Қазақстан Республикасы жергілікті жерді басқару жетілдіру жолдары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

1 бөлім. Қазақстан Республикасы жергілікті өзін-өзі басқару құрылымы

1. 1. Жергілікті басқару атқарушы және өкілетті органдардың жалпы ереже негіздері . . . 5

1. 2. Өкілетті орган маслихаттың құрылуы, қызметі, тәртібі және құзыреті . . . 9

2 бөлім. Қазақстан Республикасы жергілікті жерді басқару жетілдіру жолдары

2. 1. Атқарушы орган, әкімдер-әкімшіліктерді құру, құзыреті қызметін ұйымдастыру . . . 18

2. 2. Мемлекеттік басқару құрлымына жаңа технологияларды енгізудің жаңа басқару модьелдері . . . 25

Қорытынды . . . 29

Пайдаланылєан әдебиеттер тізімі . . . 31

Кіріспе

Өзінің тәуелсіздікке арналєан ел басымыздын сөзінде Н. А. Назарбаев былай деді, - Біз жаңа елдін берік негізін қаладық, жүз жыл бұрын үзілген егемендікті қайта орнына қалыптастырдық. Қазіргі қалыптасқан дамуда табиєатта, тарихта болєан дамудың еш қайсысымен салыстыруєа болмайды. Елімізге тек қана даму жоспарын құрып барлық сұрақтармен жауаптар тек қана даму туралы болєан жөн.

Қазақстан өз дамуында алєа нақ сенімді басып келеді және соєан кепіл Қазақстан 2030 жылєы ұлттық даму стратегиясын құрып және оның сатылы халықты қуантып жүзеге асып келе жатқанында. Қазақстан өз дамуында маңызды алєашқы қадамдары аттады дегенмен бұл нарық заманында бәсекеге қабілетті болып өз дамуымызды жалєастырып толық бәсекеге қабілетті нарықтық Қазақстан атану үшін еліміздін басшыларының үкімет органдарының әліде көп тер төгуіне тура келеді. Тәуелсіздікке қол жеткен алєашқы күннен бастап барлық қажыр қайратты төгіп аямай еңсесі биік алдыңєы қатарлы ел болу біздің ұлы мақсатымыз.

Жергілікті басқару тарихи, этникалық, географиялық және басқа жаєдайларєа байланысты объективтік және субъективтік факторлардың негізінде жүреді. Осы себепті мемлекеттерде жергілікті басқаруды ұйымдастырудың және тиісінше осы құбылысты зандық реттеудің сан алуан түрлі практикасы бар. Жергілікті басқару туралы тұжырымдамалар не оны ұйымдастырудың идеялық-теориялық негізі, не жергілікті басқару органдарын құру мен қызмет практикасын жалпылаудың нәтижесі болып табылады. Сондықтан да жергілікті басқару органдары туралы неше түрлі тұжырымдамалар бар, бұл жергілікті басқару проблемаларына әмбебаптық көзқарас жоқ деп пайымдауєа негіз болады. Жергілікті басқарудың мәні мен мақсаты туралы бар тұжырымдамалардың тек кейбірін атайық. Саяси теорияєа (Р. Гнейст) сәйкес жергілікті басқарудың мәні оны жергілікті халықтың қүрметті өкілдерінің өтеусіз жүзеге асыруында болып табылады. Мемлекеттік өзін-өзі басқару теориясы өзін-өзі басқару - мемлекеттік басқарудың бір бөлігі болып табылады, сондықтан оның органдары барлық өкілеттіктерін мемлекеттен алады деп негіздейді. Бұл теорияның түрлі реңктері бар. Біреулері жергілікті басқару органдарының басшыларын жоєары тұрєан (орталық) органдар таєайындайды, сол себепті де олар дербес болып табылмайды деп пайымдайды. Басқалары жергілікті басқаруды жүзеге асыратын үкімет қызметкерлері емес, оның органдары мемлекеттік болып табылмайды, бірақ мемлекеттік басқару функцияларын атқарады деп есептейді. Жергілікті басқарудың мәнін түсіндіретін басқа да көзкарастар баршылық. Олардың барлыєына ортақ бір нәрсе бар, ол біріншіден, жергілікті басқарудың мемлекеттік басқарумен байланысты болуы және мемлекет та-рапынан жергілікті істерді басқаруды жүзеге асырудың жалєа-сы болып табылуы; екіншіден, жергілікті істерді басқаруєа тек жоєарыдан таєайындалатын мемлекеттік қызметшілер єана емес, сонымен бірге жергілікті түрєындардың қауымдастықтары, олардың өкілдері қатысуы; үшіншіден, жергілікті басқарудың түрлі дербестік дәрежелерінің болуы.

1997 жылы қазақстан 2030 жылєа дейін даму стратегиясын құрып қолданудамыз оңда біздің ұлық мұратына деген көзқарас таныстырылєан болатын. Бұл әлі қанаты қатая қоймаєан жас тәуелсіз мемлекеттің ұлы таңдауы еді. Сол кезде осы стратегия турасында күмән аз бола қоймаєанын білемін. Сол уақытта, естеріңізде болар біздің жинақтаєан қорымыз зіл батпан әлеуметтік - экономикалық пробемалардан және егеменді даму мен либералдылық реформалардын азын аулақ алєашқы тәжірбиелерінен єана тұратын. Сол тұста, 10 жыл бұрын, біз өз тандауымызда қателескен жоқпыз нақ сол уақыттан Қазақстан нарықтық эконмиканың теоремалары мен демократиялық дамудың аксиомалары біріне кейі бірін игере отырып дәйектілікпен ілгері адымдай бастады. Бұл мүлдем жаңа экономикалық жүйенің, демократиялық құқықтық мемлекеттің ірге тасын қалыптастырып осы заманєы қоєамдық институтарды ныєайттық, өмір сапасымен ұстанымдарын елеулі түрде өзгерттік. Біз ішкітұрақтылыққа қол жеткіздік дамудың әлеуметтік базасын сенімділігін қамтамассыз еттік, өнірдегі үздік құрдық. Қазақстан өңірдегі геосаяси тұрақтылықпен халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі маңызды міндеттерді атқаратын халықаралық қоєамдастықтын толыққанды және жауапты мүшесі ретінде орнықты бұның барлыєы тиімді басқарып сапалы қызмет дұрыс реформалар жүргізіп дұрыс даму жоспарын құрып сатылы жұмыс жүргізу арқасы. Жергілікті өзін өзі тиімді басқару ендігі жердегі елдін басты баєыты. Аймақты дамыту қарапайым аймақтаєы қазаққа сапалы қызмет көрсету, сапалы өнім өндіру жақсы өмірмен қамтаммасыз ету басты баєыты баєдары болып табылады.

1 бөлім. Қазақстан республикасы жергілікті өзін өзі басқару құрылымы

1. 1 Жергілікті басқару атқарушы жане өкілетті органдардың жалпы ережелері

Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқару жергілікті өкілді органдар мен жергілікті атқарушы органдардан тұрады. Ол мемлекеттің құрамдас бір бөлігі болып табылады және Республика үшін біртұтас мемлекеттік қызмет принциптерін басшылыққа алады. Демек, жергілікті мемлекеттік басқару мемлекеттік биліктің туындысы. Бұл жергілікті мемлекеттік басқару жалпы жергілікті ерекшеліктерді есепке алмайды және жергілікті проблемаларды шешпейді дегенді білдірмейді. Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқару мемлекет тетігінің ерекше бөлшегі болып табылады және белгілі бір дербестікке ие болады. Бірақ дербестік жергілікті өкілді органдар мен жергілікті атқарушы органдар да ұйымдық және құзыреттілік тұрєысынан өзіндік ерекшелікпен көрінеді. Жергілікті өкілді органдар - мәслихаттар Республиканың өкілді органдар жүйесінің бір бөлігі болып табылмайды. Қазақстан Республикасының Парламенті жергілікті өкілді органдар - мәслихаттармен ұйымдық тұрєыдан да, құзыреттілік тұрєысынан да байланыспаєан. Тек Конституция көздеген екі жаєдайда єана мәслихаттар мен Парламент өзара байланысқа кіреді: мәслихаттар сенаторларды сайлайды, ал Парламент Сенаты мәслихатты тарата алады. Сондықтан өкілді органдар ретінде мәслихаттар Республика Парламентінен тәуелсіз. Жергілікті атқарушы органдар - әкімшіліктер, керісінше, біртұтас атқарушы органдар жүйесінің құрамдас бір бөлігі болып табылады және олардың ұйымдыєы мен қызметі жоєары тұрєан атқарушы органдармен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентімен байланысты және оларєа тәуелді. Бұл, бірақ, жергілікті атқарушы органдардың белгілі бір дербестігін жоққа шыєармайды. Қазақстан Республикасының Конституциясында көрсетілгендей, жергілікті атқарушы органдар тиісті аумақтың мүдделері мен даму қажеттіліктеріне тіркестікте атқарушы үкіметтің жалпы мемлекеттік саясатын жүргізуді қамтамасыз етеді. Жергілікті өкілді органдардың таєы бір ерекшелігі олардың Конституцияєа және зандарєа сәйкес-тікте жұмыс істеуі болып табылады. Ал жергілікті атқарушы органдар өзінің қызметін тек Конституция мен заңдардың негізінде єана емес, сонымен қатар Президенттің, Үкіметтің және жоєары тұрєан атқарушы органдардың актілерін орындау жолында жүзеге асырады. Барлық жергілікті мемлекеттік басқару органдары үшін ортақ таєы бір ерекшелікті атап өткен жөн: олар өз-өздеріне құзырет белгілей алмайды. Конституцияда аталєандай, мәслихаттар мен жергілікті атқарушы органдардың құзыретін, олардың ұйымдық және қызмет тәртібін заң белгілейді. "Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң 2001 ж. 23 қаңтарда қабылданды.

Жергілікті мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару ұєымдарының арақатынасына байланысты мәселені қарастыру керек. Түрлі елдердің практикасында бірнеше жергілікті басқару үлгілері бар. Біз оларєа тоқталмай-ақ қояйық. Кдзақстан Рес-публикасында мемлекеттік билік пен жергілікті өзін-өзі басқаруды ажыратуєа негізделген өзіндік жергілікті басқару үлгісі пайда болды. 1993 жылєа дейін Қазақстанда билікті бөлу принципін жоққа шыєарєан және тиісті аумақтаєы өкілді органдардың (кеңестердің) толық билігіне негізделген кеңестік үлгі орын алды. Жергілікті Кеңестер біртұтас КСРО Кеңестер жүйесінің бір бөлігі болып табылатын. Кеңестер төменнен жоєарыєа дейін кеңестер алдында есеп беретін және жауап беретін өзінің атқарушы органдарын құрды. Атқарушы органдар қос баєыныштылық: тиісті кеңеске (аудандық, қалалык, облыстық Казахстанская правда, 7 ақпан, 2001 жыл, республикалық, одақтық) және жоєары тұрєан басқару органына (аудандық, қалалық, облыстық атқару комитеттері, республика үкіметі, одақтық үкімет) баєыныштылық принципі бойынша әрекет етті. Халық депутаттары кеңесі жергілікті орындар мен орталықтаєы толық билікті мемлекеттік органдар болып саналєанымен, шындыєында олар бутафория болды. Олар өздерінің сессияларына жылына бірнеше мәрте жиналатын, бірнеше күн жұмыс істеп, атқарушы органдар коммунистік партия ұйымдарының басшылыєымен дайындаєан мәселелерге дайын шешімдер шыєаратын. Партия ұйымдарының, аудандық деңгейден бастап тура кеңес атқарушы органдарындай құрылымы болды, және олар мемлекеттік органдарєа тұрақты басшылық етті. Осындай жаєдайларда мемлекеттік органдардың дербес қызметі жөнінде айту қиын болды. Қазақстан Республикасының 1993 жылєы 10 желтоқсандаєы "Қазақстан Республикасындаєы жергілікті өкілді және атқарушы органдар туралы" Заң жергілікті мемлекеттік басқару органдарының атауына және құрылымына елеулі өзгерістер енгізді.

Біріншіден, ауылдық, кенттік, селолық, аудандық, қалалық және облыстық деңгейлерде Халық депутаттары кеңестері мен атқарушы комитет атаулары жойылды. Бұл атаулар тарихқа енді, бірақ Кеңестердің жоєары буыны - Жоєарєы Кеңес - әлі де болса қалєан еді. Екіншіден, жергілікті өкілді органдар мәслихаттар, ал жергілікті атқарушы органдар әкім бастаєан жергілікті әкімшілік деп атала бастады. Үшіншіден, мәслихаттар мен әкімшілік "жергілікті мемлекеттік басқару органдары" деген жалпы атаумен біріктірілді. Бұл кеңестік теория мен практикадан бас тартуды білдірді: Кеңес мемлекетінде кеңестер, өкілді органдар ретінде мемлекеттік билік органдары болып саналатын. Төртіншіден, мәслихаттар мен жергілікті әкімшілікті "жергілікті мемлекеттік басқару органдары" деген жалпы атаумен біріктіру мүлдем оның екеуі де мемлекеттік басқарудың бірдей мәселелерімен айналысады дегенді білдірмейді, бұл туралы төменде сөз болады. Бесіншіден, мәслихаттар мен жергілікті әкімшілік ұйымдық тұрєыдан бір-бірінен бөлінген. Алтыншыдан , мәслихаттар жергілікті өзін-өзі басқару органдары емес, өкілді органдар болып саналса да таза мемлекеттік органдар болып табылады. Қазақстан Республикасының 1995 ж. Конституциясы жергілікті мемлекет органдарының аталєан үлгісін қабыл алды. Конституцияның осы органдарєа арналєан бөлімі "Жергілікті мем-лекеттік басқару және өзін-өзі басқару" деп аталады. Бұл бөлімде жергілікті мемлекетттік бас органдары туралы жалпы айтылады. 2001 ж. 23 қаңтардаєы "Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң жергілікті мемлекеттік басқару саласындаєы қоєамдық қатынастарды реттейді, жергілікті өкілді және атқарушы органдардың құзыретін, қызметінің ұйымдастырылуын, тәртібін, сондай-ақ мәслихаттар депутаттарының қүқықтық жаєдайын белгілейді. Бұл занда Қазақстан Республикасында бірінші рет жергілікті мемлекеттік басқаруєа белгілену берілген. Жергілікті мемлекеттік басқару жергілікті өкілді және атқарушы органдар тиісті аумақта мемлекеттік саясатты жүргізу, оны аталєан заң мен басқа да зандық актілер белгілеген құзыреттер шегінде дамыту мақсатында жүзеге асыратын қызмет болып табылады.

Заңның 1-тарауы "Жалпы ережелерде" онда қолданылатын негізгі ұєымдар туралы, жергілікті мемлекеттік басқару туралы зандар туралы, жергілікті мемлекеттік басқару қызметінің экономикалық және қаржылық негізі туралы мәселелер жайлы айтылады. Жергілікті мемлекеттік басқару ұєымы туралы айтылып өтті, ал басқа ұєымдар тиісті бөлімдерде қарастырылады.

Занда жергілікті мемлекеттік басқару туралы зандар Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге нормативтік құқықтық актілерінен тұрады делінеді. Шын мәнінде "Қазақстан Республикасының Жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң Конституцияєа негізделеді және сәйкестендіріледі. Сонымен бірге аталмыш заң жергілікті мемлекеттік басқару туралы негізгі арнайы заң болып табылады. Арнайы болып табылатын себебі, ол жергілікті мемлекеттік басқаруєа арнайы шыєарылєан, басқа мұндай заң жоқ. Бірақ бұл осы заңды өзгертіп, толықтыратын басқа заңдар қабылданбайды дегенді білдірмейді. Ерте ме, кеш пе, тиісті зандар қабылданады. Осындай заңдар қарастырылатын заңның құрамдас бір бөлігі болады. Сонымен қатар Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқарудың жекелеген баєыттары мен қамтамасыз ету тетіктерін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер де қабылдануы мүмкін. Олар заңдар және қосалқы заңдық актілер: Президент жарлықтары, Үкімет қаулылары болуы мүмкін. Осындай нормативтік құқықтық актілер үшін "Жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заңның қаєидалары негіз болып табылады, яєни, қосалқы зандық актілер аталмыш заңның негізінде және нақтылауымен қабылданады. Жиынтыєында олардың барлыєы жергілікті мемлекеттік басқару туралы заңдарды құрайды. Бұл заңдар Қазақстан Республикасындаєы барлық жергілікті мемлекеттік басқару органдарына қол-данылады. Ұлттық зандардың (ал жергілікті мемлекеттік бас-қару туралы зандар - олардың бір бөлігі) қүрамында қоєамдық қатынастардың баска салаларын реттейтін және жергілікті мемлекеттік басқаруєа қатысты нормалары бар нормативтік қүқықтық актілер болуы мүмкін екенін атап өткен жөн. Осындай құқықтық нормалар жергілікті мемлекеттік басқару туралы зандардың құрамдас бір бөлігі болып табылады. Бұл заңдарда арнайы нормативтік құқықтық актілер болуы мүмкін. Атап айтқанда, оларєа Алматы қаласының ерекше мәртебесі туралы зандар жатады. Алматы қаласының аумаєында "Жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң Қазақстан Республикасының оның ерекше мәртебесі туралы зандарына қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады. Оєан жеке тоқталамыз. "Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заңда мәслихаттарєа да, сондай-ақ әкімшіліктерге де қатысты қаєидалар бар. Мәселен, жергілікті мемлекеттік басқару органдары мәслихаттар мен әкімшіліктердің қызметінің экономикалық және қаржылық негізін: жергілікті бюджет, коммуналдық занды тұлєаларєа берілген мүлік, Қазақстан Республикасының зандарына сәйкес коммуналдық меншіктегі өзге мүлік қүрайды. Әрине, мәслихаттар мен әкімшіліктердің бүл мәселелерге көзқарастарында ерекшеліктер бар, ол туралы тиісті бөлімдерде сөз болады. "Жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң мәслихаттар мен әкімшіліктер үшін ортақ негізгі талаптар мен шектеулер белгілейді. Оларєа төмендегілер жатады: мәслихаттар мен әкімшіліктер жалпы мемлекеттік сыртқы және ішкі саясатқа, қаржы және инвестициялық саясатқа сәйкес келмейтін шешімдердің қабылдануына жол бермеуге; әлбетте, бұл органдардың шешімдері Конституцияєа, зандарєа және басқа да нормативтік актілерге қайшы келмеуге тиіс; мәслихаттар мен әкімшіліктер Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мүдделерін сақтауєа тиіс; үлттық қауіпсіздікке қатысты мәселелер шеңбері арнайы занда белгіленген; мәслихаттар мен әкімшіліктер өз құзыреттерінің шектерінде азаматтардың құқықтары мен занды мүдделерін сақталуын қамтамасыз етуге міндетті; бүл олардың ортақ міндеті болєанымен, заң мәслихаттар мен әкімшіліктер үшін оны орындаудың түрлі әдістерін белгілеген, мәслихаттар мен әкімшіліктерге Қазақстан Республикасының шегінде бірыңєай еңбек нарыєын, капитал, қаржы нарқын қалыптастыруєа, тауарлар мен қызметтермен еркін алма-суєа кедергі келтіретін шешімдер қабылдауєа тыйым салынады, мәслихаттар мен әкімшіліктер оз аумақтарын дамыту жоспарларын әзірлеу және қабылдау кезінде Қазақстан Республикасын дамытудың стратегиялық жоспарларын басшылыққа алуєа тиіс.

1. 2 Өкілді орган - маслихаттар құрылуы қызметі, тәртібі және құзыреті

"Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң жергілікті өкілді орган үєымын береді. Жергілікті өкілді орган (мәслихат) облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) халқы сайлайтын, халықтың еркін білдіретін және Қазақстан Республикасының зандарына сәйкес оны іске асыру үшін қажетті шараларды белгілейтін және олардың жүзеге асуын бақылайтын сайланбалы орган болып табылады. Осы үєымда жергілікті өкілді органдарды мемлекеттік тетіктің ерекше бір бөлігіне бөліп шыєаратын белгілер қатары келтірілген. Бірінші белгі бұл сайланбалылық. Бірақ сайланбалылық жергілікті өкілді органдардың айрықша белгісі болып табылмайды. Парламент Мәжілісінің депутаттарыда сайланады. Конституция аудандық және одан төмен түрєан атқарушы органдардың сайланбалылық мүмкіндігін көздейді. Мәслихаттардың екінші белгісі оларды әкімшілік-аумақтық бірліктер халқы сайлайтыны және сондықтан осы бірліктердің өкілді органдары болып табылатынында. Мәслихаттар әкімшілік-аумақтық бірліктің тиісті аумаєында тұрып жатқан халықтың еркін білдіреді. Егер аталєан үш белгі жергілікті өкілді органдардың қалыптасу процесін сипаттайтын болса, онда төртінші белгі олардың қызмет саласына жатады. Жергілікті өкілді органдар өз қызметін Қазақстан Республикасының зандарына сәйкес жүзеге асыруєа және халықтың еркін іске асыру үшін қажетті шараларды белгілеуге тиіс. "Қазақстан Республикасындаєы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заңда аталєан осы белгіде "халықтың еркі" дегенді онша дүрыс түсінбеуден туындайтын Конституция қаєидасын онша дүрыстамай қайталау бар. Занда "халықтың еркі" халық мәслихаттардың депутаттарын сайлап, оларєа өз қызметінде тек сайлаушылардың еркін жүзеге асыруды тапсыратындай түсініледі. Мәслихат заңнамаєа сәйкес тек халықтың еркін іске асыру үшін шаралар белгілейді деген қаєидасын дәл осылай түсінуге болады. Конституцияда бұл мәселе біршама өзгеше түсіндіріледі. Қазақстан Республикасы Конституциясының 86-бабында "Жергілікті өкілді органдар мәслихаттар тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністегі халықтың еркін білдіреді және жалпымемлекеттік мүдделерді ескере отырып, оны іске асыруєа қажетті шараларды белгілейді олардың жүзеге асырылуын бақылайды" делінген. Конституцияның аталєан қаєидасы: 1) мәслихаттар халықтың еркін білдіреді;

