Кеңес одағының ыдырауы туралы
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
Кеңес одағының ыдырауы. 3
Қазақстанның өз алдына тәуелсіздік алуы және ұлттық мәдениеттің күйі мен
болашағы 4
Пайдаланылған әдебиеттер: 10
Жоспар:
1. А) Кеңес одағының ыдырауы.
Б) Қазақстанның өз алдына тәуелсіздік алуы және ұлттық мәдениттің күйі
мен болашағы.
2. Рухани түлеу: дін, адамгершілік.
3. Қазақстанның тілі мен әдебиетінің дамуының мәселелері.
4. Постмодерн әлеміндегі ұлттық мәдениет сипаты.
КІРІСПЕ
Қазақтар - Қазақстан республикасының негізгі тұрғындары, әлемдегі
жалпы саны 13 млн-нан асады, исламдық суперөркениеттің солтүстік-шығыс
жағын мекендейді, діні жағынан ханифиттік мағынадағы мұсылман суниттер,
Алтай тіл бірлестігінің түрік тобының қыпшақ топтамасына жатады. Бұл
мәдениетті түсіну мақсатында алдымен оны кеңістік өрісі мен уақыт ағынында
қарастырып, кейін қазақ мәдениетінің типтік ерекшеліктерін айқындайық.
Қазақ мәдениеті еуразиялық Ұлы дала көшпелілерінің мұрагері болып табылады.
Сондықтан қазақ және басқа да түрік халықтарының мәдени мұраларынан бүкіл
еуразилық Ұлы даланың түріктердің ата қонысы деп есептелінетінін байқаймыз.
Мысалы, қазақ эпосында Қырым, Қоқан, Ыстамбұл, Хиуа, Алтай, Қазан, Ордос
т.б. түріктердің өз жері, ал бұлардың сыртындағы Шам, Мысыр қысылғанда арқа
сүйейтін тілектес елдер болып есептелген.
Әрине, бұл кеңістік, тұтастық уақыт ағынына тәуелді болған. Ішкі
қайшылықтар шиеленіскенде жалпы туыстық сезім кейін шегіндіріліп отырған.
Тарихтан тек үлкен суперэтностардың ішінде ғана емес, сонымен бірге
этностардың құрамында да кескілескен қақтығыстардың болғанын білеміз.
Кеңес одағының ыдырауы.
Еуразияның сайын байтағында билеп-төстеу мәдениетінің түп-тамыры
өзінің өркендеуінде көреген билеушілердің болашақты байыпты пайымдауының
заңғарларын да, қара басының қамын ғана күйттеген ұсақтығының да қара
батырларының жан атаулыға қасқайып қарсы тұруын да, қара тобырдың құлақ
кесті үмітсіз үнсіздігін де кезең-кезең бастан өткергенімен, оны мекендеген
халықтар өмір салтының сан-алуандығын да, оның әлеуметтік-мемлекеттік
ұйымдастырылуының да ерекшеліктерін сайып келгенде сақтай білді. Қалай
дегенде де әлеуметтік төңкерістердің, қантөгіс революциялардың, империялық
шапқыншьшық сәтсіздіктерінің шым-шытырығында субконтиненттегі өкімет
құрылымы, мемлекет уәлиінің, қолында Қарақорым тағы иесінің пайцзасы, Халық
Комиссарлары Кеңесі төрағасының мандаты немесе президенттің аймақтағы
өкілінің өкілеттіктері болса да, төменнен жоғары қарай биіктей беретін
өзгешелігін сақтап қала беріпті.
Қазақстанның өз алдына тәуелсіздік алуы және ұлттық мәдениеттің күйі мен
болашағы
Коммунизмнің қақырап түсуіне орай оң-солын ажырата алмай абдырап
қалған көп отандастарымыз мемлекет құрудағы мұндай консерватизмді
тоталитарлық кешегі күннің "қарғыс атқан" мұрасы деп санауға бейім болатын.
Өткен ғасырдың сексенінші жылдарының аяғында отандастарымыздың жан-тәнімен
билеп алған түңілушілік іскерлік пен бастамшылдыққа орталықтандырудың қатаң
құрсауымен бой жаздырмаған социалистік режимнің түп қазығы қалыптасқан
әкімшілдік практикасы болды-ау деген пікірді балалатып, бой түзетті. Уақыт
мынаны да көрсетті: еркін база дегеніміздің, либерализм мен "құқықтық
мемлекеттің" батыстық үлгілерінің рецептері он жылдан кейін күткендегіден
кері нәтижелер берді. Оның айғағы қайта құрудан кейінгі жаңа тілге еркін
енген "қарпып қалу" прихватизация, "боқкраттар" дермократы, "сая болу"
крышевание, т.с.с. сөздердің көпшілікке кеңінен жайылуы.
