңбырларға байланысты екі максимумдық кезеңі болады.
Субэкваторлық климат облыстары (Судан, Конго қазан шұңқырының
оңтүстік бөлігі) ағынның анық көрінетін жазығы максимумымен және
соған сәйкес өзеннің су шығынының көбеюімен сипатталады.
Материктің солтүстік – батыс және оңтүстік – батыс шет аймақтарының
өзендерінің рбір жарты шардың қысқы циклондық жаңбырларына
байланысты анық байқалатын қысқы максимумы болады.

Су шығынының жаздық және қыстық максимум облыстарының арасында
жалпы тұрақты ағыннан мақрұм ұланғайыр территориялар жатады. Бұл –
солтүстік жарты шардағы Сахара мен оңтүстік жарты шардағы
Калахаридің едәуір бөлігі, бұлардың шын мәнінде арна ағыстары
жоқ: оларды оқта – текте кездейсоқ жауған жаңбыр суымен толатын
құрғақ су арналары кесіп өтеді.
Африканың қазіргі қуаңшылық облыстарына құғақ арналардың
қалыптасқан жүйелерінің болуы тән, мезгіл – мезгіл ғана суға
толатын құрғақ ойыстардың көптігі оның алабында бұдан ылғалдырақ
климаттық жағдайлардың болғандығын көрсетеді. Соңғы плювиальды кезең
Орталық Азия мен Аравия түбегіндегі сияқты, солтүстік жарты шардың жоғары
ендіктеріндегі соңғы мұз басу дәуіріне сай келген. Африканң барлық
барынша маңызды өзендері Африка платформасының шеткі бөліктерінде
жуырдағы көтерілулердің нәтижесінде пайда болған тау жоталарымен
және тау үстірттері мен мұхиттардан бөлініп тұрған зор қазан
шұңқырларды суландырады. Бұл көтерілулерден көптеген өзен аңғарларында
эрозия әрекеті жанданады және ірі шоңғалдар мен сарқырамалар пайда
болады, олар кеме қатынасын қиындатады және Африка өзендерінің
транспорттық маңызын қатты төмендетеді.
Африканың көлдік қазан шұңқырларының едәуір бөлігі тектоникалық
процестерден пайда болған.
Африка материгінің басты суайрығы оның ең көтеріңкі солтүстік
шетімен өтеді, сондықтан жер беті суларының 13 – нен астамы Атлант
мұхитына, тек 16 ғана Үнді мұхитына, одан да азы Жерорта
теңізіне ағып шығады. Африка жері бетінің 13 жуығының (шамамен 9
млн. км2) мұхитқа ағыны болмайды, тек ішкі бассейндеге жатады
немесе беткі ағыны мүлде болмайды.
Материк территориясында жер беті сулары өте ала – құла
таралған, сонымен қатар ағын сулардың таралуы да, режимі де
материктің кез келген бөлігіндегі жауын – шашынның мөлшері мен
режиміне тығыз байланысты болады.
Африкада су жүйелерінің қардан және мұздан қоректенуінің ролі
тым шамалы. Өзендер мен көлдердің қоректенуі негізінен жаңбыр
түріндегі жауын–шашынның үлесіне тиеді. Экватор бойы аудандарындағы
өзендердің су шығыны жыл бойына біркелкі болып келеді, минимумдары
анық білінбейді, бірақ зениттік жаңбырларға байланысты екі
максимумдық кезеңі болады.
Субэкваторлық климат облыстары (Судан, Конго қазан шұңқырының
оңтүстік бөлігі) ағынның анық көрінетін жазығы максимумымен және
соған сәйкес өзеннің су шығынының көбеюімен сипатталады. Материктің
солтүстік – батыс және оңтүстік – батыс шет аймақтарының өзендерінің
әрбір жарты шардың қысқы циклондық жаңбырларына байланысты анық
байқалатын қысқы максимумы болады.
Су шығынының жаздық және қыстық максимум облыстарының арасында
жалпы тұрақты ағыннан мақрұм ұланғайыр территориялар жатады. Бұл –
солтүстік жарты шардағы Сахара мен оңтүстік жарты шардағы
Калахаридің едәуір бөлігі, бұлардың шын мәнінде арна ағыстары
жоқ: ларды оқта – текте кездейсоқ жауған жаңбыр суымен толатын
құрғақ су арналары кесіп өтеді.
Африканың қазіргі қуаңшылық облыстарына құғақ арналардың
қалыптасқан жүйелерінің болуы тән, мезгіл – мезгіл ғана суға
толатын құрғақ ойыстардың көптігі оның алабында бұдан ылғалдырақ
климаттық жағдайлардың болғандығын көрсетеді. Соңғы плювиальды кезең
Орталық Азия мен Аравия түбегіндегі сияқты, солтүстік жарты
шардың жоғары ендіктеріндегі соңғы мұз басу дәуіріне сай келген.
Африканң барлық барынша маңызды өзендері Африка платформасының
шеткі бөліктерінде жуырдағы көтерілулердің нәтижесінде пайда болған
тау жоталарымен және тау үстірттері мен мұхиттардан бөлініп
тұрған зор қазан шұңқырларды суландырады. Бұл көтерілулерден көптеген
өзен аңғарларында эрозия әрекеті жанданады және ірі шоңғалдар мен
сарқырамалар пайда болады, олар кеме қатынасын қиындатады және
Африка өзендерінің транспорттық маңызын қатты төмендетеді.
Африканың ішкі суларының алабтар бойынша бөлінуі. Африканың
негізгі өзендер әр жаққа тарамдалып, өзендер алабтары әр мұхитқа
немесе әр көлге барып құяды. Мысалы: Үнді мұхиты және Атлант
мұхиты. Африканың өзендерінің бірі ішкі теңіздерден бастау алып
сыртқы суға апарып құяды. Мысалы: Ніл өзені Виктория көлінен ағып
шығып Кьога көліне құяды. Кьога көлінің төменгі жағында Виктория –
Ніл ағысының бағытын өзгертіп, батысқа қарай бұрылады да, Мобуту
Сесе – Секо көліне құяды.бұл жерлерде өзеннің жағасы тасты блып
келеді, ал көлдің жанынан зор сарқырама Мерчисон құлап жатады.
Африкада ірі өзендер көп. Өзен торы материк территориясында әркелкі
бөлінген. Бұл жер бердері мен климат жағдайларына байланысты. Жер
бетінің құрылысына, яғни оның шығы бөлігінің көтеріңкі болуына
байланысты өзендердің көпшілігі Атлант мұхитына құяды. Материк
бетінің шамамен 13 бөлігінде мұхитқа құятын су ағыны жоқ,
сондықтан бұл бөлік ішкі ағын территориясына жатады. Африканың
өзендері шоңғалды болып келеді. Сондықтан тіпті ең ірі өзендердің
бүкіл ұзына бойында кемелер жүзе алмайды. Оларда су энергиясының
орасан зор қоры бар. Материктің ең жиі өзен торы экваторлық
және субэкваторлық торлық климаттық белдеулерде орналасқан шөлдерде
өзендер өте аз.