мәслихаттар халықтың еркін іске асыру үшін қажетті шараларды жалпы мемлекеттік мүдделерді ескерумен белгілейді;

мәслихаттар жергілікті өзін-өзі басқару органдары болып табылмайды дегенді білдіреді; Қазақстан Республикасы Конституциясының 85-бабында жергілікті мемлекеттік басқаруды тиісті аумақтаєы істің жай-күйіне жауапты жергілікті өкілді және атқарушы органдар жүзеге асырады деп жазылєан. Де-мек, жергілікті халықтың атынан өкілдік ете отырып олармен қалыптастырылса да мәслихаттар мемлекеттік тетіктің бір бөлігі болып табылады және осы себепті жалпы мемлекеттік мүдделерді ескеруге тиіс. Бұл мәслихаттардың қызметінде жалпы мемлекеттік мүдделер екінші орында, жанамалы түрде бо-луєа тиіс дегенді білдірмейді. Жалпы мемлекеттік мүдделер мәслихаттардың қызметінде Конституцияда, зандарда аталєан жаєдайларда бірінші орынєа шыєады. Осы қаєиданы бұзу Конституцияны, зандарды бұзу болып табылады. Мәселен, Қазақстан Республикасы Конституциясының 91-бабында белгіленген мемлекеттің біртүтастыєы және аумақтық тұтастыєын, Республиканы басқару нысанын өзгертуге болмайды. Мәслихат жергілікті халықтың еркін білдіруді сылтау етіп осындай мәселелерді қоюєа құқысыз, себебі, аталєан конституциялық ережелер жалпы мемлекеттік мүдделерді білдіреді. Осы мысал кез келген белгілеулердің, үєымдардың салыстырмалылыєы, сыңаржақтылыєы туралы ереженің дұрыстыєын айқын көрсетеді. Осындай ойланылмаєан, сыңаржақты үєымдар әсіресе занда қабыл алєысыз, өйткені теріс саяси салдарлары болуы мүмкін. 1) Мәслихаттар құрылуы Қазақстан Республикасының Конституциясымен, Қазақстан Республикасының Сайлау туралы Заңымен" және "Қазақстан Республикасындаєы Жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заңның бірқатар нормаларымен реттемеленеді. Конституцияда мәслихаттардың қүрылуына арналєан бірнеше нормалар бар. Оларда мәслихаттар әкімшілік-аумақтық бірліктер облыс, қала, аудан аумаєында сайланады деп көрсетіледі. Мәслихаттарды халық жалпыєа ортақ, тең, тура сайлау қүқыєы негізінде құпия даұыс беру жаєдайында төрт жыл мерзімге сайлайды.

"Сайлау туралы" Заң мәслихаттарєа сайлауды одан көрі толыєырақ реттемелейді.

"Жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заң Конституция мен "Сайлау туралы" Заңның қаєидаларын қайталайды және мәслихаттар депутаттарын сайлау Республиканың сайлау туралы зандарымен реттемеленеді деп көрсетеді. Занда тиісті мәслихат депутаттарының санын Республиканың Орталық сайлау комиссиясы мынадай шектерде белгілейді, облыстық мәслихатта, Астана және Алматы қалалық мәслихаттарында - елуге дейін; қалалық мәслихатта - отызєа дейін; аудандық мәслихатта - жиырма беске дейін.

2) Мәслихат Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы белгілеген оның депутаттары жалпы санының кемдегенде төрттен үші сайланєан жаєдайда қүқылы деп саналады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.