Компьютердің жұмсақ бөлшек жүйесі
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 2
1. СМЖ дамуы және атқаратын қызметі мен нәтижесі 3
2. ЖШС туралы жалпы мағлұмат 6
2.1. Жалпы ережелер 6
2.2. Жауапкершілігі 12
2.3. Қаржылық-шаруашылық қызмет 12
2.4. Қайта құру және тарату талаптары 13
3. СМЖ енгізілген бағдарламасы 15
3.1. Сапа көрсеткіштері 17
4. Компьютердің жұмсақ бөлшек жүйесі 19
4.1. Компьютерлердің даму беталысы және ерекшеліктері 20
4.2. Интернеттің негізгі ұғымдары 22
4.3. Байланыс құралдары және атқаратын негізгі қызметтері 24
4.4. Қызметкерлерге (қызмет көрсетуші персоналдарға) қойылатын талаптар
27
5. Қызметті сертификаттау 29
6. Мемлекеттік қадағалау 31
6.1. Техникалық ресімдеу 33
7. Бизнес жоспар 38
7.1. Бизнес жоспардың мақсаты 38
7.2. Жобаның сипаттамасы 39
7.3. Қаржыландыру 40
7.4. Қызметтер 40
7.5. Даму жоспары 41
7.6. Жалпы шығындар 41
7.1.1. Қосымша құрал-жабдықтың жалпы шығыны 44
7.7. Жылдық пайдалану шығындарын анықтау 44
7.8. Кірістер 47
7.9. Алынған нәтижелерді сараптау, қорытынды 48
8. Еңбек қорғау 49
8.1 Өндірістік санитария 49
8.2 Микроклимат 49
8.3 Бөлмелердегі және жұмыс орындары үшін жарықтандыру талаптары 49
8.4. Электромагниттік өрістер 52
8.5 Өрт қауіпсіздігіне нормалар 53
8.6. Электр қауіпсіздік техникасы 53
8.7 Шу және діріл үшін талаптар 54
8.8 Халықаралық байланыс орталығы 55
Қолданылған әдебиеттер 64
Кіріспе
Қазіргі таңда түрлі ақпараттық технологиялардың адам өміріне еніп, оны
(адам өмірін) түп-төркінімен өзгертіп жатқаны бәрімізге аян. Компьютерлік
технологиялардың қоғамның күнделікті өмірінде алатын орны күннен күнге арта
түсуде. Тіпті бұл саланың жетістіктерін адам дер кезінде игере алмай
жатқаны да бар.
Республикалық ақпараттық есептеу орталығы жауапкершілігі шектеулі
серіктестігі (РАЕО ЖШС) 1999 жылдан бастап мемлекеттік тілдің ақпараттық
технологиялар саласында қолданылу мәселесімен шұғылданып келеді. Яғни есеп-
қисапты автоматтандыратын компьютерлік бағдарламаларды екі тілде (қазақ
және орыс тілдерінде) жасап, қолдануға берудеміз.
1. СМЖ дамуы және атқаратын қызметі мен нәтижесі
ИСО 9000: 2000 халықаралық стандартында көрсетілген терминологияға
сәйкес, сапа - бұл өзіндік мінездемелердің жиынтығы, талаптарды орындайтын
дәреже. Сапа тапсырыс берушінің қанағаттануынан басталады, жұмыстың
сенімділігінен, жасалуынан, қызмет етудің жылдамдығынан және қызмет ету
жүйесінің әрекеттілігінен, кепілімен қоса қарағанда Сапа терминінің былайша
философиялық тұрғыдан қарағанда, басқа да анықтамасын естіп жүруге болады:
1. Сапа - бұл тапсырушының өніммен немесе қызмет көрсетуден алатын
қанағаттануы
2. Сапа - бұл қызмет алу үшін тапсырушының қайта айналып келуі;
3. Сапа - бұл қызмет көрсету барысында қуатты және материалдарды үнемді
пайдаланып, олар денсаулық, бақыт, қуаныш әкелуі тиіс және қоршаған
ортаға зиянсыз болғаны абзал;
4. Сапа - бұл дамуға бағытталған процесс.
Сарапшылардың бағалауы бойынша, 30 пайыз - жалпы қызмет көрсету
сапасын құрайды, 18 пайыз-бағасын, 20 пайыз-мерзімін, 18 пайыз-фирманың
әйгілілігін, 14 пайыз-қызмет түрінің сапасын құрайды.
Дамушы нарықтық қатынаста қызметтің сапасы оның бәсекелестігімен
анықталады.
Қызмет сапасының төмендеуі клиенттерден айрылуға да әкеп соқтырады.
Сапасыз қызмет көрсету, қолданылатын жабдықтарды жөндеуден өткізу;
Нарық майданында сапа-қызмет көрсету бәсекелестігінің маңызды құралы
болып келеді.
Бәсекелестік-бұл тұтынушының қызметті сол мезгілде сапа жағынан және
баға жағынан сол нарық сегментінде басқалардың қызметінен жоғары бағалауы.
Белгілі бір деңгейде байытылған нарықта бәсекелес қызмет негізгі талаптарға
жауап беруі тиіс: тұтынушыға керек болу және оның бағасы және сапасы оны
қанағаттандыру керек. Бәсекелестікті өлшеу үшін, көрсетілген қызметті басқа
ұқсас қызметтермен салыстыру керек. Сапа туралы ұғым әрдайым өзгеріп
отырады. Сапа бірнеше жыл бұрын тұтынушыны қанағаттандырса, қазіргі кезде
ол талаптарға сай келмей қалады. Қоғамның әр даму сатысында талаптар да
соған орай дами береді. Бұрын сапа қателіктердің болмауында ғана еді,
қазірде сапа туралы кеңірек ойласақ, оның пайдалануында болып отыр. Мысалы,
жапон концепциясы сапаның 4 деңгейін қарастырып отыр.
1-ші деңгей - стандартқа сәйкес келу. Өнім немесе қызмет сапасы
стандарт талаптарына сай және сай емес болып бағаланады. Талаптарды
анықтап алған жөн, өнімнің сапасын бағалау процедурасын және стандарттарды
бекіткен жөн.
2-деңгей - пайдалану сәйкестігі. Өнім тек қана стандартқа сай болып
қана қоймай, пайдалану талаптарын қанағаттандыру керек. Сонда ғана ол
нарықта үлкен сұранысқа ие болады.
3-ші деңгей - нарықтың фактілік талаптарына сай келуі. Бұл төмен
бағадағы жоғары деңгейдегі сапа. Мұндай жетістіктің жалғыз жолы қателіксіз
өндіріс. Өндіріс сапасы инспекцияның бақылауы арқылы жасалмайды, ол өндіріс
процесіне қатысатын жұмысшылардың сапаны үнемі жоғарылатып отыру ынтасынан
туындайды.
4-деңгей - жасырын қажеттіліктерді қанағаттандыру сәйкестігі.
Мысалы, тұтынушы өзіне не керегін білмеуі мүмкін. Бұл жағдайда, егер оған
ерекше, тұтқиыл жерде бір затты көрсетсе, сонда ол сол зат оған керек
екенін ұғынады, ұнайтынын түсінеді.
ИСО 9000:2000 Халықаралық стандартына сай сапа менеджменті-бұл
бағытталған істің басқару және мекемелерді басқару ісіне қатысуы.
Осылайша, сапа жүйесі мекемелердің менеджментін сапаға қатысты
талаптарды орындауға бағытталған.
Сапа жүйесі-тұтынушыға керек тұрақты жоғарғы сапалы қызметті, оның
келісімшартқа және стандарт талаптарына сай болуындағы басқару және
техникалық шаралардың жиынтығы.
ИСО 9000 Халықаралық стандарт негізінде құрылған сапа жүйесінің
маңызды мақсаттық ұстанымы - бұл тапсырушы талап еткен сапалы қызметпен
қамтамасыз ету, және оған мекеменің оны істей алатынына қабілетті
екендігіне көзін жеткізу. ИСО 9000 Х.С сай мекеменің сапа жүйесі бар
екендігін сапа жүйесінің сертификаты дәлелдейді. ИСО 9000 сериясы ХС-сапа
жүйесі қандай болуы керек екендігі туралы методикалық нұсқау сияқты, ал
оның қалай іске асатынын мекеменің басшысы шешеді. Сапа жүйесі тек өнімнің
сапасын арттырып қоймай, барлық өндірістің өнімділігін арттыруы қажет.
Сапа жүйесі мекеменің негізгі бағыттағы мақсаттар және есептерінің
жүзеге асыру құралы болып есептеледі. Сапа аясында саясат құру сапа ісінде
ең алғашқы қадамдар болып келеді.
Сапа жүйесінің жұмыс істеуі фирманың барлық қызметкерлерінің сапа
ісіне қатысты екендігін білдіреді. Сапа жүйесін іске асыру өндіріліп жатқан
өнімнің сапасына әсерін тигізетін техникалық басқару және адамдық
факторлармен қамтамасыз етіледі.
Өнімнің сапасын басқаруына бағытталған жұмыстарды мекеменің арнайы
бөлімінің бірі жүзеге асырады.
ИСО 9000:2000 ХС сәйкес СМЖ. Негізгі заңдылықтары.Сөздік сапа
менеджмент жүйесінің келесі принциптері бойынша тұрғызылуы тиіс.
1-ші принцип-тұтынушыға бағытталу керек.
Кез-келген мекеменің өркендеуі қызметтің көрсетілу көлеміне байланысты
болады, олар өз тарапынан осы қызметтеріне сәйкес қажеттілік және
тұтынушының көңілінен шығуына байланысты. Тұтынушының көңілінен шығу тек
өнімнің сапасынан емес, баға жағынан да жеткізіп беру жағдайы мен режимімен
және сатылғаннан кейінгі қызметпен байланысты болады. Сондықтан стандарт
тұтынушының сан қилы қажеттіліктер бағыты үшін, қызмет көрсеткенде дұрыс
шешім қабылдау маңызды болып келеді.
Мекеменің бүткіл қызметкерлері тұтынушының мұқтаждығын және болжауын
түсінуі және білуі тиіс.
Тұтынушының қанағаттануын әрдайым өлшеп және бағалап отыру керек, ал
сапа жүйесі болса, осындай жағдайларды түзеп отыратын механизмді тұрғызу
керек.
Қазірде кәсіпкерліктің негізгі бағыты маркетингтік зерттеулер жүргізу
және нарықты талдау болып отыр. Өндірісті бастағанда, біздің қызметімізді
қашан және қандай бағада сатып алатындарын дәлірек білуіміз керек. Әйтпесе
тәуекел шығынға әкеліп соқтыруы мүмкін. Қазіргі таңда мекеменің негізі
болып тұрақты клиенттер болып табылады, олар тек біздің қызметімізді
пайдаланады.
2. ЖШС туралы жалпы мағлұмат
Ғарыш-82 ЖШС қызметі-халықаралық телефон байланыс жүйесімен әрі
халықаралық интернет торына шығу. Мұндағы телефон байланыс жүйесі
дүниежүзіндегі мемлекеттермен еркін арзан бағада байланыса алады.
Біздің ҚР Қазақтелеком байланысымен салыстырғанда әлдеқайда арзан
және еркін, анық сөйлесе алады. Олай болуының себебі - бұл телефон байланыс
жүйесі спутник қызметі арқылы тарайды, ал Қазақтелеком жүйесі болса
телефон желісі арқылы байланысады, сондықтан да бұл байланыс жүйесінің
бағасы қымбат болады, әрі сапасы төмен болады, өйткені желіде жаңғырық
пайда болып, сөйлесуге кедергі жасайды.
Мысалы, Қытай Халық Республикасымен байланысы Қазақтелекомның
қызметінен бұл ЖШС қызметі 10 есе арзан.
Бұл ЖШС қызмет көрсетуі ҚР кодексіне сәйкес қызмет етеді.
2.1. Жалпы ережелер
1. Осы Жарғы бұдан әрі Серіктестік деп аталатын, Қазақстан
Республикасының Азаматтық кодексіне, Қазақстан Республикасының
Жауапкершілігі шектеулі және қоса жауапкершілігі бар серіктестер туралы
заңына, Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы
заңына сәйкес әрекет ететін Ғарыш жауапкершілігі шектеулі серіктестік
қызметінің негізі болып табылады.
2. Серіктестік шағын кәсіпкерлік субьектісі болып табылады.
Серіктестік жұмыскерлері орташа жылдық саны 50 адамнан аспайды. Осы
шарттардан асып кеткен жағдайда Серіктестік Қазақстан Республикасының
қолданыстағы заңдарында шағын кәсіпкерлері субьектілері үшін көзделген
жеңілдіктерден айырылады.
Қазақ тіліндегі атауы: Ғарыш-82 жауапкершілігі шектеулі
серіктестігі.
Орыс тіліндегі атауы: Товарищество с ограниченной ответственностью
Ғарыш-82
3. Серіктестіктің құрылтайшысы:
Тоқтаған Дәулет, жеке бас куәлігі №016187762. ҚР ІІМ 1009.2004 ж
берілген; мекен-жайы: Алматы қ. Қ.Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық
Университеті жатақханасының 53-бөлмесі.
4.Серіктестік белгісіз мерзімге құрылады. Серіктестік мемлекеттік
тіркеуден өткен күннен бастап құрылды деп есептеледі және заңды тұлға
мәртебесіне ие болады. Серіктестік дөңгелек мөрі және басқа да штамптары,
дербес балансы, банкте шоты болады, өз қызметінің нәтижелері үшін дербес
жауап бере отырып, шаруашылық есеп қағидаларымен әрекет етеді.
5. Серіктестіктің орналасқан жері: Қазақстан Республикасы. 480016.
Алматы қ Райымбек даңғылы. 174.
6. Серіктестік қызметінің мақсаты: пайда табу болып табылады.
7. Серіктестік Қазақстан Республикасының заңарымен тыйым салынбаған
кез-келген қызмет түрін жүзеге асырады. Серіктестік Қазақстан
Республикасының 1997 жылғы маусымдағы №131-1 Шағын кәсіпкерлікті
мемлекеттік қолдау туралы заңының бабының 7-тармағында көзделген қызметті
жүзеге асыруға құқы жоқ. Негізгі қызмет түрлері: атап айтқанда
-Компьютерлік қызметтер
-Интернет-кафе
-Химиялық тазалау қызметі
-Фотобейне қызметтер және фотобейне өнімдерін сату
-Шаштараз қызметі
Тізбесі заңды актілермен белгіленген жекелеген қызмет түрлерімен
Серіктестік лицензия негізінде ғана айналыса алады.
Жарғылық капиталы, мүлкі
1.Жарғылық капиталы 97100 (тоқсан жеті мың бір жүз) теңгені құрайды.
Құрылтайшы Серіктестік мемлекеттік тіркелген кезге дейін Жарғылық капиталды
100 пайыз енгізу мен Жарғылық капиталды уақтылы енгізбеген жағдайда
Құрылтайшы Серіктестік шығындарын өтеуге, сондай-ақ қолданыстағы заңдарда
белгіленген көлемде Серіктестік тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.
2. Жарғылық капиталды көбейту және азайту Қазақстан Республикасының
қолданыстағы заңдарында көзделген тәртіпке сәйкес жүргізіледі.
3. Серіктестіктің мүлкі Құрылтайшының салымдары Серіктестіктің
түсірістері, сондай-ақ заңдармен тыйым салынбаған басқа да көздер есебінен
құрылады, есеп-шот балансында есепке алынады. Серіктестік өзіне тиесілі
ғимараттарды, құрылыстарды және жабдықтарды, шикізатты, мукаммалды және
өзге де материалдық құндылықтарды басқа кәсіпорындарға, ұйымдарға және
мекемелерге сатуға, беруге, алмастыруға жалға беруге уақытша пайдалану үшін
ақысыз немесе қарызға беруге, сондай-ақ заңды басқаша көзделмесе оларды
балансынан есептен шығаруға құқылы.
Басқару
1.Серіктестіктің органдары мыналар болып табылады:
-Серіктестіктің жоғары органы - Құрылтайшы
-Серіктестіктің атқарушы органы - Директор
2.Құрылтайшының айрықша құзіретіне мыналар жатады:
-Серіктестіктің Жарғылық капиталының мөлшерін,орналасқан жерін,
фирмалық атауын өзгертуді немесе жаңа редакциядағы жарғысын бекітуді қоса
алғанда осы Жарғыны өзгерту;
-Серіктестіктің атқарушы органы құру және тағайындау, оның өкілеттігін
мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ Серіктестікті сенім көрсету арқылы
басқаруға беру туралы шешім қабылдау және мұндай берудің шарттарын анықтау;
-Серіктестіктің ревизиялық комиссиясын (ревизорды) тағайындау және
оның өкілеттілігін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ Серіктестіктің
ревизиялық комиссиясының (ревизордың) есептері мен қорытындыларын бекіту:
-жылдық-қаржылық есепті және таза пайданы бөлу рәсімін бекіту;
-Ішкі ережелерді, оларды қабылдау рәсімдерін, Серіктестіктің ішкі
қызметін реттейтін басқа да құжаттарды бекіту;
-Серіктестіктің басқа да шаруашылық серіктестіктерге, сондай-ақ
коммерциялық емес ұйымдарға қатысуы туралы шешім:
-Серіктестікті қайта құру немесе тарату;
-Тарату комиссиясын тағайындау және тарату балансын бекіту;
-Серіктестіктің барлық мүлкін кепілдікке қою туралы шешім;
-Серіктестік мүлкіне қосымша жарналар енгізу туралы шешім қабылдау.
Барлық мәселелер бойынша шешімді құрылтайшы жеке өзі қабылдайды және
жазбаша рәсімдейді.
3.Серіктестікті құрылтайшы тағайындаған Директор басқарады немесе
Директордың міндетін құрылтайшының өзі атқарады.
4.Серіктестік Директорының құзіретіне Құрылтайшының айрықша құзіретіне
жатпайтын серіктестік қызметін қамтамасыз ету жөніндегі мәселелердің бәрі
жатады.
5.Директор:
-Серіктестік атынан сенімхатсыз әрекет етеді:
-Серіктестік атынан әрекет етуге сенімхат береді,соның ішінде
сенімхатты басқаға біреуге беру құқымен береді:
-Серіктестік жұмыскерлеріне қатысты оларды лауазымға тағайындау туралы
оларды ауыстыру және жұмыстан шығару туралы бұйрықтар береді. Еңбекақы
төлеу жүйесін анықтайды,лауазымдық жалақылар мен жеке үстем ақылардың
мөлшерін белгілейді. Сыйақы беру мәселелерін шешеді, көтермелеу шараларын
қабылдайды және тәртіптік жазалау қолданады:
Заң актілерінде белгіленген тәртіппен Серіктестіктің мүлкіне және
ақшасына иелік етеді, банкте есептік және басқа да шоттар ашады, қаржылық
есеп беруді ұйымдастырады:
Серіктестіктің филиалдарын құру және өкілдіктерін ашу туралы шешім
қабылдайды.
6.Директор қызметінің және оның шешімдерін қабылдау тәртібі осы.
Жарғымен, ережемен және Құрылтайшы бекіткен өзге де құжаттармен анықталады.
7.Құрылтайшының талап етуі бойынша Директор Серіктестікке келтірген
зиянының орнын толтыру жөнінде жауапқа тартылуы мүмкін. Бұл жерде ол өзінің
серіктестікті тиісінше басқармауы салдарынан туындаған зияндарды қоса жауап
береді.
8.Директор өзінің Серіктестікті тиісінше басқармауынан туындаған
Серіктестіктің дәрменсіздігі (банкроттығы) салдарынан үшінші тұлғалардың
шеккен зияндары үшін осы тұлғалар алдында Серіктестікпен бірге субсидиярлық
жауапқа тартылуы мүмкін.
9. Директорға:
-Құрылтайшының келісімінсіз Серіктестікпен мүліктік пайда алуға
бағытталған мәмілелер жасасуға (сыйға беру, ақысыз пайдалану, сату-сатып
алу және т.б.шарттарды қоса);
-Серіктестіктің үшінші тұлғаларымен жасасқан мәмілері үшін
Серіктестіктің өзінен үшінші тұлғалардың Серіктестікпен қарым-қатынасында
олардың атынан немесе мүддесін көздей әрекет етуге:
-Серіктестік қызметімен бәсекелес кәсіпкерлік қызметі жүзеге асыруға
тыйым салынады.
10. Серіктестіктің қаржылық-шаруашылық қызметін қадағалауды Құрылтайшы
тағайындаған және тек соған ғана есеп беретін Ревизиалық комиссия
(ревизор), сондай-ақ өз құзыреті щеңберінде тиісті органдар жүзеге асырады.
Құқықтары
1.Серіктестік жұмыстары мен қызметтерінің құнын өзі немесе шарт
негізінде анықтайды.
2.Серіктестіктің басқа кәсіпорындармен, ұйымдармен және азаматтармен
қарым-қатынасы шарт негізінде құрылады. Серітестік шартың мәнін таңдауда,
міндеттемерерді, қолданыстағы заңдарға қайшы келмейтін шаруашылық қарым-
қатынастардың кез келген басқа да шарттарын анықтауда ерікті.
3. Серіктестік Құрылтайшыны хабардар ете отырып, жұмыскерлерінің
еңбекақысын төлеу нысанын, жүйесін және мөлшерін, басқа табыс түрлерін
қолданыстағы заңдар негізінде анықтайды.
4. Серіктестік кадрлар жинақтауды, даярлауды және қайта даярлауды өзі
жүргізеді.
5. Серіктестік өндірістік және әлеуметтік даму қорының қаражатына өз
қалауынша иелік етеді.
6. Серіктестік басшылығы қолданыстағы заңдарға сәйкес еңбек шарттарын
(келісімшарттарын) жасауға, азаматтарды қабылдауға және босатуға құқылы.
7. Еңбек шарты (келісімшарты) немесе еңбек қатынастарын реттейтін
басқа нысандар негізінде өз еңбегімен Серіктестік қызметіне қатысушы
тұлғалар еңбек ұжымының мүшелері болып табылады. Серіктестік жұмыскерлері
заңдарда белгіленген тәртіппен әлеуметтік сақтандырылуға, әлеуметтік
қамсыздандырылуға жатады.
8. Жұмыс режимі Серіктестік Директорының бұйрығымен белгіленеді.
9. Серіктестік Қазақстан Республикасы аумағында және шетелде
филиалдарын, өкілдіктерін құруға, басқа заңды тұлғалармен бірлестіктерге
(одақтарға) кіруге, сондай-ақ өзге заңды тұлғалардың құрылтайшысы болуға
құқылы.
10. Серіктестік өнімі мен қызметіне шынайы сұранысты ескере отырып,
даму болашағын өзі анықтайды.
11. Серіктестіктің:
- сыртқы экономикалық қызметті дербес жүргізуге:
- өзінің өндірістік ғимараттарының, тұрғын үй және әлеуметтік-мәдени
тұрмыс обьектілерінің құрылысын жүргізуге жаңа прогрессивті технологияларды
әзірлеуге қатысуға;
- белгіленген тәртіппен жаңа құрылымдық бірліктерді ұйымдастыруға
құқығы бар.
12. Серіктестіктің акцияларды сатып алу және иелігінен шығару құқығы
бар. Серіктестіктің өзіне заңдармен берілген басқа да құқықтары бар.
2.2. Жауапкершілігі
1. Құрылтайшы Серіктестіктің міндеттемелері бойынша жауап бермейді
және өзі енгізген салымдарының құны шеңберінде Серіктестіктің қызметіне
байланысты зиян шегуге тәуекелге барады.
2. Серіктестік өз міндеттемелері бойынша барлық өзіне тиесілі
мүлкімен жауап береді. Серіктестік Құрылтайшының міндеттемелері бойынша
жауап бермейді.
2.3. Қаржылық-шаруашылық қызмет
1. Серіктестік қызметінің негізгі қорытынды көрсеткіші пайда болып
табылады.
2. Серіктестіктің жылдық қызметінің нәтижелері бойынша түскен пайда
Құрылтайшының иелігінде қалады.
3. Серіктестіктің мүмкін боларлық шығындары резервтік капитал есебінен
жабылады. Шығынды жабуға резервтік капитал жетімсіз болған жағдайда оны
жабу көздері туралы шешімді Құрылтайшы қабылдайды.
4. Ресурстарды ұйымдардан, көтерме және бөлшек саудадан, делдалдық
ұйымдардан және жеке тұлғалардан сатып алу жүзеге асырылады.
5. Серіктестіктің қызметі өз қаражаты және несиелік қаражаттар, банк
несиелері, халықаралық қаржылық институттардың гранттары мен займдары және
шетелдік инвестиция есебінен қаржыландырылады.
6. Серіктестік Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарымен
белгіленген тәртіппен банк несиесін пайдаланады.
7. Серіктестік Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қаржылық
есеп жүргізеді.
2.4. Қайта құру және тарату талаптары
1. Серіктестікті қайта құру (бірігу, қосылу, ажырау, бөліну, өзгеру)
Құрылтайшының шешімімен, ал заң актілерімен белгіленген жағдайларда
мемлекеттік органдардың шешімімен немесе сот шешімімен жүзеге асырылады.
2. Серіктестікті қайта құрғанда құрылтай құжаттарына және заңды
тұлғалардың мемлекеттік тізіліміне қажетті өзгерістер енгізіледі. Қайта
құрғанда Серіктестікке тиесілі құқықтар мен міндеттер оның құқығын
иеленушіге ауысады.
3. Серіктестікті қайта құру және тарату Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
4. Серіктестік Құрылтайшының шешімі бойынша таратылуы мүмкін. Сот
шешімімен Серіктестік мынадай жағдайларда таратылады:
- банкроттық;
Серіктестікті құрған кезде жоюға болмайтындай сипатта заңдардың
бұзылуына жол берілуіне байланысты оның тіркелуі заңсыз деп танылған тиісті
рұқсаты (лицензиясы) жоқ қызметті не заң актілерімен тыйым салынған
қызметті не заңдарды бірнеше немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған
қолданыстағы заң актілерінде көзделген басқа да жағдайларда
Сондай-ақ Серіктестік қызметін тоқтатуға мынадай жағдайлар негіздеме
болуы мүмкін:
егер Серіктестік Құрылтайшыларының саны жүзден асып кетсе;
егер Жарғылық капиталды азайту нәтижесінде оның мөлшері заңдарда
белгіленген ең төменгі мөлшерден аз болса;
егер Құрылтайшы заңдарда белгіленген мерзімде Серіктестіктің Жарғылық
капиталын түземесе.
5. Серіктестік Құрылтайшыларының саны жүзден асып кеткен жағдайда ол
бір жылдың ішінде бөлінуі не бөлініп шығуы, не басқадай шаруашылық
серіктестігіне, өндіріс кооперативіне немесе акционерлік қоғамға қайта
құрылуы тиіс, бұл мерзім аяқталғанда, егер құрылтайшыларының саны жүзге
дейін азаймаса - Серіктестікті мемлекеттік тіркеуді іске асыратын органның
немесе басқа мүдделі тұлғаның өтініші бойынша сот тәртібімен таратылады.
6. Жарғылық капиталдың азаюы нәтижесінде оның мөлшері заңдарда
белгіленген ең төмен мөлшерден аз болған, сондай-ақ Құрылтайшы заңдарда
белгіленген мерзімде Серіктестіктің Жарғылық капиталын түзбеген жағдайда
құрылтайшы бір жылдың ішінде жарғылық капиталға тиісті қосымша салымдар
енгізуі тиіс. Басқаша жағдайда Серіктестік мүдделі тұлғалардың өтініші
бойынша сот шешімімен таратылуға жатады.
7. Серіктестікті таратуды Серіктестікті тарату туралы шешім қабылдаған
орган тағайындайтын тарату комиссиясы жүргізеді.
8. Тарату комиссиясы не Серіктестікті таратуды жүргізетін басқа да
орган Әділет министрлігінің орталық баспа органында тарату туралы,несие
берушілердің талап қою тәртібі мен мерзімі туралы хабарлама жариялайды.
Тарату комиссиясы таратылатын серіктестіктің қолда бар мүлкін бағалайды
және несие берушілермен есептеседі, тарату балансын құрады және оны меншік
иесіне немесе тарату комиссиясын тағайындаған басқа органға ұсынады.
9. Серіктестіктің ақшалары, мүліктің сатылуынан түскенді қоса алғанда,
таратылған кезде бюджетпен және Серіктестіктің міндеттемелері бойынша
есептескеннен кейін Құрылтайшының меншігі болып табылады.
10. Тарату заңды тұлғалардың мемлекеттік тізілімінен шығарылып
тасталғаннан кейін аяқталған болып есептеледі.
11. Жарғыда айтылмаған барлық жағдайларда Құрылтайшы Қазақстан
Республикасының қолданыстағы заңдарын басшылыққа алады.
Құрылтайшы
Д.Тоқтаған
3. СМЖ енгізілген бағдарламасы
Сапа көрсеткіштері
Осы стандарт ҚР СТ ИСО 9001 келтірілген талаптар шегіне шығатын
ұсыныстардан тұрады, және сапа менеджменті жүйесінің нәтижелілігін және
тиімділігін қарастыруды қосады, сондай-ақ ұйымның барлық әрекетін жақсарту
жөнінен әлуетті қосады. ҚР СТ ИСО 9001 салыстырғанда тұтынушылар
қанағаттануына және өнім сапасына бағытталған мақсаттар кеңейтілген:
оларға барлық қызығушы тараптардың қанағатгануы және ұйымның жалпы әрекеті
енгізілген.
Осы стандарт ұйымның процестеріне қолданылады, және сондай-ақ, оған
негізделетін сапа менеджментінің принциптері ұйымның барлық бөліктеріне
таратылына алады. Берілген стандартта, қөңіл, тұтынушылар мен басқа да
қызығушы тараптардың өлшенетін қанағаттану деңгейін үнемі жақсартуға жетуге
бағытталған.
Осы стандарт әдістемелік нұсқаулық пен ұсыныстарға ие. Ол
сертификаттау үшін немесе келісімшарттар мен регламенттерде пайдалану үшін,
ҚР СТ ИСО 9001 енгізу жөнінен жетекшілік ретінде пайдалануға арналмаған.
Құрал-жабдықтардың сапасы-техникалық күйі.
1. еңбек сапасы - қателіктердің пайда болу салдары.
2. өнімнің сапасы - қателіктердің болуы.
3. жобаның сапасы - өнімді таратқаннан кейін енген өзгертулердің саны.
4. технологияның сапасы - бұзушылықтардың саны.
Қызмет көрсетуші белгілі бір қызмет көрсеткеннен кейін тұтынушының
қызметті пайдалану уақытының ішінде сапасына аса маңыздылықпен қарағаны
жөн. Одан басқа, ол сатылғаннан кейінгі қызметпен қамтамасыз етуі керек.
Бұл әсіресе күрделі программалары бар өнім пайдаланғанда көрінетін
тауарларға байланысты екенін білу керек.
Өнімнің сапасы оның барлық өмір сүру кезеңдерінде қалыптасуы керек-
тұтынушының анықтауынан қанағат бағасына дейін (ізденіс және жобалау, жасау
және өндіріс, сақтау және тасымалдау, пайдалану және іске асыру).
Осылай зерттеу барысында техникалық және экономикалық принциптер
құрылады, өнімнің тәжірибелі үлгілері және жобалары жасалады.
Маркетингтік қызмет тұтынушымен кері байланыспен қайтамасыз етеді,
бұл сапа басқару аумағында дер кезінде шешім қабылдауға көмектеседі.
Бүгінгі таңда, нарықтық экономика жағдайында, сапа тұтынушының
тұрғысынан қарастырылады. Өнім нарықта болуы үшін келесі талаптарға жауап
беруі керек:
1. тұтынушылардың талаптарын қанағаттандыру;
2. пайдалану және мақсатына қарай, нақты мұқтаждықтарына жауап беру;
3. стандарттарға және техникалық жағдайларға сай болу:
4. тұтынушыға бәсекелестік бағасымен берілу:
5. өндірушіге кіріс әкелу.
Сапа басқаруда жаңаша теориясы және тәжірибеде келесі 5 кезеңдер
байқалады:
1) не жасау керек? Шешімін қабылдау және техникалық және нормативтік
базаны дайындау.
2) өндірістің дайындығын тексеру және ұйым жауапкершілігін нақтылау.
3) өнім шығару процесін бастау.
4) қателіктерді жою және кері байланыс үшін ақпаратпен қамту,
болашақта қателіктер болмау үшін өзгертулерді бақылауға алу.
5) Сапа бойынша ұзақ мерзімді жоспарлар құру.
Атап айтылған кезеңдердің бәрі кәсіпорынның басқару органдары және
бөлімдері өзара байланыссыз әрекет ете алмайды. Мұндай байланыс сапа
басқару жүйесін құрайды.
ИСО 9000: 2000 стандарты бойынша сапа бөлігін сапа үшін орындалатын
талаптар екенін көрсетеді.
Сапа жүйесін басқару құрылымында фирманың кәсібін жалпы басқару болып
келеді. (сурет)
Өнімнің сапа жүйесін қамтамасыз ету өнімнің барлық өмір сүру
кезеңдерінде кезігетін шаралардан қалыптасады және өнімнің сапасы берілген
талаптарға сай болу үшін жоспарлық және жүйелік шараларды қамтиды. Өнімнің
өмір сүру кезеңі - модификациясы мен және пайдалануымен бірге тауардың
тұтынушылық бағасын жаратумен байланысты кезеңдер және операциялар.
Өнімнің өмір сүру кезеңі (сапаның тұйық шеңбері немесе тұйық спираль)
осындай кезеңдерден басталады:
1) маркетинг нарықты тану және ізденіс.
2) өнімнің техникалық талаптарын жобалау және жасау.
3) материалдық-техникалық қамтамасыз етілу.
4) технологиялық процесстерді дайындау және жасау.
5) өнімнің өндірілуі.
6) бақылау және сынау.
7) бумасы және сақтау.
8) тарату және өткізу.
9) құрастыру және пайдалану.
10) қызмет етуде техникалық көмек.
11) пайдаланылғаннан кейінгі іске асыру.
Жоғарғы басшылық сапа саласындағы саясатты ұйымның әрекетін жақсарту
мақсатында оның басқару құралы ретінде қолдануы керек.
Сапа саласындағы ұйым саясаты ұйымның жалпы саясаты мен стратегиясының
жалпы бөлігімен тең және сәйкестендірілген болуы керек.
Сапа саласындағы саясатты әзірлегенде жоғарғы басшьшық:
- ұйымның әрі қарайғы жемісті әрекеті үшін қажетті алдағы
жақсартулардың деңгейі мен түрін;
- тұтынушылардың күтілетін немесе қажет етілетін қанағаттандырылу
деңгейін;
- ұйым қызметкерлерінің дамуын;
- басқа қызығушы тараптардың қажеттіктері мен күтулерін;
- ҚР СТ ИСО 9001 талаптарының шегінен шығуға қажетті ресурстарды;
- жеткізушілер мен серіктестердің әлуетті салымын есепке алуы керек.
Сапа саласындағы саясат жақсарту үшін пайдалана алады, егер ол:
- ұйымның болашағы жөнінен жоғарғы басшылықтың болжаулары мен
стратегиясымен сәйкестендірілсе;
- барлық ұйым бойынша сапа саласының мақсаттарын түсінуге және еруге
мүмкіндік берсе;
- жоғарғы басшылықтың сапаға және мақсаттарға жету үшін баламалық
ресурстармен қамтамасыз ету міндеттемесін жақтайтынын бекітсе;
- жоғарғы басшылықтың нақты белсенділігінде ұйым бойынша сапаны
жақтайтынын түсіндіруге көмектессе;
- тұтынушылар мен басқа да қызығушы тааптардың қажеттіктері мен
күтулерін қанағаттандырумен байланысты ұдайы жақсартуды қосса;
- тиімді жинақталған және барлық қызметкерлерге қаперлеріне
жеткізілсе.
Бизнеске қатысты саясаттың барлық түрлері сияқты, сапа саласындағы
саясатты дүркін-дүркін талдап тұру керек.
Жоғарғы басшьшық сапа саласындағы саясаттың
- ұйым мақсаттарына сәйкес болуын;
- сапа менеджменті жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін
үнемі жақсартуға міндеттердің болуын;
- сапа саласында мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды;
- ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және оған түсінікті болуын;
- үнемі қажеттілігіне ұдайы талдануын қамтамасыз етуі қажет.
3.1. Сапа көрсеткіштері
Баспалдақ негізінде тұрған – қызмет сапасы оның ішінде мекеменің
барлық кәсібі негізделген. Жұмыстың сапасы шығарылатын шешім негізінен,
жоспарлау жүйесінен, қызмет етуден, сапа басқарудан және қателіктерді дер
кезінде жоюдан тұрады. Қызмет көрсету сапасы – жасалған жұмыстың маңызды
көрсеткіші болып табылады.
Жұмыс сапасы фирманың іс-әрекетімен тығыз байланысты. Бұл басқарушының
және жетекшінің сапасы (жоспар, талдау, басқару). Жоспарлау сапасынан
қарағанда (стратегия құру, саясат қалыптастыру, мақсат, жоспар жүйесі және
т.б). сапа аумағында жетістіктерге жету мақсаты болып келеді.
Баспалдақтың ең жоғары сатысында ТАМ (Total QuaLitu Manadement) –
тоталдық (жалпы, ауқымды) сапа менеджменті, ол тек сапа басқаруды қамти
қоймай, жалпы сапаны қамтамасыз етеді, бұл өндірістің жоғарғы ұйымшылдық-
техникалық деңгейін қажетті жұмыс жасау жағдайымен басқарушылық шешімдердің
негізінде жоспарлау және басқару жүйесімен қамтамасыз етеді.
Қызмет көрсету компьютердің жабдықтарының негізгі көрсеткіштері
компьютер жүйесі-көп мөлшердегі информацияны тез қарқынды өңдейтін
электронды құрылым.
1. Компьютер жүйесінің құрылымы толық компьютер жүйелі үлкен жақтан
қатты бөлшек жүйесі мен жұмсақ бөлшек жүйесінен құралады. Тапсырылған
белгілі бір міндетті екеуі бірлікте жұмыс жүргізу арқылы орындайды, бір-
бірінен айрылмайды.
2. Компьютердің қатты бөлшек жүйесі (Hard Wara)-компьютердің нақтылы
физикалық жабдықтарының жалпы аталуы.
Қатты бөлшек жүйесі мен қызмет істеу қағидасында, бірінші ұрпақтан
төртінші ұрпаққа дейін компьютерде өзгеріс енгізілмегені олардың тұлғалық
құрылымы. Барлығы Неуман идеясы негізінде жасалған.
Математика ғылымы Неуман (Tohnwon Nevman) тұңғыш рет компьютер
құрлымының бес үлкен бөлшегін анық ортаға қойған.
Олар: тізгіндеуіш, есептеуіш, сақтауыш, кіргізу жабдығы, шығару
жабдығы қатары. Олардың құрылымдық схемасы:
СХЕМА
Есептеуіш пен тізгіндеуіш компьютердің ұйытқы бөлігі.
Төртінші ұрпақтан кейін екеуін бір пластинкаға орнатып орталық бір
жақтылы еткіш, қысқаша (Central Processing Unit) CPU Cипйю деп аталады.
Ол компьютердің қасиетін белгілейтін маңызды электр бөлшек.
1) Есептеуіш (ALU): түрлі-түсті артиметикалық логикалық есептеулерді
орындайтын құрылым.
2) Тізгіндеуіш (Control Unit): компьютер бұйрығына талдау жасайтын, әр
ионы орындайтын құрылым.
3) Сақтауыш (Memoru) компьютердегі информацияларды сақтайтын құрылым.
Сақтауыш-ішкі (негіз) сақтауыш және сыртқы сақтауыш деп екіге бөлінеді.
Ішкі сақтауыш:ROM (Read only Memory) Оқуға ғана болатын сақтауыш-
оқырмандық сақтауыш.
Сыртқы сақтауыш: жұмсақ табақ (Disskette), қатты табақ (Hard disk),
оптикалық табақ (CD-ROM)
Компьютердің бір жақтылы ететін информация мөлшері барған сайын
көбеюде, әдетте төмендегідей информация сақтау бірлігі қолданылады.
Байт (Byte), килобаит (КВ), мегабаит (МВ), гегабаит (GB), терабаит
(ТВ).
4)Кіргізу жабдықтары (Input device): компьютерге түрлі информациялар
кіргізуге пайдаланатын жабдықтар. Он санды мәліметтер, программа және әр
түрлі информацияларды машина ішкі бөлімінде жануға және қабылдауға болатын
номері. екілік жүйе номері қатерлілерге өзгертіп алмастырады әрі оларды
тәртібімен ішке сақтауышқа жеткізіп кіргізеді.
5) Шығару жабдықтары (Output device): компьютер өңдеген, есептеген
нәтижелерін адамдарға қажетті басқа формадағы белгіге айналдырып шығарып
беретін жабдық.
Мысалы: көрсеткі. баспа машинасы (Printer), сызу құрылысы қатерлілер.
Микро компьютердің қатты бөлшегінің негіздік құрылымы:
- Cанақтың гаммалану жолын көрсетеді.
- бұйрық жолын көрсетеді
- информацияны тізгіндеудің таралу жолын көрсетеді.
4. Компьютердің жұмсақ бөлшек жүйесі
Жұмсақ бөлшек (SoftWave) - белгілі қажетке сай жазылған бұйрықтардың
тәртібі, программа деп аталуы, қатты бөлшекпен салыстырғанда программаларды
көзбен көріп, қолмен ұстауға болмайтындықтан жұмсақ бөлшек дейміз. Ол
программа жасаушы адамдардың мәлім бір түрдегі компьютер тілінен пайдаланып
құрастыруға мәліметтер жинайды.
Жұмсақ бөлшектердің мазмұны мол, түрі көп, әдетте қолданылуына
қарай жұмсақ бөлшек екі түрге бөлінеді: жүйе жұмсақ бөлшек қолданылмалы
жұмсақ бөлшек.
Жүйе жұмсақ бөлшек (System SoftWave) - компьютер қатты бөлшегімен
тікелей байланысты, компьютердің қатты бөлшек қайнарын басқаруды нақтылы
орындайтын жұмсақ бөлшек. Ол ортақ пайдалану қасиетіне, жалпылық қасиеике
және негіздік қасиетке ие.
Жүйе жұмсақ бөлшегі басты меңгеру жүйесі, аудару программалары,
қателерін тізу программалары қатерлілерді қамтиды. Мысалы: MS-DOS, Windows
95982000 меңгеру жүйесі.
Қолданылмалы жұмсақ бөлшек - (Appjication Soft Wave) мәлім бір қажетке
сай арнаулы жасалған жұмсақ бөлшектер. Әдетте, жоғары тіл немесе мәлімет
қамбасы тілін қолданып жасалған, қатты бөлшек және жүйе жұмсақ
бөлшектерінен салыстырмалы дараланған, біршама күшті көшіріп алуға болатын
қасиетке ие. Мысалы: Word972000 әріп бір жақтылы ету жұмсақ бөлшегі.
Қатты бөлшек компьютер жүйесінің заттық негізі, жұмсақ бөлшек қатты
бөлшек негізінде сүйеніп құралады. Қатты бөлшек компьютердің денесі болса
ал жұмсақ бөлшек оның жан-жүйесі болады. Жұмсақ бөлшегі жоқ, құр машина
қызметтілікте алады, қатты бөлшек пен жұмсақ бөлшектің байланысы
оркестрлердің музыка аспаптарының нотасы тәрізді.
Меңгеру жүйесі - OS (Operating System) бөлшектер ішінде маңыздысы
меңгеру жүйесі, ол барлық жұмсақ бөлшектің өзегіқатты бөлшектің ең ішкі
қабатына орналасқан жүйе жұмсақ бөлшек. Меңгеру жүйесі-зор типтегі
программа жүйесі ішкі жақта, компьютердің ішкі бөліміндегі әр түрлі қатты-
жұмсақ бөлшек қайнарын басқаруды: сыртқы жақта, тұтынушылар үшін қолайлы
және ақаусыз, сенімді қызмет ортасын жаратып береді. Меңгеру жүйесі
тұтынушы мен компьютерді жалғастырушы, тұтынушы меңгеру жүйесі арқылы
компьютерді меңгереді.
Меңгеру жүйесінде ұқсас бір үздіксіз даму барысы бар. Қазір түрі көп,
ролі әртүрлі микрокомпьютерлерде кеңінен орнатылатын жүйелер Windows, DOS
қатарлылар бар. Бұл қазіргі көп қолданылатын Windows-98 меңгеру жүйесінің
қолданылу әдісі.
4.1. Компьютерлердің даму беталысы және ерекшеліктері
Компьютердің даму беталысы.
Кезекте компьютер ”алыптануға”, ”микролануға”, ”торапталуға” және
“зейіндесуге” қарай төрт үйекке бет алып дамуда.
Алыптанк-компьютердің ерекше зор ролін, ерекше үлкен сиымдылығын,
ерекше тез есептеу жылдамдығын көрсетеді. Оның бастысы дамуы жоғары, дәл,
озық ғылыми-техникалық істеріне қолданылады.
Мысалы: атом бомбы зерттеуге, ғарышқа ұшу машиналарын (ракета)
жобалануындағы қатарлы ірі орындарға қолданылады. Алып тұрпаты
компьютердің дамуы бір мемлекеттің компьютерін зерттеу өрісін көрсетеді
және ғылым техника күшін әйгіленді.
“Микролану” - компьютердің күннен–күнге қоғамның әр саласына
жалпыласып, тіпті, адамдардың күнделікті үйренушімен тұрмысында
қолданылуынан-ақ компьютердің микролана түскенін көріп алуға болады.
Микрокомпьютердің жалпыласуы бір мемлекеттің компьютер техникасын қолдану
өрісін әйгілейді.
“Тораптасу” - компьютер торы әр жердің көптеген компьютерлеріне
таралып, хабарласу сым жолы арқылы тұтастырылған мәліметті бір жақтылы ету
жүйесі.
Тұтынушы тордағы компьютер арқылы жұмсақ-қатты бөлшек қайнарын ортақ
пайдалануына болады. Қазір дүниежүзінде неше жүз миллион компьютер
тұтастырылып, көпсандағы мемлекет және районға таралған ірі типтегі тор
қалыптастырылды. Мысалы, кез-келген студент өзіне керекті материалды
интернет торға шығу арқылы тауып алуына болады.
“Зейіндесу” - компьютерді зейіндендіру компьютер техникасы дамуының
маңызды бір бағыты, зейінді компьютер адам түйсігіне еліктеліп жасалған бір
түрлі компьютер жүйесі. Міне бұл компьютердің бесінші ұрпағы. Ол адамдардың
табиғи тілін түсініп қамастан қайта оны тұжырымдау, ойлау, талдау жасау
арқылы жоғары қабілетке ие.
Компьютердің ерекшелігі - әр салаға қолданылған компьютердің
ерекшелігі өте көп, жинақтағанда 5 түрлі ерекшелікке ие:
1)Жоғары қарқынды есептеу қабілетіне ие. Компьютердің есептеу қарқыны
өте тез болып, басқа әрқандай бір есептеу құралымен салыстыруға келмейді.
Жылдамдығы барған сайын неше еселеп арта түсуде, алып типті компьютер әр
секундына бірнеше миллиардтан астам есептеу жүргізе алады.
2)дәлдік дәрежесі жоғары.
Есептеу нәтижесі тура болып, тек программамен қатты бөлшектері
кінәратталып қалмаса болды, компьютер есептеген нәтижеден мүлдем қателік
кетпейді.
3)еске сақтау және логикалық тұжырым жасау қабілеті күшті.
Компьютердің алғашқы мәліметтері, есептеу бұйрығы қатарлы мәліметтерді
сақтап алып, қашан қажет еткен уақытта оларды таңдап пайдаланады әрі әр
түрлі логикалық тұжырымдарды жасау қабілеті күшті.
Компьютер логикалық тұжырымдау немесе логикалық есептеу қабілетіне ие
болғандықтан, компьютер цифрлы есепке қолданып қалмастан, қайта көптеген
мәліметтерді өңдеу, біржақтылы ету қатарлы сансыз қолдану өрісі бар.
4) программаның басқаруында автоматты түрде жұмыс жүргізе алады.
Компьютер өзіне кез-келген программалар арқылы берілген бұйрыққа сай,
автоматты жұмыс жүргізеді.
5)жаппай қолдану қасиеті күшті. Компьютердің есептеу, біржақтылы ету
нысанасы тек сан-сан цифр болып қалмастан, қайта әріп, сурет, дыбыс-кескін
қатарлы мәліметтерді де қамтиды. Бұл қасиеті компьютердің қолдану көлемін
тіпті де кеңейте түсті.
4.2. Интернеттің негізгі ұғымдары
1. Интернеттің негізгі мағынасы ұқсамаған типтегі компьютер, ұқсамаған
техникамен құрастырылған әр түрлі компьютер белгілі бір келісім арқылы
тұстастырылып, тораптағы әрбір компьютер немесе терминал бір торапта қызмет
істегенге ұқсас, сондай-ақ тораптағы әр түрлі материал қайнарлары және
қызмет өтеуді ортақ пайдалануды жүзеге асырады.
Кезекте интернет көп түрлі атпен аталуда. Мысалы: халықаралық ұласпалы
торап, бүкіл жершарындық торап немесе халықаралық торап қатарлылар.
Интернет торы адамзат тарихындағы ең ұлы жетістіктердің бірі. Ол
адамдардың хат-хабарласып, өзара қатынас жасалуына, материал алмастыруына
қолайлылық жаратты.
Ең жақсы болған информация ортасын жаратып берді. Адамдар, мейлі қай
уақытта, қай жерде болса да үйлесімді шарт жағдай болса болды тораптан
өзіне қажетті мәліметтерге ие бола алады. (мысалы: жаңа хабар-ошар, сурет
құжаттары, дыбыс құжаттары, құлақтандыру арқылы және т.б.) Торап арқылы өз
мүддесін қорғауына, көптеген білім игеруіне, ізденіс жасауына, оқуына,
тізімге алынуына, емтихан беруіне, дос табуына, көңіл көтеруіне, сауда
істеуіне, жарна билетін сатып алуына, тіпті өзін дүниежүзілік таныстыруына
болады. Міне, бұдан біз интернеттің адамзат мәдениетімен қоғам дамуының
ілгерілеуіне зор түрткі болғанын көріп отырмыз.
2. Интернеттің дамуы. Интернет торы 1969 жылы Америкада компьютер торы
пайда болғаннан кейін қазірге дейін үш басқышты басып өтті.
Бірінші басқыш: 1969-1975 дейінгі аралық. Америка мемлекет қорғанысы
жоғары дәрежелі инженерлердің қажетіне сай ARPA net торын құрап әскери
істерге қолдана бастады.
Екінші басқыш: 1980 жылдардың орта мерзімінде Америка мемлекеттік
ғылыми зерттеулердің қажетіне сай NSFnet торын құрып, ғылыми зерттеулерге
қолданды.
Үшінші басқыш: Америка сауда серіктерінің қажетіне сай ALTE net, PSI
net, CERE net қатарлы торларды құрып, компьютер торының сауда саласына
қолдануына жол берілді. Қазіргі кезде сауда торы басты орынды иеленеді.
Интернет торының даму барысынан қарағанда бірінші басқыш әскери
істерге, екінші басқыш ғылыми зерттеуге, үшінші басқыш сауда саласына
қатысты екендігін аңғарамыз.
3. Интернеттің негізгі ролі. Интернет қолдану ерекше кең болып
қалмастан, оның үстіне даму жылдамдығы да ерекше тез болған, жаңа дәуір
компьютер торы. Оның негізгі ролі үш түрлі: 1)электронды жіберілім (E-
mail), алыстан тіркеу (Telnet), және құжат тасымалдау (FTP).
1)электрондық жіберілім (E-mail) интернетте істетілуі ең кең қызмет
өтеу торы. Интернеттің ең маңызды, ең негізгі қолданылуы, ол әріп, сурет,
дыбыс қатарлы көп түрлі мәліметтерді жеткізіп береді, әрі қабылдай алады.
Сонымен бір уақытта көптеген адамдарға хат жеткізуге болады. Осы себепті,
ерекше қолайлы хабарласу құралы болып табылады.
2)алыстан тіркеу (Telnet): интернеттегі біршама ерте қолданылған
қызмет ету торы, Telnet бұйрығы арқылы өзінің компьютерлік уақыттық
қашықтағы компьютердің терминалы етіп тікелей қашықтағы компьютерлерді
алады. Алыстан тіркеуді қолданып, тұтынушы алыс жердегі компьютерлердегі
ашық материал қайнарларын дәл уақытында пайдалана алады. Материал іздейді
немесе алыстағы есептеуден пайдаланып тек алып компьютер ғана істей алатын
қызметтерді орындай алады. Интернетте көптеген қызмет ету түрлері Telnet-ке
кіру арқылы жүзеге асады.
3) құжат тасымалдау (FTP).интернет тасымалдау қызметтерінің бірі. FTP
арқылы тұтынушы торға жалғанған екі компьютер торы арқылы құжат
тасымалдайды. Ол интернеттің құжат тасымалдауының ең маңызды әдісі.
Тұтынушыға FTP қолдану арқылы интернеттегі мол материал қайнарларына ақысыз
ие болуына болады. Одан сырт. FTP-дағыда жүйеге тіркелу, мазмұн атқару,
құжат меңгеру немесе басқа диалог тізгіндеу ролімен қамдайды.
4. Интернеттің басты қолдануы. Интернет торы ең үлкен ұласпалы тор
жүйесі, келу қайнары өте мол, адамдар кәсібінің әрқайсы салалары және
әлеуметтік қызмет ету жақтарына қолданылатын, жаратылыстық пән, қоғамдық
пән, техникалық пән, ауылшаруашылық, ауа райы, орман шаруашылығы,
дәрігерлік ғылымы, әскери істер қатарлы салаларымен кәсіптерді қамтиды.
Қоғам, экономика, оқу-ағарту және мәдениет қатарлы әр түрлі ұйымдық топпен
қоғамда жалпылық қызмет атқарады.
Бірақ, оның санақ тасымалдау формасы көп емес.
4.3. Байланыс құралдары және атқаратын негізгі қызметтері
1) Электрондық жіберілім (Е-mail). Электронды жіберілім секілді почта
тармақтарының қызметімен қамдайды. Құжат формасында белгілі бір адамға
жеткізіп береді
Әдеттегі почта жіберіммен салыстырғанда, электронды жіберімде көптеген
артықшылықтар бар. Әуелі электронды жіберімнің жылдамдығы тез, бағасы
арзан, әсіресе халықаралық жолдамалармен салыстыра айтсақ, тіпті де арзан.
Электронды жіберімнің мазмұны әріп болып қалмастан дыбыс, сурет, кескін
мәліметтерін де келтіреді.
Әдеттегі Web сейілдегіштерді түгелдей электронды жіберім алысу ролі
бар.
2) Бүкіләлемдік тор WWW (Word Wide Web)
http (асқын мәтін тасымалдау келісімі) адамдар торапта сейілдегіш (IE
немесе NetScape) арқылы сан-алуан түстегі ұласпалы торап дүниесінде оңай
кіре алады және сейілдейді.
Адамдар ең қысқа уақыттың ішінде ең жаңа хабар,ең жаңа техника,ең жаңа
жаңалықтарды, ең жаңа өнімдерді барлық жаңа істерді түсіне алады.
3) Құжат тасымалдау. FTP. Internet-алуан түрлі компьютер құжаттары
толтырылған қойма. Оның ішінде көптеген ақысыз және ортақ пайдаланатын
жұмсақ бөлшектер бар, екілік жүйеленген сурет, т.б. әртүрлі кітап және
материалдар бар. Жоғарыда пайымдау мазмұндарды, неше түрлі әдіс қолданып
компьютеріңізге көшіріп алуыңызға болады.
Оның ішінде ең басты әдіс-FTP (құжат тасымалдау келісім) арқылы
көшіру, бұл түрлі қызмет ету тәсілі арқылы адамдар үйінде отырып-ақ шет
мемлекеттің кітапханасындағы материалды оқи алады және комп.ютеріне көшіріп
алуына болады. Интернет торының FTP арқылы, зор мөлшердегі құжат және ортақ
пайдаланатын жұмсақ бөлшектерді, тез жылдамдықта таратуға, тінту техникасы
әдеттегі жағдаймен салыстыруға және іске асыруға болмайды.
4) Алыстан тіркеу. Тұтынушы Интернет арқылы алыстағы компьютерге
тіркеліп, тұтынушының компьютері сол компьютердің бір терминалын
пайдаланады. Ең басында жалғанған Интернеттегі көп санды бас аппараттарды
түгелдей UNIX меңгеру жүйесін қолданады. UNIXTELnet тұтынушы үшін қамдаған
бас аппаратқа алыстан тіркеу программасы, қазіргі көптеген меңгеру жүйесі,
мысалы: DOS, Windows түгелдей TELnet ролімен қамдайды.
TELnet алыстан тіркеуді пайдаланған кезде, тұтынушыны,сөзсіз сол
компьютерде есеп номері болу қажет. TELnet алыстан тіркелу бас аппаратын
пайдаланатын кезде, тұтынушы өзінің аты-жөні және паролін кіргізу қажет,
бас аппарат тексеріп, қателік жоқ болғаннан кейін, сәтті тіркелуге болады.
5) Торап жаңа хабарлары. Торап жаңа хабарлары-жалпылық хабарландыру
бағанасы, кезекте мөлшермен 6000-нан астам жаңа хабарлар тобы бар, әрбір
жаңа хабарлар тобы түгелдей мәлім бір негізгі тақырыпты талқылайды. Жаңа
хабарлар тобында сұрақ сұрасаңыз немесе көзқарас білдірсеңіз барлық осы
сұрақты оқитын адамдар түгелдей бірнеше күн ішінде сіздің сұрағыңызға жауап
береді, немесе, көзқарасыңызды көре алады.
6. Тораптағы факс. Адамдар Fax Wave (WWW.call.com).eFAX (WWW.efax.com)
және faxaway (WWW.faxaway.com) қатарлы телеграф алмастыру қызметіне не
торды интернетте пайдаланып, телеграф жолдайтын жақтың әдеттегі факсіндегі
телеграфты алмастыруға, әрі қарсы жақтың электронды жіберім сомдығына
жеткізінуіне болады, немесе тұтынушының әдеттегі факсіне жеткізеді. Әрине,
торап тұтынушысы тағы да тар өрісті тордағы факс қасиетін пайдаланып,
әдеттегі торап телеграфын жолдап ала алады.
7. Тораптағы телефон (IP телефон). Тордағы телефон модем MODEM-де,
әдетте, MIC-микрофон және SPEAKER-күйсандық сұғындысы бар. Тікелей микрофон
немесе күй-сандық арқылы телефон соққан адамның сөзін естуіне, сөйлесуіне
болады.
Қолданған кезде, микрофон мен күй сандығын жалғап болғаннан кейін,
үйлесімді жұмсақ бөлшектерді пайдалансақ болды интернетте телефон соғуды
жүзеге асыруға болады.
Интернет арқылы адамдар әртүрлі жұмсақ бөлшектерді пайдаланып, мысалы:
Netmeetinq, Cool, Talk, Net2, Phone, Iphone, MSN қатарлылармен торда
сөйлесуге болады. Адамдар тордан телефон соғуына болады, тіпті қарсы жақтың
нөмірін тікелей басуға болады. ІР телефонының үлкен артықшылығы зор
мөлшердегі алыс жолды телефон ақысын үнемдеуге болады Интернетті пайдаланып
телефон соққанда ISP (Интернет қызмет ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 2
1. СМЖ дамуы және атқаратын қызметі мен нәтижесі 3
2. ЖШС туралы жалпы мағлұмат 6
2.1. Жалпы ережелер 6
2.2. Жауапкершілігі 12
2.3. Қаржылық-шаруашылық қызмет 12
2.4. Қайта құру және тарату талаптары 13
3. СМЖ енгізілген бағдарламасы 15
3.1. Сапа көрсеткіштері 17
4. Компьютердің жұмсақ бөлшек жүйесі 19
4.1. Компьютерлердің даму беталысы және ерекшеліктері 20
4.2. Интернеттің негізгі ұғымдары 22
4.3. Байланыс құралдары және атқаратын негізгі қызметтері 24
4.4. Қызметкерлерге (қызмет көрсетуші персоналдарға) қойылатын талаптар
27
5. Қызметті сертификаттау 29
6. Мемлекеттік қадағалау 31
6.1. Техникалық ресімдеу 33
7. Бизнес жоспар 38
7.1. Бизнес жоспардың мақсаты 38
7.2. Жобаның сипаттамасы 39
7.3. Қаржыландыру 40
7.4. Қызметтер 40
7.5. Даму жоспары 41
7.6. Жалпы шығындар 41
7.1.1. Қосымша құрал-жабдықтың жалпы шығыны 44
7.7. Жылдық пайдалану шығындарын анықтау 44
7.8. Кірістер 47
7.9. Алынған нәтижелерді сараптау, қорытынды 48
8. Еңбек қорғау 49
8.1 Өндірістік санитария 49
8.2 Микроклимат 49
8.3 Бөлмелердегі және жұмыс орындары үшін жарықтандыру талаптары 49
8.4. Электромагниттік өрістер 52
8.5 Өрт қауіпсіздігіне нормалар 53
8.6. Электр қауіпсіздік техникасы 53
8.7 Шу және діріл үшін талаптар 54
8.8 Халықаралық байланыс орталығы 55
Қолданылған әдебиеттер 64
Кіріспе
Қазіргі таңда түрлі ақпараттық технологиялардың адам өміріне еніп, оны
(адам өмірін) түп-төркінімен өзгертіп жатқаны бәрімізге аян. Компьютерлік
технологиялардың қоғамның күнделікті өмірінде алатын орны күннен күнге арта
түсуде. Тіпті бұл саланың жетістіктерін адам дер кезінде игере алмай
жатқаны да бар.
Республикалық ақпараттық есептеу орталығы жауапкершілігі шектеулі
серіктестігі (РАЕО ЖШС) 1999 жылдан бастап мемлекеттік тілдің ақпараттық
технологиялар саласында қолданылу мәселесімен шұғылданып келеді. Яғни есеп-
қисапты автоматтандыратын компьютерлік бағдарламаларды екі тілде (қазақ
және орыс тілдерінде) жасап, қолдануға берудеміз.
1. СМЖ дамуы және атқаратын қызметі мен нәтижесі
ИСО 9000: 2000 халықаралық стандартында көрсетілген терминологияға
сәйкес, сапа - бұл өзіндік мінездемелердің жиынтығы, талаптарды орындайтын
дәреже. Сапа тапсырыс берушінің қанағаттануынан басталады, жұмыстың
сенімділігінен, жасалуынан, қызмет етудің жылдамдығынан және қызмет ету
жүйесінің әрекеттілігінен, кепілімен қоса қарағанда Сапа терминінің былайша
философиялық тұрғыдан қарағанда, басқа да анықтамасын естіп жүруге болады:
1. Сапа - бұл тапсырушының өніммен немесе қызмет көрсетуден алатын
қанағаттануы
2. Сапа - бұл қызмет алу үшін тапсырушының қайта айналып келуі;
3. Сапа - бұл қызмет көрсету барысында қуатты және материалдарды үнемді
пайдаланып, олар денсаулық, бақыт, қуаныш әкелуі тиіс және қоршаған
ортаға зиянсыз болғаны абзал;
4. Сапа - бұл дамуға бағытталған процесс.
Сарапшылардың бағалауы бойынша, 30 пайыз - жалпы қызмет көрсету
сапасын құрайды, 18 пайыз-бағасын, 20 пайыз-мерзімін, 18 пайыз-фирманың
әйгілілігін, 14 пайыз-қызмет түрінің сапасын құрайды.
Дамушы нарықтық қатынаста қызметтің сапасы оның бәсекелестігімен
анықталады.
Қызмет сапасының төмендеуі клиенттерден айрылуға да әкеп соқтырады.
Сапасыз қызмет көрсету, қолданылатын жабдықтарды жөндеуден өткізу;
Нарық майданында сапа-қызмет көрсету бәсекелестігінің маңызды құралы
болып келеді.
Бәсекелестік-бұл тұтынушының қызметті сол мезгілде сапа жағынан және
баға жағынан сол нарық сегментінде басқалардың қызметінен жоғары бағалауы.
Белгілі бір деңгейде байытылған нарықта бәсекелес қызмет негізгі талаптарға
жауап беруі тиіс: тұтынушыға керек болу және оның бағасы және сапасы оны
қанағаттандыру керек. Бәсекелестікті өлшеу үшін, көрсетілген қызметті басқа
ұқсас қызметтермен салыстыру керек. Сапа туралы ұғым әрдайым өзгеріп
отырады. Сапа бірнеше жыл бұрын тұтынушыны қанағаттандырса, қазіргі кезде
ол талаптарға сай келмей қалады. Қоғамның әр даму сатысында талаптар да
соған орай дами береді. Бұрын сапа қателіктердің болмауында ғана еді,
қазірде сапа туралы кеңірек ойласақ, оның пайдалануында болып отыр. Мысалы,
жапон концепциясы сапаның 4 деңгейін қарастырып отыр.
1-ші деңгей - стандартқа сәйкес келу. Өнім немесе қызмет сапасы
стандарт талаптарына сай және сай емес болып бағаланады. Талаптарды
анықтап алған жөн, өнімнің сапасын бағалау процедурасын және стандарттарды
бекіткен жөн.
2-деңгей - пайдалану сәйкестігі. Өнім тек қана стандартқа сай болып
қана қоймай, пайдалану талаптарын қанағаттандыру керек. Сонда ғана ол
нарықта үлкен сұранысқа ие болады.
3-ші деңгей - нарықтың фактілік талаптарына сай келуі. Бұл төмен
бағадағы жоғары деңгейдегі сапа. Мұндай жетістіктің жалғыз жолы қателіксіз
өндіріс. Өндіріс сапасы инспекцияның бақылауы арқылы жасалмайды, ол өндіріс
процесіне қатысатын жұмысшылардың сапаны үнемі жоғарылатып отыру ынтасынан
туындайды.
4-деңгей - жасырын қажеттіліктерді қанағаттандыру сәйкестігі.
Мысалы, тұтынушы өзіне не керегін білмеуі мүмкін. Бұл жағдайда, егер оған
ерекше, тұтқиыл жерде бір затты көрсетсе, сонда ол сол зат оған керек
екенін ұғынады, ұнайтынын түсінеді.
ИСО 9000:2000 Халықаралық стандартына сай сапа менеджменті-бұл
бағытталған істің басқару және мекемелерді басқару ісіне қатысуы.
Осылайша, сапа жүйесі мекемелердің менеджментін сапаға қатысты
талаптарды орындауға бағытталған.
Сапа жүйесі-тұтынушыға керек тұрақты жоғарғы сапалы қызметті, оның
келісімшартқа және стандарт талаптарына сай болуындағы басқару және
техникалық шаралардың жиынтығы.
ИСО 9000 Халықаралық стандарт негізінде құрылған сапа жүйесінің
маңызды мақсаттық ұстанымы - бұл тапсырушы талап еткен сапалы қызметпен
қамтамасыз ету, және оған мекеменің оны істей алатынына қабілетті
екендігіне көзін жеткізу. ИСО 9000 Х.С сай мекеменің сапа жүйесі бар
екендігін сапа жүйесінің сертификаты дәлелдейді. ИСО 9000 сериясы ХС-сапа
жүйесі қандай болуы керек екендігі туралы методикалық нұсқау сияқты, ал
оның қалай іске асатынын мекеменің басшысы шешеді. Сапа жүйесі тек өнімнің
сапасын арттырып қоймай, барлық өндірістің өнімділігін арттыруы қажет.
Сапа жүйесі мекеменің негізгі бағыттағы мақсаттар және есептерінің
жүзеге асыру құралы болып есептеледі. Сапа аясында саясат құру сапа ісінде
ең алғашқы қадамдар болып келеді.
Сапа жүйесінің жұмыс істеуі фирманың барлық қызметкерлерінің сапа
ісіне қатысты екендігін білдіреді. Сапа жүйесін іске асыру өндіріліп жатқан
өнімнің сапасына әсерін тигізетін техникалық басқару және адамдық
факторлармен қамтамасыз етіледі.
Өнімнің сапасын басқаруына бағытталған жұмыстарды мекеменің арнайы
бөлімінің бірі жүзеге асырады.
ИСО 9000:2000 ХС сәйкес СМЖ. Негізгі заңдылықтары.Сөздік сапа
менеджмент жүйесінің келесі принциптері бойынша тұрғызылуы тиіс.
1-ші принцип-тұтынушыға бағытталу керек.
Кез-келген мекеменің өркендеуі қызметтің көрсетілу көлеміне байланысты
болады, олар өз тарапынан осы қызметтеріне сәйкес қажеттілік және
тұтынушының көңілінен шығуына байланысты. Тұтынушының көңілінен шығу тек
өнімнің сапасынан емес, баға жағынан да жеткізіп беру жағдайы мен режимімен
және сатылғаннан кейінгі қызметпен байланысты болады. Сондықтан стандарт
тұтынушының сан қилы қажеттіліктер бағыты үшін, қызмет көрсеткенде дұрыс
шешім қабылдау маңызды болып келеді.
Мекеменің бүткіл қызметкерлері тұтынушының мұқтаждығын және болжауын
түсінуі және білуі тиіс.
Тұтынушының қанағаттануын әрдайым өлшеп және бағалап отыру керек, ал
сапа жүйесі болса, осындай жағдайларды түзеп отыратын механизмді тұрғызу
керек.
Қазірде кәсіпкерліктің негізгі бағыты маркетингтік зерттеулер жүргізу
және нарықты талдау болып отыр. Өндірісті бастағанда, біздің қызметімізді
қашан және қандай бағада сатып алатындарын дәлірек білуіміз керек. Әйтпесе
тәуекел шығынға әкеліп соқтыруы мүмкін. Қазіргі таңда мекеменің негізі
болып тұрақты клиенттер болып табылады, олар тек біздің қызметімізді
пайдаланады.
2. ЖШС туралы жалпы мағлұмат
Ғарыш-82 ЖШС қызметі-халықаралық телефон байланыс жүйесімен әрі
халықаралық интернет торына шығу. Мұндағы телефон байланыс жүйесі
дүниежүзіндегі мемлекеттермен еркін арзан бағада байланыса алады.
Біздің ҚР Қазақтелеком байланысымен салыстырғанда әлдеқайда арзан
және еркін, анық сөйлесе алады. Олай болуының себебі - бұл телефон байланыс
жүйесі спутник қызметі арқылы тарайды, ал Қазақтелеком жүйесі болса
телефон желісі арқылы байланысады, сондықтан да бұл байланыс жүйесінің
бағасы қымбат болады, әрі сапасы төмен болады, өйткені желіде жаңғырық
пайда болып, сөйлесуге кедергі жасайды.
Мысалы, Қытай Халық Республикасымен байланысы Қазақтелекомның
қызметінен бұл ЖШС қызметі 10 есе арзан.
Бұл ЖШС қызмет көрсетуі ҚР кодексіне сәйкес қызмет етеді.
2.1. Жалпы ережелер
1. Осы Жарғы бұдан әрі Серіктестік деп аталатын, Қазақстан
Республикасының Азаматтық кодексіне, Қазақстан Республикасының
Жауапкершілігі шектеулі және қоса жауапкершілігі бар серіктестер туралы
заңына, Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы
заңына сәйкес әрекет ететін Ғарыш жауапкершілігі шектеулі серіктестік
қызметінің негізі болып табылады.
2. Серіктестік шағын кәсіпкерлік субьектісі болып табылады.
Серіктестік жұмыскерлері орташа жылдық саны 50 адамнан аспайды. Осы
шарттардан асып кеткен жағдайда Серіктестік Қазақстан Республикасының
қолданыстағы заңдарында шағын кәсіпкерлері субьектілері үшін көзделген
жеңілдіктерден айырылады.
Қазақ тіліндегі атауы: Ғарыш-82 жауапкершілігі шектеулі
серіктестігі.
Орыс тіліндегі атауы: Товарищество с ограниченной ответственностью
Ғарыш-82
3. Серіктестіктің құрылтайшысы:
Тоқтаған Дәулет, жеке бас куәлігі №016187762. ҚР ІІМ 1009.2004 ж
берілген; мекен-жайы: Алматы қ. Қ.Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық
Университеті жатақханасының 53-бөлмесі.
4.Серіктестік белгісіз мерзімге құрылады. Серіктестік мемлекеттік
тіркеуден өткен күннен бастап құрылды деп есептеледі және заңды тұлға
мәртебесіне ие болады. Серіктестік дөңгелек мөрі және басқа да штамптары,
дербес балансы, банкте шоты болады, өз қызметінің нәтижелері үшін дербес
жауап бере отырып, шаруашылық есеп қағидаларымен әрекет етеді.
5. Серіктестіктің орналасқан жері: Қазақстан Республикасы. 480016.
Алматы қ Райымбек даңғылы. 174.
6. Серіктестік қызметінің мақсаты: пайда табу болып табылады.
7. Серіктестік Қазақстан Республикасының заңарымен тыйым салынбаған
кез-келген қызмет түрін жүзеге асырады. Серіктестік Қазақстан
Республикасының 1997 жылғы маусымдағы №131-1 Шағын кәсіпкерлікті
мемлекеттік қолдау туралы заңының бабының 7-тармағында көзделген қызметті
жүзеге асыруға құқы жоқ. Негізгі қызмет түрлері: атап айтқанда
-Компьютерлік қызметтер
-Интернет-кафе
-Химиялық тазалау қызметі
-Фотобейне қызметтер және фотобейне өнімдерін сату
-Шаштараз қызметі
Тізбесі заңды актілермен белгіленген жекелеген қызмет түрлерімен
Серіктестік лицензия негізінде ғана айналыса алады.
Жарғылық капиталы, мүлкі
1.Жарғылық капиталы 97100 (тоқсан жеті мың бір жүз) теңгені құрайды.
Құрылтайшы Серіктестік мемлекеттік тіркелген кезге дейін Жарғылық капиталды
100 пайыз енгізу мен Жарғылық капиталды уақтылы енгізбеген жағдайда
Құрылтайшы Серіктестік шығындарын өтеуге, сондай-ақ қолданыстағы заңдарда
белгіленген көлемде Серіктестік тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.
2. Жарғылық капиталды көбейту және азайту Қазақстан Республикасының
қолданыстағы заңдарында көзделген тәртіпке сәйкес жүргізіледі.
3. Серіктестіктің мүлкі Құрылтайшының салымдары Серіктестіктің
түсірістері, сондай-ақ заңдармен тыйым салынбаған басқа да көздер есебінен
құрылады, есеп-шот балансында есепке алынады. Серіктестік өзіне тиесілі
ғимараттарды, құрылыстарды және жабдықтарды, шикізатты, мукаммалды және
өзге де материалдық құндылықтарды басқа кәсіпорындарға, ұйымдарға және
мекемелерге сатуға, беруге, алмастыруға жалға беруге уақытша пайдалану үшін
ақысыз немесе қарызға беруге, сондай-ақ заңды басқаша көзделмесе оларды
балансынан есептен шығаруға құқылы.
Басқару
1.Серіктестіктің органдары мыналар болып табылады:
-Серіктестіктің жоғары органы - Құрылтайшы
-Серіктестіктің атқарушы органы - Директор
2.Құрылтайшының айрықша құзіретіне мыналар жатады:
-Серіктестіктің Жарғылық капиталының мөлшерін,орналасқан жерін,
фирмалық атауын өзгертуді немесе жаңа редакциядағы жарғысын бекітуді қоса
алғанда осы Жарғыны өзгерту;
-Серіктестіктің атқарушы органы құру және тағайындау, оның өкілеттігін
мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ Серіктестікті сенім көрсету арқылы
басқаруға беру туралы шешім қабылдау және мұндай берудің шарттарын анықтау;
-Серіктестіктің ревизиялық комиссиясын (ревизорды) тағайындау және
оның өкілеттілігін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ Серіктестіктің
ревизиялық комиссиясының (ревизордың) есептері мен қорытындыларын бекіту:
-жылдық-қаржылық есепті және таза пайданы бөлу рәсімін бекіту;
-Ішкі ережелерді, оларды қабылдау рәсімдерін, Серіктестіктің ішкі
қызметін реттейтін басқа да құжаттарды бекіту;
-Серіктестіктің басқа да шаруашылық серіктестіктерге, сондай-ақ
коммерциялық емес ұйымдарға қатысуы туралы шешім:
-Серіктестікті қайта құру немесе тарату;
-Тарату комиссиясын тағайындау және тарату балансын бекіту;
-Серіктестіктің барлық мүлкін кепілдікке қою туралы шешім;
-Серіктестік мүлкіне қосымша жарналар енгізу туралы шешім қабылдау.
Барлық мәселелер бойынша шешімді құрылтайшы жеке өзі қабылдайды және
жазбаша рәсімдейді.
3.Серіктестікті құрылтайшы тағайындаған Директор басқарады немесе
Директордың міндетін құрылтайшының өзі атқарады.
4.Серіктестік Директорының құзіретіне Құрылтайшының айрықша құзіретіне
жатпайтын серіктестік қызметін қамтамасыз ету жөніндегі мәселелердің бәрі
жатады.
5.Директор:
-Серіктестік атынан сенімхатсыз әрекет етеді:
-Серіктестік атынан әрекет етуге сенімхат береді,соның ішінде
сенімхатты басқаға біреуге беру құқымен береді:
-Серіктестік жұмыскерлеріне қатысты оларды лауазымға тағайындау туралы
оларды ауыстыру және жұмыстан шығару туралы бұйрықтар береді. Еңбекақы
төлеу жүйесін анықтайды,лауазымдық жалақылар мен жеке үстем ақылардың
мөлшерін белгілейді. Сыйақы беру мәселелерін шешеді, көтермелеу шараларын
қабылдайды және тәртіптік жазалау қолданады:
Заң актілерінде белгіленген тәртіппен Серіктестіктің мүлкіне және
ақшасына иелік етеді, банкте есептік және басқа да шоттар ашады, қаржылық
есеп беруді ұйымдастырады:
Серіктестіктің филиалдарын құру және өкілдіктерін ашу туралы шешім
қабылдайды.
6.Директор қызметінің және оның шешімдерін қабылдау тәртібі осы.
Жарғымен, ережемен және Құрылтайшы бекіткен өзге де құжаттармен анықталады.
7.Құрылтайшының талап етуі бойынша Директор Серіктестікке келтірген
зиянының орнын толтыру жөнінде жауапқа тартылуы мүмкін. Бұл жерде ол өзінің
серіктестікті тиісінше басқармауы салдарынан туындаған зияндарды қоса жауап
береді.
8.Директор өзінің Серіктестікті тиісінше басқармауынан туындаған
Серіктестіктің дәрменсіздігі (банкроттығы) салдарынан үшінші тұлғалардың
шеккен зияндары үшін осы тұлғалар алдында Серіктестікпен бірге субсидиярлық
жауапқа тартылуы мүмкін.
9. Директорға:
-Құрылтайшының келісімінсіз Серіктестікпен мүліктік пайда алуға
бағытталған мәмілелер жасасуға (сыйға беру, ақысыз пайдалану, сату-сатып
алу және т.б.шарттарды қоса);
-Серіктестіктің үшінші тұлғаларымен жасасқан мәмілері үшін
Серіктестіктің өзінен үшінші тұлғалардың Серіктестікпен қарым-қатынасында
олардың атынан немесе мүддесін көздей әрекет етуге:
-Серіктестік қызметімен бәсекелес кәсіпкерлік қызметі жүзеге асыруға
тыйым салынады.
10. Серіктестіктің қаржылық-шаруашылық қызметін қадағалауды Құрылтайшы
тағайындаған және тек соған ғана есеп беретін Ревизиалық комиссия
(ревизор), сондай-ақ өз құзыреті щеңберінде тиісті органдар жүзеге асырады.
Құқықтары
1.Серіктестік жұмыстары мен қызметтерінің құнын өзі немесе шарт
негізінде анықтайды.
2.Серіктестіктің басқа кәсіпорындармен, ұйымдармен және азаматтармен
қарым-қатынасы шарт негізінде құрылады. Серітестік шартың мәнін таңдауда,
міндеттемерерді, қолданыстағы заңдарға қайшы келмейтін шаруашылық қарым-
қатынастардың кез келген басқа да шарттарын анықтауда ерікті.
3. Серіктестік Құрылтайшыны хабардар ете отырып, жұмыскерлерінің
еңбекақысын төлеу нысанын, жүйесін және мөлшерін, басқа табыс түрлерін
қолданыстағы заңдар негізінде анықтайды.
4. Серіктестік кадрлар жинақтауды, даярлауды және қайта даярлауды өзі
жүргізеді.
5. Серіктестік өндірістік және әлеуметтік даму қорының қаражатына өз
қалауынша иелік етеді.
6. Серіктестік басшылығы қолданыстағы заңдарға сәйкес еңбек шарттарын
(келісімшарттарын) жасауға, азаматтарды қабылдауға және босатуға құқылы.
7. Еңбек шарты (келісімшарты) немесе еңбек қатынастарын реттейтін
басқа нысандар негізінде өз еңбегімен Серіктестік қызметіне қатысушы
тұлғалар еңбек ұжымының мүшелері болып табылады. Серіктестік жұмыскерлері
заңдарда белгіленген тәртіппен әлеуметтік сақтандырылуға, әлеуметтік
қамсыздандырылуға жатады.
8. Жұмыс режимі Серіктестік Директорының бұйрығымен белгіленеді.
9. Серіктестік Қазақстан Республикасы аумағында және шетелде
филиалдарын, өкілдіктерін құруға, басқа заңды тұлғалармен бірлестіктерге
(одақтарға) кіруге, сондай-ақ өзге заңды тұлғалардың құрылтайшысы болуға
құқылы.
10. Серіктестік өнімі мен қызметіне шынайы сұранысты ескере отырып,
даму болашағын өзі анықтайды.
11. Серіктестіктің:
- сыртқы экономикалық қызметті дербес жүргізуге:
- өзінің өндірістік ғимараттарының, тұрғын үй және әлеуметтік-мәдени
тұрмыс обьектілерінің құрылысын жүргізуге жаңа прогрессивті технологияларды
әзірлеуге қатысуға;
- белгіленген тәртіппен жаңа құрылымдық бірліктерді ұйымдастыруға
құқығы бар.
12. Серіктестіктің акцияларды сатып алу және иелігінен шығару құқығы
бар. Серіктестіктің өзіне заңдармен берілген басқа да құқықтары бар.
2.2. Жауапкершілігі
1. Құрылтайшы Серіктестіктің міндеттемелері бойынша жауап бермейді
және өзі енгізген салымдарының құны шеңберінде Серіктестіктің қызметіне
байланысты зиян шегуге тәуекелге барады.
2. Серіктестік өз міндеттемелері бойынша барлық өзіне тиесілі
мүлкімен жауап береді. Серіктестік Құрылтайшының міндеттемелері бойынша
жауап бермейді.
2.3. Қаржылық-шаруашылық қызмет
1. Серіктестік қызметінің негізгі қорытынды көрсеткіші пайда болып
табылады.
2. Серіктестіктің жылдық қызметінің нәтижелері бойынша түскен пайда
Құрылтайшының иелігінде қалады.
3. Серіктестіктің мүмкін боларлық шығындары резервтік капитал есебінен
жабылады. Шығынды жабуға резервтік капитал жетімсіз болған жағдайда оны
жабу көздері туралы шешімді Құрылтайшы қабылдайды.
4. Ресурстарды ұйымдардан, көтерме және бөлшек саудадан, делдалдық
ұйымдардан және жеке тұлғалардан сатып алу жүзеге асырылады.
5. Серіктестіктің қызметі өз қаражаты және несиелік қаражаттар, банк
несиелері, халықаралық қаржылық институттардың гранттары мен займдары және
шетелдік инвестиция есебінен қаржыландырылады.
6. Серіктестік Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарымен
белгіленген тәртіппен банк несиесін пайдаланады.
7. Серіктестік Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қаржылық
есеп жүргізеді.
2.4. Қайта құру және тарату талаптары
1. Серіктестікті қайта құру (бірігу, қосылу, ажырау, бөліну, өзгеру)
Құрылтайшының шешімімен, ал заң актілерімен белгіленген жағдайларда
мемлекеттік органдардың шешімімен немесе сот шешімімен жүзеге асырылады.
2. Серіктестікті қайта құрғанда құрылтай құжаттарына және заңды
тұлғалардың мемлекеттік тізіліміне қажетті өзгерістер енгізіледі. Қайта
құрғанда Серіктестікке тиесілі құқықтар мен міндеттер оның құқығын
иеленушіге ауысады.
3. Серіктестікті қайта құру және тарату Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
4. Серіктестік Құрылтайшының шешімі бойынша таратылуы мүмкін. Сот
шешімімен Серіктестік мынадай жағдайларда таратылады:
- банкроттық;
Серіктестікті құрған кезде жоюға болмайтындай сипатта заңдардың
бұзылуына жол берілуіне байланысты оның тіркелуі заңсыз деп танылған тиісті
рұқсаты (лицензиясы) жоқ қызметті не заң актілерімен тыйым салынған
қызметті не заңдарды бірнеше немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған
қолданыстағы заң актілерінде көзделген басқа да жағдайларда
Сондай-ақ Серіктестік қызметін тоқтатуға мынадай жағдайлар негіздеме
болуы мүмкін:
егер Серіктестік Құрылтайшыларының саны жүзден асып кетсе;
егер Жарғылық капиталды азайту нәтижесінде оның мөлшері заңдарда
белгіленген ең төменгі мөлшерден аз болса;
егер Құрылтайшы заңдарда белгіленген мерзімде Серіктестіктің Жарғылық
капиталын түземесе.
5. Серіктестік Құрылтайшыларының саны жүзден асып кеткен жағдайда ол
бір жылдың ішінде бөлінуі не бөлініп шығуы, не басқадай шаруашылық
серіктестігіне, өндіріс кооперативіне немесе акционерлік қоғамға қайта
құрылуы тиіс, бұл мерзім аяқталғанда, егер құрылтайшыларының саны жүзге
дейін азаймаса - Серіктестікті мемлекеттік тіркеуді іске асыратын органның
немесе басқа мүдделі тұлғаның өтініші бойынша сот тәртібімен таратылады.
6. Жарғылық капиталдың азаюы нәтижесінде оның мөлшері заңдарда
белгіленген ең төмен мөлшерден аз болған, сондай-ақ Құрылтайшы заңдарда
белгіленген мерзімде Серіктестіктің Жарғылық капиталын түзбеген жағдайда
құрылтайшы бір жылдың ішінде жарғылық капиталға тиісті қосымша салымдар
енгізуі тиіс. Басқаша жағдайда Серіктестік мүдделі тұлғалардың өтініші
бойынша сот шешімімен таратылуға жатады.
7. Серіктестікті таратуды Серіктестікті тарату туралы шешім қабылдаған
орган тағайындайтын тарату комиссиясы жүргізеді.
8. Тарату комиссиясы не Серіктестікті таратуды жүргізетін басқа да
орган Әділет министрлігінің орталық баспа органында тарату туралы,несие
берушілердің талап қою тәртібі мен мерзімі туралы хабарлама жариялайды.
Тарату комиссиясы таратылатын серіктестіктің қолда бар мүлкін бағалайды
және несие берушілермен есептеседі, тарату балансын құрады және оны меншік
иесіне немесе тарату комиссиясын тағайындаған басқа органға ұсынады.
9. Серіктестіктің ақшалары, мүліктің сатылуынан түскенді қоса алғанда,
таратылған кезде бюджетпен және Серіктестіктің міндеттемелері бойынша
есептескеннен кейін Құрылтайшының меншігі болып табылады.
10. Тарату заңды тұлғалардың мемлекеттік тізілімінен шығарылып
тасталғаннан кейін аяқталған болып есептеледі.
11. Жарғыда айтылмаған барлық жағдайларда Құрылтайшы Қазақстан
Республикасының қолданыстағы заңдарын басшылыққа алады.
Құрылтайшы
Д.Тоқтаған
3. СМЖ енгізілген бағдарламасы
Сапа көрсеткіштері
Осы стандарт ҚР СТ ИСО 9001 келтірілген талаптар шегіне шығатын
ұсыныстардан тұрады, және сапа менеджменті жүйесінің нәтижелілігін және
тиімділігін қарастыруды қосады, сондай-ақ ұйымның барлық әрекетін жақсарту
жөнінен әлуетті қосады. ҚР СТ ИСО 9001 салыстырғанда тұтынушылар
қанағаттануына және өнім сапасына бағытталған мақсаттар кеңейтілген:
оларға барлық қызығушы тараптардың қанағатгануы және ұйымның жалпы әрекеті
енгізілген.
Осы стандарт ұйымның процестеріне қолданылады, және сондай-ақ, оған
негізделетін сапа менеджментінің принциптері ұйымның барлық бөліктеріне
таратылына алады. Берілген стандартта, қөңіл, тұтынушылар мен басқа да
қызығушы тараптардың өлшенетін қанағаттану деңгейін үнемі жақсартуға жетуге
бағытталған.
