Детоксикация әдістері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Детоксикация әдістері 1
Құрамында хлоры бар органикалық улы химикаттар 9
Қанда хроматография әдісімен сорбенттің жұқа қатпарында ГХЦГ табылуы. 14
ГХЦГ санды анықталуы Қандағы ГХЦГ-ң фотоколориметрикалық анықтау әдісі 15
Реактивтер және аспаптар 15
Гептахлордың қанда хроматографикалық әдісімен жұқа сорбент қатпарында
табылуы 19
Несепте гептахлордың хроматография әдісімен жұқа сорбент қатпарында табылуы
20
Гептахлордың оңашалануы және тазалануы 21
Хроматографика шарттары 22

Детоксикация әдістері

Детоксикация – бұл улардың зиянсыз және олардың ағзада бөлінуін
тездету процесі. Детоксикацияның әр түрлі әдістері удың қанға әлі
сіңбегенінен асқазан мен ішектің босатуын қан мен ағзаның ұлпаларының
оларда болатын уыттандыратын зат пен метаболиттерден босатуын қамтамасыз
етеді.
Ағзаны улардан босату анықталған табиғи физиологиялық процестер
(құсық шақыру, асқазанды тазарту, ішекті тазарту, тездетілген диурез несеп
бөліп шығару, гипервентиляция), жасанды детоксикация (гемодиализ,
перитонеальды диализ, гемосорбция, ауыспалы қан құю және т.б.) немесе
антидотты терапия жолымен өткізіледі.
Жоғарыда көрсетілген ағзаны улардан босату әдістері медицина
мамандарымен жүргізіледі. Бірақ химик-токсикологтар жоғарыда көрсетілген
процедуралар шараларын, ағзадан уларды және олардың метаболиттерін алуға
бағытталған принциптерді білу керек. Осы шараларды білу қажеттілігі химик-
токсикологтармен байланысқан, олар құсық массасын диализаттар несебі және
детоксикация процесінде алынған басқа сұйықтықтардың зерттеуін өткізуге
міндетті. Төменде негізі детоксикацияның әдістеріне қысқаша сипаттама
келтірілді.
Құсықты шақыру. Асқазанға улардың түсуінен кейін өздігінен пайда
болатын акт сияқты рефлекторлық құсық болуы мүмкін. Асқазаннан удың бөлігі
құсықты массаларымен алынады. Бірақ асқазанға у түсуінен кейін құсық
әрқашан келмейді. Оны жұтқыншақ пен тіл ұшының механикалық тітіркендіру
жолымен және бірнеше дәрілік құралдарын (апоморфин және басқалары) қолдану
арқылы болдыруға болады.
Өткір қышқылдармен және концентратталған улы сілтілер ерітінділерімен
улануда асқазаннан уды алу құсықты массалармен қалаусыз болады. Құсық
кезінде сыртынан бөліп ала тұра, бұл заттар өңештің зияндық дәрежесін
үдетеді. Бұдан басқа өткір қышқылдар және сілтілерді құрайтын құсық
массалары тыныс алу жолдарына түсуі мүмкін, ол олардың күюіне әкеледі.
Асқазанды тазарту. Детоксикация үшін асқазанды тазарту зондтың
көмегімен кеңінен қолданады. Хлорлы органикалық және құрамында фосфоры бар
улы химикаттармен улануда асқазан тазарту 3-4 сағат сайын бірнеше рет
жүргізіледі.
Есірткі заттармен уланған ауру адамда бірнеше тәулік ішінде ессіз
қалыпта болады. Мұндай ауру адамға 4-6 сағат сайын бірнеше рет асқазан
тазаланады. Бір дүркін тазалауда асқазаннан сіңбеген удың негізгі бөлігі
алынады. Бірақ бұдан кейін кері перистальтиканың нәтижесінде ішектен
асқазанға удың анықталған саны түсуі мүмкін, оны алып тастау үшін
асқазанның қайталамалы тазалауын өткізу қажет.
Құсқысы келген ауру адамдарда асқазан тазаланады, бірақ оның
жүргізілуі асқазаның толық босатылуы болғандылығына сенімділік жоқ. Өткір
қышқылдармен уланғанда да асқазан тазаланады. Осы жағдайларда асқазанды
тазарту үшін натрий гидрокарбонаты ерітіндісін қолдануға болмайды. Қышқыл
мен натрий гидрокарбонатының өзара әрекетінде көміртегі оксидінің (ІV)
үлкен көлемі бөлінеді, асқазан жағын маңызды кеңейтеді. Осының нәтижесінде
асқазанда ауру үдейді және қан кету болуы мүмкін. Асқазан тазарту сіңір
тартылуды шақыратын (стрихнин т.б.) улармен уланғанда кері көрсетілген.
Осындай ауру адамдарға зонд енгізу сіңір тартылудың жиілігі мен ауырлығын
арттырады.
Удың сіңуіне кедергі болу үшін асқазанды тазартудан кейін қалған у
ауру адамға активтелген судағы көмір суспензиясын немесе басқа
сорбенттерді, сіңірілетін улар және олардың қанда енуіне кедергі
жасайтынды белгіледі. Құсықты шақырудан және асқазанды тазартудан кейін
ауру адамға ауру адамға дәріні ішек шығаруын қабілеттендіретін және
олардың улы заттардан босату үшін іш жүргізетін дәрілерді тағайындайды. Іш
жүргізетін дәрілердің көмегімен ішектер тек қана оларды болатын удан ғана
емес қанда сіңген улардан босатады, одан кейін тамақ арнасында шырышты ішек
арқылы немесе өтпен бөлінетін. Іш жүргізетін дәрілер ретінде вазелинді
майды (100-150мл.) қолданады, бірнеше майлы ерітінділі жақсы еритін улар
және басқа да іш өткізетін дәрілер қолданады.
Тездетілген диурез. Бұл ағзадан несеппен бөлінетін уыттандыратын
заттарды тездетіп алып тастау тәсілдерінің біреуі. Тездетілген диурез қан
жүретін арнадан сіңірілген уды алуға мүмкіндігі бар. Тездетілген диурез
әдісін қолдана отырып, ауруларға күре тамырдың ішіне 1,5-2 л. сұйықтың
(изотоникалық натрий хлориді ерітіндісі, глюкозаның 5% -ерітіндісі)
құйылады. Диурездің стимуляциясы үшін диуретикалық дәрілер (15-20% мочевина
немесе маннит ерітіндісі). Күре тамырға диуретик ерітіндісін құйған соң
электролиттер ерітінділері құйылады, олар калий, натрий, иондарын
жылдамдықпен құрайды, диурез жылдамдығына тең (500-800мл.сағ). Ағзадан
бірнеше улардың жылдамдығы pH несепке тең. Ағзадан бөлінетін несеп сілтілі
реакциялы болуы ауруларға күре тамырдан натрий лантаты ерітінділерін,
натрий гидрокарбонаты немесе трисамин (үш оксидті метиламинометанол H2N(CH2
OH) 3) құйылады. pH-тан ондағы диссоциация заттары; әлсіз қышқылдар немесе
әлсіз негіздер тәуелді болады. Улы заттар жақсы диссциацияланған сайын,
олар несеппен үлкен сандарда бөлінеді.
Үлкен емесе араласуда күре тамыр қанының pH сілтілі салада
барбитураттар құрамы плазмада артады және ұлпаларда олардың құрамы азаяды.
Бұл барбитураттардың молекулаларының ионизациясының артуын және осы
заттардың жасушасы арқылы өткізгіштігінің түсуімен түсіндіріледі.
Тездетілген диализ әдісі негізінде бүйректердің ағзасының жеңіл шығатын
заттармен улануда қолданылады. Бұл әдіс егер уыттандыратын заттар ақуызбен
байланыста болған жағдайда, егер улар жайлы заттар ерітінділері қатарына
жататын жағдайда аз тиімді болады.
Гипервентиляция (тездетілген тыныс алу) ағзадан бірнеше улардың
тездетіп шығару жағдайлар қатарындағы тиімді әдіс болып табылады. Бұл тек
ұшатын улармен анықталған дәрежеде дем алатын ауамен ағзадан бөлінеді.
Гипервентиляция үшін жасанды тыныс алудың ақпараты қолданады.
Гипервентиляция әдісі спирттермен, бензинмен, ацетонмен, хлороформмен, үш
хлорлы этиленмен, бояу ерітінділері, көміртегі оксиді (ІІ) және
басқалармен уланғанда көрсетіледі. Бірақ осы әдісті қолдануда жақпау қатары
бар.
Гемодиализ – ағзадан уыттандыратын заттардың тездетіп шығаруының
тиімді әдістерінің біреуі. Ол диализ құбылысында уыттандыратын заттардан
қанды босатуға үшін негізделген. Гемодиализ танымал жасанды бүйрекң деп
аталатын аппарат көмегімен өткізіледі. Бұл аппарат жартылай өткізгішті
мембранамен жабдықталған, ол арқылы қаннан уыттандыратын заттар гемодиализ
процесінде өтеді.
Гемодиализ үлкен емес молекулалық салмағы бар заттармен улануда
қолданады және жартылай өткізгішті мембрана арқылы өтеді. Гемодиализ әдісі
барбитураттарды, диферилгидантоин изониазиді, хлородиазипоксид,
этиленгликоль, метил спирті, төрт хлорлы көміртегі, анилин, хинин, сірке
қышқылы, өндіруші фенотиазин, сынаптың ерітінді тұздары, мышьяк, кадмий,
қорғасын, фторидтер және басқа уландыратын заттарды ағзадан шығару үшін
қолданады.
Гемодиализ ерте өткір улануды сатысында қолдану (ағзада уыттандыратын
заттардың түсінен кейін бірінші 24 сағат) жағдайында айрықша тиімді.
Сондықтан бұл ағзаның детоксикация әдісі ерте гемодиализң деп атайды.
Перитонеальді диализ детоксикация әдістерінің біреуі болып табылады.
Ол перитонеальді лаваж немесе көк етті диализ деп аталуы да танымал.
Перитонеальді диализ құрсақ қуысында арнайы ерітіндіні енгізуде
негізделген, онда қаннан диализ жолымен уытталған заттар өтеді.
Перитонеальді диализ әдісін қолдануда жартылай өткізгішті мембрананың
рөлін көк етті орындайды, оның үлкен беті бар (20000 см.2 –қа жуық). Көк
ет арқылы қаннан жеңіл уыттандыратын ерітіндіні алады. Қаннан
уыттандыратын заттардың көк ет арқылы өтуі осы ерітіндіде заттардың әр
түрлі концентрацияларымен көк еттің екі жағы бойынша түсіндіріледі. Диализ
процесі кезінде зат жартылай өткізгішті мембрана арқылы ортадан үлкен
концентрацияға ортаға аз концентрациялы өтетіндігі белгілі. Ерітінді
құрсақ қуысына енгізуінің уыттандыратын заттары жоқ, ол қаннан көк ет
арқылы көрсетілген ерітіндіге кіреді.
Құрсақ қуысына енгізілген ерітінді ретінде перитонеальді диализ
кезінді калий, натрий, кальций, магний ерітінділерінің қоспасы, анықталған
ара қатынастарда глюкозалар қабылданады. Бірақ табиғатқа тәуелді
уыттандыратын ағзадан алынуға міндетті заттар, құрсақ қуысна енгізілген
ерітінді құрамы өзгеруі мүмкін. Барбитураттармен және басқа әлсіз
қышқылды заттармен уланғанда бұл ерітіндіде pH(7,5...8,4-ке дейін. Қажетті
pH-қа дейін ерітіндіні енгізуді жеткізу үшін натрий гидрокарбонаты
ерітіндісін қосады. Енгізілетін ерітінділерге жағдайлар қатарына ол
бірнеше уыттандыратын заттарды байланыстыратын және оларды құрсақ
қуығындағы қаннан өтуге қабілеттендіретін альбуминді қосады. Диализ жолымен
ерітіндіге улы зат өтті, құрсақты қуықтан арнайы катеттер көмегімен
шығарылады.
Гемосорбция (гемоперфузия) ағзаның жасанды детоксикация әдістерінің
біреуі. Бұл әдіс қанда орналасқан улы заттардың сорбенттері сіңірілуі
негізінде құрылған. Гемосорбция кезінде сорбенттер ретінде негізінде
активтелген көмір және ион алмасушылары (иониттер) қолданады. Гемосорбция
жоғарыда көрсетілген сорбенттерді құрайтын колонкалар (капсул) жинағы қанды
құюға арналып жабдықталған аспаптың (детоксикатор) көмегімен өткізіледі.
Бұл аппарат арнасы бейімделген көмегімен аурудың қан аққандығына қосады.
Сорбенттер арқылы өтетін қан уыттандыратын заттан босатылады, олар осы
сорбенттермен сіңіріледі.
Активтелген көмір мен ион алмастырушыларды гемосорбция кезінде
сорбенттер секілді қолдану жағдайлар қатарында бірнеше қалаусыз
құбылыстарға әкеледі (тромбоциттердің санының азаюы, күре тамырдың
қысымының түсуі және т.б.). Бұл қалаусыз құбылыстар ақуыз жамылғыларын
жағу жолымен сорбенттер гранулаларына сақтап қала алады. Бұл мақсат үшін
альбумин ұсынылған. Шетелде фирмалар қатары гемосорбция үшін өте жұқа
акрильді гидрогель пленкасымен жабылған активтелген көмірдің гранулаларын
шығарады.
Гемосорбция ағзадан қанда орналасқан уларды шығару үшін пайдаланады,
ал жасушаларда барбитураттармен, салицилаттармен, глютетимидпен,
фенотиазинмен өндірілген глюкозидтермен, улы саңырауқұлақтармен уланғанда
ұсынылмайды.
Қанның ауыспалы құюы. Бұл ағза әдісі қан жіберу мен донордың бір топты
қанымен аурудың алынған қанын ауыстыруда негізделген. Ағза детоксикациясы
үшін ауру адамның плазма қанын донор плазмасымен немесе плазманы
ауыстырушылармен ауыстыру әдісі де қолданады.
Антидоттардың (уға қарсы) көмегімен ағза детоксикациясы. Ағза
детоксикациясы антидоттардың көмегімен ең алдымен негізінде асқазандағы
токсикалық заттардан босатылу үшін жүргізіледі. Одан соң антидоттар
қандағы инактивтелген уытталған заттар үшін, паренхиматозды органдарда және
т.б. қолдануын тапты.
Антидоттардың қолдану тек өткір уланулардың ерте сатысында
детоксикацияның тиімді әдістері болып табылады. Осы сатының жалғасуы
уытталған заттардың қасиеттеріне тәуелді. Тез метаболизделінетін
қосылыстарда (синиль қышқылы, оның тұздары және басқа уытталған заттар)
өткір улану сатысы жалғаспайды, ал ауыр металдар үшін ол 8-12 тәулікке
жетеді. Ауыр металдардың қосылыстарымен улануда антидоттар интосикацияның
соңғы сатыларында қолданады. Олар біртіндеп ауыр металдардың катиондарын
байланыстырады, ағзаға ерте түскен және сульфгидрильді ферменттер
топтарымен түзілген кешендер және басқа да ақуызды заттарды
байланыстырады.
Бірнеше антидоттар анықталған уға қатысы бойынша спецификалық болады.
Сондықтан антидоттарды ұтымды қолдану үшін қандай затпен улану болғанын
білу қажет. Антидотты дұрыс таңдамаған кезде және оны ағзаға үлкен дозада
енгізу антидоттардың өзінен улану болуы мүмкін. Сондықтан клинико-
зертханалық (оның ішінде химико-токсикалық) уды зерттеу мәліметтері ағзада
орналасуының дұрыс таңдау және сәйкес антидотты қолдану үшін маңызды
болады.
Антидот ретінде ылғи активтелген көмір қолданады, оның әрекеті
асқазанда улардың адсорбциясында негізделген. Активтелген көмірдің үлкен
меншікті кішкентай бетінің арқасында ол асқазандағы улы заттарды сорады
және осымен оларды қанда сіңіруіне кедергі жасайды.
Антидоттардың үлкен тобын улармен химиялық өзара әрекетке түсетін
заттар құрайды. Осының нәтижесінде улардың инактивизациясы өтеді, олар
ағзадан несеп пен немесе үлкен дәретпен бөлінетін зиянсыз заттарға
айналдырады. Антидоттар ретінде бірнеше заттар қоспаларын, ағзаға
анықталған бірізділікпен немесе бір уақытта енгізілетін заттарды қолдануға
болады.
Меркаптоқоспалар тобына жататын (унитиол, димеркаптянтарлы қышқыл,
пеницилламин және т.б.) антидоттар назарға лайық. Меркаптоқоспалардың жиі
антидот ретінде қолданылатын өкілі унитиол болып табылады. (2-3 натрий
димеркаптопропансульфонаты). Ол металда иондармен төзімді қоспалар
түзімімен қабілетті өзара әрекеттесетін екі сульфгидрильді топтарын
құрайды.
Унитиол тек қанда орналасқан мышьяк және ауыр металдар иондарымен өзара
әрекеттеседі, бірақ ферменттер мен басқа ақуызды ағзадағы заттармен өзара
әрекетке түскенмен де өзара әрекеттеседі. Сонымен сульфгидрильді ақуызды
топтары метал иондарымен ерте байланысқаны босатылады және олардың
қызметі қайта қалпына келтіріледі. Ауыр металдардың иондарымен унитиол
қоспалары аз уытталған су ерітіндісі болады, сондықтан несеппен ағзадан
жеңіл бөлінеді.
Ұқсас түрде унитиолға димеркаптоянтарлы қышқыл (осылай аталатын
сукцимер) әрекет етеді. Ол екі сульфгидрильді топтарын құрайды және
антидот ретінде қорғасын, сынап және т.б. қоспалармен улануда қолданады.
Пеницилламин (диметилцистеин) антидот тобына жатады, сульфгидрильді тобын
құрайды. Бұдан басқа пеницилламин молекуласында азот атомы мен карбоксильді
тобы құрамында бар. Молекулада пеницилламиннің көрсетілген функционалды
топтар және азат атомы бар болуына байланысты ол төзімді қоспаны металдар
қатарының атомдармен уыттандыратын мәнімен құрайды. Пеницциламин антидот
ретінде қорғасын және сынап қоспаларымен улануда қолданады.
Сульфгидрильді топтар антидоттарына цистеин және ацетилцистеин
жатады. Цистеин – бұл күкірті бар амин қышқылы, бір ауысымды
галоидоөндірілген амифатикалық көмірсутектерімен (бромды метил, йодты
метил, хлорлы этил және т.б.) уланғанда тиімді антидот болып табылады. Осы
галоидоөндірілген көмірсутектер цистеинмен конъгаттарды құрайды, оның
құрамында ағзадан несеппен бөлінеді. Галоид атомдарының санының артуымен
галоидоөндірілген көмірсутектер молекулаларында цистеиннің әрекет
тиімділігі антидот секілді азаяды. Галоидоөндірілген алифатикалық
көмірсутектермен уланғанда тиімді антидот болып ацетилцистеин саналады.
Металдар иондарымен ішкі кешенді қоспалар (хелаттар) түзейтін бірнеше
заттар антидоттар ретінде кеңінен қолданады. Осындай антидот жасушаға енуі
үшін, ағзадан тез шығарылады, оның молекуласы иондалуға немесе сутекті
байланыстарды түзуге қабілетті сутегі атомдардың анықталған санын құрауы
керек. Осындай сутегі атомдары бірнеше функционалды хелат түзейтін
антидоттар топтарында OH, - COOH, -SH, NH2) құрайды. Антидоттар мен
металдар иондарының байланысуынан кейін, оларда иондалуға немесе сутекті
байланыстарды түзуге қабілетті ең болмаса бір сутегі атомы қалу керек.
Жоғарыда көрсетілген антидоттар талаптарына металл иондарымен
хелаттар түзейді, оларға комплексондар жауап береді (өнімді
этилендиаминтетрасіркелі қышқыл, ЭДТА). Бірнеше комплексондар металл
иондарымен бірге төзімді хелаттарды түзейді, олар ағзадан қатысты тез
шығарылады. Осындай комплексондарға тетацин-кальций (этилен-
диаментетрасіркелі қышқылдың кальцийдинатрийлі тұзы) және пентацин жатады.
Меркаптоқоспаларға немесе хелаттар түзейтін заттарға жатпайтын басқа
антидоттар белгілі. Медицинада улануда қолданатын жеке заттар тобын
физиологиялық немесе функционалды антидоттар деп аталатындар құрайды. Олар
ағзаға зиянды улардың әрекетін сендіреді немесе жояды. Синильді қышқыл
және оның тұздарымен уланғанда антидот ретінде бірізділікте нитриттер,
натрий үш сульфаты және глюкозаны қолданады.
Саңырауқұлақ-шыбын қырғыштармен мускарин құрайтын және
ацетилхолинмен, пилокарпинмен, ареколинмен, физостигминмен, прозерин-мен,
галантаминмен, құрамында фосфоры бар органикалық қоспалармен
(пестицидтермен) уланғанда антидот ретінде атропин және басқа
хоминоблокаторларды қолданады. Осы улануларда аз жасалған әрекет
скополомин, платфиллин, тропацин және т.б. көрсетеді.
Бемегрид антидот ретінде қатты улануда ұйықтататын препараттар
қолданады. Морфинмен және промедолмен уланғанда антидот ретінде налофин
гидрохлориді қолданады. Марганец қоспаларымен улануда антидот ретінде L-
Дофу тағайындалады.

8 семестрдің №16 сабағына ақпараттық материал

Құрамында хлоры бар органикалық улы химикаттар

Ауыл шаруашылығында қолданатын улы химикаттардың үлкен тобын
құрамында хлоры бар органикалық өнімді қоспалар құрайды: алифатикалық,
амициклді, құрамында арилі бар көміртектер және басқалары. Осы кластың
өкілдерінің арасында инсектицидті, акарицидті және басқа активтілігі бар
заттар кездеседі.
Құрамында хлоры бар органикалық улы химикаттар суда аз ериді, ал
органикалық еріткіштер көпшілігінде майларда жақсы ериді. Олар ылғал және
температураның, күн сәулесінің және басқа да ішкі орта факторларының
әсерімен аз өзгереді. Сондықтан осы топтың жеке улы химикаттары топырақта,
суда, өсімдіктерде, өсетін азық-түлік өнімдерінде т.б. ұзақ уақытта
сақталады. Мысалы, ДДТ өсімдікті өңдеуден кейін 8-12 жыл арасында топырақта
көрінуі мүмкін.
Гексахлоциклогексан және гептахлор да топырақта бірнеше жылдан кейін
табылады. Жеке құрамында хлоры бар органикалық улы химикаттар
өсімдіктерден алынатын тамақ өнімдерінде, осы препараттармен өңделген
бірнеше айлардың ішінде сақталуы мүмкін.
Құрамында улы химикаттары бар ұлпаларда және осы препараттармен
өңделген өсімдікпен қоректенетін жануарлар майында жиналады. Осы топтың
бірнеше улы химикаттары жануарлар сүтінде табылды. Құрамында хлорлы улы
химикаттары бар тамақ өнімдерін жылыту өнімдегі осы заттардың құрамын
маңызды түсірмейді.
Құрамында хлоры бар өсімдіктердің улы химикаттарын өңдеуде осы
қоспалар топыраққа түсуі мүмкін, одан соң оның жауын және жұмсарған
суларымен жуынып, суаттарға түседі. Өсімдіктерді бүріккен кезде, топырақты
жыртуда топыраққа топтың ерте түскен улы химикаттары ауаға түсіп, ластауы
мүмкін. Ішкі орта нысандарына құрамында хлоры бар органикалық улы
химикаттардың енуінің басқа жолдары бар.
Осы кластың улы химикаттарды адам ағзасына асқазан-ішек жолымен және
тыныс алу жолдары арқылы түсуі мүмкін. Бірнеше улы химикаттар ағзаға
құртылмаған тері арқылы енеді. Құрамында хлоры бар органикалық улы
химикаттардың көпшілігі кумулятивті қасиеттеріне ие. Сондықтан ағзаға
дүркін-дүркін түсуде осы заттардың аз саны хроникалық улануды жетілдіруі
мүмкін.
Құрамында хлоры бар улы химикаттармен уланғанда орталық жүйке
жүйесін, бауыр және басқа паренхиматозы тудырады. Олар эндокринді және
жүрек-тамырлы жүйенің қанның және т.б. қызметін бұзады.
Құрамында хлоры бар улы химикаттар ағзадан негізінде фекалиямен, аз
дәрежеде - несеппен шығарылады. Осы заттардың анықталған бөлігі ағзадан
басқа қоспаларға (метаболиттер) айналуымен расталады. Метаболизм құрамында
хлоры бар органикалық химикаттар қатары және адамдар мен жануарлардың
ағзаларынан метаболиттердің бөлінуі әлі жеткіліксіз зерттелген жоқ.
Құрамында хлоры бар улы химикаттармен улануда ескерту үшін қатынасу
ережелерін қатаң сақтау, гигиеналық тәртіптерді орындау, шығысты
нормаларын және осы заттар мен өсімдіктерді қалдықсыз өңдеуін сақтау керек.
Басқа атаулары: бензолгексахлоид, вармексан, гаммексан, гексатокс,
гексахлоран, линц, некузанол, пультокс, скабикомбин, якутин.
ГХЦГ гексахлоциклогексанның бірнеше стереоизомерлерінің қоспасын
ұсынады. Таза түрінде осы заттың сегіз изомерлері алынды.
Гексахлоциклогексан - күңгірт сұр немесе өңез иісімен ашық сұр
кристалл зат. Препарат иісі пентациклогексан және тетрахлорциклогексанның
қоспаларымен мақұлданған. Тазаланған гексахлоциклогексанның иісі жоқ.
Гексахлоциклогексан изомерлерінің қоспасы 90-309 °С температура аралығында
балқиды.
Суда, парафинді және циклопарафинді көмірсутектерінде аз ериді, ал
спиртте, кетонда және эфирде жақсы ериді. Жоғары көтерілген температурада
айдалады, сонымен үш хлорлы бензон және хлорлы сутегінің түзілуімен
ыдырайды. ГХЦГ топырақта жақсы сақталады.
ГХЦГ дуст түрінде ауыл шаруашылығында қолданылады, ұнтақтар,
эмульсиялар, түтіндіктерді сулайды және т.б. Оны дәнді-дақылдар, бақша,
орман көшеттері, жануарлар паразиттері және т.б. зинкестерімен күресу үшін
инсектицид ретінде қолданады.
Сегіз таза түрде алынған ГХЦГ изомерлері тек γ-изомері жасалған
инсектицидті қасиеттеріне ие, ал δ- гексахлоциклогексан фунгицидті әрекетті
көрсетеді. Линдан деп аталатын γ-изомері препараты бірнеше өсімдіктер
зиянкестерімен күресу үшін арналған.
ГХЦГ тері соратын әрекеттің уыттандыратын қоспаларына жатады.
Кумулятивті қасиеттері бар. Терінің гиперемиясының, ісінуін, көпіршік пен
пустулдары, көздің дәнекер қабығының тітіркенуін пайда болдыртады. ГХЦГ
ағзаның органдарында және ұлпаларында бөлек ұсталып қалады (әсіресе майлы
жерлерде), бүйрек, асқазан-ішек жолы арқылы бөлінеді, бала емізетін
әйелдерде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.