ПИЕЛОНЕФРИТТІҢ ТОПТАСТЫРЫЛУЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ПИЕЛОНЕФРИТТІҢ ТОПТАСТЫРЫЛУЫ

Бүйректің жедел қабынуы (жедел пиелонефрит)

Жедел пиелонефрит бүйрек паренхимасы мен тостағанша-астау жүйесіндегі
жедел қабыну процесі болып табылады. Көпшілік жағдайда ол анық білінетін
интоксикациямен үштасатын ауыр инфекциялық ауру ретінде өтеді. Жедел
пиелонефрит егер оның алдында бүйрек пен несеп жолдарының ауруы болмаған
болса біріншілік пиелонефрит болады. Егер ол несептің ағып шығуының
бұзылуына немесе бүйректегі қан және лимфа айналасының кінәратына әкеліп
соғатын басқа бір урологиялық аурудың негізінде пайда болса, екіншілік
пиелонефрит болады. Ауру барлық жастағы адамдарда болады, алайда онымен
көбіне балалар, сондай-ақ жас және орта жастағы әйелдер жиі ауырады. Жедел
пиелонефрит бүйрек ауруларының барлығы-ның 10—15 процентін құрайды.
Жедел пиелонефриттің өту барысында сероздық және іріңдеп қабыну дейтін
екі стадия болады. Пиелонефриттің іріңдік формалары науқастардың 25—30
процентінде дамиды.
Бүйректің ауыр іріңдеп қабыну процестеріне апостематоздық (іріңдік)
пиелонефрит, карбункул жөне бүйрек абцсесі жатады. Бірқатар жағдайларда
ауру емізікшелік некрозбен (некроз-дық папиллит) асқынуы мүмкін.
Біріншілік жедел пиелонефрит: бүйректердің, жоғарғы және төменгі несеп
жолдарының уродинамиканы бұзатын бұрынырақтағы аурулары немесе
патологиялііқ өзгерістері болмай пайда болған бүйрек қабынуын біріншілік
пиелонефрит деп атайды. Біріншілік пиелонефрит кезінде микроорганизмдер
бүйрекке шалғайдағы инфекция ошақтарынан гематогендік жолмен кіріп кетеді.
Клиникалық агымы жөне белгілері. Бастапқы жедел пиелонефритке
белгілері үш сала болып ұштасуы тән — дененің жоғары температурасы, бел
өңірінің ауыруы, несептегі қабыну процесіне тән өзгерістер (лейкоцитурия,
бактериурия). Клиникалық көріністе жалпы және жергілікті симптомдарды
саралайды. Біріншілік жедел пиелонефрит әуелде жалпы симптомдармен
көрінеді, олар: қалтырату, дене температурасының биік көтерілуі, ағыл-тегіл
терлеу, бас (көбіне маңдай бөлігі) ауыруы, бұлшық еттер мен буын-буынның
ауруы, жүрегі айну, лоқсу, жалпы өлі құру. Тіл құрғақсып, кеберсиді. Тамыр
жиі соғады. Мұндай нышандар ер түрлі инфекциялық аурулар кезінде байқалады,
сондықтан диагностикалық қателер болуы мүмкін. Жергілікті белгілер қабыну
процесі жайлаған бүйректің өңірінде ауырудың көрінуімен (яғни, бел өңірі,
қабырға асты) байланысты. Ауыруы күшті болуы мүмкін, бірақ ауыру ұстамалы
сипатта емес, үнемі, сырқырап ауыртады.
Дененің температурасы кешкілік 39— 40°С болып, таңертең 37,5— 38°С-ға
37,5— 38°С нормаға дейін түседі. Пастернацкий симптомы оң болады. Ағыл-
тегіл терлеу салдарынан несептің мөлшері көбіне азаяды. Жедел пиелонефрит
жедел қуық қабынуының асқынуынан болмаса, кіші дөрет сындыру, өдетте,
бұзылмайды.
Балаларда, әсіресе тым жас шақтарында кей жағдайларда жедел
пиелонефрит дененің жоғары температурасымен көрінеді, құстырады, бала
есірік қозғыш болады, мененгиалдық белгілер, лейкоцитурия байқалады. Мұндай
клиникалық көрініс балаларда басқа да бірқатар инфекциялық-қабыну аурулары
кезінде көрінеді, сондықтан оларда аурудың бас кезінде жедел пиелонефритті
танып-білу ерекше қиын. Бұл симптомдар жаңа туған және емшектегі балаларда
неғұрлым айқын көрінеді. Ересек балалар бастарының ауырғанын, кіші дөретгің
жиі келіп, ауыртатынын айтып шағынады.
Диагностикасы. Жедел біріншілік пиелонефриттің диагностикасының негізі
клиникалық белгілері мен лабораториялық зерттеулердің нәтижелері болып
табылады.
Жедел біріншілік пиелонефриттің алғашқы сатысында, лейкоцитурия әлі
жоқ кезде аурудың клиникалық көрінісін бірсыпыра жағдайларда холециститгің,
аппендициттің, грипптің, іш сүзегінің және басқа да инфекциялық аурулардың
көрінісі деп қалып қателесіп бағалау кездеседі. Осыған байланысты
біріншілік жедел пиелонефритті танып-білу өте маңызды және жауапты міндет
болып табылады.
Анамнезде организмде іріңді ошақтардың болуына (шиқан, гайморит,
мастит, остеомиелит және т. б.), сондай-ақ бүрынырақта болған инфекциялық
ауруларға (грипп, баспа, пневмо-ния, холецистит, энтероколит және т. б.),
назар аударылады. Біріншілік жедел пиелонефриттің өзіне төн белгілері (дене
температурасыньщ көтерілуі, бел өңірінің ауыруы және қабынудың несептегі
өзгерістері) болған жағдайларда ауруды танып-білу қиынға соқпайды.
Жедел пиелонефриттің диагностикасында лабораториялық зертгеулердің, ең
алдымен бактериурия мен лейкоцитурияны, олардьщ қай дөрежеде екенін
анықтаудың бәрінен зор маңызы бар;
Несепті бактериологиялық тексеріп-зерттеудің мақсаты мик-рофлораның
сипатын анықтау ғана емес, сонымен қатар оны мөлшерлік түрғыда тексеріп, 1
мл несептегі микроорганизмдердің санын есептеп шығару. Қазіргі уақытта дені
сау адамдардың несебінде бірсыпыра жағдайларда микроорганизмдерді, соның
ішінде шартты-патогенді микроорганизмдерді (ішек таяқшасы мен протей)
табуға болатыны анықталші отыр; өйткені несеп шығару өзегінің дисталдық
бөлігінде әйелдерде де, еркектерде де үнемі микрофлора болады. Алайда егер
дені сау адамдардың жаңа шығарылған несебінде әдетте 1 мл несепте 2.103-тен
ас-пайтьн микроорганизмдер бар екені байқалатын болса, бүйректе немесе
несеп жолдарында инфекциялық процесс пайда болған кезде бактериурия
дәрежесінің -едәуір кебеюі орын алып, 1 мл. несепте 105 жөне одан да көп
микроорганизмдер болатыны анықталады.
Әйелдерде бактериологиялық тексеру үшін несепті қуықты катетерлеу
арқылы алу қажет деген орныққан пікір дүрыс емес, өйткені үрпі бойымен
катетер өткізу кезінде қуықтың инфекциялануы болады. Осыған байланысты
алдын ала сыртқы жыныс мүшелерін, үрпінің сыртқы саңылауын антисептикалық
ерітіндіге (фурацилин ертіндісі 1:5000; бор қышқылының 2% ертіндісі, 0,01%
мирамистин ертіндісі және т. б.) батырылған кішкене мақта шармен мұқият
өндегеннен кейін өз еркімен кіші дәрет сындырған кезде несептің орта
мөлшерін бактериологиялық тексеруге алады. Несеп егісі тоңазытқышта (+4°С)
ұзақ дегенде 4 сағ. сақтаған жағдайда жүргізілуге тиіс.