Осы стандарт әдістемелік нұсқаулық пен ұсыныстарға ие. Ол
сертификаттау үшін немесе келісімшарттар мен регламенттерде пайдалану үшін,
ҚР СТ ИСО 9001 енгізу жөнінен жетекшілік ретінде пайдалануға арналмаған.
Құрал-жабдықтардың сапасы-техникалық күйі.
1. еңбек сапасы - қателіктердің пайда болу салдары.
2. өнімнің сапасы - қателіктердің болуы.
3. жобаның сапасы - өнімді таратқаннан кейін енген өзгертулердің саны.
4. технологияның сапасы - бұзушылықтардың саны.
Қызмет көрсетуші белгілі бір қызмет көрсеткеннен кейін тұтынушының
қызметті пайдалану уақытының ішінде сапасына аса маңыздылықпен қарағаны
жөн. Одан басқа, ол сатылғаннан кейінгі қызметпен қамтамасыз етуі керек.
Бұл әсіресе күрделі программалары бар өнім пайдаланғанда көрінетін
тауарларға байланысты екенін білу керек.
Өнімнің сапасы оның барлық өмір сүру кезеңдерінде қалыптасуы керек-
тұтынушының анықтауынан қанағат бағасына дейін (ізденіс және жобалау, жасау
және өндіріс, сақтау және тасымалдау, пайдалану және іске асыру).
Осылай зерттеу барысында техникалық және экономикалық принциптер
құрылады, өнімнің тәжірибелі үлгілері және жобалары жасалады.
Маркетингтік қызмет тұтынушымен кері байланыспен қайтамасыз етеді,
бұл сапа басқару аумағында дер кезінде шешім қабылдауға көмектеседі.
Бүгінгі таңда, нарықтық экономика жағдайында, сапа тұтынушының
тұрғысынан қарастырылады. Өнім нарықта болуы үшін келесі талаптарға жауап
беруі керек:
1. тұтынушылардың талаптарын қанағаттандыру;
2. пайдалану және мақсатына қарай, нақты мұқтаждықтарына жауап беру;
3. стандарттарға және техникалық жағдайларға сай болу:
4. тұтынушыға бәсекелестік бағасымен берілу:
5. өндірушіге кіріс әкелу.
Сапа басқаруда жаңаша теориясы және тәжірибеде келесі 5 кезеңдер
байқалады:
1) не жасау керек? Шешімін қабылдау және техникалық және нормативтік
базаны дайындау.
2) өндірістің дайындығын тексеру және ұйым жауапкершілігін нақтылау.
3) өнім шығару процесін бастау.
4) қателіктерді жою және кері байланыс үшін ақпаратпен қамту,
болашақта қателіктер болмау үшін өзгертулерді бақылауға алу.
5) Сапа бойынша ұзақ мерзімді жоспарлар құру.
Атап айтылған кезеңдердің бәрі кәсіпорынның басқару органдары және
бөлімдері өзара байланыссыз әрекет ете алмайды. Мұндай байланыс сапа
басқару жүйесін құрайды.
ИСО 9000: 2000 стандарты бойынша сапа бөлігін сапа үшін орындалатын
талаптар екенін көрсетеді.
Сапа жүйесін басқару құрылымында фирманың кәсібін жалпы басқару болып
келеді. (сурет)
Өнімнің сапа жүйесін қамтамасыз ету өнімнің барлық өмір сүру
кезеңдерінде кезігетін шаралардан қалыптасады және өнімнің сапасы берілген
талаптарға сай болу үшін жоспарлық және жүйелік шараларды қамтиды. Өнімнің
өмір сүру кезеңі - модификациясы мен және пайдалануымен бірге тауардың
тұтынушылық бағасын жаратумен байланысты кезеңдер және операциялар.
Өнімнің өмір сүру кезеңі (сапаның тұйық шеңбері немесе тұйық спираль)
осындай кезеңдерден басталады:
1) маркетинг нарықты тану және ізденіс.
2) өнімнің техникалық талаптарын жобалау және жасау.
3) материалдық-техникалық қамтамасыз етілу.
4) технологиялық процесстерді дайындау және жасау.
5) өнімнің өндірілуі.
6) бақылау және сынау.
7) бумасы және сақтау.
8) тарату және өткізу.
9) құрастыру және пайдалану.
10) қызмет етуде техникалық көмек.
11) пайдаланылғаннан кейінгі іске асыру.
Жоғарғы басшылық сапа саласындағы саясатты ұйымның әрекетін жақсарту
мақсатында оның басқару құралы ретінде қолдануы керек.
Сапа саласындағы ұйым саясаты ұйымның жалпы саясаты мен стратегиясының
жалпы бөлігімен тең және сәйкестендірілген болуы керек.
Сапа саласындағы саясатты әзірлегенде жоғарғы басшьшық:
- ұйымның әрі қарайғы жемісті әрекеті үшін қажетті алдағы
жақсартулардың деңгейі мен түрін;
- тұтынушылардың күтілетін немесе қажет етілетін қанағаттандырылу
деңгейін;
- ұйым қызметкерлерінің дамуын;
- басқа қызығушы тараптардың қажеттіктері мен күтулерін;
- ҚР СТ ИСО 9001 талаптарының шегінен шығуға қажетті ресурстарды;
- жеткізушілер мен серіктестердің әлуетті салымын есепке алуы керек.
Сапа саласындағы саясат жақсарту үшін пайдалана алады, егер ол:
- ұйымның болашағы жөнінен жоғарғы басшылықтың болжаулары мен
стратегиясымен сәйкестендірілсе;
- барлық ұйым бойынша сапа саласының мақсаттарын түсінуге және еруге
мүмкіндік берсе;
- жоғарғы басшылықтың сапаға және мақсаттарға жету үшін баламалық
ресурстармен қамтамасыз ету міндеттемесін жақтайтынын бекітсе;
- жоғарғы басшылықтың нақты белсенділігінде ұйым бойынша сапаны
жақтайтынын түсіндіруге көмектессе;
- тұтынушылар мен басқа да қызығушы тааптардың қажеттіктері мен
күтулерін қанағаттандырумен байланысты ұдайы жақсартуды қосса;
- тиімді жинақталған және барлық қызметкерлерге қаперлеріне
жеткізілсе.
Бизнеске қатысты саясаттың барлық түрлері сияқты, сапа саласындағы
саясатты дүркін-дүркін талдап тұру керек.
Жоғарғы басшьшық сапа саласындағы саясаттың
- ұйым мақсаттарына сәйкес болуын;
- сапа менеджменті жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін
үнемі жақсартуға міндеттердің болуын;
- сапа саласында мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды;
- ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және оған түсінікті болуын;
- үнемі қажеттілігіне ұдайы талдануын қамтамасыз етуі қажет.
3.1. Сапа көрсеткіштері
Баспалдақ негізінде тұрған – қызмет сапасы оның ішінде мекеменің
барлық кәсібі негізделген. Жұмыстың сапасы шығарылатын шешім негізінен,
жоспарлау жүйесінен, қызмет етуден, сапа басқарудан және қателіктерді дер
кезінде жоюдан тұрады. Қызмет көрсету сапасы – жасалған жұмыстың маңызды
көрсеткіші болып табылады.
Жұмыс сапасы фирманың іс-әрекетімен тығыз байланысты. Бұл басқарушының
және жетекшінің сапасы (жоспар, талдау, басқару). Жоспарлау сапасынан
қарағанда (стратегия құру, саясат қалыптастыру, мақсат, жоспар жүйесі және
т.б). сапа аумағында жетістіктерге жету мақсаты болып келеді.
Баспалдақтың ең жоғары сатысында ТАМ (Total QuaLitu Manadement) –
тоталдық (жалпы, ауқымды) сапа менеджменті, ол тек сапа басқаруды қамти
қоймай, жалпы сапаны қамтамасыз етеді, бұл өндірістің жоғарғы ұйымшылдық-
техникалық деңгейін қажетті жұмыс жасау жағдайымен басқарушылық шешімдердің
негізінде жоспарлау және басқару жүйесімен қамтамасыз етеді.
Қызмет көрсету компьютердің жабдықтарының негізгі көрсеткіштері
компьютер жүйесі-көп мөлшердегі информацияны тез қарқынды өңдейтін
электронды құрылым.
1. Компьютер жүйесінің құрылымы толық компьютер жүйелі үлкен жақтан
қатты бөлшек жүйесі мен жұмсақ бөлшек жүйесінен құралады. Тапсырылған
белгілі бір міндетті екеуі бірлікте жұмыс жүргізу арқылы орындайды, бір-
бірінен айрылмайды.
2. Компьютердің қатты бөлшек жүйесі (Hard Wara)-компьютердің нақтылы
физикалық жабдықтарының жалпы аталуы.
Қатты бөлшек жүйесі мен қызмет істеу қағидасында, бірінші ұрпақтан
төртінші ұрпаққа дейін компьютерде өзгеріс енгізілмегені олардың тұлғалық
құрылымы. Барлығы Неуман идеясы негізінде жасалған.
Математика ғылымы Неуман (Tohnwon Nevman) тұңғыш рет компьютер
құрлымының бес үлкен бөлшегін анық ортаға қойған.
Олар: тізгіндеуіш, есептеуіш, сақтауыш, кіргізу жабдығы, шығару
жабдығы қатары. Олардың құрылымдық схемасы:
СХЕМА
Есептеуіш пен тізгіндеуіш компьютердің ұйытқы бөлігі.
Төртінші ұрпақтан кейін екеуін бір пластинкаға орнатып орталық бір
жақтылы еткіш, қысқаша (Central Processing Unit) CPU Cипйю деп аталады.
Ол компьютердің қасиетін белгілейтін маңызды электр бөлшек.
1) Есептеуіш (ALU): түрлі-түсті артиметикалық логикалық есептеулерді
орындайтын құрылым.
2) Тізгіндеуіш (Control Unit): компьютер бұйрығына талдау жасайтын, әр
ионы орындайтын құрылым.
3) Сақтауыш (Memoru) компьютердегі информацияларды сақтайтын құрылым.
Сақтауыш-ішкі (негіз) сақтауыш және сыртқы сақтауыш деп екіге бөлінеді.
Ішкі сақтауыш:ROM (Read only Memory) Оқуға ғана болатын сақтауыш-
оқырмандық сақтауыш.
Сыртқы сақтауыш: жұмсақ табақ (Disskette), қатты табақ (Hard disk),
оптикалық табақ (CD-ROM)
Компьютердің бір жақтылы ететін информация мөлшері барған сайын
көбеюде, әдетте төмендегідей информация сақтау бірлігі қолданылады.
Байт (Byte), килобаит (КВ), мегабаит (МВ), гегабаит (GB), терабаит
(ТВ).
4)Кіргізу жабдықтары (Input device): компьютерге түрлі информациялар
кіргізуге пайдаланатын жабдықтар. Он санды мәліметтер, программа және әр
түрлі информацияларды машина ішкі бөлімінде жануға және қабылдауға болатын
номері. екілік жүйе номері қатерлілерге өзгертіп алмастырады әрі оларды
тәртібімен ішке сақтауышқа жеткізіп кіргізеді.
5) Шығару жабдықтары (Output device): компьютер өңдеген, есептеген
нәтижелерін адамдарға қажетті басқа формадағы белгіге айналдырып шығарып
беретін жабдық.
Мысалы: көрсеткі. баспа машинасы (Printer), сызу құрылысы қатерлілер.
Микро компьютердің қатты бөлшегінің негіздік құрылымы:
- Cанақтың гаммалану жолын көрсетеді.
- бұйрық жолын көрсетеді
- информацияны тізгіндеудің таралу жолын көрсетеді.
4. Компьютердің жұмсақ бөлшек жүйесі
Жұмсақ бөлшек (SoftWave) - белгілі қажетке сай жазылған бұйрықтардың
тәртібі, программа деп аталуы, қатты бөлшекпен салыстырғанда программаларды
көзбен көріп, қолмен ұстауға болмайтындықтан жұмсақ бөлшек дейміз. Ол
программа жасаушы адамдардың мәлім бір түрдегі компьютер тілінен пайдаланып
құрастыруға мәліметтер жинайды.
Жұмсақ бөлшектердің мазмұны мол, түрі көп, әдетте қолданылуына
қарай жұмсақ бөлшек екі түрге бөлінеді: жүйе жұмсақ бөлшек қолданылмалы
жұмсақ бөлшек.
Жүйе жұмсақ бөлшек (System SoftWave) - компьютер қатты бөлшегімен
тікелей байланысты, компьютердің қатты бөлшек қайнарын басқаруды нақтылы
орындайтын жұмсақ бөлшек. Ол ортақ пайдалану қасиетіне, жалпылық қасиеике
және негіздік қасиетке ие.
Жүйе жұмсақ бөлшегі басты меңгеру жүйесі, аудару программалары,
қателерін тізу программалары қатерлілерді қамтиды. Мысалы: MS-DOS, Windows
95982000 меңгеру жүйесі.
Қолданылмалы жұмсақ бөлшек - (Appjication Soft Wave) мәлім бір қажетке
сай арнаулы жасалған жұмсақ бөлшектер. Әдетте, жоғары тіл немесе мәлімет
қамбасы тілін қолданып жасалған, қатты бөлшек және жүйе жұмсақ
бөлшектерінен салыстырмалы дараланған, біршама күшті көшіріп алуға болатын
қасиетке ие. Мысалы: Word972000 әріп бір жақтылы ету жұмсақ бөлшегі.
Қатты бөлшек компьютер жүйесінің заттық негізі, жұмсақ бөлшек қатты
бөлшек негізінде сүйеніп құралады. Қатты бөлшек компьютердің денесі болса
ал жұмсақ бөлшек оның жан-жүйесі болады. Жұмсақ бөлшегі жоқ, құр машина
қызметтілікте алады, қатты бөлшек пен жұмсақ бөлшектің байланысы
оркестрлердің музыка аспаптарының нотасы тәрізді.
Меңгеру жүйесі - OS (Operating System) бөлшектер ішінде маңыздысы
меңгеру жүйесі, ол барлық жұмсақ бөлшектің өзегіқатты бөлшектің ең ішкі
қабатына орналасқан жүйе жұмсақ бөлшек. Меңгеру жүйесі-зор типтегі
программа жүйесі ішкі жақта, компьютердің ішкі бөліміндегі әр түрлі қатты-
жұмсақ бөлшек қайнарын басқаруды: сыртқы жақта, тұтынушылар үшін қолайлы
және ақаусыз, сенімді қызмет ортасын жаратып береді. Меңгеру жүйесі
тұтынушы мен компьютерді жалғастырушы, тұтынушы меңгеру жүйесі арқылы
компьютерді меңгереді.
Меңгеру жүйесінде ұқсас бір үздіксіз даму барысы бар. Қазір түрі көп,
ролі әртүрлі микрокомпьютерлерде кеңінен орнатылатын жүйелер Windows, DOS
қатарлылар бар. Бұл қазіргі көп қолданылатын Windows-98 меңгеру жүйесінің
қолданылу әдісі.
4.1. Компьютерлердің даму беталысы және ерекшеліктері
Компьютердің даму беталысы.
Кезекте компьютер ”алыптануға”, ”микролануға”, ”торапталуға” және
“зейіндесуге” қарай төрт үйекке бет алып дамуда.
Алыптанк-компьютердің ерекше зор ролін, ерекше үлкен сиымдылығын,
ерекше тез есептеу жылдамдығын көрсетеді. Оның бастысы дамуы жоғары, дәл,
озық ғылыми-техникалық істеріне қолданылады.
Мысалы: атом бомбы зерттеуге, ғарышқа ұшу машиналарын (ракета)
жобалануындағы қатарлы ірі орындарға қолданылады. Алып тұрпаты
компьютердің дамуы бір мемлекеттің компьютерін зерттеу өрісін көрсетеді
және ғылым техника күшін әйгіленді.
“Микролану” - компьютердің күннен–күнге қоғамның әр саласына
жалпыласып, тіпті, адамдардың күнделікті үйренушімен тұрмысында
қолданылуынан-ақ компьютердің микролана түскенін көріп алуға болады.
Микрокомпьютердің жалпыласуы бір мемлекеттің компьютер техникасын қолдану
өрісін әйгілейді.
“Тораптасу” - компьютер торы әр жердің көптеген компьютерлеріне
таралып, хабарласу сым жолы арқылы тұтастырылған мәліметті бір жақтылы ету
жүйесі.
Тұтынушы тордағы компьютер арқылы жұмсақ-қатты бөлшек қайнарын ортақ
пайдалануына болады. Қазір дүниежүзінде неше жүз миллион компьютер
тұтастырылып, көпсандағы мемлекет және районға таралған ірі типтегі тор
қалыптастырылды. Мысалы, кез-келген студент өзіне керекті материалды
интернет торға шығу арқылы тауып алуына болады.
“Зейіндесу” - компьютерді зейіндендіру компьютер техникасы дамуының
маңызды бір бағыты, зейінді компьютер адам түйсігіне еліктеліп жасалған бір
түрлі компьютер жүйесі. Міне бұл компьютердің бесінші ұрпағы. Ол адамдардың
табиғи тілін түсініп қамастан қайта оны тұжырымдау, ойлау, талдау жасау
арқылы жоғары қабілетке ие.
Компьютердің ерекшелігі - әр салаға қолданылған компьютердің
ерекшелігі өте көп, жинақтағанда 5 түрлі ерекшелікке ие:
1)Жоғары қарқынды есептеу қабілетіне ие. Компьютердің есептеу қарқыны
өте тез болып, басқа әрқандай бір есептеу құралымен салыстыруға келмейді.
Жылдамдығы барған сайын неше еселеп арта түсуде, алып типті компьютер әр
секундына бірнеше миллиардтан астам есептеу жүргізе алады.
2)дәлдік дәрежесі жоғары.
Есептеу нәтижесі тура болып, тек программамен қатты бөлшектері
кінәратталып қалмаса болды, компьютер есептеген нәтижеден мүлдем қателік
кетпейді.
3)еске сақтау және логикалық тұжырым жасау қабілеті күшті.
Компьютердің алғашқы мәліметтері, есептеу бұйрығы қатарлы мәліметтерді
сақтап алып, қашан қажет еткен уақытта оларды таңдап пайдаланады әрі әр
түрлі логикалық тұжырымдарды жасау қабілеті күшті.
Компьютер логикалық тұжырымдау немесе логикалық есептеу қабілетіне ие
болғандықтан, компьютер цифрлы есепке қолданып қалмастан, қайта көптеген
мәліметтерді өңдеу, біржақтылы ету қатарлы сансыз қолдану өрісі бар.
4) программаның басқаруында автоматты түрде жұмыс жүргізе алады.
Компьютер өзіне кез-келген программалар арқылы берілген бұйрыққа сай,
автоматты жұмыс жүргізеді.
5)жаппай қолдану қасиеті күшті. Компьютердің есептеу, біржақтылы ету
нысанасы тек сан-сан цифр болып қалмастан, қайта әріп, сурет, дыбыс-кескін
қатарлы мәліметтерді де қамтиды. Бұл қасиеті компьютердің қолдану көлемін
тіпті де кеңейте түсті.
4.2. Интернеттің негізгі ұғымдары
1. Интернеттің негізгі мағынасы ұқсамаған типтегі компьютер, ұқсамаған
техникамен құрастырылған әр түрлі компьютер белгілі бір келісім арқылы
тұстастырылып, тораптағы әрбір компьютер немесе терминал бір торапта қызмет
істегенге ұқсас, сондай-ақ тораптағы әр түрлі материал қайнарлары және
қызмет өтеуді ортақ пайдалануды жүзеге асырады.
Кезекте интернет көп түрлі атпен аталуда. Мысалы: халықаралық ұласпалы
торап, бүкіл жершарындық торап немесе халықаралық торап қатарлылар.
Интернет торы адамзат тарихындағы ең ұлы жетістіктердің бірі. Ол
адамдардың хат-хабарласып, өзара қатынас жасалуына, материал алмастыруына
қолайлылық жаратты.
Ең жақсы болған информация ортасын жаратып берді. Адамдар, мейлі қай
уақытта, қай жерде болса да үйлесімді шарт жағдай болса болды тораптан
өзіне қажетті мәліметтерге ие бола алады. (мысалы: жаңа хабар-ошар, сурет
құжаттары, дыбыс құжаттары, құлақтандыру арқылы және т.б.) Торап арқылы өз
мүддесін қорғауына, көптеген білім игеруіне, ізденіс жасауына, оқуына,
тізімге алынуына, емтихан беруіне, дос табуына, көңіл көтеруіне, сауда
істеуіне, жарна билетін сатып алуына, тіпті өзін дүниежүзілік таныстыруына
болады. Міне, бұдан біз интернеттің адамзат мәдениетімен қоғам дамуының
ілгерілеуіне зор түрткі болғанын көріп отырмыз.
2. Интернеттің дамуы. Интернет торы 1969 жылы Америкада компьютер торы
пайда болғаннан кейін қазірге дейін үш басқышты басып өтті.
Бірінші басқыш: 1969-1975 дейінгі аралық. Америка мемлекет қорғанысы
жоғары дәрежелі инженерлердің қажетіне сай ARPA net торын құрап әскери
істерге қолдана бастады.
Екінші басқыш: 1980 жылдардың орта мерзімінде Америка мемлекеттік
ғылыми зерттеулердің қажетіне сай NSFnet торын құрып, ғылыми зерттеулерге
қолданды.
Үшінші басқыш: Америка сауда серіктерінің қажетіне сай ALTE net, PSI
net, CERE net қатарлы торларды құрып, компьютер торының сауда саласына
қолдануына жол берілді. Қазіргі кезде сауда торы басты орынды иеленеді.
Интернет торының даму барысынан қарағанда бірінші басқыш әскери
істерге, екінші басқыш ғылыми зерттеуге, үшінші басқыш сауда саласына
қатысты екендігін аңғарамыз.
3. Интернеттің негізгі ролі. Интернет қолдану ерекше кең болып
қалмастан, оның үстіне даму жылдамдығы да ерекше тез болған, жаңа дәуір
компьютер торы. Оның негізгі ролі үш түрлі: 1)электронды жіберілім (E-
mail), алыстан тіркеу (Telnet), және құжат тасымалдау (FTP).
1)электрондық жіберілім (E-mail) интернетте істетілуі ең кең қызмет
өтеу торы. Интернеттің ең маңызды, ең негізгі қолданылуы, ол әріп, сурет,
дыбыс қатарлы көп түрлі мәліметтерді жеткізіп береді, әрі қабылдай алады.
Сонымен бір уақытта көптеген адамдарға хат жеткізуге болады. Осы себепті,
ерекше қолайлы хабарласу құралы болып табылады.
2)алыстан тіркеу (Telnet): интернеттегі біршама ерте қолданылған
қызмет ету торы, Telnet бұйрығы арқылы өзінің компьютерлік уақыттық
қашықтағы компьютердің терминалы етіп тікелей қашықтағы компьютерлерді
алады. Алыстан тіркеуді қолданып, тұтынушы алыс жердегі компьютерлердегі
ашық материал қайнарларын дәл уақытында пайдалана алады. Материал іздейді
немесе алыстағы есептеуден пайдаланып тек алып компьютер ғана істей алатын
қызметтерді орындай алады. Интернетте көптеген қызмет ету түрлері Telnet-ке
кіру арқылы жүзеге асады.
3) құжат тасымалдау (FTP).интернет тасымалдау қызметтерінің бірі. FTP
арқылы тұтынушы торға жалғанған екі компьютер торы арқылы құжат
тасымалдайды. Ол интернеттің құжат тасымалдауының ең маңызды әдісі.
Тұтынушыға FTP қолдану арқылы интернеттегі мол материал қайнарларына ақысыз
ие болуына болады. Одан сырт. FTP-дағыда жүйеге тіркелу, мазмұн атқару,
құжат меңгеру немесе басқа диалог тізгіндеу ролімен қамдайды.
4. Интернеттің басты қолдануы. Интернет торы ең үлкен ұласпалы тор
жүйесі, келу қайнары өте мол, адамдар кәсібінің әрқайсы салалары және
әлеуметтік қызмет ету жақтарына қолданылатын, жаратылыстық пән, қоғамдық
пән, техникалық пән, ауылшаруашылық, ауа райы, орман шаруашылығы,
дәрігерлік ғылымы, әскери істер қатарлы салаларымен кәсіптерді қамтиды.
Қоғам, экономика, оқу-ағарту және мәдениет қатарлы әр түрлі ұйымдық топпен
қоғамда жалпылық қызмет атқарады.
Бірақ, оның санақ тасымалдау формасы көп емес.
4.3. Байланыс құралдары және атқаратын негізгі қызметтері
1) Электрондық жіберілім (Е-mail). Электронды жіберілім секілді почта
тармақтарының қызметімен қамдайды. Құжат формасында белгілі бір адамға
жеткізіп береді
Әдеттегі почта жіберіммен салыстырғанда, электронды жіберімде көптеген
артықшылықтар бар. Әуелі электронды жіберімнің жылдамдығы тез, бағасы
арзан, әсіресе халықаралық жолдамалармен салыстыра айтсақ, тіпті де арзан.
Электронды жіберімнің мазмұны әріп болып қалмастан дыбыс, сурет, кескін
мәліметтерін де келтіреді.
Әдеттегі Web сейілдегіштерді түгелдей электронды жіберім алысу ролі
бар.
2) Бүкіләлемдік тор WWW (Word Wide Web)
http (асқын мәтін тасымалдау келісімі) адамдар торапта сейілдегіш (IE
немесе NetScape) арқылы сан-алуан түстегі ұласпалы торап дүниесінде оңай
кіре алады және сейілдейді.
Адамдар ең қысқа уақыттың ішінде ең жаңа хабар,ең жаңа техника,ең жаңа
жаңалықтарды, ең жаңа өнімдерді барлық жаңа істерді түсіне алады.
3) Құжат тасымалдау. FTP. Internet-алуан түрлі компьютер құжаттары
толтырылған қойма. Оның ішінде көптеген ақысыз және ортақ пайдаланатын
жұмсақ бөлшектер бар, екілік жүйеленген сурет, т.б. әртүрлі кітап және
материалдар бар. Жоғарыда пайымдау мазмұндарды, неше түрлі әдіс қолданып
компьютеріңізге көшіріп алуыңызға болады.
Оның ішінде ең басты әдіс-FTP (құжат тасымалдау келісім) арқылы
көшіру, бұл түрлі қызмет ету тәсілі арқылы адамдар үйінде отырып-ақ шет
мемлекеттің кітапханасындағы материалды оқи алады және комп.ютеріне көшіріп
алуына болады. Интернет торының FTP арқылы, зор мөлшердегі құжат және ортақ
пайдаланатын жұмсақ бөлшектерді, тез жылдамдықта таратуға, тінту техникасы
әдеттегі жағдаймен салыстыруға және іске асыруға болмайды.
4) Алыстан тіркеу. Тұтынушы Интернет арқылы алыстағы компьютерге
тіркеліп, тұтынушының компьютері сол компьютердің бір терминалын
пайдаланады. Ең басында жалғанған Интернеттегі көп санды бас аппараттарды
түгелдей UNIX меңгеру жүйесін қолданады. UNIXTELnet тұтынушы үшін қамдаған
бас аппаратқа алыстан тіркеу программасы, қазіргі көптеген меңгеру жүйесі,
мысалы: DOS, Windows түгелдей TELnet ролімен қамдайды.
TELnet алыстан тіркеуді пайдаланған кезде, тұтынушыны,сөзсіз сол
компьютерде есеп номері болу қажет. TELnet алыстан тіркелу бас аппаратын
пайдаланатын кезде, тұтынушы өзінің аты-жөні және паролін кіргізу қажет,
бас аппарат тексеріп, қателік жоқ болғаннан кейін, сәтті тіркелуге болады.
5) Торап жаңа хабарлары. Торап жаңа хабарлары-жалпылық хабарландыру
бағанасы, кезекте мөлшермен 6000-нан астам жаңа хабарлар тобы бар, әрбір
жаңа хабарлар тобы түгелдей мәлім бір негізгі тақырыпты талқылайды. Жаңа
хабарлар тобында сұрақ сұрасаңыз немесе көзқарас білдірсеңіз барлық осы
сұрақты оқитын адамдар түгелдей бірнеше күн ішінде сіздің сұрағыңызға жауап
береді, немесе, көзқарасыңызды көре алады.
6. Тораптағы факс. Адамдар Fax Wave (WWW.call.com).eFAX (WWW.efax.com)
және faxaway (WWW.faxaway.com) қатарлы телеграф алмастыру қызметіне не
торды интернетте пайдаланып, телеграф жолдайтын жақтың әдеттегі факсіндегі
телеграфты алмастыруға, әрі қарсы жақтың электронды жіберім сомдығына
жеткізінуіне болады, немесе тұтынушының әдеттегі факсіне жеткізеді. Әрине,
торап тұтынушысы тағы да тар өрісті тордағы факс қасиетін пайдаланып,
әдеттегі торап телеграфын жолдап ала алады.
7. Тораптағы телефон (IP телефон). Тордағы телефон модем MODEM-де,
әдетте, MIC-микрофон және SPEAKER-күйсандық сұғындысы бар. Тікелей микрофон
немесе күй-сандық арқылы телефон соққан адамның сөзін естуіне, сөйлесуіне
болады.
Қолданған кезде, микрофон мен күй сандығын жалғап болғаннан кейін,
үйлесімді жұмсақ бөлшектерді пайдалансақ болды интернетте телефон соғуды
жүзеге асыруға болады.
Интернет арқылы адамдар әртүрлі жұмсақ бөлшектерді пайдаланып, мысалы:
Netmeetinq, Cool, Talk, Net2, Phone, Iphone, MSN қатарлылармен торда
сөйлесуге болады. Адамдар тордан телефон соғуына болады, тіпті қарсы жақтың
нөмірін тікелей басуға болады. ІР телефонының үлкен артықшылығы зор
мөлшердегі алыс жолды телефон ақысын үнемдеуге болады Интернетті пайдаланып
телефон соққанда ISP (Интернет қызмет ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz