UPS ҚҰРЫЛҒЫСЫМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе
І. Үздіксіз қоректендіру көзі
1.1. UPS құрылғысы туралы жалпы түсініктер
1.2. UPS құрылғысының негізгі сипаттамалары
1.3. UPS құрылғысының түрлері

ІІ. UPS құрылғысымен жұмыс істеуді меңгерту
2.1. UPS құрылғысымен жұмыс істеу
2.2. UPS құрылғысы күтіміне қатысты нұсқаулар

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Адамзаттың жұмыс іс-әрекеттерді жүзеге асыруындағы кез-келген
салада заманауи техникалық құрылғылар орын алып, күннен-күнге
көптеген өндірістік және ғылыми операцияларды электронды
машиналар көмегімен атқарып отырғанына күнделікті өмірде көзіміз
жетуде. Осы орайда есептеуіш машиналар жұмысының негізгі
принциптерін тереңірек зерттеп, оның басты деген элементтерін
айқындап, олардың құрылымын, ерекшеліктерін, жұмыс принциптерін
қарастыруды ұйғардық.
Заманауи техника – компьютерге, сандық техникаға қосымша
қоректендіру құрылғыларының түрлері пайда болды. Олардың
көмегімен есептеуіш техниканың электр желісіндегі кернеуінің
тұрақтылығын сақтауға болады. Бүгінгі күні UPS құрылғысымен кез-
келген компьютердің қосымша құрылғысына айнала бастады. Олардың
түрлері мен мүмкіндіктері әртүрлі, сондықтан оны таңдау үшін
біраз сипаттамаларын білу қажет.
Мақсаты:
UPS құрылғысының құрылымын, оның қолданылуын, техникалық
маңыздылығын зерттеу;
Міндеттері:
• UPS құрылғысының түрлері туралы мәлімет жинақтау;
• UPS құрылғысының негізгі сипаттамаларын анықтау;
• UPS құрылғысының ерекшеліктерін талдау;
• UPS құрылғысымен жұмыс істеу принциптерін айқындау;
• UPS құрылғысы күтіміне қатысты нұсқауларды жинау;
• UPS құрылғысы тақырыбындағы сабақ жоспарының үлгісін
көрсету;
Болжамы:
Егер UPS құрылғысының теориялық және практикалық мәні
айқындалған болса, онда бұл құрылғыны дербес компьютерге
қосымша құрылғы ретінде пайдалану деңгейі арта түсер еді.

Зерттеу объектісі: UPS құрылғысы
Зерттеу әдістері:
Белгіленген мақсат-міндеттерді жүзеге асыруда сараптамалық,
салыстырмалық, проблемалық, индукциялық, дедукциялық,
практикалық, ақпаратты жинақтау және сұрыптау әдіс-тәсілдері
пайдаланылды.
Ғылымға пайдасы:
UPS құрылғысының негізгі түрлері, құрылымдық және функционалдық
ерекшеліктері, технологиясы, ақпараттық процестегі орны мен
маңызы теориялық тұрғыдан зерттеліп, олармен жұмыс істеуге
үйрету әдістемесі жасалды.

Зерттеу жұмысының практикалық мәні:
Компьютерді электр энергиясымен үздіксіз қоректендіру көзі болып
табылатын құрылғы– UPS-пен жұмыс істеуге үйрету мақсатында осы
тақырыпта сабақ жоспары жасақталды.

І. Үздіксіз қоректендіру көзі
1.1. UPS құрылғысы туралы жалпы түсініктер
Үздіксіз қоректендіру көзі – источник бесперебойного питания (ИБП) –
uninterruptible power supply (UPS).
Қоректендіру блоктары электр желісіндегі үлкен өзгерістерді реттей
алмайды. Бұл ішкі компонеттерге өте қауіпті, яғни істен шығуы мүмкін.
Сондықтан компьютермен қауіпсіз жұмыс істеу үшін үздіксіз қоректендіру
көздері қолданылады (UPS). UPS құрылғысының қызметі:
• Электр желісіндегі кернеу кенеттен жойылған кезде ішкі құрылғылардың
энергиясыз қалудан сақтайды. Кей жағдайда кернеудің төмендеуі өте
қысқа уақыт аралығында өтеді. Тіпті шам сөніп те үлгермей қалады.
• Желідегі кернеу мәнінің төмендеуінен сақтайды.
• Желідегі кернеу мәнінің жоғарлауынан сақтайды.
Компьютер құрылғылары үшін UPS-тың маңызы зор. Микросхемалар,
процессор, жад құрылғылары тұрақты кернеумен жұмыс істеуге арналған. Егер
кернеудің мәнінде 10 мың рет өзгеріс болса, онда құрылғы істен шығады.
UPS құрылғысының негізгі сипаттамалары:
• Қуат. UPS құрылғысы шығысында үлкен қуат береді. Ол құрылғының түріне
байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Жақсы деп есептелінген UPS
құрылғылары – 500Вт, 550Вт, 600Вт, 650Вт қуат береді.
• Жұмыстық уақыт. UPS құрылғылары акмулятор есебінде жұмыс істей алады.
Қоректендіру блогы компьютерді электр энергиясымен толық қауіпсіз
қамтамасыз ете алмайды. Яғни электр желісіндегі кернеудің, ток
күшінің, қуаттың өзгерістерін толық реттей алмайды. Ал ішкі
компоненттер қатаң тұрақты кернеулерменн жұмыс істеуге арналған.
Кернеудің 1\100 өзгерісі ішкі құрылғыларға өте зиянды әсер етеді.
Құрылғылардың істен шығуын тездетеді. Мұндай келеңсіз мәселені шешу
үшін UPS құрылғысына жүгіну керек, яғни үздіксіз қоректендіру көзі.
Үздіксіз қоректендіру көзі батарея және көмекші схемада құралады. Желі
жұмыс жасамай қалғанда, белгілі бір қысқа уақыт аралығында компьютерді
қоректендіру – оның негізгі міндеті. Ол кідіріс кезінде компьютердің
авариялық сөнуі және істелген жұмыстың сақталуын қамтамасыз етеді. Үздіксіз
қоректендіру көздері бір-бірінен қуаттылығы және жұмыс істеу ұзақтығымен
ерекшеленеді. Сондай-ақ, үздіксіз қоректендіру көздері компьютерді
қуаттылықтың төмендеуінен, электрлік желідегі өзгерістерден сақтайды.
Көпшілік электр станциялары желіге жақсы тұрақтанған қуат береді. Бірақ
электр станциясынан алшақ орналасқан желідегі қуатты бақылай алмайды.
Электрлік қоректендірудің сапасы оның қуатын көптеген тұтынаушылар арасында
бөлгеннің салдарынан нашарлайды.
Жарықтың сөнуі. Көптеген тұтынушылар үздіксіз қоректендіру көздерін
жарықтың сөнуі кезінде алады, бірақ мұндай олқылық өте сирек кездеседі. Көп
жағдайда жарық өте қысқа мерзімге сөнеді, бұл кернеудің төмендеуі деп
аталады, бұл жағдайды тұтынушылардың байқамауы да мүмкін. Сапалы
қоректендіру көздері компьютерді қоректендіруге берілетін қуаттың қысқа
мерзімге тоқтауына қарамастан қоректендіруді үзбейді. Ал сапасы төмен
қоректендіру көзі бар компьютерде мұндай үзіліс компьютердің тежелуіне
әкеліп соғады. Үздіксіз негіздегі қоректендіру көздері осындай
қолайсыздықтардың алдын алу үшін орнатылады.
Үзіліс. Желіде қуаттың азаюы бірнеше секундке немесе бірнеше тәулікке
созылуы мүмкін. Кернеудің қысқа мерзім бойына төмендеуі үзіліс деп аталады.
Бұл желіге үлкен жүктеме берілгеннен болады. Ұзақ мерзімді үзілістер әдетте
электр станцияларындағы кернеудің азаюынан болады. Электр станциясы
стандартты 220 В қуатты береді, ал үзіліс кезінде ол 200 В, тіпті 180 В
қуат беруі мүмкін. Кернеудің осындай ауытқуы құрылғылардың зақымдануына
әкеліп соғуы ықтимал, осы орайда үздіксіз қоректендіру көзі пайдаланылады.
Лақтырыс. Лақтырыс кезінде желіде (20-100%) кернеудің берлуі тұрақты
үлестен күрт жоғарылайды. Лақтырыс желіге үлкен жүктеме берілу салдарынан
туындап, 1-2 секундқа созылуы мүмкін. Кернеудің бұлай қысқа мерзімге күрт
жоғарылауы жиі болып тұрады. Сапалы үздіксіз қоректендіру көзі лақтырыс
құбылыстарының теріс салдарынан құрылғыларды сақтайды.
Айқындалу немесе импульстік кедергі – бұл кернеудің өте қысқа мерзімге
бірақ күрт жоғарылауы. Оның себептері түрлі болады: найзағайдың желіні
зақымдауынан, трансформатордың істен шығуынан болады. Кернеудің максимал
мәні 50000 В жетуі мүмкін болғанымен мұндай жағдай қысқа мерзімді болып,
көп күш түсіре алмайды. Компьютердің қоректендіру көздері жүйені көптеген
қуаттың өсуінен сақтайды. Сапалы қоректендіру көзі 500 В кернеуді басып,
жұмыстың үзіліссіз атқарылуын қаматамасыз етеді. Тыс жағдайларды тек
үздіксіз қоректендіру көзі көмекке келеді.
Электрлік зияндардан алынған зақымданулар жойылмайды, олар жиналып
отырады. Компьютер бірнеше ақаулары бола тұра жұмыс жасай береді. Бірақ
микросхемалар құрылымында көзге көрінбейтін ақаулар пайда болады. Осындай
бірнеше жарқылдар салдарынан пайда болған зақымданулардан кейінгі бір
жарқыл жүйенің жұмыс жасауын тоқтатады. Жақсы үздіксіз қоректендіру көзі
мұндай олқылықтардың алдын алады.

1.2. UPS құрылғысының негізгі сипаттамалары
UPS құрылғысының негізгі сипаттамаларын қарастырайық:
• Максималды жүктеме. UPS түсірілген жүктеме вольт-ампермен өлшенеді,
инвертордың мүмкіндігімен анықталады. UPS түрлі қуат мөлшерін өндіре
алады: 300 Вт, 350 Вт, 400 Вт, 650 Вт. Егер UPS бірнеше құрылғыларды
қосатын болса, онда оның өндіретін қуаты да жоғары болуы керек.
• Жұмыс жасау мерзімі. UPS жұмыс жасау мерзімі көптеген факторлармен,
соның ішінде батареяның жағдайымен, үрімен, оның амперсағат
сыйымдылығыме, заряд деңгейімен, қоршаған орта температурасымен
инвертор тиімділігімен және күштің қуаттылығымен анықталады.
• Шығыс сигналдарының формасы. UPS кірісінде айнымалы 220 В кернеуді
қабылдайды. Ал шығысында айнымалы бірақ тұрақтандырылған 220 В
кернеуді береді. Сондай-ақ, UPS шығысында тұрақты төмендетілген
кернеуді де бере алады.
• Батареяның электр сыйымдылығы. UPS құрамындағы батареялар электр
энергиясы өшіп қалған кезде компьютерді энергиямен қамтамасыз етеді.
Олардың энергиямен қамтамасыз ету ұзақтықтары әртүрлі болып келеді. Ол
батареяның электр сыйымдылығына байланысты. Батареялар компьютерді 10
минуттан бірнеше сағатқа дейін энергиямен қамтамасыз ете алады.
• Батареяны ауыстыру мүмкіндігі. UPS ең жиі ауыстырылатын бөлшегі –
батарея. UPS ұзақ мерзім қолдану нәтижесінде (2-3 жыл) оның батареясы
істен шығады. Оны ауыстыру оңай көрінгенмен ол өте күрделі жұмыс.
Жақсы UPS батареяны қолданушы өзі ауыстыра алатындай етіп жасалады.
• Кепілдеме (гарантия) уақыты оның сапасының жақсы көрсеткіші болып
табылады. Әдетте UPS екі жылдық кепілдеме беріледі, батареяға
байланысты емес. Ал ең арзан бағалы UPS 90 күндік кепілдеме беріледі.
• Икемдеу мүмкіндігі. Арзан UPS өз параметрлері икемделетін болады. Ол
190 В төмен кернеу берілгенде немесе 250 В жоғары кернеу берілген
батареямен қректенуге көшуге қатаң икемделуі мүмкін. Ал жақсы UPS
қолданушыға үрейлі дабыл беруге, ескерту жіберу кідірісін жасауға
мүмкіндік береді.
• Жағдайлар индикаторлары. Арзан UPS әдетте тек бір индикатор болады. Ол
батареядан қоректенуге көшкенде жанады. Жақсы UPS тағы бірнеше
индикаторлар болып, жағдайын толық көрсетеді: батареяның зарядының
деңгейін көрсететін және батареяны ауыстыру керек болғанын көрсететін
индикатор.
• Шамадан тыс жүктеуден сақтау. Кез келген UPS қандай да болмасын
шамадан тыс жүктемеден сақтанады. Арзан UPS ол ауыстырып-қосқыш арқылы
іске асады, ол тек заводта ауыстырылады. Ал жақсы UPS құрылымына
автоматты сөндіргіш кіреді, ол қайтадан түймені басу арқылы қосылады.
• Разеткалар конфигурациясы. UPS шығысында разеткалардың формалары,
пішіндері әртүрлі болып келеді. UPS бір-бірінен разеткалар санымен,
оларды қолдану ыңғайлылығымен ерекшеленеді. Арзан UPS разеткалар артқы
бөлігінде орналасады және саны аз болады. Ал сапалы UPS қосымша
разеткалар болуы мүмкін және олардың орналасуы қоладанушымен
өзгертілетін болады.
• Программалық басқару. Егер қолданушы компьютермен ұзақ уақыт жұмыс
істемейтін болса, онда кейбір UPS (ең арзанынан басқалары) компьютерді
электр энергиясынан автоматты түрде ажыратады.

1.3. UPS құрылғысының түрлері
Барлық UPS үш ортақ компоненттер болады:
• батарея, желінің жұмыс үзілісінде керек,
• инвертор, батареяның тұрақты кернеуін ауыспалы
кернеуге түрлендіреді;
• зарядты қатар, батареяны зарядтайтын желінің ауыспалы
кернеуін тұрақты кернеуге айналдырады.
UPS үш дәрежелі болады:
• тізбекке қосылатын UPS, мұнда күш инверторға түседі, UPS қызмет
атқарғанша зарядты қатар батареяны зарядтап отырады, ал жүйе батарея
мен инвертор арқяля қоректендіріледі. Тізбекке қосылатын UPS екі
артықшылығы болады. Компьютер әрқашан батареямен үзілуі кезінде UPS
ауысу уақыт алмайды және компьютер электр желісімен
байланыспағандықтан ол барлық кедергілерден алшақ болады. Бірақ мұндай
ЭҚК кемшіліктері де бар: оның бағасы 30%, 100% жоғары болуы мүмкін
және жүйе әрдайым батареямен қоректенгендіктен оның жұмыс жасау
мерзімі қысқарады, ал UPS батареясы арзан тұрмайды;
• желімен байланысқан UPS-ның біріншісінен айырмашылығы – күш негізінен
желіге түседі. Желімен байланысқан UPS-ның басты белгісі инвертор
тұрақты жұмыс жасайды, ал түсірілген күш желі екеуі арасына тең
бөлінеді. Қалыпты жағдайда желі 99% кернеу, ал инвертор тек 10%
береді. Кернеудің түсуінде инвертор қуаттылығы 10% дейін артуы мүмкін.
Тек желінің толық жұмыс жасамауында инвертор 100% күшті өзіне алады.
Желімен байланысқан UPS ауысу кезінде ешқандай кідіріс болмайды.
Инвертор мен желі күшті өзара бөлісетіндіктен қоректендіру тоқтаға
кезде инвертор 100% қуаттылыққа кіріседі. Желімен бацланысқан UPS
компьютерді желіден толығымен алшақтатпайды, бірақ таза, тұрақты
ауыспалы кернеу береді.
• автономды UPS. Дербес компьютерге қосылатын UPS көпшілігі автономды.
Оның басты белгісі – ауыстырып-қосқыштың болуы және инвертор
жұмысындағы үзілістер. Желі жұмысы тоқтағандыкүш желіден тез айырылып,
инверторға қосылады, ал ол батареядан қуатты береді. Басқаларға
қарағанда автономды UPS арзан тұрады, себебі оның құрылымында арзан
бағалы инвертор қолдануға болады. Автономды UPS бірнеше түрі болады:
• стандартты резервті негіз
• қоректендіргі резервті негіз
• феррорезонанстық резервті негіз
Қазіргі кезде компьютер әлемі бұл Мегагерцтен Гигагерцке көбейтудің
мақсатында. Бұл, әрине, дұрыс. Бірақ электрлік қоректендіруге де көңіл бөлу
керек. Тұтынушы көбіне сапалы корпус алып, сонымен ғана қанағаттанады.
Сапалы корпусы бар компьютер әрине жақсы, бірақ кейбір факторларға ең
сапалы деген корпустар да төтеп бере алмайды. Мұндай жағдайда UPS қана
көмектесе алады.
UPS ұзын сенімділік жібінің бір бөлшегі, ол сапалы қоректендіру
блогынан, сенімді винчестерден, ойластырылған салқындату жүйесінен және
тағы басқа бөлшектерде тұрады.
Үй компьютерлеріне UPS керек, бірақ міндетті емес. Ал офистік
компьютерлер үшін бұл міндетті құрылғы.
UPS оның ішкі құрылымы мен жұмыс жасау түріне байланысты жіктеуге
болады:
• сызықты-интерактивті;
• онлайн;
• оффлайн.
Ең жақсысы – сызықты-интерактивті UPS, ол сапалы, бағасы да қымбат
емес. Ал оффлайн UPS сапасы төменірек. Ең бағалысы және ең сенімдісі – олай
UPS. Оымен ең маңызды аппаратураны қоректендіруге болады.
UPS қолданғанда бірнеше ережелерді сақтау керек. Ең бастысы –
түсірілетін күшті анықтау керек, яғни қолданылатын күштің қуаты UPS
қуатынан 30% төмен болу керек. Сондай-ақ максималды UPS қуатынан 70-80%
артпау керек. UPS жаттықтырып тұру керек. Себебі бір жыл бойы күтумен
ғана шектелген болса, ол қажет кезде дұрыс жұмыс жасамай қалуы мүмкін. Анда-
санда болса да оны батареямен 5-10 минут жұмыс жасатып тұру керек, бұл
аккумулятордың дұрыс жұмыс жасауын қамтамасыз етеді. UPS дұрыс жерде тұруы
керек, яғни тұрақты температурада және ылғал емес жерде жылу батареяларынан
алшақ тұруы керек. Олардың барлығы UPS жұмыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.