Фирманың жұмыс атқару микро және макро орталығының негізгі факторлары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе 2
Маркетингілік орталық 3
Фирманың жұмыс атқару микроорталығының негізгі факторлары. 4
Фирманың жұмыс атқаруы макроорталығының негізгі факторлары. 13
Қорытынды 27
Пайдаланылған әдебиеттер. 28

Кіріспе

Бүгінгі күрделі әлем аясында біздің бәріміз маркетинг деген түсінікті
жете талдай білуіміз керек. Машина сатарда, жұмыс іздегенде, қайырымдылыққа
қажет қаражаттарды жинағанда және идеяны насихаттағанда, т.б. жағдайларда
біз маркетингпен айналысамыз. Біз нарықтың не екенін білуіміз керек.
Біз маркетингті жай азамат ретінде де, тұтынушы ретінде де білуіміз
қажет. Ылғи біреу біздерге бірдеңені сатқысы келіп тұратындықтан, өткізуде
пайдаланылатын әдістерді айыра білуіміз қажет. Маркетингті білу, айталық
тіс пастасын, жеке пайдалану компьютерін әлде жаңа автомобильді сатып
аларда өзімізді ұстамды, білгір тұтынушы ретінде көрсетуге мүмкіндік
береді.
Маркетинг коммивояжер, бөлшек сауда сатушылары, жарнама
қызметкерлері, маркетингтің зерттеулері, жаңа және маркалы тауар
өндірісінің меңгерушілері сияқты кәсіпкер нарық қайраткерлері үшін ең
негізгі пәндердің бірі болып саналады. Олар: нарықты қалай суреттеуді және
оны сегменттерге қалай бөлуді, мақсатты нарық негізінде тұтынушылардың
мүддесін және ұнатымдарын, мұқтаждықтарын қалай бағалауды, осы нарыққа
қажетті тұтынушылық қасиеттері бар тауарларды конструкциялауды және
сынауды, баға арқылы тауардың құндылық идеясын тұтынушыға жеткізуді,
тауарды кәсіпшілікке ашық және жарамды көрсете алатын іскер делдардарды
таңдауды, тауарды тұтынушылардың біліп, сатып алғысы келу тілегін болдыру
үшін жарнамалауды және қажетті жерге жеткізуді ұйымдастыра білуі керек.
Кәсіпкер нарық қайраткері күмәнсіз түрде білімнің көп салаларын
білетін және іскер болуы міндетті.
Көпшілік маркетингті тауар өткізумен және ынталандырумен теңестіреді.
Осының бәрін қорыта келіп біз маркетингке былай анықтама береміз:
Маркетинг – мұқтаждықтың және тұтыныс қажеттерін алмастыру арқылы
орындауға арналған адамзат әрекеттерінің бірі.
Кабельді теледидардың индустриясының келешегі, әртүрлі фирмалар
маркетингі кешендерінің бәсекелестігімен қатар, сол кездегі маркетингілік
орталықтағы оқиғалар мен тенденцияларға байланысты болатын. Фирма өзінің
маркетингілік көшеніні дайындағанда есепке алынатын, бірақ “бақылауға
көнбейтін” күштер жиынтығына маркетингілік орталыққа жатады.

Маркетингілік орталық

Маркетингілік орталыққа біз былай деп анықтама береміз.
Фирманың маркетингілік орталығы – фирма маркетинг қызметін басқаруға,
мақсатты клиенттермен байланыстырып және оны жалғастырып, ынтымақтастықты
нығайтуға әсерін тигізетін фирмадан тыс активті субъектілер және күштер.
Маркетингілік орталық микроорталықтардан құралады. Макроорталықта
фирманың өзімен және оның клиенттерге қызмет жасау мүмкіншіліктерімен
тікелей қатынастағы күштер, демек жабдықтаушылар, маркетингілік делдалдар,
клиенттер, бәсекелестер, және контактылы аудиториялар жатады, ал
макроорталыққа демографиялық, экономикалық, табиғаттық, техникалық,
саясаттық және мәдениеттік сипаттамалы микроорталыққа әсерін тигізетін
әлеуметтік кеңістіктегі күштер мен факторлар жатады. Мен осы айтылған
жәйтерді өз жұмысымызда толығырақ ашып жазамын. Менің жұмысым екі бөлімнен
тұрады. Негізгі және қорытынды. Негізгі бөлімнің өзі үш бөліктен тұрады.

Фирманың жұмыс атқару микроорталығының негізгі факторлары

Әрбір фирманың негізгі мақсаты – табыс табу. Маркетинг басқару
жүйесінің негізгі мақсаты – мақсатты нарықтарды қызықтыратын тауарлар
шығаруды қамтамасыз ету. Дегенмен, маркетингілік басқарудың табысты болуы
фирманың басқа бөлімдерінің жұмыстарын және делдардың, бәсекелестердің және
әртүрлі контактылы аудиториялардың әрекеттеріне де байланысты. Фирманың
микроорталық шегінде әрекет жасайтын күштер.

Фирма микроорталылықтарында әрекет жасайтын негізгі күштер.

Маркетинг басшыларына өз жұмыстарын мақсатты нарықтың мұқтаждығымен
шектеуге болмайды. Олар микроорталықтың барлық факторларын есепке алуы
керек. Осы күштер туралы білу үшін, олардың ролі мен ықпалы АҚШ-тағы
велосипед өндіруші - Чикагоның “Ивин байсикл компани” мысалымен көрсетелік.
Фирма.
Ивин фирмасының маркетинг қызметінің басшылары маркетингілік жоспарды
дайындағанда, фирма ішіндегі басқа топтардың, демек, фирма басшыларының,
қаржы қызметінің,
Г3ТКЖ қызметінің, материалдық-техникалық жабдықтау қызметінің, өндіріс
және бухгалтерия бөлімдерінің ұсыныстарын ескеруі керек. Маркетингілік
жоспарды дайындаушыларға осы аталған топтар фирманың микроорталығы болып
саналады.
“Швин” фирмасында жоғарғы сатылы басшыларға велосипдті өндіру сатылы
басшыларға велосипедті өндіру бөлімінің бас басқаруымен, атқару комитетінің
мүшелері, реттеуші – директор, директорлар кеңесінің бастығы және мүшелері
жатады.
Осы басқарушылардың жоғарғы эшалоны фирманың нысанасын, оның жалпы
стратегиялық мақсатын және күнделікті саясатын анықтайды. Маркетинг
басқарушыларының шешімдері басқарушы жоғарғы эшелонның жоспарларына қайшы
келмеуі керек. Оның үстіне, маркетингілік жоспарларды бекітітін осы
басшылар.
Маркетинг басшылары өз жұмыстарын фирманың басқа бөлімдерімен
ынтымақты, байланысты түрде атқаруы керек. Қаржы қызметі маркетингілік
жоспарды іске асыруға қажетті қаржының қазіргі кездегі мөлшері, оның
жұмсалу проблемаларымен айналысады. ҒЗТ.К.Ж. қызметі әрі әдемі, әрі
қауіпсіз бұйымдар техникалық жабдықтау қызметі қажетті бөлшектермен,
тораптардың жеткілікті қорының болуымен айналысады. Өндіріс жоспарлаған
өнімдерді шығаруға жауап береді. Бухгатерия қызметі күнделікті кіріс пен
шығынды бақылай отырп, алға қойылған мақсаттың қалай орындалып келе жатқаны
туралы маркетинг қызметінің жұмысына және жоспардың орындалуына тікелей
әсерін тигізеді.
Жабдықтаушылар.
Жабдықтаушылар – компанияны және оның бәсекелестерін нақтылы тауарлар
(қызметкер) шығару өндірістеріне қажетті материалдық ресурстармен
жабдықтаушы іскер фирмалар мен жеке адамдар. Мысалға, “Швин” фирмасы
велосипед шығару үшін болат, алюминий, шиналар, тиісті доңғалақтар,
отырғыштар және т.б. сатып алуы керек. Оның үстіне, құрылғылар, отын,
электр энергиясын, компьтерлер, т.б. үздіксіз жұмыстарға қажет құрал –
саймандарды сатып алып және жұмысшыларды жалдауы керек. Жабдықтаушылар
орталығында болатын кездейсоқ уақиғалар фирманың маркетингілік
әрекеттеріне үлкен әсерін тигізуі мүмкін.
Маркетинг басшылары жабдықталатын заттардың бағаларын ұқыпты түрде
бақылап отыруы керек. Өйткені сатып алынатын материалдардың бағасының өсуі
шығарылатын велосипедтің құнын өсіруге межбүр етеді. Кейбір материалдардың
жетіспеуі немесе жабдықтаушылар жұмысшыларының ереуілдері, т.б. уақиғалар
жабдықтаудың жүйелілгімен бұзып, дайын өнімді тапсырыс берушілерге жетккізу
графигін бұзуға соқтырады. Ал бұл жағдай өткізу дәрежесін төмендетуінің
нәтижесінде, оған деген қөзқарастың өзгеруінің себебі болуы мүмкін.
Маркетингілік делдалдар
Маркетингілік делдалдар – компания тауарларын жеткізуге және оларды
клиенттер арасында таратуға көмектесетін фирмалар. Оларға сауда делдалдары,
тауар қозғалысын ұйымдастыруға маманданған фирмалар, маркетингілік
қызметтерді атқаратын және несие-қаржы мекемелері жатады.
Сауда делдалдары. – Сауда делдалдары – компанияға клиенттер
іздестіретін немесе оларға тауарларды сатуға көмектесетін фирмалар “Швин”
фирмасына сауда делдалдары үшін не керек? Оған жауап: сауда делдалдары –
компанияға Швин фирмасының өзіне қарағанда заказчиктерге тауарды ыңғайлы
түрде, мүмкіншілігінше аз шығынданып сатып алуға көмектеседі. Ыңғайлы орын
- ол клиенттердің орналасқан жерінде делдалдардың велосипед қорын
ұйымдастыру арқылы орындалады. Ыңғайлы уақыт – тұтынушылардың велосипедтері
сатып алу кезеңдеріне велосипедтердің көрмесін және сол уақытта жеткілікті
түрде жеткізіп беру арқылы ұйымдастырылады. Сатып алу процедурасының
ыңғайлылғы – тауарды сатумен бірге оның иелену құқын беру табылады. Егер
жоғарыда аталған ыңғайлықтарды өзі ұйымдастырғысы келетін болса, онда оған
бүкіл ал масштабындағы ірі сауда нүктелерін қаржылауға жұмсап ұйымдастыруға
тура келер еді.
Сондықтан фирма тәуелсіз сауда делдалдарын ұстағанды дұрыс деп
санайды.
Дегенмен, сауда делдалдарын таңдау және олардың жұмыстарын ұйымдастыру
ұйымдастыру оңай шаруа емес. Бүгінде өөндіруші көптеген майда тәуелсіз
делдармен емес, ылғи өсу үстіндегі ір делдардармен іскерлік байланыс
жасайды. Велосипедтердің көпшілігі ірі фирманың жұйелерінің сауда
кәсіпорындары (“Сирис және Март”) сияқты ірі көтерме саудашылар, бөлшек
саудашылар және сауда жеңілдіктерін иеленуі мекемелер арқылы сатылуда. Бұл
бірлестіктер үлкен қуатты болғандықтан, өз айтқандарының жағдайда
өндірушіні кейбір сыйымды, көлемді нарықтарға жібермеуі де мүмкін. Өз
тауарлары дүкен сатыларынан қоры алу үшін өндірушілерге көптеген жұмыстар
атқаруға тура келеді. Оның үстіне, сауда делдалдарын таңдауға өте сақтықпен
қаруы керек, өйткені тауар қозғалысының бір арнасын ұйымдастырам деп жүріп,
басқа арналарды пайдаланудан айырлуға болады.
Тауар қозғалысын ұйымдастыратын мамандандырылған фирмалар. –Тауар
қозғалысын ұйымдастыруға маманданған фирмалар компания шығаратын
бұйымдарының қорын ұйымдсатырып, оларды өндіру орындарынан белгіленген
жерге жеткізеді. Қоймалар – тауар қозғалысының белгіленген жеріне дейінгі
аралықта тауарды жинақтап, сақтауды қамтамасыз етуге арналған кәсіпорындар.
Тасымал фирмаларына темір жолдар, автокөлік тасымалдарын ұйымдастырушылар,
әуе желілері, су жүк тасымал көлігі және басқа бір жерден екінші жерге
тауар қозғалысын ұйымдастырушылар жатады. Фирма, тасымал құны, көлемі,
жеткізу жылдамдығы және жүк сақталымы факторларын байланысты түрде қарай
отырып, тиеп женелтудің ең тиімді әдістерін таңдап алуы керек.
Маркетингілік қызметтер атқартын агентстволарға – маркетингілік
зерттеулер фирмалары, жарнама агенстволары, жарнама құралдары мекемелері
және маркетингілік консультация фирмалары жатады. Олар компанияларға өз
тауарларын қажетті нарықтарға дәлдеп жеткізуге көмектеседі. Компания осы
аталған мекемелердің қызметтерін пайдаланатын не осы жұмыстарды өзі
орындайтындығын шешуі керек. Егер осы қызметтерді басқаларға тапсыруды
шешкен болса, өз қызметіне ұсынушыларды дұрыс таңдай білуі керек. Себебі,
осы қызметтерді орындайтын мамандандырылған фирмалар творчестволық
мүмкіншіліктері, жұмыс сапасы, атқаратын қызмет көлемі және олардың бағасы
бойынша бір-бірінен айырмашылықта болады. Компания бұл фирмалардың іс-
әрекетіне кезеңді түрде баға беріп, өз талаптарын қанағаттандырмайтындарын
алмастыру варианттарын ойластыруы керек.
Несие - қаржы мекемелері. Несие-қаржы мекемелері қатарына банкілер,
несие компаниялары, қамсыздандыру компаниялары және фирманың келісімдерін
қаржыландыруға немесе сату, сатып-алу қауіп қатерлігінен қамсыздандыруға
көмектесетін т.б. мекемелер жатады. Компанияның маркетингілік әрекеттерінің
тиімділігіне несиелеудің құны немесе несиелеу мүмкіншілігінің қысқаруы
қатаң әсерін тигізеді. Сондықтан компания негізгі несие-қаржы мекемелерімен
арадағы қарым-қатынасты нығайта түсуі керек.
Клиенттер.
Фирма өз клиенттерін ұқыпты түрде зерттеуге тиісті. Фирма клиенттердің
бес түрлі нарқында қызмет атқара алады. Олар: 1. Тұтыныс нарқы. 2.
Өндірушілер нарқы. 3. Сауда делдардар нарқы. 4. Мемлекеттік мекемелер
нарқы. 5. Халық аралық нарық.
Тұтынушы нарқы – тауар мен қызметті жеке өздеріне тұтыну үшін алатын
жеке адамдар және үй шаруашылықтары.
Өндірушілер нарқы – тауар мен қызметтерді өндіріс процесінде пайдалану
үшін алатын мекемлер.
Сауда делдалдаар нарқы – тауар және қызметтерді өзі табыс табу үшін
сатып алып сатушылар нарқы.
Мемлекеттік нарқы – тауар және қызметтерді сатып алып, оларды кейін
коммунальды қызметтері өрісінде пайдаланатын немесе оларды мұқтаж адамдарға
таратушы меелекеттік мекемелер нарқы.
Халық аралық нарық - шетел тұтынушыларыннаан, өндірушілерінен, сауда
делдалдарынан және мемлекеттік мекемелерден құрылатын шетел сатып
алушылары.
Бәсекелестер
Кез келген фирманың әртүрлі көптеген бәсеклестері болады. “Швин”
фирмасының маркетинг туралы вицепрезиденті өз бәсекелестерін анықтау туралы
ұйғарымға келді делік. Оның ең жақсы тәсілі адамдар велосипедті сатып алу
жөнінде шешімді қалай қабылдайтынын зерттеуге болады.
Зерттеушілер бірдеңе сатып алуға ақша жинап жүрген 1 курс студенті
Джон Адамспен сұхбаттасуы мүмкін. Студент сатып алуға керекті заттардың
бірнешші варианттарын ойластыруда. Оның ішінде көлік құралын, стерео
жүйесін немесе Еуропаға баруға жолдама сатып алу варианттары бар. Бұлар
бәсекелестері, демек, тұтынушының мүмкіншілікке байланысты жүзеге асырғысы
келетін тілектері. Осы тілектерінің ішінде студент Джон Адамс көлік
мұқтаждығын өтегісі келеді деп саналық.
Оның машина сатып алу, мотоцикл сатып алу немесе велсипед сатып алу
варианттары шығады. Бұл тауар түрі бәсекесі, демек, бір тілекті
қанағаттандырудың, түрлі тәсілдері болып саналады. Егер осы альтернативті
варианттардың ішінде велосипед таңдалған болса, студент Джон Адамс он
жылдамдықты велосипедке тоқталуы мүмкін және ол бірнеше осындай бәсекелес –
маркалармен танысқысы келуі де ықтимал. Бұл оның тілегін орындауға арналған
бір түрлі тауардың әртүрлі маркалары. Аталған жағдайда бұлар: “Швинн”
“Раме” “Сирис”, “Гитан” және “Азуки”.
Бәсекелестің негізгі төрт түрі:

Тұтынушылардың шешім қабылдау жолын дұрыс түсіну. “Швинн” фирмасының
маркетинг бойынша вице президентіне өз велосипедтерін көбірек сатуға
кедергі жасап отырған барлық бәсекелестерін табуды жеңілдетуде. Маркетинг
басшысы бәсекелестердің барлық түрлерімен оның ішінде фирманың өткізу
әрекетіне зиянын көбірек тигізіп отырған. Маркалар бәсекелестігіне көбірек
назар аударады.
Контакт аудиториялары
Маркетингілік орталық құрамына фирманың әртүрлі контакт аудиториялары
да кіреді. Контакт аудиториясына біз былай деп анықтама береміз:
Контакт аудиториясы – мекемеге нақтылы және патенциальды түрде назар
аударатын және оның мақсатына жету қабілетіне әсерін тигізетін кезкелген
топ.
Контакт аудиториясы фирманың нарықтағы қызметіне демеуші немесе қарама-
қарсы күш реттерінде болуы мүмкін. Қайырымды аудитория – фирмаға деген
назары - қайырымды сипаттамалы топ. Іздеудегі аудитория – фирмаға назар
аударғаны қажет, бірақ өнебойы табыла қоймайтын аудитория. Сүйкімсіз
аудитория – іс-әрекеттерімен санасуға тура келетін, бірақ фирмаға назар
аударуына аулақ ұстауға қажетті топ.
Қалаған фирма жеті түрлі контакт аудитория ортасында әрекет жасайды.
1. Қаржы шеңбері – Фирманың өзін-өзікаптиалын қамтамасыз ету
қабілеттілігіне әсерін тигізеді. Қаржы өндірісіндегі негізгі контакт
аудиторияларына банкілер, инвестиция компаниялары , фонд биржасының
брокерлік фирмалары, акционерлер жатады.

Қаржы Ақпарат МемлекеттіАзаматтық ЖергіліктіКөпшіліІшкі
шеңбері құралдарының к әрекеттер контакт к контакт
контакт мекемелердтобы аудиторияс аудитория
аудиториясы ің ы сы
аудиторияс
ы

2. Ақпарат құралдарының контакт аудиториясы – Ақпарат құралдарының
аудиториясы – жаңалық таратушы мекемелер, мақалалар және редакциялық
түініктемелер. Олар бірінші кезекте газеттер, журналдар, радиостанциялар
және телеорталықтар.”Швинн” фирмасы ақпарат құралдары оның жұмыстарын,
мүмкін велосипедтен түрі адамға жақсы қуат беретіні не компанияның
қайырымдылық жұмыстары туралы мақала жазу арқылы көп жәнее жақсы түрде
мадақтауына мүдделі.
3. Мемлекеттік мекемелердің контакт аудиториялары. Фирма басшылары
мемлекеттік өрістегі өзгерістерді ылғи ескеріп отырулары қажет. “Швинн”
фирмасының нарық қайраткерлері тауардың қауіпсіздік проблемаларына,
жарнаманың шындығына, дилердің құқына т.б. көңіл аударуға міндетті.
4. Азаматтың әрекеттері топтары. Фирманың қабылдаған маркетингілік
шешімдері тұтынушылар қоғамы тарапынан қоршаған ортаны қорғаушылар
топтарынан я халық өкілдері тараптарынан т.б. күмәнді сұраұтарын туғызуы
мүмкін. Мысалға, ата-аналар велосипедтердің қауіпсіздік дәрежесін
жоғарлатуды талап етуі мүмкін.
5. Жергілікті контакт аудиториялары. Әрбір фирма айналадағы тұрғындар
және қауымдық мекемелер сияқты жергілікті контакт аудиторияларымен
қатынаста болады. Ірі фирмалар әдетте жергілікті тұрғындар қауымымен жұмыс
атқарып, байланыс жасау үшін арнайы жауапкер қызметкерді тағайындайды.
Көпшілік фирма өз тауарларына және өз әрекеттеріне деген көпшілік
пікірлеріне зер салып, бақылап отыруы керек. Көпшілік ұйымдасқан түрде
фирмаға күш көрсетпегенмен көпшіліктің фирмаға деген көзқарасы оның
коммерциялық әрекеттеріне тікелей әсерін тигізеді.
“Швинн” фирмасы өзінің “азаматтық” бейнесін нығайту үшін қоғамдық
ұауымдастарға қаражат жинау компанияларына, қайырымдылық мақсаттарға
қомақты садақалар бөлуге және тұтынушылардың шығымдарын қару тәртібін
дайындайды.
7. Ішкі – контакт аудиториялары фирманың ішкі контакт аудиторияларына
оның өз жұмысшыларына және қызметкерлері, өз еркімен көмектесушілер,
басқарушылар, директорлық кеңестіктің мүшелері жатады. Ірі фирмалар
өзінің ішкі контакт аудитория мүшелерін хабардар ету және сендіру үшін,
ақпарат бюллетендер шығаруды және тағы басқа коммуникация формаларын
пайдаланады. Жұмысшылар мен қызметкерлер өз фирмасына жақсы көзқараста
болса, олардың осындай оң қатынастары басқа контакт аудиторияларына да
тарайды.

Фирманың жұмыс атқаруы макроорталығының негізгі факторлары.

Фирма және оның жабдықтаушылары маркетингілік делдалдары, клиенттері,
бәсекелестері және контакт аудиториялары фирмаға жаңа мүмкіншілктер ашатын
не оған жаңа қауіптер туғызатын кең байтақ макроорталық күштер шегінде
жұмыс атқарады.
Бұл күштер “бақылау көнбейтін” факторларға жататын болғандықтан, фирма
оларды ұқыпты түрде бақылап, оларға жауап беріп отыруы керек. Макроорталық
негізгі алты күштерден құралады. Осы тараудың маркетингілік жоспарына осы
күштердің қалай әсерін тигізітіні туралы толығырақ айталық.
Демографиялық орталық.
Демография – тұрғындардың сан жағынан өсуін және олардың орналасу
тығыздығын, т.б. зертейтін ғылым, нарық адамдардан құралатын болғандықтан,
маркетинг мәселесімен айналсушылар үшін қызықты саланың бірі демографиялық
орталық болады. Біздер демографиялық тенденциялардың ең маңызды жақтарына
тоқталық.
Дүниежүзілік демографиялық қопарылыс.
Тұрғындар саны “қопарылыс” қарқынымен өсуде, 1981 ж олардың саны 4,5
млрд адамды құрады. Содан бері олар жыл сайын 2 пайызға өсуде. Осы
қарқынмен өсу жалғастырылатын болса, 33 жылдан кейін дүние жүзі тұрғындары
саны екі есе көбейеді.

ДемографиялықЭкономикалық Табиғат ғылыми Саяси Мәдениетті
факторлар факторлар факторларытехникалық факторлар қоршау
факторлар факторлары

Ф И Р М А

Демографиялық қопарылыс дүние жүзіндегі көптеген өкіметтерді және
қағамдық топтарды ойландыруда. Біріншіден, әлем ресурстары көпшілігін өмір
сүру дәрежесін күннен - күнге жоғарлатқысы келетін осыншама адамдар санының
өмір сүруін қамтамасыз етуге жетіспеуі мүмкін. Екіншіден, кейбір өркендеу
жағынан кейін қалған елдер тұрғындарының өсу қарқыны өте жоғары.
Тұрғындардың өсуі олардың мұқтаждықтарының өсуіне итермелейтін
болғандықтан, бизнес оларды қанағаттандыруға тиісті. Ал бұл жағдай сатып
алу мүмкіншілігі қажетті дәрежедгі нарықтың өсуінің себепкері болады. Сатып
алу мүмкіншілігі қажетті дәрежеде болмаған жағдайда құлыдырау басталып,
нарық қысқара түседі.

Экономикалық орталық.
Нарық үшін адамдардың өздерімен қатар, олардың сатып алу
қабілеттіліктерінің жалпы дәрежесі күнделікті. Табыс дәрежесіне, бағаға,
жиналған қорға және несие алу мүмкіншіліктеріне байланысты. Сатып алу
қабілеттіліктеріне экономикалық құлдырауы, жұмыссыздықтың өсу дәрежесіне,
несие алу құнының өсуі өз әсерлерін тигізеді.
Бүгінгі экономикалық коньюнктураға жауап ретінде американдықтар сатып
алу қажеттерін орындауы аса сақтықпен кірісетін болды. Ақшаны үнемдеу үшін
олар тауардың жалпыұлттық маркаларынан гөрі магазин маркалы тауарларды
көбірек сатып алатын болды. Көптеген фирмалар тауарларының “арзанырақ”
варианттарын шығарумен қатар жарнамалық үндеулерде де баға мәселесіне назар
аударуға көңіл бөлуде. Кейбір тауарларды сатып алу келешекке қалдырса
басқалары олардың бағасы келесі жылы 10-ға өсуі мүмкін деген қауіппен сатып
алуды тездетті. Көптеген жанұялар үлкен үй, екі мәшине, шетелдерге саяхат
және жекеменшік оқу орындарында білім алуды олардың қалтасы көтермелейтінін
сезінген.
Олардан кейін шығын жағынан өздерін шамалы да болса шектейтін, бірақ
әлі де жағдайлы өмір сүруші және қымбат киімдерін, антиквариат бұйымдарын,
екінші қатар, не екінші ұй саттып алу қабілеттері бар орта класс
тұтынушылары болады. Жұмысшы табы ең керекті тамақ, киім т.б. тұрмысқа
қажетті заттарды алумен шектеліп, өз күштерін мүмкіншілігінше үнемдеуге
тырысуда. Ең соңында, қоғамның төменгі сатыларының өкілдері,
зейнеткерлердің көпшілігі ең қажетті деген заттарды сатып аларда да әр
тиынын санауда.
Нарық қайраткерлері табыс құрылымының бөлінуін зерттегенде олардың
географиялық айырмашылықтарын да ескеруі қажет. Олар өз әрекеттерін
келешекті мүмкіншіліктер ашатын аудандарға шоғырландыруы керек.
Табиғи орта.
60 жылдары өркендеген мемлекттердегі өндірістік әрекеттер қоршаған
табиғи ортаға зиянын тигізетіндігі туралы қоғам мүшелерінің мазасыздануы
басталды. Рейчел Карсон өзінің “іn Sіlent Sung” деген кітабында әртүрлі
салардағы өндірістік әрекеттердің суға, жер қыртысына және ауаға келтіретін
зияндары туралы айтады, “Сыра Клаб” және “Жер достары” сияқты қырағылық
топтардың пайда болуымен қатар, камжеген заң шығарушылар айналадағы
қоршаған ортаны сақтау жөнінде түрлі шараларды ұсына бастады. Айнала
қоршаған ортадағы өзгерістер фирмалар шығаратын және нарыққа ұсынатын
тауарларға да әсерін тигізеді.
Кейбір шикізат түрлерінің тапшылығы су және ауа табиғат ресурстарының
сарқылмас түрлеріне жатады деп саналуы мүмкін, бірақ айнала қоршаған ортаны
қорғаушылардың бірқатар топтары оларға да қауіп туғанын көріп отыр. Бұл
топтар атмосферадағы озон қабатына зиян келтіруі мүмкін бірқатар
аэрозольдарды орауышты препараттарды сатуға тыйым салуды талап етеді. Жер
шарының бірқатар аудандарында су проблемасы бүгін көтерілп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.