Өнеркәсіпті басқарудың теориялық әдістемелік негізі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе
І Өнеркәсіпті басқарудың теориялық әдістемелік негізі
1.1. Өнеркәсіпті басқарудың түсінігі
1.2. Өнеркәсіпті басқарудың сипаты мен негіздері
1.3. Өнеркәсіпті басқарудың ұйымдық құрылымы
1.4. Өнеркәсіпті басқарудың функциялары мен әдістері
ІІ Өнеркәсіпті басқарудың ерекшеліктерін талдау
2.1. Кәсіпорынның ұйымдық экономикалық сипаты, негізгі көрсеткіштерін
талдау
2.2. Өнеркәсіпті ұйымдастырудың шетелдік тәжірибесі
ІІІ Өндірісті басқаруды жетілдіру
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Қосымша

Кіріспе
Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуі кәсіпорындарды бәсекенің
артуы, өндірістік шығындардың жоғары болуына өткізу нарығының қысқаруы,
әріптес кәсіпорындардың төлем қабілетсіздігі, шикізат пен материалдар
сипатталатын жаңа ортаға көшірді.
Нарық жағдайында кәсіпорындардың тиімді қызмет етуі, экономикалық өсуі
және дамуы адам ресурстары және басқа да ресурстарды ең тиімді пайдалануға
мүмкіндік беретін стратегиялық бағыттың дұрыс анықталуына тәуелді. Өндіріс
тиімділігі тұрақты экономикалық өсу және кәсіпорын дамуына, өндірілетін
өнімнің бәсеке қабілеттілігінің артуына байланысты болады. Өндіріс
сферасында кәсіпорынның дамуы тек оның өсуі арқылы емес, өзгеріссіз қызмет
масштабы арқылы да жүреді.
Кәсіпорынның өсуі - бұл негізінен кәсірорын көлемінің артуы және
өндіріс көлемінің кеңеюі (өнім өндірудің, сату көлемінің, жұмысшылар
санының артуы). Даму деген – шаруашылық жүйенің сапалық өзгеруі және
жаңаруы, барлық құрылымдық бөлімшелерде еңбекті ұйымдастыруды, техналогия
және техниканы жетілдіру негізінде оның қызметінің тиімділігін арттыру.
Өндіріс тиімділігі материалдық құндылықтардың өндіріс үрдісіне
жататын, экономикалық жүйенің нақты қызметінің экономикалық тиімділігінің
нақты құрамдас бөлігі. Барлық мемлекет шеңберінде қарастырғанда өндіріс
тиімділігі қоғамдық еңбек өнімділігімен аталады.
Экономикалық тиімділік экономикалық жүйенің әр деңгейінде пайдалы
соңғы нәтиженің пайдаланылған ресурстар көлеміне қатынасы ретінде, еңбек
өнімділігі, қор қайтымдылығы, табыстылық, шығындардың қайтарымдылығы және
т.б көмегімен өлшенеді.
Біздің ойымызша, өнеркәсіптік өндірістің экономикалық тиімділігі –
кәсіпорын әзірлеген стратегияға тәуелді экономикалық категория. Ол
стратегия кәсіпорынның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін
қысқа, орта және ұзақ мерзімді нәтижелерге сүйенеді. Сонымен қатар
өндірістің экономикалық тиімділігі нарықты экномиканың шешімді
категориясына жатады. Барлық түрде экономикалық өндіріс тиімділігі екі
мөлшердің қатынасын көрсетеді – ол шаруашылық қызмет нәтижесі және өндіру
шығындары. Ең басты - нарықты қызметтің нәтижесі, ол салынған капиталдан
максималды табыс алу. Табыс мен шығындардың қатынасы. Өндіріс тиімділігін
көтерудің қолайлы жолы нарықта.
Инвестициялық жобаларды дайындай отырып ссудалық қаражаттарды
бизнеске тарту соңғы жылдары Қазақстан банктерінде қолға алына бастады.
Мұнда инвестициялық жобалардың тиімділігі есептелініп, қарыз алушыға
қажетті сома әрбір аяқталған жұмыстан кейін беріледі. Инвестициялық жобалар
негізінде несие алу барысында кепіл мүлікті талап етілмейді. Инвестициялық
құралдардың арасындағы жобалар арқылы несие алу экономиканың нағыз
секторларын дамытуда болашақта ең негізгі құрал болатыны сөзсіз.
Жобалық несиелеу бұл халықаралық және отандық тәжірибеде қолданылатын
несиелеудің жаңа нысаны болып табылады және оның дәстүрлі банктік
несиелеуден мынандай артықшылықтарын атап айтуға болады:
- инвестициялаудың стратегиясын анықтау;
- инвестициялаудың белгілі бір уақытша аясын белгілеу;
- инвестициялық приоритетті анықтау;
- баламалы нұсқаларды қарастыру;
- бір уақытта бірнеше көздер арқылы қаржыландырыла алу;

І Өнеркәсіпті басқарудың теориялық әдістемелік негізі
1.1. Өнеркәсіпті басқарудың түсінігі
Өндіріс тиімділігі материалдық құндылықтардың өндіріс үрдісіне
жататын, экономикалық жүйенің нақты қызметінің экономикалық тиімділігінің
нақты құрамдас бөлігі. Барлық мемлекет шеңберінде қарастырғанда өндіріс
тиімділігі қоғамдық еңбек өнімділігімен аталады.
Экономикалық тиімділік экономикалық жүйенің әр деңгейінде пайдалы
соңғы нәтиженің пайдаланылған ресурстар көлеміне қатынасы ретінде, еңбек
өнімділігі, қор қайтымдылығы, табыстылық, шығындардың қайтарымдылығы және
т.б көмегімен өлшенеді.
Біздің ойымызша, өнеркәсіптік өндірістің экономикалық тиімділігі –
кәсіпорын әзірлеген стратегияға тәуелді экономикалық категория. Ол
стратегия кәсіпорынның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін
қысқа, орта және ұзақ мерзімді нәтижелерге сүйенеді. Сонымен қатар
өндірістің экономикалық тиімділігі нарықты экномиканың шешімді
категориясына жатады. Барлық түрде экономикалық өндіріс тиімділігі екі
мөлшердің қатынасын көрсетеді – ол шаруашылық қызмет нәтижесі және өндіру
шығындары. Ең басты - нарықты қызметтің нәтижесі, ол салынған капиталдан
максималды табыс алу. Табыс мен шығындардың қатынасы. Өндіріс тиімділігін
көтерудің қолайлы жолы нарықта.
Өндіріс тиімділігі кәсіпорын қызметінің соңғы нәтижесімен анықталып,
ұйымдастыру, басқару қызметінің деңгейін көрсетеді. Сондықтан оны арттыру
негізгі мақсат бұл мына шаралар арқылы жүзеге асады:
- өндірістің технологиялық базасын дамыту;
- өндірістегі инновоция;
- өндірістік шығындардың экономикалық тиімділігін арттыру;
- инвестициялық саясатты оңтайландыру,
- өндірістік жүйенің құрылымын жетілдіру.
Өндірістің тиімділігі өндірістік шығындарды төмендетуге тәуелді.
Кәсіпорын оларды төмендетудің арнайы бағдарламасын әзірлеуі қажет. Оның
жүзеге асуы мынаны көздейді .
- өндіріс үрдісінің барлық кезеңдерінде материал, еңбек және
қаржы ресурстарының жүйелі үнемін жүзеге асыру ;
- төмендетілуі тиіс шығындардың түрін талдау; бірнеше шығындар
түрінің есебін жүргізіп, олардың төмендетілуіне бақылау
жасау;
- жұмысшылардан үнемдеу ұсыныстарын алу;
- шығындардың әр элементінің жағдайын жүйелі бақылау;
- ұсынылған жаңа әдістерді әзірлеу, олардың енгізілу және
сақталуын бақылау;
Өнімділікті жоғарылату - өнімді немесе еңбекті өзгерту процесін
басқару мен араласудың нәтижесі. Төменде келтірілген шарттардың кез келгені
орындалатын болса, онда өнімділік өседі:
1) өнім көбейеді, шығындар азаяды;
2) өнім көбейеді, шығындар өзгермейді;
3) өнім көбейеді, шығындар өседі, бірақ өсу қарқыны төмен болады;
4) өнім көлемі өзгермейді, шығындар төмендейді;
5) өнім азаяды, шығындар төмендейді, бірақ мұның төмендеу қарқыны
жоғары болады.
Осылайша, өндірістің экономикалық тиімділігін арттыру әр кәсіпорын
үшін маңызды мақсат болып табылады. Ол мақсаттың орындалуы әр – түрлі
факторларға байланысты. Оларды келесі бөлімшеден кеңірек қарастырамыз.

1.2. Өнеркәсіпті басқарудың сипаты мен негіздері
Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші өндірістік
кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдаудың басты мақсаты (міндеті)
келесілер болып табылады:
- қаржылық жағдайға және оның есеп беру мерзіміндегі өзгерісіне баға
беру;
- активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестікті, оларды
таратудағы рационалды және пайдаланудағы тиімділікті зерттеу;
- айналым капиталының көлемін, оның өсуін (кемуін) және ағымдағы
міндеттемелермен арақатынасын анықтау;
- қаржы-есептік және несие ережесін сақтау;
- өндірістік кәсіпорын активтері және оның міндеттемелерінің құрылымын
зерттеу;
- ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық
борыш және қорлар есебі;
- баланстың өтімділігін, өндірістік кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының
және төлеу қабілеттілігінің абсолюттік және салыстырмалы
көрсеткіштерін анықтау;
- өндірістік кәсіпорын табыстылығын бағалау;
- өндірістік кәсіпорын табысының салыстырмалы
керсеткіштерін, сондай-ақ олардың деңгейінің өзгеруіне әсер етуші
факторларды есептеп шығару;
- өндірістік кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;
- өндірістік кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және
қысқа мерзімді болжау, яғни оның қаржылық стратегиясын анықтау.
Қаржылық жағдайды талдау өндірістік кәсіпорынның шаруашылық қызметін
талдаудың қорытындылаушы кезеңі болып табылады. Және ол 3 сатыны қамтиды:
жабдықтау, өндіріс жөне өткізу; бұлардың жиынтығы коммерциялық, өндірістік
және қаржылық қызметті құрайды. Өндірістік кәсіпорынның қаржылық қызметі -
бұл оның осы қызмет нәтижесінде меншікті және тартылған капиталдың көлемі
мен құрамына өзгеріс әкелетін қызметі болып табылады. Ол қаржы
ресурстарының жүйелі түрде түсуі мен тиімді пайдаланылуына, есеп жөне несие
тәртібін сақтауға, меншікті және қарыз қаражаттарының арасындағы
арақатынастың рационалдылығына, сондай-ақ өндірістік кәсіпорынның тиімді
қызмет етуі мақсатында қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізуге бағытталуы тиіс.
Өндірістік кәсіпорын қызметінің қаржылық, өндірістік және коммерциялық
жақтары арасында тығыз байланыс пен өзара тәуелділік бар. Осылайша қаржылық
қызметінің жетістігі, көбінесе оның өндірістік-сату керсеткіштерімен
анықталады. Көсіпорынның өзі алатын төдемдерді және ақша қаражаттарын алуы
оның өнімді сатуына, алдын ала қарастырылған сұраптылымды ұстап тұруына,
өнім сапасының қажетті деңгейге сәйкестігіне және оны бір қалыпты өндіруге
жөне төлеуге байланысты болады.

Кесте 1 - Шаруашылық жүргізуші субъектілер сыныптамасы
Қызметтің
сфералары Материалдық Материалдық емес
бойынша (өндірістік емес)
Өндірістің
түрлері Тауарлар, жұмыстар Қызметтер
бойынша
Коммерциялық
Қызметтің
сипаты
бойынша

Коммерциялық емес
Мемлекеттік меншік
Меншіктің
нысандары
бойынша
Жеке меншік
Қоғамдық ұйымдардың меншігі
Шетелдік субъектілердің меншігі
Аралас
мемлекеттік өндіріс
-
Коопе- тік
Шаруашылық Ратив- Қоғамдық емес
Серіктестіктер Тік ұйымдар сфера-
ның
ұйымда-
ры мен
меке-ме
лері
Ұйымдық-
құқықтық
түрлері
бойынша
шаруа-ш
ылық жедел
жүргізубасқару
құқы- құқы-
ғын- ғын-
дағы дағы
Толық
серіктестік

Басқаратын жүйе

Жоспарлау

Есеп және бақылау

Талдау

Басқару шешімде
ін қабылдау

Өндірісті басқару үшін өндірістік процес пен жоспардың орындалу барысы
туралы толық және дұрыс ақпарат болуы тиіс. Сондықтан өндірісті басқару
функциясының бірі, өндірісті басқаруға және жоспар мен өндірістік
процестердің барысын бақылауға қажетті ақпараттарды жинауды, жүйелеуді және
жинақтауды қамтамасыз ететін есеп болып табылады.
Шаруашылық қызметті талдау есеп пен басқару шешімдерін қабылдаудың
арасындағы байланыстырушы тізбек болып табылады. Бұл процесте оның есептік
ақпараты талдамалы өңделуден өтеді: қызметтің қол жеткен нәтижелерін өткен
уақыт ішіндегі деректермен, басқа кәсіпорьшдардың және орташа салалық
көрсеткіштермен салыстыру жүргізіледі; сан алуан факторлардың шаруашылық
қызметтің нәтижесіне әсері анықталады; кемшіліктер, қателіктер,
пайдаланылмай қалған мүмкіндіктер, келешектегі жоспарлар және т.б.
айқындалады. ШҚТ көмегімен ақпаратты саралауға, түсінуге қол жеткізіледі.
Талдау нәтижелері негізінде басқару шешімдері әзірленеді және негізделеді.
Экономикалық талдау шешімдер мен әрекекттердің алдында жүреді, оларды
негіздейді және өндіріске ғылыми басшылық жасау негізі болып табылады, оның
тиімділігін арттырады.
Талдаудың бұл қызметі - жоспардың орындалуын бақылау және соларды
негіздеу үшін ақпараттар дайындау тұрғысынан - әлсіремейді, керісінше
нарыктық экономикада күшейе түседі, өйткені сыртқы ортаның белгісіздігі
және өзгергіштігі жағдайында ағымдағы және алдағы жоспарларды шұғыл реттеп
отыру қажет болады. Үнемі өзгеріп отыратын сыртқы орта жоспарлау процесінің
үздіксіз болғанын талап етеді. Жоспарлау бойынша менеджер әрбір жағдайдың
өзгеруін бағалай, талдай білуі және өндірістік кәсіпорын жоспарына шұғыл
түрде түзетулер енгізіп отыруы керек.
Өндіріс тиімділігін арттыратын резервтерді анықтау мен пайдалануды
талдауға айрықша орын беріледі. Бұл ресурстарды ұтымды, үнемді пайдалануға,
алдыңғы қатарлы тәжірибені анықтап, енгізуге, еңбекті, жаңа техника мен
өндіріс технологиясын ғылыми тұрғыдан ұйымдастыруға, артық шығындар мен
жұмыстағы кемшіліктерді болдырмауға және т.б. ықпал етеді. Осының
нәтижесінде өндірістік кәсіпорынның экономикасы нығаяды, қызметінің
тиімділігі артады.
Соныменен, шаруашылық қызметті талдау өндірісті басқару жүйесіндегі
маңызды элемент, ішкі шаруашылық резервтерді анықтаудың құралы, ғылыми
негізделген жоспарлар мен басқару шешімдерін әзірлеу негізі болып табылады.
Талдаудың өндірістік кәсіпорынды басқару құралы ретіндегі рөлі
қазіргі кезде артып келеді. Бұл әртүрлі мән-жайлардан туындап отыр:
- шикізаттың жетіспеушілігі мен құнының артуына,
өндірістің ғылымды және капиталды көп қажет етуіне
байланысты өндіріс тиімділігін толассыз арттыру қажеттігінен;
- басқарудың әкімшілік жүйесінен кету және нарықтық қатынастарға
біртіндеп көшуден;
- меншікті мемлекет иелігінен алу, өндірістік кәсіпорындарды
жекешелендіру мен экономикалық реформаның басқа да
шараларына байланысты шаруашылық жүргізудің жаңа формаларын
құрудан.
Бұл мәселелер өндірістік кәсіпорынды басқарудың жалпы жүйесінің
негізгі бірден-бір жүйесі болып табылатын қаржылық ресурстарды тиімді
басқарудың жүйесі ретінде қаржылық менеджменттің шегінде шешіледі (1-
сурет).

Сурет 2. Өндірістік кәсіпорынды басқару жүйесі

Ø

1.4. Өнеркәсіпті басқарудың фнукциялары мен әдістері
Кәсіпорынның ұйымдық құрылымының типін, күрделілігін және
иерархиялығын (басқару деңгейлерінің саны) анықтайтын негізгі факторлар
мыналар болып табылады:
- өндіріс масштабы және сату көлемі;
- шығарылатын өнімнің атаулылығы;
- өнімнің күрделілігі мен унификация деңгейі;
- өндірістің мамандану, шоғырлану, комбинациялау және кооперациялау
деңгейі;
- аймақтың инфрақұрылымының даму дәрежесі;
- кәсіпорынның халықаралық ықпалдастығы (фирмалар, мекемелер және
т.б.)
Қарастырылған факторларға тәуелді кәсіпорынның құрылымы сызықтық,
функционалды, сызықты-функционалды,матрицалық (штабтық, бригадалық,
дивизионалды немесе мәселелі-мақсатты) болуы мүмкін. Бастапқы алты
құрылымның сипаттамалары ықшамдалған түрде (3- қосымша) қарастырылған.
Мәселелі-мақсатты құрылым жеке қарастырылған.
Аталған құрылымның әр типі кемшіліктер мен артықшылықтарға ие. Белгілі
бір кәсіпорынның ұйымдық құрылымды таңдауы үшін құрылымның қалыптасуына
әсер ететін негізгі факторларға талдау жүргізу қажет.
Кәсіпорын құрылымын дамыту факторларына мыналар жатады:
- маманданудың дамуы мен өндірістің кооперациялануы;
- басқаруды автоматтандыру;
- менеджмент жүйесінің құрылымын жобалау мен қызмет етуіне ғылыми
тәсілдемелердің жиынтығын қолдану;
- өндірістік процестерді рационалды ұйымдастыру қағидасын сақтау
(пропорционалдылық, тік дәлділік және т.б.)
- бар басқару құрылымын мәселелі-мақсатты құрылымға аудару.
Кәсіпорынның мақсатты-мәселелі құрылымын қалыптастырудың негізгі
қағидалары:
- мақсатты тәсілдеме, яғни құрылымды кәсіпорын мақсатының ағашы
негізінде қалыптастыру;
- кәсіпорын басшыларының орынбасарын анықтауда кешенділік (мақсаттар
ағашының бірінші деңгейі);
- мәселеге бағытталу, яғни нақты мәселені немесе нақты қызметті
кәсіпорын бойынша атқару үшін бөлімшелерді қалыптастыру (мақсаттар
ағашының екінші деңгейі);
- жеке тауар немесе нарық бойынша құрылымдық бөлімшелерді құрған
кезде белгілі бір тауармен нарыққа бағытталу, кәсіпорынның қаржы
жоспарын қалыптастыру (мақсаттар ағашының үшінші деңгейі);
- кәсіпорын мақсатын атқаруда міндетті көлденең үйлестіру үшін арнайы
бөлімшелердің болмауы;
- мобильділік пен өзгерістерге құрылымның бейімділігін қамтамасыз
ету;
- нақты тауарлардың бәсеке қабілеттілігіне жету бойынша шешімдердің
координациялығын маркетологтардың қамтамасыз етуі.
Кәсіпорынның өндірістік құрылымы – бұл бизнес жоспарда берілген дайын
өнім параметріне сәйкес жүйенің кірісі, оның шығысына өңделуін қамтамасыз
ететін негізгі, көмекші және кәсіпорынға қызмет көрсетуші бөлімшелерінің
жиынтығы. Бөлімшелерді құру сипаты, оның саны өндірісті ұйымдастырудың
келесі нысандарымен анықталады: мамандану, шоғырлану, кооперациялау,
комбинациялау. Маманданудың нысанына тәуелді кәсіпорынның өндірістік
бөлімшелері технологиялық (жеке операцияны немесе жұмыс түрін атқару),
тақырыптық (жеке өнім түрін немесе оның құраушы бөлігін дайындау) және
аралас (тақырыптық - технологиялық) қағидалар бойынша ұйымдастырылады.

ІІ Өнеркәсіпті басқарудың ерекшеліктерін талдау
2.1. Кәсіпорынның ұйымдық экономикалық сипаты, негізгі көрсеткіштерін
талдау
Сұлтан ЖШС-ның негізгі мақсаты бәсекеге қабілеті жоғары сапалы, халық
тұтынуындағы қажетті өнімдер өндіру. Сондай-ақ шикізат түріндегі
ауылшаруашылығы өнімдері тиімді әрі пайдалы мүмкіндіктерін өткізу.
Бұл негізгі мақсатқа жету үшін серіктестік келесідей қызметтерге
негізделеді.
- Ауыл шаруашылығы өнімдерін шығару, өндіру;
- Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу;
- Ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындау;
- Ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу;
- Наубайханалық өндіріс;
- Ет – сүт және май өнімдерін өндіру мен өңдеу;
- Қоғамдық тамақтану, қонақүй пунктерін ұйымдастыру және тағы да басқа
ойын және шоу бизнес қызметтеріне басқа қызметтерді жүзеге асыруға
мүмкіндігі бар.
Бұл қызметтер арқылы серіктесттік халықтың, аймақтық мекемелер мен
ұйымдардың қажеттілігі қанағаттандыру; жаңа жұмыс орындарын және әлеуметтік
мәселелерді шешуге мақсат құрып ықпал жасайды.
Жалпы өазіргі күнде Сұлтан ЖШС-ның негізгі қызметі ауыл шаруашылығы
өнімдерін өндіруге және өткізуге негізделген. Осы негізгі қызметті
серіктесттіктің 94% табысының көзі болып табылады.
2005 жылдан бастап Сұлтан ЖШС-ның өз қызметін жетілдіруге тырысуда.
Бұған серіктесттік жанынан Туркия компаниясымен бірлесіп диірмен құруды
айтуға болады.
Жалпы серіктестіктің қызметін ұйымдастыру келесі кестеде көрсетілген
2.1.5 кесте: 2008 жылғы серіктестік қызметін ұйымдастыру
Қызмет түрлері Қызмет түсімдері (мың. т г) Үлесі
%
1 тоқсан 2 тоқсан 3 тоқсан барлығы
Ауыл шаруашылығы 3660669 1434272 1091755 618696 100
өнімдерін өндіру
Барлығы:
Соның ішінде: 1496390 556089 639702 444223 62
Өсімдік шаруашылығы
Мал шаруашылығы 2164279 878183 452053 1742473 38

Құқықтық статусы Сұлтан ЖШС-гі Қ.Р-ның заңдарына сәйкес заңды тұлға
болып табылады. Серіктестік өзін-өзі қаржыландыру және шығындарын өзі өтеу
негізінде қызмет етеді. Серіктестіктің өзіндік жеке балансы несие
мемлекеттерінен есептері, дөгелек мөр. белгі, фирмалық баланс және басқа да
реквизиттре иелігінде бар. Серіктестік өз атынан келісін жасауға,
мүмкіндік және жеке мүліктік емес құқықтары және міндетті болуы, үшінші
тараптар тұлғасы ретінде сотта жауапты болуы мүмкін.
Серіктестік өзіне тиесілі мүлікпен барлық міндеттемелермен жуапты
болады. Қатысушылардың қарыщына серіктестік жауапты болмайды.
Сұлтан ЖШС-ның шаруашылық қызметі.
Сұлтан ЖШС-сы ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруге негізделген
серіктестік. Оның, меншігінде 841 га жер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.