Африканың физикалық картасы

1.2.Африка сарқырамаларына сипаттама

Оңтүстік Африка сарқырамалары.

Оңтүстік Африкадағы Оранжевая өзенінен 146 метрлік платоға өзен саласы
ағып түсіп, Ауграбис сарқырамасының негізін салады. Бұл сарқырама күшті
жылдамдықпен ағып түсіп, алдында кездескен гранитті қабаттардың бәрін шайып
әкетеді. Гранит –табиғатты ең қатты та жыныстарының бірі болып саналады.
Осы күшті жынысты шайып кететіндей күшке ие болған сарқыраманың биіктігі
тым биік емес. Ауграбис деген сөз жергілікті готтентоттардың тілінен
аударғанда өте шулы жер деген мағынаны береді. Бұл атау да бекерден
шыққан жоқ. Құрғақ кездерде Оранжевая өзені кішігірім бұлаққа ғана ұқсап,
ағу жылдамдығы мен өзен көлемі қысқарады. Біра көктем айынағы жаңбырлы
маусымдарда, өзен ағысы күшейіп, сарқырама өз атауын растатып тұратындай.
Ауграбис сарқырамасын алғаш рет 1824 жылы Кейптауннан шыққан саудагер
Томсен ашты. Виктория сарқырамасынан бұрын ашылған сарқыраманы жаңбырлы
маусымдарда тек ұшақтан ғана алыстан көруге болады. Бұл сарқырама жабайы
шөл далада жасырынып орналасқандықтан, көп адамдар бұл сарқыраманы көре
алмайды.
Оңтүстік Африкада орналасқан келесі бір сарқырама Лофой сарқырамасы.
Лофой сарқырамасы Заирде орналасқан. Бұл сарқырама да маусымдық
өзгерістерге тәуелді. Сарқырамының биіктігі 335 метр. Африкадағы ең биік
сарқырама Тугела сарқырамасыда осы Оңтүстік Африкада орналасқан. Биіктігі
945 метр. Сарқыраманың биіктігі туралы бұл орташа (шамамен) есеп
болғандығына қарамастан, осы сарқыраманы Жер бетінде биіктігі жағынан
екінші сарқырама болып табылады.
Оңтүстік Африкада орналасқан Малецуньян және Лесото сарқырамалары
қыстың күні мұз қатып қалады. Виктория көлінен ағып шығатын өзен
Виктория – Ніл деп аталады. Жоғары ағысында оның жағасы тасты болып
келеді, ал көлдің қасында, нағыз тасталар жерінде сарқырама болып
құрайды. Қазір Оуэн сарқырамасының жанынан полита және Ніл
бассейндегі алғашқы су электр станциясы салыну себепті бұл
сарқырама мен одан төмен жатқан босаға тастары су астына кетті.
Виктория – Ніл өзені Кьога көліне құяды.
Батыс Африка сарқырамалары
Батыс Африка да өз сарқырамаларымен мақтана алады. Тагбаладугу
сарқырамасы Жоғарғы Вольт өзенінде орналасып, бұл сарқырамалар жүйесі болып
есептеледі. Негізінен жеке-жеке үш сарқырамадан тұрады. Көркем сұлулығымен
көзге түседі.
Бенинде орналасқан ТАнногу сарқырамасы да сұлулығымен ерекшеленеді.
Гвинейдағы Тинкисо өзенінен эрозиялық жыныстар бойымен Тинкисо сарқырамасы
өтеді.

Солтүстік Африка сарқырамалары.

Собат Эфиопия таулы қыратыннан бастап ағады, ол июнь – сентярьде
жауған жаңбырдан суды көп алады. Таудан аққан тасқын су лайды көптеп
әкеледі, сондықтан судың түсі ақ – сарғыш болады. Бұл ақшыл су тасыған
уақытта Нілге құйылып, Ніл суының түсін өзгертіп жібереді. Ақ Ніл деп
аталуының мәні осында. Алайда жылдың басқа мезгілінде Нілдің суы жасыл
сұрғылт болады.
Собат өзенінің құйылысынан төменіректе Ақ Нілдің тұрақты салалары жоқ,
сондықтан ол тар аңғар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.