Нәрлендірудің созылмалы бұзылыстары – дистрофия

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Балалардағы нәрлендірудің созылмалы бұзылыстары немесе белоктық-калориялық
жетіспеушілік.
Нәрлендірудің созылмалы бұзылыстары – дистрофия (грекше dys-бұзылыс,
trophe-нәрлеу) – нәрлену және тіндер трофикасының созылмалы бұзылысы.
Сәбилерде оның екі түрін ажыратады: артық нәрлену – толықтық,
семіздік және жеткіліксіз нәрлену немесе белоктық-калориялық жетіспеушілік.
Халықаралық жіктелуде І және ІІ дәрежелі гипотрофия БКЖ-ның І және ІІ
жәрежесі делінеді, ал ІІІ дәрежесі алиментарлық маразм немесе Квашиоркор
деп аталады. Дене салмағының, бойының, психомоторлы дамуының артта
қалуыымен және иммундық толеранттылықтың төмендеуімен жүретін организмдегі
созылмалы бұзылуы.
Жіктелуі: І. Пайда болу себебіне байланысты 2-ге бөлінеді:
1) туа пайда болған
2) жүре пайда болған: экзогенді және эндогенді
себептер.
ІІ. Ауырлық дәрежесіне байланысты 3-ке бөлінеді:
І, ІІ, ІІІ дәреже.
ІІІ. Пайда болу мерзіміне байланысты:
Пренатальды, постнатальды, аралас.
Туа пайда болған БКЖ себептері:
1. Анасының жүктілік кезінде дұрыс және толық емес тамақтануы;
2. Анасының конституциялық және басқа да ерекшеліктері (жасына
байланысты, туыстық неке), жүкті әйелдердің токсикозы, плацентаның
жетіспеушілігі, жатырішілік созылмалы гипоксия;
3. Жатыр ішілік инфекциялар;
4. Геналдық және хромосомдық мутациялар.
Экзогенді себептер:
1. Алиментарлдық – тамақ берудің сапалық, сандық жетіспеушілігі. Сапалық
– бір жақты тамақтану, ана сүтінің аз болғандығы, белок-май тапшылығы.
Сандық – гипогалактия, баланың өзінде асқорыту. Жүйелерінің
ақауларында-пилоростеноз: ерін, таңдай жырығы, туа пайда болған жүрек
ақауы.
2. Инфекциялық – сепсис, ішек инфекциялары, зәр жолдарының инфекциялары,
құрсақ ішіндегі инфекциялар, ас қорыту жолдарының инфекциялық
бұзылыстары.
3. Күтімнің нашарлығы, күн тәртібін дұрыс сақтамау, күтімнің, тәрбиенің
жеткіліксіздігі.
Эндогенді себептер:
1. Орталық нерв жүйесінің ақаулары, невроздар салдары, нейроэндокриндік
ауытқулар.
2. Асқазан ішек жолдарының туа пайда болған ақаулары, қатты таңдай,
ерін жырығы.
3. мальабсорбция синдромы – дисахаридазалық жетіспеушілік,
муковисцидоз, қысқа ішек синдромы, ішек инфекциялары.
4. Иммунды тапшылық.
5. Эндокринді аурулар (қант диабет т.б.).
Патогенезі – күрделі себебі шақыратын факторлар көп. Орталық жүйке
жүйесінің реттеуші функцияларының жетілмеуіне, ішкі ағзалардың, соның
ішінде ас қорытудың қызметінің бұзылысына, баланың тамаққа
толеранттылығының төмендеуіне байланысты. Жасына сай тамақтануын көтере
алмайды, қажетті заттар сіңбейді. Баланың тамаққа қажеттілігі жоғары
болғанымен, тамақтың қорытылуы қиындайды. Тамаққа төзімділігінің
төмендеуінен ішек диспенциясы және ішектің моторикасының бұзылуы пайда
болады. Күтімнің нашарлығы тамақ қабылдау мерзімінің бұзылуына, ал сапасыз
тамақтану ми қыртысының қозғыштығының төмендеуіне және шартты, шартсыз
рефлекстердің жоғалуына себеп болады. Ашығу кезінде бала жылуды сақтау үшін
және ағзадағы тіршілікке маңызы бар үрдістерді қамтамасыз ету үшін өзінің
белок, май, көмірсу қорын жұмсайды. Алғашқы кезде ағзалардағы,
бұлшықеттегі, тері асты шел қабатындағы май мен гликоген қорын пайдаланады.
БКЖ жеңіл түрінде көмірсу арқасында энергетикалық жетіспеушілігін өтейді,
қоры таусылады, қанда қант деңгейі көбейеді. Ауыр түрінде организмдегі
эндогенді белоктар энергия түзу үшін ыдыратылады, зат алмасу үрдістері
өзгереді. Иммунитет төмендейді, әр түрлі инфекциялар жиі дамиды. Оған қоса
су-тұз алмасу процестері өзгереді, гипонатриемия, гипоцинкемия,
гипокальциемия дамиды.
Ұйқы безінің (амилоза, липоза белсенділігі төмендейді) бауырдың (белок-
синтетикалық, көмірсу, май т.б.), жүректің (жүрек тондары әлсіз,
брадикардия, қан айдау жылдамдығы баяулайды).
Клиникалық көрінісі. БКЖ І дәрежесінде дененің барлық жерінде ең алдымен
іште теріастының шел қабаты азаяды. Цулицкаяның индексі 10-15-ке тең. Май
қабаты болбыр, тіндер тургоры мен бұлшықет тонусы төмен. Тері мен шырышты
қабаттың шамалы болғандығы, терінің серпілділігі эластикалығының төмендеуі
байқалады. Самағы қалыптан 11-20%-ға азаяды, бойы қалыпты. Баланың жалпы
көңіл-күйі қанағаттанарлық, псиихомоторлық дамуы жасына сай, бірақ ашушаң,
мазасыз, тез шаршағыш, ұйқысы бұзылады. Ішкі ағзаларда ешқандай өзгерістер
болмайды. Диспротеинемия және асқорыту ферменттерінің деңгейі төмендеген
лоқсуға, құсып жіберуге бейім.
БКЖ ІІ дәрежесі. Шел қабаты кейде кеудеден жоғалып, аяқ-қолында өте
азаяды, тек бетінде ғана сақталады. Чулицкая индексі 0-10. терісі бозғылт,
құрғақ, оңай қыртыстанады, санның ішкі жағындағы терінің көлденең қыртысы
жойылады, санның ұзына бойына жаңадан балбыр қыртыстар пайда болып,
қанталанып тұрады.полигиповитаминз көріністері болады )тері түлеуі мен тері
қыртыстарынң гиперпигментациясы, тырнақ пен шаштың сынғыштығы, шырышты
қабаттың қызаруы, езу жаралары). Бұлшықеттер тонусының азаюы іштің
үлкейуіне әкеледі. Ауру балада меошелдің белсенді түрі бұлшықеттер
гипотониясымен, остеопорозбен, остеомаляция және гипоплазия
симптомдарымен(краниотабес, үлкен еңбек жұмсақтығы, Гаррисон сайлары, тіс
жаруының кешеуілдеуі, лордоз, кифоз, сколиоз) көрінеді. Салмақ қалыпқа
қарағанда 20-30%-ға кем (боймен салыстырғанда), бой өсуінде де қалыстық
болады. Тәбеті төме. Тағамға толеранттық төмен. Әлсіз, тіртіркендіргіш,
мазасыз, жылауық, әрі бос, төңірекке зейіні немқұрайлы. Бет әлпеті
үлкендерге ұқсас, ұйқысы тынышсыз. Психомоторлық дамуы өз қатарындағы
балалардан қалып отырады. Дене қызуының реттелуі бұзылғандықтан сыртқы
температурасынң әсеріне сәйкес тез ысынып, тез суынады. Дене қызуының күн
бойы ауытқуы 1 градустан асады. Жүрек тондары әлсіз, тахипное, қатты тыныс,
тахикардия, гипотония және бауырдың үлкейгендігі байқалады. Балаларды
күштеп тамақтандырғанда құсу, кейдк іш қату байқалады. Қан жағынан да
өзгерістер болады: гипохромды анемия, гипо- және диспротенемия, балалардыі
көбінде отит, пневмония, пиелонефрит және басқа да инфекциялық аурулар
кездеседі.
БКЖ баланың үлкен дәреті тұрақсыз: іш қату мен диспепсия бұзылыстары
болады. Ішек жұмысының төмендегі бұзылыстары орын алуы мүмкін.
“Ұнтақты” нәжіс көмірсулар аса көп берілгенде көрінеді: сұйық реакциясы
қышқыл, түсі сары-жасыл; құрамында жалқық болып, ал йодпен оң реакция
береді (бұзыфлмаған крахмал болғанда ақшыл көк, эритродекстриндерде –
қызыл, целлюлоза болса – қышқыл түске боялады). Микроскопияда клеткадан тыс
крахмал, бейтарап май мен май қышқылдары көп. Іру құбылысының басымдығына
байланысты копрограммада жалқық лейкоциттер пайда болады.
“Белокты” нәжіс ауру рационында белок, мәселен, таза сиыр сүті, сүзбе көп
болғанда көрінеді. Ішекте шіру құбылысы басым, осыдан қышқыл әсеріне
ішектің тітіркенуі жойылып, жұмысы баяулайды, осыған байланысты ішек
ішіндегінің бәрі, су да түгелге жақын сорылады. Дәрет мөлшері аз, қатты,
құрғақ, сұрғылт-балшық түстес (билирубиннің гидробилирубингетотығуына
байланысты), иісі жағымсыз, реакциясы сілтілі, кей балалардың дәреті
жиілегенде жасыл түсті болады, құрамында жалқық, ақ түйіршіктер кездеседі.
Ақ түйіршіктер негізінде әк және магнезий тұздарынан тұрады (сабынды-әк
нәжіс). Микроскопта детрит, май қышқылдарының тұздары көп те, бейтарап май
аз – бұл көмірсулар мен май қышқылдарынң жетіспеушілігінен.
“Аш” нәжіс өте аз мөлшерде, құақ, түссіз иісі аса ұнамсыз (сасық). Зәр
аммиак иісті. Аш нәжіс жылдам диспенсиялық түрге ауысады: түсі жасыл,
жалқық, лейкоциттер, клеткадан тыс крахмал, май қышқылдары, бейтарап май,
кейде ет талшықтары да көптеп кездеседі. Бұларға қоса диспенсиялық құбылыс
ішек таяқшаларының жоғарғы бөлігіне көтеріліп, оның моторикасын тездетуі
немесе дертті штамдарымен инфекцияға ұшыратуы не дисбактериозға соқтыруы
мүмкін.
БКЖ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.