Заманның мәдени феномендері уақыттың етене тұрмыстық құбылыстары
арқылы ұғынылатын құрылымдық-тектік танып-білу тұрғысынан бажайласақ, бұл
арада жиырмасыншы ғасырдың бас кезімен, Ресей империясының өн бойында
капитализмді өсіріп шығару әрекетінің сәтсіздігі кезеңімен ұқсастық көзге
ұрып тұрады. Уақыттың оң-солын ажыратудағы қателік те дәл осы арада
бұқпалап жатады, ол қателік жаңадан құрылған тәуелсіз мемлекеттердің
"бұғанасы бекімеген капиталы", мысалы, гангстеризм, қаржы-қаражаттық айла-
шарғы, мемлекет шенеуніктерінің аузын майлау заманындағы американ
капитализмі секілді белестік даму кезеңін біртіндеп өтуге тиіс деген жаңсақ
елесті туындатқан еді. Осы замандық тобыр мәдениеті бұл тұрғыдан алғанда
сауға-жүргемін, кедей-кепшіктің көмейіне тосқан Робин Гуд бейімдес алқын-
жұлқын бизнесменнің бейнесін дәріптеп, нақ сондай стереотиптерді көкейге
қона кететін пошымдармен сіңірудің егіншісі ролін атқарып жүр. "Сөйтіп,
жыртқыштық пен жатып-ішерлік бірте-бірте моральдық ізгілік деңгейіне
көтеріліп, оларды капитализмнің осы заманғы жаңа этикасының категориялары"
деп жариялауда.
Базар қатынастарының ғаламдық жүйесіне аттаудың алғашқы қадамдарының
иллюзиясы жаһандық экономика дөйлерінің кеңестік кезеңнен кейінгі елдердің
халықаралық ортаға ұлттық даралық-этностық жаңғыру негізінде кіруіне
алғашындағы оң көзқарасынан өрбіген еді. "Зұлымдық империясының" өзінен өзі
ыдырап кетуі жөніндегі оптимистік үгіт Джордж Маршалл жоспарының ТМД
елдерінде әлдеқандай бір түрде қайталану арманына мұрындық болды. Бірақ бұл
жерде іргелі бір жайт-Германия мен Жапонияның экономикасын реформалау
оккупация режимінде жүргізілгені, ал қаржы-қаражат тасқынының тізгіні
американ әскери әкімшілігінің қолында болғаны ескерілген жоқ.
Үшінші миф - Еуразиялық ... жалғасы
КІРІСПЕ 3
Кеңес одағының ыдырауы. 3
Қазақстанның өз алдына тәуелсіздік алуы және ұлттық мәдениеттің күйі мен
болашағы 4
Пайдаланылған әдебиеттер: 10
Жоспар:
1. А) Кеңес одағының ыдырауы.
Б) Қазақстанның өз алдына тәуелсіздік алуы және ұлттық мәдениттің күйі
мен болашағы.
2. Рухани түлеу: дін, адамгершілік.
3. Қазақстанның тілі мен әдебиетінің дамуының мәселелері.
4. Постмодерн әлеміндегі ұлттық мәдениет сипаты.
КІРІСПЕ
Қазақтар - Қазақстан республикасының негізгі тұрғындары, әлемдегі
жалпы саны 13 млн-нан асады, исламдық суперөркениеттің солтүстік-шығыс
жағын мекендейді, діні жағынан ханифиттік мағынадағы мұсылман суниттер,
Алтай тіл бірлестігінің түрік тобының қыпшақ топтамасына жатады. Бұл
мәдениетті түсіну мақсатында алдымен оны кеңістік өрісі мен уақыт ағынында
қарастырып, кейін қазақ мәдениетінің типтік ерекшеліктерін айқындайық.
Қазақ мәдениеті еуразиялық Ұлы дала көшпелілерінің мұрагері болып табылады.
Сондықтан қазақ және басқа да түрік халықтарының мәдени мұраларынан бүкіл
еуразилық Ұлы даланың түріктердің ата қонысы деп есептелінетінін байқаймыз.
Мысалы, қазақ эпосында Қырым, Қоқан, Ыстамбұл, Хиуа, Алтай, Қазан, Ордос
т.б. түріктердің өз жері, ал бұлардың сыртындағы Шам, Мысыр қысылғанда арқа
сүйейтін тілектес елдер болып есептелген.
Әрине, бұл кеңістік, тұтастық уақыт ағынына тәуелді болған. Ішкі
қайшылықтар шиеленіскенде жалпы туыстық сезім кейін шегіндіріліп отырған.
Тарихтан тек үлкен суперэтностардың ішінде ғана емес, сонымен бірге
этностардың құрамында да кескілескен қақтығыстардың болғанын білеміз.
Кеңес одағының ыдырауы.
Еуразияның сайын байтағында билеп-төстеу мәдениетінің түп-тамыры
өзінің өркендеуінде көреген билеушілердің болашақты байыпты пайымдауының
заңғарларын да, қара басының қамын ғана күйттеген ұсақтығының да қара
батырларының жан атаулыға қасқайып қарсы тұруын да, қара тобырдың құлақ
кесті үмітсіз үнсіздігін де кезең-кезең бастан өткергенімен, оны мекендеген
халықтар өмір салтының сан-алуандығын да, оның әлеуметтік-мемлекеттік
ұйымдастырылуының да ерекшеліктерін сайып келгенде сақтай білді. Қалай
дегенде де әлеуметтік төңкерістердің, қантөгіс революциялардың, империялық
шапқыншьшық сәтсіздіктерінің шым-шытырығында субконтиненттегі өкімет
құрылымы, мемлекет уәлиінің, қолында Қарақорым тағы иесінің пайцзасы, Халық
Комиссарлары Кеңесі төрағасының мандаты немесе президенттің аймақтағы
өкілінің өкілеттіктері болса да, төменнен жоғары қарай биіктей беретін
өзгешелігін сақтап қала беріпті.
Қазақстанның өз алдына тәуелсіздік алуы және ұлттық мәдениеттің күйі мен
болашағы
Коммунизмнің қақырап түсуіне орай оң-солын ажырата алмай абдырап
қалған көп отандастарымыз мемлекет құрудағы мұндай консерватизмді
тоталитарлық кешегі күннің "қарғыс атқан" мұрасы деп санауға бейім болатын.
Өткен ғасырдың сексенінші жылдарының аяғында отандастарымыздың жан-тәнімен
билеп алған түңілушілік іскерлік пен бастамшылдыққа орталықтандырудың қатаң
құрсауымен бой жаздырмаған социалистік режимнің түп қазығы қалыптасқан
әкімшілдік практикасы болды-ау деген пікірді балалатып, бой түзетті. Уақыт
мынаны да көрсетті: еркін база дегеніміздің, либерализм мен "құқықтық
мемлекеттің" батыстық үлгілерінің рецептері он жылдан кейін күткендегіден
кері нәтижелер берді. Оның айғағы қайта құрудан кейінгі жаңа тілге еркін
енген "қарпып қалу" прихватизация, "боқкраттар" дермократы, "сая болу"
крышевание, т.с.с. сөздердің көпшілікке кеңінен жайылуы.
Заманның мәдени феномендері уақыттың етене тұрмыстық құбылыстары
арқылы ұғынылатын құрылымдық-тектік танып-білу тұрғысынан бажайласақ, бұл
арада жиырмасыншы ғасырдың бас кезімен, Ресей империясының өн бойында
капитализмді өсіріп шығару әрекетінің сәтсіздігі кезеңімен ұқсастық көзге
ұрып тұрады. Уақыттың оң-солын ажыратудағы қателік те дәл осы арада
бұқпалап жатады, ол қателік жаңадан құрылған тәуелсіз мемлекеттердің
"бұғанасы бекімеген капиталы", мысалы, гангстеризм, қаржы-қаражаттық айла-
шарғы, мемлекет шенеуніктерінің аузын майлау заманындағы американ
капитализмі секілді белестік даму кезеңін біртіндеп өтуге тиіс деген жаңсақ
елесті туындатқан еді. Осы замандық тобыр мәдениеті бұл тұрғыдан алғанда
сауға-жүргемін, кедей-кепшіктің көмейіне тосқан Робин Гуд бейімдес алқын-
жұлқын бизнесменнің бейнесін дәріптеп, нақ сондай стереотиптерді көкейге
қона кететін пошымдармен сіңірудің егіншісі ролін атқарып жүр. "Сөйтіп,
жыртқыштық пен жатып-ішерлік бірте-бірте моральдық ізгілік деңгейіне
көтеріліп, оларды капитализмнің осы заманғы жаңа этикасының категориялары"
деп жариялауда.
Базар қатынастарының ғаламдық жүйесіне аттаудың алғашқы қадамдарының
иллюзиясы жаһандық экономика дөйлерінің кеңестік кезеңнен кейінгі елдердің
халықаралық ортаға ұлттық даралық-этностық жаңғыру негізінде кіруіне
алғашындағы оң көзқарасынан өрбіген еді. "Зұлымдық империясының" өзінен өзі
ыдырап кетуі жөніндегі оптимистік үгіт Джордж Маршалл жоспарының ТМД
елдерінде әлдеқандай бір түрде қайталану арманына мұрындық болды. Бірақ бұл
жерде іргелі бір жайт-Германия мен Жапонияның экономикасын реформалау
оккупация режимінде жүргізілгені, ал қаржы-қаражат тасқынының тізгіні
американ әскери әкімшілігінің қолында болғаны ескерілген жоқ.
Үшінші миф - Еуразиялық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz