Ата-аналар мен балалардың арасыңдағы құқықтық қатынастар туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

1. Ата-аналардың, балалардың және отбасының басқа да мүшелерінін арасындағы
алименттік қатынастар
2. Ата-аналар мен балалардың арасыңдағы құқықтық қатынастар.
Ата-аналар мен балалардың құқықтары меи міндетгсрінің
туындау негіздері
3. Ата-аналардың қамқорлығынсыз қалған балаларды ; тәрбиелеу нысандары

1. Ата-аналардың, балалардың және отбасының басқа да мүшелерінің арасындағы
алименттік қатынастар

Ата-аналар мен балалардың алименттік міндеттемелері. Респуб-ликанын
Ата Заңыиың 27-бабы балаларына қамқорлық жасау және оларды торбислсу — ата-
ананың қүқыгы ері міндеті деп түжы-рымдайды.
"Неке жонс отбасы туралы" Заңның 124 жэне 129-баптарын-яа ата-аналар
оздерінің комслсткс толмаган балаларын жәнс кө-мслстке толган, бірақ
еңбеккс жарамсыз балаларың: бағып-күтуге, асырауга міндетті екендігі
корсетілген.
Бұл міндетті орындамаган ата-аналардан балаларды багып-күтугс арналган
қаржы ондіріп алынады. Ата-аналардың 18-ге тол-маган балаларды (комслеткс
толмағандарды) багып-күтуі міндетті саналадьі; Тіпті кемслсткс толмаган
балалар материалдық жагы-нан қамтамасыз стілгсн болса да, мәселсн олар
аталары мен ожелерінің багып-күтуінде болса да, немесе жүмыс істеп оздсрін
асырап жүрсс дс, ата-анасы оларга алимеңт төлеуге тиіс. Тек сот шешімімсн
кейбір жагдайларда алимент мслшері ксмітілуі мүмкін.
Ал, көмслетке толган балаларга келстін бблсақ, олар еңбекке жарамсыз
болган нсмесе материалдық көмекті қажетсініп отырган жагдайда гана ата-
эиаларынан алимент ондіріліп алынады.
Алимснт мөлшері ортүрлі болып белгіленеді. "Некс жөне от-басы туралы"
Заңньгң 12.5-б.абына сөйкес комслстке толмаган ба-лаларга ата-аналарынан
мынадай молшерде алимент өндіріп алы-нады (алимснт толеу жөнінде келісім
болмаған жагдайда сот арқ-ылы): бір балага — ата-анасы табысының немесе
озгс де кірісінің — торттсн бірін, екі балага — үштен бірін, уш жөнс одаң
да коп балага тең жартысын өндіріп алады.
Ата-ананың табысынан үлестік қатынастга алимент ендіріл алу мүмкін
болмаган нсмесе қиындық тудырған жекелсген жагдай-ларда комелетке толмаган
балаларына сот түрақты ақша сома-сьшда алимент молшсрін белгілейді
("Некс.зқөне ртбасы туралы" Заңның 127-бабы), Еңбскке жарамсыз көмелстке
толган балаларга ата-анала-рыныц алимент толсу молшсрі сот алимент
толеңстін ксздс қол-данылып жүргсн айлықіессптіқ көрсеткішке еселснгсн қаты-
ыасында, тараптардың материалдық жөне отбасылык жагдай-лары мсн назар
аударарлық басқа да мүддслерін нсгізге ала отырып белгіленеді ("Нске жонс
отбасы туралы" Заңның 129-бабы). Балалар ез түргысынан ата-аналары
туралы қамкорлық жа сауга жөне комск корсетугс міндетгі. Еңбскке жарамсыз,
комсккг зөру болыгі отырган ата-аналарын багып-күту кэмслсткс толган,
снбсккс қабілстті балалардык конституциялық міндсті болып та-былады ("Неке
жоне отбасы туралы" Заңның 131-бабьі, Ата заң ның 27-бабының 3-тармагы).
Әрбірбаладан ондіріп алынатын алимснт молиісрін сот ба-гып-күтуді
қажстсініп отырган адамдар (ата-анасыида комслетке толған бірнешс балалары
болган жагдайда) мсн сондай-ак. кам-қорлық жасауға матсриалдықжонс
отбасылық жагдаііларын нсііігс ала отырып, алимент толсу ксзіндсгі айлық
ссептік корссткішкс еселснгсн катынастарында бслгілсйді.
Отбасыйың басқа мүшелсрінік ялименттік мііідсггсмелсрі Ерлі
зайыптылар, ата-аналар жәнс балалар бір-бірімси жакын туыстык катынаста
болады, сондықтан да отбасы мүшслсрін басып-күту жас дсңгсйінс нсмссс
дсисаулық Жагдайына байланысты озін-оіі қамтамасыз сту мүмкіндігіисн
айырылган отбасы мүшслсрін ба-гып, күту зац бойынша сң аддымсн соларга
жүктслсді.
Жүбайынан ата-анасынан нсмссс балаларыиаи багып, кутуге тисті комскті
алу мүмісін болмаган жагдайда зац боііыкиіа бүл міндст отбас;ының завда
корсстілгсн басқа мүшслсрікс жүюічлсчі Біздің рсспубликамыздың "Нскс жонс
отбасы туралы" Занынын бслгілі бір завдылық жагдайларында алимснт толсугс
міидстті са налатын отбасыньщ басқа мүшслсрімсн біргс,*атаіарга, ожслсрғі-
дс, немсрслсріх; дс, баъір-қарындастарга да, ore it сжс-шешслчіс дс, бГсй
үлдар мсн қыздарга да қатысы бар.
"Нскс жонс отбасы туралы" Заңңың 138-бабыиа соиксс комс-леткс толшган
балаларды багып, к^ту жоніндсгі міндсттсмс опар дың ата-анасынан мүндаМ
комскті алу мүмкін болмағнн жагдаііда бүган қаражаты бар аталары мсн
өжслсрінс жүктоті мүмкіп.
урңбсккс жарамсыз, комсккс зору болып огырган ;па-ожсіср оздсрінің
сңбсккс жараыды, комслсткс толган аүқаіты ,чсп сапала-тын нсмсрслсрінсн
осындай"і;амк.орлық күтугс күқылы ("Нскс жоне отбасы туралы" Заңңың 139-
Оабы).
Іні, сіңлілсрін (карындастарын) багып, күту жоиінчсгі міндсттсме
олардың комслсткс толган, сп.бсккс адамды н. опкедсрінс жүктслсді ("Нскс
жоис отбасы турллы" Зацныц 137 бабы). Нскс жөнс отбасы туралы Кодскстің 88-
бабына соііксс ко мслсткс толмаган балаларды багып, күту жоиіндсп міидот о
іар дың огсй окссінс нсмссс огсй шсшссінс жүктслсді, бүл жоііт бам.і ата-
анасы қайтыс болганга дсйш огсй окссініц нсмссс огск
гсніндей, некснің токуатылуымен осы заңца қарастырыл-і щ жагдайларды
коспаганда, ерлі-зайыптылардың некеге түрган ксідсгі қатынастарынан
туындайтын барлық жеке жене муліктік кагинастары да тоқтатылады. Мысалы,
ерлі-зайыптылардьщ бірі искені бузгаига дейін дс екіншісінің пайдасы үшіи
алимент толеген болса, онда некс тоқтатылғаннан соң да осы міңдетгемелер
сақгалып қалады.
Нскені бүзу жолымен некені тоқтату ата-аналардың қай қай-сының да
балаларга қатысты қуқықтары мен міндеттсрі тоқта-м.иіды.
-

2. Ата-аналар мен балалардың арасындағы құқықтық қатынастар.

Ата-аналар мен балалардың құқықтары меи міндетгсрінің

туындау негіздері

Ата-аналар мен балалардың арасындагы қүкықтық қатынас-тардың пайда
болуының негізі балалардың белгілснген заң тиргібімен куөландырылған
белгілі бір өкс мсн шешеден туатын-ііаіы болып табылады. "Нске жөне отбасы
туралы" Зацда балалар-дың туутегін куоландырудын бірнсше одістері (түрлсрі)
қарасты-рылГан.
Алғашқы дөстүрлі жене неғүрлым кең тарагаи тосиі бір-бірімен некедв
туратын ата-аналараан туган балапардың тегіп анықтау Полып табылады.
"Ңеке жөнс отбасы туралы" Заңиың 46-бабына. сөйкес бір-бірімсн некеде
туратьш адамдардан туган баланыц туу тсгі ата-аиасының неке туралы
жазбасымеи куаландырылады. Бул нске-ден туган бала азаматтық хал актілерін
жазу органында өкесі мен шешесінің біреуі нскс туралы куөлігін көрсетіп,
отініш беруі бой-ынша солардың атына жазылады дегси соз. Некелі ойслден
туган баланың окесі сол ойелдің күйеуі болып табылады.
Бала неке бузылган, оны жарамсыз деп таныган кезден бас-іап, немесе
бала анасының жүбайы қайтыс болганнаи ксйінгі екі жүз жетпіс күн ішінде
туған жагдайда, сгер өзгеше дөлелдснбесе, анасының бүрынгы жүбайы баланың
окесі болып танылады ("Неке жөнс отбасы туралы" Заңның 46-бабы, 2-тармагы).
Некесіз туылған баланың тегін куоландыруды рсчтсйтін бүрын-гы
қолданылып журген зандар іс жүзіндс екслікті бслгілеуге қатыс-ты
маселелсрді гана шсшіп кслген еді.
Жаңа зац, сонымсн бірге, баланыц амасы жагыман тегін (ана-сы болуьш)
белгілеу тортібін де негіздси берді. "Нскс жоне отбасы туралы" Заңның 46-
бабының 1-тармагына сәйксс баланыц анасы жағынан тсгін (анасы болуын)
ананың мсдициналық мсксмедс бала туганын растайтын қүжаттар негізінде, ал
бала мсдициналық мс-кемсдсн тыс жсрдс туған жағдайда — медициналық
қүжаттардың, куөлардың корсстулерінің немесс озге де айгақтардың, исгізінде
азаматтық хал актілсрін жазу органы бслгілсйді. Баланың анасы жагынан'
тегін белгілсу бала нскеде түрған адамдардан туылган жагдайда да, немссе ол
нскссіз туылган жагдайда да қолданылады.
Бала туганда ата-анасы нексдс болмаса, нсмесс анасы баласы-ның әкесі
жүба?іы (бүрынғы жүбайы) смес деп мәлі.чщссе, бала-ның окесі жағынан тсгін
белгілсу мәселесінің шсщілуі күрдслірск болады.
Зан баланың анасымен некеге турмаган адамның окелшгін белгілеудің
бірнешс едістерін қарастырады.
Ол баланың әкесі мсн шешесінің бірлескен арызын, ал ксіібір
жағдайларда (шсшссінің қайтыс болуы, оның орекст қабілстсіздігін мойындау
жөне т.б.) оқесінің арызын АХАЖ органдарына бсру жольшсн белгілснуі мүмкін.
Ата-ананың бірлссксн арызы нсмесс бала өкесінің арызы бол-маган ксзде
баланың нақты адамнан туу тегі (өкс болуды) ата-аналарының біреуінің бал.а
қорганшысының (қамқоршысының) арызы бойынша немссс баланы асырап отырган
адаммың арьізы бойынша, сондай-ақ баланың көмелетке толғаннан ксйінгі өз
арызы бойынша сот төртібімен белгіленеді ("Неке жөне отбасы туралы" Заңның
47-бабы). Сонымен қатар заңда корсетілгендсй, сот бала-ның туу тегі нақты
кімнен екендігін растайтын дөлелдерді есепкс алатын болады.
Мұндай делслдсрге баланың анасы мсн жауапксрдің бала ту-ғанға дсйін
бірге түруы жеис ортақ шаруашылықты жүргізу неме-се олардың баланы бірлесіп
төрбиелеуі немесе жауапкердің екелікті мойындауын (ертеректе бүл жағдайлар
занда тура атап корсстілген болатын) растаіітын айғақтар жатады.
Баланың тегі жорамалдаиып отырған екесінен екендігін заида көзделген
дөлслді өдістердің ксз кслген түрінің көмегімен де рас-тауга болады.
Баланың тсгіне байланысты жеке мәселелср (жүкті болу уақыгы, бала мен
жорамалданып отырған екссінің қаньшьщ қай топқа жататындыгы жөне т.б.)
медициналық-биологиялык сараптаманы, рның ішіндс соңгы кездсрі пайда болған
гендік сараптаманы қолдану арқылы анықталады.
Өмірдс кейде нсксден тыс туган баланын өкесі өкелікті белгілсгенге
дсйін қайтыс болып кстетін жагдайлар да кехчеседі.
Заң мсн сот тірактикасы окелікті талап арызбен белгілеудің салда-рына
үқсас^-занды салдар тугызатын, окслік фактісі айырыкша жағдайда бслгіленуі
мумкін жагдайларды қарастырады.
Азаматтың екенін тану фактісі ол қайтыс болып қсткен жагдайда
азаматтық іс жүргізу заңдарында белгіленген ерсжелср бойынша сот тортібімсн
белгіленеді'("Некс жөңе отбасы туралы" Заңның 48-бабы). ,
Әкслікті "Нскс жөне отбасы туралы" Заңның 46, 47 жоне 48-ілі
баптарында коздслгсн төртіппен, йгни баланың ата-анасының бірлссіп арыз
бсруі, сондай-ақ ©келікті сотпен белгілеген жағдай-да, балалардың ата-
аналары мсн олардың туыстарына қатысты бір-бірімсн нсксдс түратын
адамдардан туган балалардагы сияқ'. л кұқзйқтары мсн міндсттсрі болады
("Нске жоне отбасы туралы" Заңның 51-бабы). '
Заң баланың ата-аналарын туу туралы жазбалар кітабына жазу тортібін
бадгілі срежслсргс багындырады.
.Бір-бірімсн нсксдс түрган окс мсн ана туу туралы жазбалар кітабына
олардың ксз кслгснінің арызы бойыпша ата-анасы бо-лып жазылады.
Егср баланың ата-анасы бір-бірімсн нсксдс түрмаса, баланың апасы
туралы жазба — анасының арызы бойынша, ал баланың окссі туралы жазба
баланың өкссі мсн акасының бірлссксн арызы (нсмссс жалгыз окссінің)
бойынша, нсмссс соттьщ шсшімінс сой-ксс жазылады.
"Нскс жәнс отбасы туралы" Заңның 49-бабына сойксс бала нсксдс
түрмайтын анадан туган рсттс, ата-ананың бірлссксн ары-зы болмаган жагдайда
нсмссс окс болуды анықтау туралы сот шсшімі болмаган жагдайда туу туралы
жазбалар кітабында бала әкссініц тсгі анасының тсгі бойыиша бала окссінің
аты-жоні бала анасыиыц корсстуі бойынша жазылады.
Нсксдс жоқ адамдардан туган балалардын тсгін бслгілсудің жогарьща
корсстілгсн одістсрінсн срскшслігі, аталган жазу тортібі баланын тск
анасыиа қатысты қүқықтары мсн міндсттсрін тугызады. .
Тіпті окссі туралы мәлімсттср баланың окссінің, нсмссе соның атын,
тсгін алып жүргсн басқа адамның шын атымсн ксздсйсоқ сойксс кслсе дс
баланыц анасының айтуымен жазылган өкссі ту-ралы жазбалардың ешқандай да
қүқықтық салдар-ссбсптсрі бол-майды.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.