Жедел біріншілік (гематогендік) пиелонефриттің диагностикасы кезінде
бактериурияның дәрежесін анықтау ерекше маңызды роль атқарады, өйткені бүл
симптом аурудың алғашқы күндерінде, лейкоцитуриядан анағүрлым ерте пайда
болады және бірқатар жағдайларда оның бірден-бір тән нышаны бола алады. Бүл
тексеру әр түрлі оңайлатылған әдістемеліктер пайдаланылып орындалуы мүмкін:
несепті тығыз қоректі ортаға (агар) егу арқылы; ТТХ (трифеңилтетразолий-
хлорид)химиялық реакциясы әдісімен, мүнда боялудың интенсивтілігіне қарап
бактериурияның дәрежесі туралы пікір түюге болады; дүрысырағы фазалық-
контрастық ФК және МФА-2 қондырғыларын қолданып, несептің тұнбасын
микроскопиялаудың көмегімен орындалады.
Соңғы жылдары бактериурияның дәрежесін несептің оптикалық тығыздығының
өзгеруіне қарап немесе арнаулы пластиналардың көмегімен (урикульт) 2—6
сағат ішінде анықтайтын мүмкіндік пайда болды. Осымен бір мезгілде әр түрлі
әдістемелермен микроорганизмдердің антибиотиктер мен хим-ялық препараттарға
сезімталдығын анықтау да жүргізіледі.
Бактериурияны анықтаудың бактериологиялық және бакте-риоскопиялық
әдістерін ұштастырған маңызды. Біріншілік жедел пиелонефритпен ауыратын
кейбір науқастарда антибактериялық препараттарды қолданғаннан кейінгі 12—24
сағаттан соңғы несеп егісі енді микроорганизмдердің өсімін көрсетпейді, ал
несеп тұнбасының микроскопиясы 1 мл-де әлі де 105 және одан да көп
бактериялар бар екенін анықтауға мүмкіндік береді. Жедел Пиелонефритгің
мәнді бір нышаны лейкоцитурия болып табылады; ол елеулі (көз аумағында
30—40-тан астам лейкоцит) болады; актив лейкоциттер науқастардың
барлығында, Штер-нгеймер-Мальбин клеткалары олардың жартысынан астамында
анықталады. Протеинурия науқастардың көпшілігшде байқалады, алайда
несептегі белок мөлшері 1 гл-ден аспавды. Бұдан гөрі сирегірек кіші-гірім
мөлшерде цилиндрурия байқалады, мұның өзі қабыну процесіне шумақша
аппаратының қамтылғанын көрсетеді. Қан тарапынан өзгерістер ақ қан
формуласының солға жылжуы және ЭТЖ артуы бар, лейкоцитоз түрінде білінеді.
Қабыну интоксикациясы дәрежесінің өсуі қанның токсинділігі артуымен
қабатгасады: орта молекулалардың, Ь—2—микроглобулиннің деңгейінің үдемелі
ұлғаюы, қаңцағы ең қарапайым парамецийлер тіршілігі уақытының азаюы —20—24
минутген кемірек.
Біріншілік жөне екіншілік жедел пиелонефрит кезіндегі емдеу
тактикасындағы принципті айырмашылықты ескергенде, олардың
дифференцияланған диагностикасы үшін ең алдымен бүйректерден несептің ағым
сипатын анықтау қажет. Егер несеп ағымы ол бұзылмаған болса, онда
біріншілік пиелонефрит болғаны, ал бұзылған болса, екіншілік пиелонефрит
болып шығады. Мұндай мақсаттар үшін бүйректердің ультрадыбыстық зерттелуін
(инвазивтілігі кемірек және жарақаттауы аз әдіс ретінде), экскреторлық
урографияны, радиоизотоптық ренографияны және хромоцистоскопияны.
қолданады.
Хромоцистоскопия кезінде индигокарминнің қалыпты бөлініп шығуы
бүйректегі біріншілік қабыну процесі туралы айтуға мүмкіндік береді. Алайда
бұл диагнозды экскреторлық урографияның көмегімен неғүрлым сенімді түрде
қоюға болады, бұл әдіс зақымдалған бүйректің нормадағы немесе болмашы
төмендеген функциясын және несептің шығуына кедергілердің жоқ екенін
анықтайды. Тексеріп-зерттеуді несеп жолының шолыма рентгенографиясынан
бастау керек болады.
Дифференциалдық диагностикасы. Жедел пиелонефритті бәрінен гөрі жалпы
инфекциялық аурулардан (сепсис, грипн т. б.), сондай-ақ жедел аппендицит
пен жедел холециститтен дифференциялауға тура келеді. Дифференциялык
диагностикадағы қиыншылықтар әдетте ауырудың алғашқы кұндерінде, оның өзіне
тән клиникалық белгілері жоқ кезде пайда болады.
Жедел пиелонефриттің алғашқы күндеріндегі неғүрлым мәнді нышаны әлі
лейкоцитуриямен қабаттаспаған бактериурия болып табылады. Неғұрлым
кейініректегі мерзімдерде жалпы инфекциялық аурулардан дифференциялап
диагностикалаудағы қиындықтар бүйректегі қабыну процесінің шектеулі болуы
кезінде туындайды; мұндайда тағайындалған антибактериялық емдеудің
нәтижесінде процесс біртіндеп саябырлап, ауырудың клиникалық симптомдары
бүрынғыдан да бүлыңғыр бола түседі. Мұндай жағдайларда біртоға лейкоцитурия
мен несепте актив лейкоциттердің болуы пиелонефритгің бар екенін
айғақтайды.
Жедел пиелонефрит пен жедел аппендицитті дифференциялаудың қажетгігі
құрт төрізді өскіннің жамбас қуысында орналасуы кезінде туындайды, өйткені
мұндай жағдайларда несеп шығарудың жиілеуі — полакиурия байқалады. Алайда
шап-мықын асты өңірі ауыруының біртіндеп күшейе беруі мен ішперденің
тітіркенуінің симптомдары жедел аппендициттің бар екендігін айғақтайды.
Мұңың үстіне тік ішек арқылы пальпациялаған кезде қатты ауыратындығы
анықталады. Құрт тәрізді өскіннің ретроцекалдық орналасуы кезінде ішперде
тітіркенуінің симптомда-ры әдетте болмайды, бірақ бұл орайда ауырулардың
сипаты мен олардьщ білінген тұстары аппендицит үшін тән сипатты болып
шығады. Жедел аппендицит болғаңда жедел пиелонефриттегіден басқаша әдетте
эпигастралдық өңір ауыртады, жүрек айнып, құстырады, одан соң оң жақ мықын
асты ауыратын болады. Дененің температурасы жедел аппендицит кезінде
біртіндеп көтеріп, жоғары цифрларға жеткеннен кейін төмендемей тұрып алады,
ал жедел пиелонефрит болғаңда 38,5—39°С-ға дейін кенеттен көтеріледі,
қалтыратып, ағыл-тегіл терлетеді, таңертеңгілік уақыттарда субнормалы
цифрларға күрт төмендейді.
Жедел пиелонефрит пен жедел холециститтің дифференциалдық
диагностикасы кезінде мынаны ескеру керек: жедел холециститке төн сипат оң
жақ қабырға астының ауырғаны жауырын мен иыққа иррадиацияланып жайылады,
ішперденің тітіркену симптомы білінеді, ауызда кермек тату байқалады.
Жедел пиелонефриттің аталған аурулардан дифференциялық
диагностикасында несепті тексеру нәтижелерінің маңызды мәні болады.
Лейкоцитурия, едәуір мөлшердегі бактериурия — ж-дел пиелонефриттің
патогномондық нышандары.
Екіншілік жедел пиелонефрит. Мүның клиникалық көрінісі бойынша
біріншілік жедел пиелонефриттен айырмашылығы жергілікті сипаттағы
симптомдардың неғүрлым анық көрінуі болып табылады да, осы себепті ауруды
тезірек және оңай танып-білуге мүмкіндік болады.
Екіншілік жедел пиелонефриттің ең жиі кездесетін себебі (шамамен,
науқастардың 23 бөлігінде) бүйрек пен несепағарда тас байлануы болып
табылады; одан арғы себептер қатарында несеп жолдарының аномалиялары,
екіқабат болу, несепағар мен үрпі структурасы, қуық асты безінің аденомасы
келеді; балаларда ол уродинамиканың бұзылуы салдарынан болады (несеп-тасы
ауруы, қуық-несепағар рефлюксі).
Клиникалық ағымы және белгілері. Тас байлану кезінде немесе
окклюзиялаушы басқа фактор болғанда пиелонефриттің шабуылы алдында
бірсыпыра жағдайда бүйрек шаншуының әдепкі ұстамасы болады. Несептің
бөгелуі мен инфекция жедел пиелонефритгің бүйректегі біріншілік қабыну
процесі кезіндегіден неғұрлым анық білінген клиникалық көрінісіне апарып
соғады. Аурудың өзін сезіну жағдайы тез нашарлайды: дененің темпера-турасы
көтеріледі де, 38—39°С цифрларынан төмендемей тұрады, жалпы әлсіздік күшейе
түседі, адинамия болады, бас ауырады, шөл қысады, ауыз құрғақсиды, лоқсу,
эйфория, такикардия пайда болады. Бел өңірінің ауырғаны үдеп, тұрақты сипат
алады. Пальпация кезінде бүйректің үлкейгені және ауыратыны байқалады.
Пальпация кезінде қабырға астының ауырғаны күшейіп, қол тигізбейтін
болады. Пастернацкийдің симптомы айқын білінеді. Бел бұлшық еттері мен
алдыңғы ішперде қабырғасы бұлшық еттерінің айқын білінген қорғаныштық
ширығуы байқалады. Қатты қалтырататын тоңазу пайда болып, ол тәулігіне
бірнеше мәрте болады жөне бірсыпыра жағдайларда төуліктің белгілі бір
сағаттарында басталып отырады. Қалтыратудың соңынан дененің температурасы
39—41°С болып көтеріледі, бас қатты ауырады, одан соң ағыл-тегіл терлетіп,
температура түееді.
Диагностикасы. Анамнезде бұрын болған бүйрек шаншуының ұстамалары мен
тас байлану жағдайларына, несеп шығарудың кінәраттарына, жарақаттануларға,
простатит, уретрит аурулары болған жағдайларға назар аударылады.
Объективтік деректерден екіншілік жедел пиелонефриттің диагностикасы үшін
неғұрлым бағалылары дененің жоғары, гектикалық сипаттағы температурасы,
және әсіресе қалтыратпа тоңазу, сондай-ақ зақым-далған бүйрек өңіріндегі
ілгеріде атап айтылған жергілікті белгілер болып табылады.
Диагноздың қуатталу үшін зертеп-тексерудің лабораториялық әдістерінің
маңызды мәні бар. Зақымдалған бүйрек несепағарыньң толық окклюзиясынан
басқа жағдайлардың бәрінде бактериурия мен лейкоцитурия әрқашан анық
білінеді. Бактериурияға біріншілік жедел пиелонефрит кезіндегіден гөрі
көбіне протея тобының бактериялары мен көкірің таяқшалары себепші болады. 1
гл шамасында белок болатын протеинурия жиі байқалады. Несептің
иммунохимиялық анализі уропротеиндердің арасында молекулалық массасы 200
000 нан аспайтын белоктардың бар екенін анықтап береді. Протеинурияиың
тубулярлық типі оның селекциялық сипатымен ұшырасады. Несепті тексеруді
тәулік бойына бірнеше мәрте жүргізу керек болады, өйткені бірсыпыра
жағдайда пиурия несептің барлық үлестерінде май анықталады. Әетте, қанның
жоғары лейкоцитозы және қанның лейкоциттік формуласының солға қарай
жылжуы болады; таяқша-ядролық нейтрофилдердің ұлғаюы (15—20 процентке
дейін, кейде одан да көбірек) есебінен және неғүрлым жас формалардың пайда
болуымен нейтрофилез шығады. ЭТЖ әр уақытта орта есеппен 40—45 ммсағ
артады. Қанның токсиндігі айқын білінеді (орта молекулалар мен Ь — 2—
микроглобулиннің қүрамының 3—4 есе артуы, қандағы парамециялардьң тіршілік
уақыты 20 минөттен азырақ). Жедел іріңді пиелонефритке анемия тән болады.
Бұған инфекцияның қанға әсері және интоксикацияға бай-ланысты қан түзу
жүйесі функциясының тежелуі себеп болады.
Бір жақты пиелонефрит кезінде ауырған жақты анықтау үшін немесе екі
жақты процесс кезінде неғүрлым көп зақымдалған жақты білу үшін салыстырмалы
лейкоцитозды анықтаудың диагностикалық бағалылығы бар. Саусақтан және
белдің екі жағынан алынған қандағы лейкоциттердің санын есептеп шығарады.
Неғұрлым жоғары лейкоцитоз қай жақта болса, ауру сол жақта болып шығады.
Қан сарысуындағы мочевинаның құрамы ауыр екіншілік жедел
пиелонефритпен ауырған науқастардың шамамен 25—30 процентінде көтеріңкі
мөлшерде болады, өйткені олардың көбінде бүйректерінде екі жақты қабыну
процесі бар болып шығады. Бір жақты ауру кезінде қанның сарысуындағы
мочевина құрамының артуы астау-бүйрек рефлюкстерінің салдарынан зақымдалған
бүйректен несептің резорбциялануына жөне контрлатералдық бүйрекке токсиндік
әрекет болуьша төуелді болуы мүмкін.
Хромоцистоскопия екіншілік жедел пиелонефритпен ауырған науқастарда
бірқатар жағдайларда несептің бүйректен пассажының кінәратън, дәрежесі мен
себебін анықгауға мүмкіңщк береді. Несепағардың интрамуралдық бөлімінде тас
болғанда несепағар сағасында пайда болған буллездік ісіну немесе
уретероцеле несеп пассажының бұзылуына себеп болғанын анықтауға болады.
Екіншілік жедел пиелонефриттің диагностикасыңца рентгенологиялық
тексеріп-зерттеу әдістері неғүрлым маңызды орын алады. Несеп жүйесінің шолу
рентгенографиясы бүйректегі немесе несепағардағы тас болуы мүмкін деп
күдіктенерліктей қосымша көлеңкелерді, сондай-ақ зақымдалған бүйректің
көлемінің үлкейгенін, бел бұлшық еті контурының бүлыңғыр-лығын және
омыртқаның зақымдалған жаққа сәл-пәл қисаюын анықтауға мүмкіндік береді.
Несеп жолдарында окклюзия бар науқастарда экскреторлық урограммаларда
рентгеноконтрасттық заттың зақымдалған бүйректегі және несепағар бойындағы
көлеңкесі не мүлдем аңғарылмайды немесе (ішінара қажеттілік болғанда)
жоғарыда кеңіген кедергілерді несепағарды, астау мен тостағаншаларды
толтырып барып кейінірек пайда болады. Бұл неғұрлым кейінгі урограммаларда
(40—50 мннөттен соң, 1,5 са-ғат кейінірек) жақсы анықталады. Ультрадыбыстық
тексеру тостағанша-астау жүйесінің ұлғайғанын, кейде онда конкременттің
болатынын анықтайды.
Ретроградтық уретреропиелографияны өте қажетті дегенде ғана орындау
керек болады. Ол осы тексеру әдісін қолданбайынша нақты анықтауға
келмейтін,ал соның өзінде операция жасап араласу туралы мәселені шұғыл шешу
қажет болған жағдайларда,ренттенонегативтік тастар болғанда немесе несеп
пассажы бүзылуының басқадай себептері кезінде қажет болып шығады. Бұл
орайда несепағарды катетерлеудің осымен бір мезгілде емдік маңызы да болуы
мүмкін.
Дифференциялық диагностикасы. Жедел екіншілік пиелонефриттің дамуында
несеп жолдарының обструкциясы негізгі фактор болғатындықтан, ең бастапқы
клиникалық симптомдар зақымдалған бүйрек өңіріндегі көп жағдайда бүйрек
шаншуы сияқты ауырту болып шығады. Нақ осы жағдай жедел екіншілік
пиелонефритті жалпы инфекциялық аурулардан, жедел аппендицит пен жедел
холециститтен дифференциялык диагностикалауды жеңілдетеді. Бүйректің
пальпациялауға келетіндігі, Пастернацкийдің оң симптомы, дизурия,
бактериурия, лейкоцитурия, несепте актив лейкоциттердің көп болуы, ауырған
жақтағы бүйрек функциясының болуы немесе болмауы жедел екіншілік
пиелонефриттің бар екендігін айғақтайды. Егер оның себебі несепағардың
төменгі үштен біріндегі тас болса, онда бірқатар жағдайларда жатыр
сағақтарының жедел қабынуынан дифференциялау қажет болады. Іштің төменгі
түсының ауырып, оның ішперденің жамбас бөлімінің тітіркенуі симптомдарымен
қабаттассуы, қынаптық тексеру кезінде жатыр сағақтарының үлғайғаны білініп,
ауыра-тыны, лейкоцитурия мен бактериурияның болмауы несеп пассажының
бұзылмауы жедел аднекситті диагноздауға мүмкіндік береді. Дифференциялық
диагностикада қосалқы жедел пиелонефрит кезінде несептің ағып кетуіндегі
кінәраттарды анықтайтын экскреторлық урография мен хромоцистоскопия,
бүйректерді ультрадбыдыстык тексеру көп көмек көрсетеді.
Екіқабат әйелдердің жедел пиелонефриті. Екіншілік жедел пиелонефриттің
айқын мысалы екіқабат әйелдердің жедел пиелонефриті болып табылады. Ол өте
жиі кездесетін болғандықтан, аурудың ерекше бір формасы болып сараланған.
Жедел пиелонефрит әдетте жүкті кезеңнің екінші жартысында, орта есеппен
2,5—5% жағдайда байқалады да, мұндай жағдайда бүйректің астауының қысымын 2
есе көтереді. Екі қабат әйелдерде пиелонефриттің пайда болуына күн ілгері
бейімдік факторлары мыналар: 1) көбіне гормоналдық сипаттағы (эстрогеннің,
прогестеронның жөне глюкокортикоидтердің шамадан көп болуы) нейрогуморалдық
өзгерістердің салдарынан жоғары несеп жолдары тонусының төмендеуі. Жоғарғы
несеп жолдары тонусының төмендеуі жүктіліктің 8 апта мерзімі кезінде
байқалады; 2) жүкті жатырдың несепағарларға әсіресе оң жақтағысына
механикалық қысымы; 3) екіқабат әйелдердің 5—10 процентінде
асимптоматикалық бактериурияның болуы. Соңғы жағдайдың ерекше маңызды мәні
бар, өйткені жедел пиелонефрит асимптоматикалық бактериуриясы бар екіқабат
әйелдердің орта есеппен 30 процентінде пайда болады. Асимптоматикалық
бактериуриясы бар екіқабат әйелдерде, тіпті антибактериялық емдеуге
қарамастан, жедел пиелонефрит несебі стерильді жүкті әйелдерге қарағанда
жиі пайда болады. Жүкті әйелдерде жедел пиелонефриттің оң жақтан байқалуы
анағүрлым жиі кездеседі, мұны оң жақтағы несепағарды ұлғайған жатырдың көп
қысатынымен байланыстыруға болады.
Науқас әйел клиникаға келіп түскен кезде несептің бүйректен шығуының
сипатын анықтау үшін шұғыл түрде не хромоцистоскопия жүргізу қажет, не
бүйректерді ультрадыбыстық тексеруден өткізу керек болады. Жедел
пиелонефриті бар екіқабат әйелдерде несеп пассажы бұзылмаған жағдайларда
науқасты аяғының ұшы көтерілген керуетке сау қырынан жатқыаып жедел
пиелонефриттің шабуылын тойтаратындай антибактериялық ем жасау жеткілікті
болады. Ауырған жақтағы несепағар сағасынан индигокарминнің бөлініп шығуы
болмағандай жағдайда пиелонефриттің шабуылын тойтарганға дейін бүйректің
астауына несепағар катетерін орнату арқылы несеп пассажын қалпына келтіру
қажет (әдетте 2—3 теулікке). Осындай дренаждаумен ұштастырылған
антибактериялық терапия науқастардың көпшілігінде жағдайының едәуір
жақсаруына және пиелонефриттің шабуылын тойтаруға мүмкіндік береді.
Консерватавтік емдеу мұндай мерзім ішінде жедел пиелонефриттің шабуылын
тойтара алмай және оның іріңдік-деструкциялық формасы сақталатын болса,
осындай жағдайларда операция жасап — нефро-не пиелостомия жолымен бүйректі
дренаждауды қолданған жөн. Дер кезінде жасалған операция бүйректегі ауыр
іріндеу процесінің дамуының алдын алуға мүмкіндік береді, сөйтіп не-
фропиелостома болғанның өзінде екіқабат әйелдің мерзімінде дұрыс босануымен
аяқталады. Нефропиелостомиялық дренажды босанғаннан кейін несеп жолдарының
тонусы қалпына келгенге дейін (4—6 апта) сақтау керек болады. Соңғы жыдары
пиелонефрит шабуылы тойтарылмайтын екіқабат әйелдерде бүйректі дренаждау
үшін ультрадыбыстық бақылау арқылы орьндалатын, тері арқылы пункциялық
нефростомия жасау ойдағыдай қолда-нылып жүр. Пиелонефриттің шабуылдары
жиілеген жағдайда оның іріңдік формаларының алдын алу үшін астауды әдеттегі
катетерлеу орнына бүйрекке ұзақ уақытқа орнатылатын (1—2 ай) өздігінен
ұсталып тұратын катетер (стент) қолданылады. Бгер несепағарды катетерлеу
кезінде өтуге болмайтындай кедергі тап болса, онда оның себебін анықтау
қажет болады. Тек осындай жағдайда ғана шолу урографиясы және қажеттілік
көрсеткіші бойынша ретроградтық уретеропиелография жүргізіліп, олар әдетте
несепағарда тастың бар екенін анықтап береді. Өз бетімен шығып кетеді деп
үміттенерлік мөлшердегі тас бар болса, сондай-ақ ол тас несепағардың
төменгі үштен бірінде шоғырланған болса, екіқабат жағдайдың мерзімі үлкен
болғандай жағдайда (III три-местр) несептің бүйректен ағып шығуын тері
арқылы пункциялық нефростомамен қалпына келтірген дүрыс болады. Басқадай
жағдайларда шұғыл операциялық емдеу — уретеролитотомия көрсетілген.
Екіқабат әйелдерде жедел пиелонефриттің антибактериялық терапиясының
өз ерекшеліктері бар. Екіқабат кездің бірінші триместрінде
тетрациклиндердің тератогендік әрекетінің болуы мүмкін екендігімен
байланысты тетрациклиндерді тағайындауға болмайды. Екіқабат әйелдерге
ототоксинділігіне байланысты аминогликозидтер тағайындаған дұрыс болмайды.
Үзақ уақыт емдеу үшін табиғи және жартылай синтетикалық пеницилиндерден
басқа нитрофурандық қатардың препаратгарын (тәулігіне 50— 100 мг), ал
екіқабат кездің 18—20 аптасынан кейін надидикс қыш-қылын қолданады.
Сульфаниламиндік препараттар жаңа туған нәрестелерді сары ауруға душар етуі
мүмкін. Сондықтан босануға 10—14 тәулік қалған кезде олардьң берілуін
тоқтату керек.
Екіқабат әйелдерде жедел пиелонефриттің профилактикасы мүның алдындағы
созылмалы пиелонефритті дер кезінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.