Маркетинг әрекетіндегі тауардың орны
Жоспар
Кіріспе 1
А) Маркетинг әрекетіндегі тауардың орны. 4
Б) Тауарды топтастыру. 7
Негізгі бөлім 11
А) Тауардың өміршеңдік кезеңі 11
Б) Тауардың өміршеңдік кезеңінің түрлері. 13
Қорытынды 15
А. Тауар белгісі. 15
Б. Тауардың оралуы. 17
Қолданған оқулықтар 21
Кіріспе
Маркетинг кәсіпорынның жоғарғы пайда алуы мақсатында рынокты сатып
алушылардың нақты қажеттіліктердің зерттеу негізінде тауарды жасау, өңдіру,
өткізу кездерін қамтитын қызметтің кешендік бағдарламасы.
Маркетинг түсінігі қазіргі маркетинг рынокты зерттеу және талдау,
баға саясатының түрлері, қызмет көрсету саясатының негізгі принсптері
сияқты маңызды құралдарын ұсынғаннан бастап пайда болады.
Бұл үлгіде маркетинг төрт элементі бөлініп шықты:
1. Product ( тауар)
2. Price ( баға)
3. Place ( өткізу)
4. Promotion (жарнама- ынталандыру).
1965 жылы ағылшын инситуты маркетингтің келесі анықтамасын ұсынды.
Маркетинг практикалық қызмет, басқару шешімдер жүйесі, олардың
көмкгімен тұтынушылардың сатып алу қабілетін бағалау. Оның өнімдері мен
қызметтерге нақты сұранысқа айналу. Осы өнім қызметтерінен пайда табу,
немесе бір мақсатта сатып алушыларға жақындау мен байланысты әрекет
кешендерін ұйымдастыру және басқару.
Маркетинг сөздің пайда болуы мен аудармасына сілтеу жасай отырып (
Marcet – рынок Ing – басым қызмет немесе қимыл). Маркетинг түсінігі рынок
саласындағы кез келген қызметпен байланыстырады. Маркетинг бойынша белгілі
маман Ф.Котлер .
Маркетинг айырбас арқылы адам қажеттілігі қанағаттандырылған
бағытталған қызмет түрі деп есептейді.
Технологияға шолу жасай отырып, маркетинг айырбас қатынастарына тән
қызмет екенін ескертеміз. Маркетинг жеке кәсіп орның және тұлғаның нақты
жағдайда пайда болатын тауарлар құрамын анықтап фирманың қолындағы әртүрлі
ресурстарды екі жақтық қажеттіліктерді қанағаттандыруға жұмылдыруға
мүмкіндік береді.
Маркетинг қызметпен пайдалықтың екі ағым мен байланысты.
1.Өндіріс процесінде пайдалық формалар жасап, одан кейін тауар
қозғалыс процесі арқылы уақытпен кеністікте пайдалылық құрайды.
2. Тұтынушы жағынан келетін ақша мен тапсырыстардың кері ағымы.
Маркетинг осы екі ағым қозғалысың тұтынушылардың сұранысың толық
қанағаттандырыу мен кәсіпорын пайдасын арттыруды қамтамасыз етуін
реттейді.
Маркетингтің басты мәселесі қажеттіліктер мен тұтынушы анықтау
және қанағаттандыру.
1. Қажетсіну
2. Қажеттілік – адамның жеке басына мәдени деңгейіне сәйкес нақты
түрдегі қажеттілік
3. Сұраныс – сатып алу қабілеттілігімен нығайтылған қажеттілік.
4. Рынок сұранысы – тауар рыногына қатысты жалпы сауда өнімі.
5. Тауар – адам қажеттіліктерін айырбас үшін өндіретің еңбек
өнімі.
6. Айырбас - екі валентілік негізінде жүргізілеті өндірушілер мен
тұтынушылар арасындағы қоғамдық байланыс түрі.
7. Келісім – белгіленген шарттарға сәйкес, тауарлар мен
қызметтерді өткізуге байланысты екі немесе бірнеше жақ
арасындағы мәміле.
Осыған байланысты кәсіпорын қызметінің негізгі қорытындысы ең құнды
сый ретінде еңбек колективінің әр бір қатысушысына оның өнімінің
рынокта қабылдануы.
Маркетинг басты екі бірлестік және толықтырушы негізінен тұрады.
1. Рынок сұраныс талғам қажеттіліктерді зерттеу. Өндірісті осы
шарттарға бағыттау.
2. Рынокпен қалыптасқан сұраныс қажеттілікпен тұтынушылар
талғамының қалыптасуына басым түрде әсер етеді.
А) Маркетинг әрекетіндегі тауардың орны.
Тауар дегеніміз – рынок жүйесіндегі негізгі әрекет етуші “тұлға”
десекте болады. Өйткені ол өндірушінің эканомикалық пәрменділігің шынайы
көрсеткіші болады. Рыиноктағы комерциалық табыстың көлемі тап қазіргі
жағдайда сапасы жоғары және тұтынушыға да, отыр. Бұнымен бірге белгілі
уақытқа дейін тауар зат ретінде ешқандай құндылық еместігі есепке алынуы
тиіс. Дәлірек айтсақ рынокта адамдар тауарды сатып алмайды. Олардың нақтылы
қажеттілігі қанағаттандырылатын тауардың қызметінің қабілеттерін сатып
алады. Демек тауардың қабілеттілігін белгілегеннен кейін ғана адам оны
емес, айталық оның ағаш кесетін қабілетін сатып алады .Сонымен маркетинг
мақсаты мынаған келіп тіреледі –адамдарға қажет тауарды белгілі орынға,
керек уақытта қолайлы бағамен, оңтайлы өткізу арнасымен, бағытталған
белсенді жарнамамен өткізуі тиіс.
Экономикалық теориясында тауар эономикалық катигория ретінде
белгіленген Классикалық саяси экономиясында тауарды арнайы айырбас жасау
үшін өндірілген еңбек өнімі деп анықталған. Бұл анықтама әрине маркетингте
де өз күшін сақтайды.
Алайда маркетингтің мақсаты мен атқаратын қызметтері тауар
категориясына айырықша екпін береді. Өйткені тұтынушылардың қажеттілігіне
бағытталған тауардың қасиеттеріне ерекше көңіл бөледі. Сайып келгенде
тауар дегеніміз адам қажеттілігі мен мұқтажын қанағаттандыруға арналған
нәрсе, сол нәсеге адамның назарын аудару, оны сатып алуға, қолдануға,
тұтынуға ынталандыру, сол үшін ол нәрсені рынокқа ұсынады. Демек маркетинг
әрекеті жүргізіледі. Ол нәрсе физикалық зат, немесе қызметтер, орындар,
мекемелер мен оң идеялары және т.б. нәрселер болуы мүмкін.
Тауар бірлігі дегеніміз – көрсеткіш сапасы мен тауардың бағасын,
көлемін, сыртқы түрін және тағыда сол сияқты сипатын анықтайтын оңашаланған
тұтастық. Мәселен тіс шаятын паста тауар болады. Айталық “ Сolget ” фирмасы
шығарған “Colgate” пастасының 55 теңге тұратың бір данасы тауар
бірлігі болады.
Тауарды шығыару кезінде оны өндіру ұғымы 3 деңгейге қарастырылады.
1. Ойдағы тауар - тұтынушы сатып алатың тауардың атқаратың белгілеу
керек. Бұны жалпы өнім деп атауға болады Мысалға: “Revlon” фирмасының
басшысы Ч. Ревсон былай деген: Фирмада біз косметика заттарын жасаймыз,
оларды дүкендерге сенімді түрде сатамыз. Ал кереметтей сатушы Э.Уиллер
болса Бифштекс емес оның табандағы исін сатыңыз, - деген. Бұл ұғым
бойынша тұтынушының қажетіне лайық арнайы тауар өндіру және оны өткізу
керек. Мұндай қарекет маркетинг концепциасына сайма- сай келеді.
2. Өндірушінің мақсаты – ойдағы тауарды нақтылы тауарға айландыру
керек. Өндірілген өзінің қасиеттерімен, сапасы мен ыдысыменен сатуға
арналады. Оны нақты өкім деп атайды. Мысалы: Рахат фирмасының
өндірілген шоколады, сол сияқты Эппл фирмасының Макинтош компьютерлері
және т.б. нақтылы тауар сипаттарын алып отыр. Нақты өнімдердің бес түрлі
сипаттамасы болады. Сапа деңгейі, қасиеттері жиынтығы, ерекше рәсімделінуі,
таңбалық аты және ерекшеленген қорабы, және ыдысы.
3. Сипаттамаларына қоса өндіруші сатып алушыға қосымша қызмет
көрсетуі мүмкін. Осының нәтижесінде толықтырылған тауар түсінігі
қалыптасады. Өйткені сатып алушы күтіп алу , оған қызмет көрсету,
кепілдік беру , тауарды жеткізу жұмыстары мен толықтырылады. Мысалы: тігін
машинасын алайық, оған кепілдік беріледі. Сонымен қатар ол тауардың
белгілі техникалық сипаттамалары анықталып көрсетілген мұндай тауарлар
ұлғайған өнім деп атайды. Тауар қасиеттерінің жиынтығы мынадай
көрсеткіштермен анықталады.
1. Сапа (сапаға деген сенімділік өнімді ұлғайтуға жол ашады);
2. Тауардың атқаратын қызметтеріне дәл сәйкестігі ;
3. Бағаның сапаға және тұтыну құндылығына сәйкестігі;
4. Тауар қуаттары;
5. Сапа алынғаннан кейінгі сервистің сапрасы;
6. Ассортименттің байлығы, тауарды таңдауға молынан болуы. Мысалы:
Голландия PHILIPS фирмасы 25 түрлі телевизор негізінде оны түрлендіріп
500 – дей үлгісін жасаған.
Б) Тауарды топтастыру.
Рыноктағы әртџрлі көптеген тауар түрлері орын алады. Тауар
рыногындағы зерттеу жұмысын жеңілдету үшін және маркетинг стратегиясын
құрып тұтынушының сатып алу жағдайын қалыптастыру үшін тауарлар
топтастырып қарастырылады.
Тауар.
Дәстүрлі тауарлары. Қызметтер түріндегі. Дәстүрлі емес
тауарлар.
Тұтыну тауарлары Тұрмыс қызметтері. Ұйымдар.
өнеркәсіптік тауарлары. Іскерлік қызметтері. Адам күші.
Биржа тауарлары. Әлеументтік қызметтері. Орындар.
Идеялар.
Тауар түрлері.
Дәстүрлі тауарларға тоқталайық:
1. Тұтыну тауарлары – түпкі тұтынушыладың жеке пайдалануна арналған
тауарлар. Тұтыну ұзақтығына сәйкес оларды мынандай топтарға бөледі.
• Ұзақ және жиі қолданылатын тауарлар. (Мысалы: киім, автокөлік,
телевизор. т.б.
• Қысқа мерзімді пайдаланылатын тауарлар – бір мәрте немесе бірнеше
рет тұтынатын тауарлар. (Салфетка , нан, тіс шаятын пастасы т.б.). Ал
тұтыну әдісіне қарай олар мынандай топтарға бөлінеді
Күнделікті сұраныстағы тауарлар. Оларды сатып алғанда тұтынушылар көп
ойланбайды, салыстырып жатпайды, өйткені күнде алады. Соған сәйкес ол
тауарлар өзара былай бөлінеді.
1. Үздіксіз сұраныстағы тауарлар – тұтынушылар үнемі сатып алатын
тауарлар (тіс шаятын тастасы, сабын порошогы, шырпы т.б. сол сияқты ).
2. Импульстық ойда жоқта сатып алынатын тауарлар – алдын – ала
сатып алынуын жобаламаған және арнайы іздемейтін тауарлар. ( шоколад,
сағыз, газет, сусындар ).
3. Төтенше сұраныс тауарлар – кенеттен қажет болып қалыптасып сатып
алынатын тауарлар, бұлар аяқ астында қатты мұқтаждық туған кезде сатып
алынатын заттар (қолшатыры, дәрі, такси. т.б.)
Алдын ала тауарды сатып алу жоспарына енгізілген тауарлары.
Тұтынушылар тауарды көпткп таңдайды, сатып алғанда оның жарамдылығын
сапасын, бағасын, сыртқы әдемілігін т.б. қасиеттеріне салыстырып барыпсатып
алынады. Мысалы; жиһаздар, тұрмыстық электр заттары, сыртқы киімдер, солай
сатып алынады. Олар өзара былайша бөлінеді.
1. біріне ұқсас тауарлар – түрі сапасы бірдей, бірақ бағасы
әртүрлі болады.
2. Ұқсас емес тауарлар – бағасын елемей, тұтынушы оның фасонына
түсіне, түріне және т.б. көрсеткіштеріне көңіл аудармайды.
А) Ерекше сұраныстағы тауарлар – бірегей сипаттамалары мен және
жеке таңбалы тауарлары. Оларды сатып алу үшін кейде тұтынушылар бір қатар
қосымша күш салады. Мысалы: Автокөліктерді, фотожүйесін, мода тауарларын
т.б. сатып алғанда.
Б) Еңқатар (пассивті ) сұраныстағы тауарлар – оларды тұтынушылар
білуі және білмеуі мүмкін. Бірақ сатып алу жағын ойластырмайтын тауарлар.
(өмір қаупін сақтау, бейбіттік учаскелер , энциклопедия және т.б. тауарлар
).
В) Өнеркәсіптік тауарлары – оларды өндіру үрдісінде қатысуына
байланысты мынадай топтарға жіктеледі.
1. Материалдар және бөлшектер - өндірушінің тұтынуында толық
қолданылатың заттар:
- Шикізат.
- Жартылай фабрикаттар, бөлшектері.
А) Күрделі мүлік - өндіру үрдісінде қолданылады және дайын заттардың
құнында жарым – жартылай орын алады. Олар тұрақты өндіріс құралдары
(Мысалы: зауыт, станок, және т.б.) және қосалқы жабдықтар.
Б) Қосалқы материялдар - өндірілген заттың құрамына өнбейтің тауарлар
мен объективтілер алайда жұмысқа керекті материялдар. Мысалы: станокты
майлайтын материалдар, тас көмір, электроқуаты, жөндеуге және техникалық
қызмет көрсетуге арналған материалдар. т.б.
3.Биржа тауарлары – дүние жүзілік экокомикада маңызды роль
атқаратын, оңай стандартталатын тауарлардың шағын тобы.
А) Энергия көзі болатын тауарлар, Мысалы: мұнай, газ, тас көмір.
Б) Азық – түлік тауарлары , Мысалы: бидай, қант , жүгері, күріш,
кофе.
В) Стратегиялық тауарлар, Мысалы: алтын, уран, полтина.
Г) Материалдар, Мысалы: мыс, болат, күміс. т. б.
Негізгі бөлім
А) Тауардың өміршеңдік кезеңі
Экономика ғылымында көлемдердің кезең түріндегі толқуын және өнім
өмірінің кезендерінің экономикалық циклі, немесе тауардың өмір циклі деп
аталады. Тауардың өміршеңдік кезеңі дегеніміз – тауардың рыноктағы өмір
сүру мерзімі, өмір сатылары ... жалғасы
Кіріспе 1
А) Маркетинг әрекетіндегі тауардың орны. 4
Б) Тауарды топтастыру. 7
Негізгі бөлім 11
А) Тауардың өміршеңдік кезеңі 11
Б) Тауардың өміршеңдік кезеңінің түрлері. 13
Қорытынды 15
А. Тауар белгісі. 15
Б. Тауардың оралуы. 17
Қолданған оқулықтар 21
Кіріспе
Маркетинг кәсіпорынның жоғарғы пайда алуы мақсатында рынокты сатып
алушылардың нақты қажеттіліктердің зерттеу негізінде тауарды жасау, өңдіру,
өткізу кездерін қамтитын қызметтің кешендік бағдарламасы.
Маркетинг түсінігі қазіргі маркетинг рынокты зерттеу және талдау,
баға саясатының түрлері, қызмет көрсету саясатының негізгі принсптері
сияқты маңызды құралдарын ұсынғаннан бастап пайда болады.
Бұл үлгіде маркетинг төрт элементі бөлініп шықты:
1. Product ( тауар)
2. Price ( баға)
3. Place ( өткізу)
4. Promotion (жарнама- ынталандыру).
1965 жылы ағылшын инситуты маркетингтің келесі анықтамасын ұсынды.
Маркетинг практикалық қызмет, басқару шешімдер жүйесі, олардың
көмкгімен тұтынушылардың сатып алу қабілетін бағалау. Оның өнімдері мен
қызметтерге нақты сұранысқа айналу. Осы өнім қызметтерінен пайда табу,
немесе бір мақсатта сатып алушыларға жақындау мен байланысты әрекет
кешендерін ұйымдастыру және басқару.
Маркетинг сөздің пайда болуы мен аудармасына сілтеу жасай отырып (
Marcet – рынок Ing – басым қызмет немесе қимыл). Маркетинг түсінігі рынок
саласындағы кез келген қызметпен байланыстырады. Маркетинг бойынша белгілі
маман Ф.Котлер .
Маркетинг айырбас арқылы адам қажеттілігі қанағаттандырылған
бағытталған қызмет түрі деп есептейді.
Технологияға шолу жасай отырып, маркетинг айырбас қатынастарына тән
қызмет екенін ескертеміз. Маркетинг жеке кәсіп орның және тұлғаның нақты
жағдайда пайда болатын тауарлар құрамын анықтап фирманың қолындағы әртүрлі
ресурстарды екі жақтық қажеттіліктерді қанағаттандыруға жұмылдыруға
мүмкіндік береді.
Маркетинг қызметпен пайдалықтың екі ағым мен байланысты.
1.Өндіріс процесінде пайдалық формалар жасап, одан кейін тауар
қозғалыс процесі арқылы уақытпен кеністікте пайдалылық құрайды.
2. Тұтынушы жағынан келетін ақша мен тапсырыстардың кері ағымы.
Маркетинг осы екі ағым қозғалысың тұтынушылардың сұранысың толық
қанағаттандырыу мен кәсіпорын пайдасын арттыруды қамтамасыз етуін
реттейді.
Маркетингтің басты мәселесі қажеттіліктер мен тұтынушы анықтау
және қанағаттандыру.
1. Қажетсіну
2. Қажеттілік – адамның жеке басына мәдени деңгейіне сәйкес нақты
түрдегі қажеттілік
3. Сұраныс – сатып алу қабілеттілігімен нығайтылған қажеттілік.
4. Рынок сұранысы – тауар рыногына қатысты жалпы сауда өнімі.
5. Тауар – адам қажеттіліктерін айырбас үшін өндіретің еңбек
өнімі.
6. Айырбас - екі валентілік негізінде жүргізілеті өндірушілер мен
тұтынушылар арасындағы қоғамдық байланыс түрі.
7. Келісім – белгіленген шарттарға сәйкес, тауарлар мен
қызметтерді өткізуге байланысты екі немесе бірнеше жақ
арасындағы мәміле.
Осыған байланысты кәсіпорын қызметінің негізгі қорытындысы ең құнды
сый ретінде еңбек колективінің әр бір қатысушысына оның өнімінің
рынокта қабылдануы.
Маркетинг басты екі бірлестік және толықтырушы негізінен тұрады.
1. Рынок сұраныс талғам қажеттіліктерді зерттеу. Өндірісті осы
шарттарға бағыттау.
2. Рынокпен қалыптасқан сұраныс қажеттілікпен тұтынушылар
талғамының қалыптасуына басым түрде әсер етеді.
А) Маркетинг әрекетіндегі тауардың орны.
Тауар дегеніміз – рынок жүйесіндегі негізгі әрекет етуші “тұлға”
десекте болады. Өйткені ол өндірушінің эканомикалық пәрменділігің шынайы
көрсеткіші болады. Рыиноктағы комерциалық табыстың көлемі тап қазіргі
жағдайда сапасы жоғары және тұтынушыға да, отыр. Бұнымен бірге белгілі
уақытқа дейін тауар зат ретінде ешқандай құндылық еместігі есепке алынуы
тиіс. Дәлірек айтсақ рынокта адамдар тауарды сатып алмайды. Олардың нақтылы
қажеттілігі қанағаттандырылатын тауардың қызметінің қабілеттерін сатып
алады. Демек тауардың қабілеттілігін белгілегеннен кейін ғана адам оны
емес, айталық оның ағаш кесетін қабілетін сатып алады .Сонымен маркетинг
мақсаты мынаған келіп тіреледі –адамдарға қажет тауарды белгілі орынға,
керек уақытта қолайлы бағамен, оңтайлы өткізу арнасымен, бағытталған
белсенді жарнамамен өткізуі тиіс.
Экономикалық теориясында тауар эономикалық катигория ретінде
белгіленген Классикалық саяси экономиясында тауарды арнайы айырбас жасау
үшін өндірілген еңбек өнімі деп анықталған. Бұл анықтама әрине маркетингте
де өз күшін сақтайды.
Алайда маркетингтің мақсаты мен атқаратын қызметтері тауар
категориясына айырықша екпін береді. Өйткені тұтынушылардың қажеттілігіне
бағытталған тауардың қасиеттеріне ерекше көңіл бөледі. Сайып келгенде
тауар дегеніміз адам қажеттілігі мен мұқтажын қанағаттандыруға арналған
нәрсе, сол нәсеге адамның назарын аудару, оны сатып алуға, қолдануға,
тұтынуға ынталандыру, сол үшін ол нәрсені рынокқа ұсынады. Демек маркетинг
әрекеті жүргізіледі. Ол нәрсе физикалық зат, немесе қызметтер, орындар,
мекемелер мен оң идеялары және т.б. нәрселер болуы мүмкін.
Тауар бірлігі дегеніміз – көрсеткіш сапасы мен тауардың бағасын,
көлемін, сыртқы түрін және тағыда сол сияқты сипатын анықтайтын оңашаланған
тұтастық. Мәселен тіс шаятын паста тауар болады. Айталық “ Сolget ” фирмасы
шығарған “Colgate” пастасының 55 теңге тұратың бір данасы тауар
бірлігі болады.
Тауарды шығыару кезінде оны өндіру ұғымы 3 деңгейге қарастырылады.
1. Ойдағы тауар - тұтынушы сатып алатың тауардың атқаратың белгілеу
керек. Бұны жалпы өнім деп атауға болады Мысалға: “Revlon” фирмасының
басшысы Ч. Ревсон былай деген: Фирмада біз косметика заттарын жасаймыз,
оларды дүкендерге сенімді түрде сатамыз. Ал кереметтей сатушы Э.Уиллер
болса Бифштекс емес оның табандағы исін сатыңыз, - деген. Бұл ұғым
бойынша тұтынушының қажетіне лайық арнайы тауар өндіру және оны өткізу
керек. Мұндай қарекет маркетинг концепциасына сайма- сай келеді.
2. Өндірушінің мақсаты – ойдағы тауарды нақтылы тауарға айландыру
керек. Өндірілген өзінің қасиеттерімен, сапасы мен ыдысыменен сатуға
арналады. Оны нақты өкім деп атайды. Мысалы: Рахат фирмасының
өндірілген шоколады, сол сияқты Эппл фирмасының Макинтош компьютерлері
және т.б. нақтылы тауар сипаттарын алып отыр. Нақты өнімдердің бес түрлі
сипаттамасы болады. Сапа деңгейі, қасиеттері жиынтығы, ерекше рәсімделінуі,
таңбалық аты және ерекшеленген қорабы, және ыдысы.
3. Сипаттамаларына қоса өндіруші сатып алушыға қосымша қызмет
көрсетуі мүмкін. Осының нәтижесінде толықтырылған тауар түсінігі
қалыптасады. Өйткені сатып алушы күтіп алу , оған қызмет көрсету,
кепілдік беру , тауарды жеткізу жұмыстары мен толықтырылады. Мысалы: тігін
машинасын алайық, оған кепілдік беріледі. Сонымен қатар ол тауардың
белгілі техникалық сипаттамалары анықталып көрсетілген мұндай тауарлар
ұлғайған өнім деп атайды. Тауар қасиеттерінің жиынтығы мынадай
көрсеткіштермен анықталады.
1. Сапа (сапаға деген сенімділік өнімді ұлғайтуға жол ашады);
2. Тауардың атқаратын қызметтеріне дәл сәйкестігі ;
3. Бағаның сапаға және тұтыну құндылығына сәйкестігі;
4. Тауар қуаттары;
5. Сапа алынғаннан кейінгі сервистің сапрасы;
6. Ассортименттің байлығы, тауарды таңдауға молынан болуы. Мысалы:
Голландия PHILIPS фирмасы 25 түрлі телевизор негізінде оны түрлендіріп
500 – дей үлгісін жасаған.
Б) Тауарды топтастыру.
Рыноктағы әртџрлі көптеген тауар түрлері орын алады. Тауар
рыногындағы зерттеу жұмысын жеңілдету үшін және маркетинг стратегиясын
құрып тұтынушының сатып алу жағдайын қалыптастыру үшін тауарлар
топтастырып қарастырылады.
Тауар.
Дәстүрлі тауарлары. Қызметтер түріндегі. Дәстүрлі емес
тауарлар.
Тұтыну тауарлары Тұрмыс қызметтері. Ұйымдар.
өнеркәсіптік тауарлары. Іскерлік қызметтері. Адам күші.
Биржа тауарлары. Әлеументтік қызметтері. Орындар.
Идеялар.
Тауар түрлері.
Дәстүрлі тауарларға тоқталайық:
1. Тұтыну тауарлары – түпкі тұтынушыладың жеке пайдалануна арналған
тауарлар. Тұтыну ұзақтығына сәйкес оларды мынандай топтарға бөледі.
• Ұзақ және жиі қолданылатын тауарлар. (Мысалы: киім, автокөлік,
телевизор. т.б.
• Қысқа мерзімді пайдаланылатын тауарлар – бір мәрте немесе бірнеше
рет тұтынатын тауарлар. (Салфетка , нан, тіс шаятын пастасы т.б.). Ал
тұтыну әдісіне қарай олар мынандай топтарға бөлінеді
Күнделікті сұраныстағы тауарлар. Оларды сатып алғанда тұтынушылар көп
ойланбайды, салыстырып жатпайды, өйткені күнде алады. Соған сәйкес ол
тауарлар өзара былай бөлінеді.
1. Үздіксіз сұраныстағы тауарлар – тұтынушылар үнемі сатып алатын
тауарлар (тіс шаятын тастасы, сабын порошогы, шырпы т.б. сол сияқты ).
2. Импульстық ойда жоқта сатып алынатын тауарлар – алдын – ала
сатып алынуын жобаламаған және арнайы іздемейтін тауарлар. ( шоколад,
сағыз, газет, сусындар ).
3. Төтенше сұраныс тауарлар – кенеттен қажет болып қалыптасып сатып
алынатын тауарлар, бұлар аяқ астында қатты мұқтаждық туған кезде сатып
алынатын заттар (қолшатыры, дәрі, такси. т.б.)
Алдын ала тауарды сатып алу жоспарына енгізілген тауарлары.
Тұтынушылар тауарды көпткп таңдайды, сатып алғанда оның жарамдылығын
сапасын, бағасын, сыртқы әдемілігін т.б. қасиеттеріне салыстырып барыпсатып
алынады. Мысалы; жиһаздар, тұрмыстық электр заттары, сыртқы киімдер, солай
сатып алынады. Олар өзара былайша бөлінеді.
1. біріне ұқсас тауарлар – түрі сапасы бірдей, бірақ бағасы
әртүрлі болады.
2. Ұқсас емес тауарлар – бағасын елемей, тұтынушы оның фасонына
түсіне, түріне және т.б. көрсеткіштеріне көңіл аудармайды.
А) Ерекше сұраныстағы тауарлар – бірегей сипаттамалары мен және
жеке таңбалы тауарлары. Оларды сатып алу үшін кейде тұтынушылар бір қатар
қосымша күш салады. Мысалы: Автокөліктерді, фотожүйесін, мода тауарларын
т.б. сатып алғанда.
Б) Еңқатар (пассивті ) сұраныстағы тауарлар – оларды тұтынушылар
білуі және білмеуі мүмкін. Бірақ сатып алу жағын ойластырмайтын тауарлар.
(өмір қаупін сақтау, бейбіттік учаскелер , энциклопедия және т.б. тауарлар
).
В) Өнеркәсіптік тауарлары – оларды өндіру үрдісінде қатысуына
байланысты мынадай топтарға жіктеледі.
1. Материалдар және бөлшектер - өндірушінің тұтынуында толық
қолданылатың заттар:
- Шикізат.
- Жартылай фабрикаттар, бөлшектері.
А) Күрделі мүлік - өндіру үрдісінде қолданылады және дайын заттардың
құнында жарым – жартылай орын алады. Олар тұрақты өндіріс құралдары
(Мысалы: зауыт, станок, және т.б.) және қосалқы жабдықтар.
Б) Қосалқы материялдар - өндірілген заттың құрамына өнбейтің тауарлар
мен объективтілер алайда жұмысқа керекті материялдар. Мысалы: станокты
майлайтын материалдар, тас көмір, электроқуаты, жөндеуге және техникалық
қызмет көрсетуге арналған материалдар. т.б.
3.Биржа тауарлары – дүние жүзілік экокомикада маңызды роль
атқаратын, оңай стандартталатын тауарлардың шағын тобы.
А) Энергия көзі болатын тауарлар, Мысалы: мұнай, газ, тас көмір.
Б) Азық – түлік тауарлары , Мысалы: бидай, қант , жүгері, күріш,
кофе.
В) Стратегиялық тауарлар, Мысалы: алтын, уран, полтина.
Г) Материалдар, Мысалы: мыс, болат, күміс. т. б.
Негізгі бөлім
А) Тауардың өміршеңдік кезеңі
Экономика ғылымында көлемдердің кезең түріндегі толқуын және өнім
өмірінің кезендерінің экономикалық циклі, немесе тауардың өмір циклі деп
аталады. Тауардың өміршеңдік кезеңі дегеніміз – тауардың рыноктағы өмір
сүру мерзімі, өмір сатылары ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz