Макроорта факторларының кейбір негізгі сипаттары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Макроорта факторларының кейбір негізгі сипаттары

Факторлар Негізгі көрсеткіштер
Демографиялық Тұрғындардың саны. Аумаққа қарай орналасуы.
Халық тығыздығы. Миграциялық бағыттыры. Өсім
құрылымы. Тууы. Өлуі. Неке және ажырысу саны.
Этникалық және діни құрылымы, т.б.
Экономикалық Тұрғындардың сатып алу қабілеті. Инфляция
деңгейі. Мемлекеттің қаржы қаражат жағдайы.
Жалпы шаруашылық коньюктурасы. Салық жүйесі.
Халықтың тұтыну құрылымың өзгеруі. Сұраныс
және тұтыну икемділігі т.б.
Табиғи Энергоресурстары мен шикізат көздерін
пайдалану жағдайы және болашағы. Қоршаған
ортаның ластану деңгейі мен ресурстарды
тұтыну интенсивтілігіне мемлекет
ұйымдарының әсері, т.б.
Ғылыми-техникалық Шектес және бақылауға алынған салалардағы
технологиялық өзгерістердің қарқыны. Фирманың
және оның бәсекелестерінің инновациялық
әлуеті. Технологиялық жаңартулардың
қауіпсіздігіне қатал талап қойылуы, т.б.
Саяси-құқық Кәсіпкерлікті реттеудің құқықтық жағынан
жағдайы. Мемлекеттің экономикалық саясаты.
Сыртқы саясаттың рыноктың дамуына әсері.
Мемлекет шешімдерінің қоғам өміріне
тигізетін әсері, с.с. т.б.
Мәдени Тұтынушылар бірлестіктерінің мәдени
ерекшеліктері мен дәстүрі. Мәдениет түрлері,
т.б. с.с.

Рынок көлемін талдау барысында демографиялық факторлар
маңызды орын алады. Мұнда маркетинг халықтың өсім құрылымын,
туу мәселелерін қарастыру қажет. Соның негізінде тауар өндіруші
кімге, қанша және қандай тауар өндіретінін біледі. Мысалы,
1999 жылдың басында тұңғыш ұлттық халық санағы бойынша
Қазақстан Республикасында халықтың жалпы саны 14,9 млн. адам
болды. Республикадағы демографиялық жағдай 1995-1998ж.ж. аралығында
былай сипаттаған (1000 адамға шаққанда):
• адамдардың өлу коэффициенті 1995ж. - 10,5; 1998 - 9,9;
• некелесу коэффициенті 1995ж. - 7,2; 1998 - 6,2;
• туу коэффициенті 1995ж. - 17,2; 1998ж. - 14,3;
• халықтың табиғи өсу коэффициенті 1995 ж. - 6,7; 1998ж. -
4,4.
Осындай көрсеткіштер әрбір өлке көлемінде талданып,
кәсіпкерлер маркетинг әрекетінде маңызды бағыттар беруі қажет.
Мысалы, біздің елде демографиялық факторлардың өзгеру бағыты балалар
тауарларына сұраныстың төмендеуіне әсер етіп отыр. Демографиялық
өзгерістер отбасы жағдайынада әсерін тигізуде. Өйткені әрбір отбасы
тобы әртүрлі тауарларды қажет етеді және әрбір отбасы өзіне тән
шектеулі бюджеті болады. Бұның нақты көрсеткіштері маркетингті
зерттеулер арқылы анықталады. Ал ресми мәліметтерге сүйенген болсақ,
1998ж. республикада әрбір адамға шаққандағы айлық ақшалай табыс 3020
теңге болған (оның минимальды өмір сүруге қажет соммасы 3716 теңге
болу керек еді).
Сонымен қатар демографиялық факторларға білім алу деңгейі де
ықпалын тигізеді. Халық білімі қаншалықты жоғары болса, соншалықты
жоғары сапалы тауарларға, баспа басылымдарына және интелектуалды
игіліктеріне сұраныс ұлғаяды. Мысалы, соңғы жылдары республикада
мемлекеттік емес жоғары оқу орындары көбейді. Студенттердің көпшілігі
экономикалық және заң мамандығын алуға ұмтылуда. Сондықтан рынокты
экономика туралы, маркетинг, менеджмент, қаржы, банк ісі және сол
тәрізді экономикалық, құқық әдебиеттеріне сұраныс көбеюде.
Экономикалық факторлардың рынок субьектілеріне тигізетін
ықпалы демографиялық факторлардан кем емес. Фирманың әлеуметті
тұтынушылардың білуімен бірге, олардың қанша тауар сатып ала
алатынын анықтау ісі аса маңызды болмақ. Айталық, тұрғындардың төлем
қабілеттілігі сұранысына әртүрлі экономикалық факторлары әсер етеді.
Мысалы, мемлекеттің экономикалық даму деңгейі, жалақының көлемі,
инфляция мен жұмыссыздықтың деңгейі және т.б. Әсіресе кәзіргі
жағдайда осы тәрізді көрсеткіштерді білу аса маңызды болып отыр.
Табиғи факторларды зерттеужұмысы табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалану мәселелерін және қоршаған ортаны сақтау мүмкіндіктерін
талдаумен байланысты. Шикізаттың, энергоресурстардың шектелінуі
кәсіпорындардың алдына көп мәселелерді қояды. Мысалы, оларды үнемдеу
үшін ұтымдылығы жағынан тиімді алмасатын игіліктерді табу.
Сондықтан, фирмалар осы және басқа бағыттарда ғылыми- зерттеу
жұмыстарын жүргізуге мәжбүр болды.
Ғылыми- техникалық факторларды талдау барысыңда жаңа тауар
өндіруге, тауарды және технологияны жаңартуға, дер кезінде ғылым
мен техниканы дамытуға мүмкіндіктер ізделініп, оның іске қосу
жолдары жасалуы қажет. Соған байланысты ғылыми- техникалық
жетістіктерді пайдалану нәтижесінде фирманың қызмет атқаратын
ортасы да айтарлықтай өзгертеді. Мысалы, тұтынушылар ғылыми-
техникалық өзгерістерге байланысты жаңа, сапалы тауарларды талап
етеді, ал фирма бәсекелестерінен жеңілмес үшін ғылыми-
техникалық прогрестің дамуына көп көңіл бөлуі тиіс.
Саяси- құқық факторлары мемлекет органдарының талаптарын
білу үшін және оларға бейімдеу қажет. Кәсіпорынның жұмысын
шектейтін заңдарды білу арқылы рынок әрекеттерін бағыттауға
болады. Мысалы, Қазақстанда баға, Бәсеке, тауарт аңбасы,
тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы, тағы басқа кәсіпкерлікке
байланысты көптеген заңдар іске қосылған. Саяси- құқықтық ортаны
жете білудің өзі келесі мүмкіндіктерді пайдалануға көмектеседі:
• Фмрмалардың заңсыз ысыраптан қорғалуына;
• Тұтынушыларды заңсыз ысырапты іс - қаракеттерден және
қызмет көрсетуден қорғауға;
• Қоғамның мүддесін қорғауға.
Кәсіпорындағы маркетинг жұмысының нәтижесі мәдени
факторларға да байланысты. Қалыптасқан қоғом ережелері, салт-
дәстүрлері, табиғатқа, еңбекке деген адамдардың көзқарасы, іс-
қимыл қатынастары т.б.- мәдени фактордың маңызды көрсеткіштеріне
жаталы. Мысалы, қазір республикада көптеген жастар бос уақытын
ағылшын тілін оқуға, компьютерді игеруге, спортпен айналысуға
жұмсаған. Сондықтан гимнастикалық құралдарға, спорт киімдеріне,
ағылшынша кітап пен аудиокасеталарға, компьютер курстарына
сұраныс өсуде.
Макроорта факторларын зерттеу кезінде екі жағдайды
ескеру қажет. Олар:
1. Барлық макроорта факторлары бір- бірімен аса тығыз
байланыста қалыптасады;
2. Әрбір макроорта факторының фирма жұмысына әсер ету
деңгейі фирманың көлеміне, орналасқан жеріне, іс-
әрекет саласына т.б. көрсеткіштеріне көптен-көп
байланысты болады.

Микроорта
Микроорта фирмаға және оның клиенттеріне, қызмет
көрсетуге мүмкіндіктеріне тікелей қатынасы бар күштермен
белгіленеді. Солардың қатарындағы аса маңыздылары мыналар:
жабдықтаушылар, маркетинг делдалдары, бәсекелестер, клиенттер.
Микроорта күштері
Жабдықтаушы- Фирма Маркетинг Клиенттер
лар делдалдары

Бәсекелестер

Жабдықтаушылар дегеніміз фирманы және оның
бәсекелестерін тауарды өндіру үдерісіне қажет материалдық
ресурстарымен жабдықтайтын іскер компаниялары мен жеке тұлғалар.
Маркетинг тұрғысынан жабдықтаушылардың келесі түрлері
болады:
• "эксклюзивті" жабдықтаушылар- тек қана белгілі
фирмамен жұмыс жасайды;
• "лояльды" немесе " адал" жабдықтаушылар- фирмаға және
оның бәсекелестеріне бірдей адал қызмет көрсетеді;
• "сырттағы" жабдықтаушылар- тек қана бәсекелестерге
қызмет көрсетеді
Жабдықтаушыларға әр түрлі маркетинг талаптар қойылады. Ол
талаптар мынандай болуы мүмкін:
• өнім сапасы белгіленген стандартқа сәйкес болуы,
• келісілген кестеге сәйкес нақты мезгілде өнім
жеткізу,
• өнімді жеткізу көлемін толығымен орындау,
• қажетті құжаттармен қамтамасыз ету,
• қажет болғанда қосымша қызмет көрсету,
• тапсырыс берушінің жаңа талаптарын орындау,
• келісілген бағаны сақтау,
• тауар сапасына кепілдеме беру,
Фирманың өзі микроорта күштерінің бірі болып
есептеледі. Фирманың құрамында оның басшылары, бухгалтериясы,
маркетинг, өндіріс, материалды-техникалық жабдықтау, қаржы,
жоспарлау т.б. бөлімдері қаракет жасайды. Олардың әрқайсысының
мақсаты мен міндеті әрқалай белгіленген.
Фирманың мақсатына жетуі көбінесе үш факторға тәуелді:
таңдап алынған стратегияға, маркетинг қызметінің ұйымдастыру
құрылымына және ол құрылымның қандай деңгейде әрекет
жасағанына.
Фирмадағы маркетинг әрекеттерін ұйымдастыру құрылымы
әртүрлі болады:
1. Маркетинг қызметін функционалды сипатымен ұйымдастыру.
Мұнда әрбір сол қызметтегі функционалды мақсатты жеке тұлға,
немесе тұлғалар тобы белгілі жауапкершілікті өзіне артуын
белгілейді.

Маркетинг қызметін функциональды ұйымдастырылу сипатында
тандалып алынған тауар түрлері және рынок саны ең алдымен
кәсіпорынның өзіне тиімді болуы тиіс. Бұл ұйымдастыру
түрінде тауарлар мен рыноктар бірқалыпты болады, сондықтан
олардың әрқайсысына жеке арнайы бөлімше құрылмайды. 5- суретте
көрсетілгендей маркетинг бөлімшелері олардың атқаратын
қызметтеріне сай құрылған. Бірақ бұл құрылымда өндіретін
өнімдер ассортиментті көбейген сайын өндіріс икемділігі
төмендейді, себебі сыртқы ортадағы өзгерістерге икемдеу және
оған жауап беру уақыты азаяды. Маркетингті ұйымдастырудың
бұл түрі ағымды тиімділікке бағытталған және оның
стратегиясының икемділігі төмен, жаңалықтар енгізуге тым
қабілетсіз болады. Алайда функциональды құрылым маркетингті
ұйымдастырудың басқа түрлеріне негіз болып есептеледі.
2. Ерекше өндіріс үдерісін және өткізуін талап ететін
әртүрлі тауарлар өндіретін фирманың маркетинг қызметі тауар
сипатына сәйкес ұйымдастырылады. Бұл құрылымда әрбір тауарға
жеке бөлімше құрылады және ол бөлімшедегі қызметкерлер сол
тауарға сәйкес барлық маркетинг іс- әрекетін атқарады.
Функционалды құрылымға қарағанда тауар бойынша ұйымдастыру
құрылымы қымбатқа түседі. Себебі жұмысшылар саны көбейеді.
Сондықтан бұл маркетинг қызметінің құрылымы тек үлкен
кәсіпорында, ондағы тауардың сату көлемі жоғары және қосымша
шығындарды ақталатын кезде ғана қолданады.

3. Егер тұтынушылардың жеке топтарының қажеттері мен
талғамдары ерешелінетін біріктіруге мүмкіндік болса, онда
оларды әртүрлі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.