Шалқия мұнай кені

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Шалқия кені мұнай

Мазмұны

4 БҰрҒылау жҰмыстарын жобалау2

4. 1 Бұрғылау әдісін таңдау2

4. 2 Ұңғы құрылысын таңдау3

4. 3 Ұңғыны бұрғылау технологиясы4

4. 3. 1 Тау жынысын талқандайтын аспаптарды таңдау4

4. 3. 2 Бұрғылау тәртібінің көрсеткіштерін анықтау5

4. 3. 3 Жуу сұйықтың сапасын белгілеу8

4. 3. 4 Рейстің қолайлы ұзындығы9

4. 3. 5 Пайдалы қазбаны бұрғылап өтудің технологиясы9

4. 4 Берілген бағытта бұрғылаудағы ұңғының өтімділігі9

бойынша шаралар9

4. 5 Бұрғылау жабдығын таңдау10

4. 5. 1 Бұрғы агрегатын таңдау10

4. 5. 2 Бұрғылау аспабын таңдау13

4. 5. 3 Кернжұлғыштар13

4. 5. 4 Механикаландыру құралдарын және бақылау өлшеу аспаптарын таңдау14

4. 6 Тексеру есептері16

4. 6. 1 Бұрғы станогы жетегінің қуатын есептеу16

4. 6. 2 Ұңғының гидравликалық есебі17

4. 6. 3 Бұрғы құбырларының төзімділікке және беріктікке есептеу21

жұмыстың мақсаты болып саналады. 21

4. 6. 3. 1 Есептеу тәртібі және есептейтін формулалары22

4. 6. 4 Мұнараның биіктігі мен жүк көтергіштігін анықтау. 25

4. 7 Апаттарды ескерту және жою27

4. 7. 1 Апаттардың алдын-алу шаралары және оларды жою үшін қолданатын аспаптар. 27

4. 7. 2 Апаттарды ескерту және олардың жұмсалатын уақытын азайтатын шаралар. 28

5 Қажетті жабдықтың спецификациясы29

6 Қосымша және көмекші цехтарды жабдықтау жобасы. 30

6. 1 Механикалық шеберханалар. 30

6. 2. 1 Сумен қамтамасыз ету32

6. 2. 2 Транспорт32

6. 2. 3 Байланыс32

4 БҰрҒылау жҰмыстарын жобалау

Әдістемелік бөлімге сәйкес Шалқия кен орнының оңтүстік - шығыс шебіне жете зерттеу ұңғыларын бұрғылау жобаланады. Бұл жоба үш барлау ұңғысын бұрғылауды қарастырады. Екеуінің тереңдігі - 810 м және біреуі 900 м. Жалпы бұрғылау көлемі 2600 м құрайды.

Тау жыныстарының қасиеттерін және олардың қалыңдығы 4. 1 кестеде көрсетілген.

4. 1 - кесте Ұңғының геологиялық тілмесі.

Жыныстар-ңСипатамасы:

Жыныстар-ң

Сипатамасы

Геологияколонкасы:

Геология

колонкасы

Ұңғы тереңдігі: Ұңғы тереңдігі

Жынысқалыңдығы:

Жыныс

қалыңдығы

Коронканыңтүрі:

Коронканың

түрі

: 1

Жыныстар-ңСипатамасы:

Саздар,

Саздақтар

Геологияколонкасы:

Ұңғы тереңдігі: 0-5

Жынысқалыңдығы: ІІ

Коронканыңтүрі: М-2

: 2

Жыныстар-ңСипатамасы:

Кварцты,

Алевролиттер

Геологияколонкасы:

. . .

Ұңғы тереңдігі: 5-650

Жынысқалыңдығы: VІІ

Коронканыңтүрі: 01АЗ

: 3

Жыныстар-ңСипатамасы:

әктастар, доломиттер,

женттастар.

Геологияколонкасы:

Ұңғы тереңдігі: 650-870

Жынысқалыңдығы: VІІІ

Коронканыңтүрі: 01А4

4. 1 Бұрғылау әдісін таңдау

Әдістемелік бөлімге сәйкес Шалқия кен орнының оңтүстік- шығыс шебінде жете зерттеу ұңғыларын бұрғылау жобаланады. Барлық жобалық ұңғылар тік бұрғыланады, себебі кен орнының геологиялық зерттеуі көрсеткендей синклинал қабаттары көлденең орналасқан.

Пайдалы қазбаның сапасын және мөлшерін анықтау мақсатында, сондай-ақ кен орнының геологиялық құрылымын жете зерттеу үшін ұңғылардың айналмалы әдіспен бұрғылануы қарастырылады.

Кен орнының геологиялық қимасы айтарлықтай және орташа сызатталған женттелген аймақтардың көптігімен сипатталады және негізінен бұрғылау бойынша VІІ-ІX дәрежелі кварцты кремнилі доломиттен және әктастан тұрады. Сондықтан берік жыныстарды алмасты коронкалармен бұрғылау оның жоғарғы тиімділігімен, ұңғы өнімділігінің жылдамдығын жоғарлатуымен, бұрғылау жұмысының сапасын жақсартуымен, опат болуын төмендетумен шартталған.

Тау жыныстарының бұрғыланғыштық дәрежесі ОСТ-41-89-74 бойынша белгіленеді оның негізіне динамикалық берістіктің, образивтік сан мағыналары кіреді. Оны мына формуламен анықтаймыз:

(4. 1)

мұнда - біріккен көрсеткіш( = 2, 0 1, 0)

f _g - беріктіктің динамикалық коэффициенті

К _абр - абразивтік коэффициенті

4. 1-кесте Біріккен көрсеткіш

Жыныстараты:

Жыныстар

аты

fg: f _g

Кабр: К _абр

Жыныстар дәрежесі: Жыныстар дәрежесі

: 1

Жыныстараты: саздар, саздақтар.

fg: 12, 5

Кабр: 1

: 12

Жыныстар дәрежесі: VІІІ

: 2

Жыныстараты: аргелиттер, алевролиттер

fg: 1, 9

Кабр: 0, 7

: 8

Жыныстар дәрежесі: VІІ

: 3

Жыныстараты: әктастар, доломиттер, женттастар

fg: 4, 1

Кабр: 1

: 16

Жыныстар дәрежесі: VІІІ

4. 2 Ұңғы құрылысын таңдау

Жобаланатын кен орнында қолданатын ұңғылардың құрлысы арқалық горизонтының рудалы текшесіне қима жасау есебінен таңдалады, ондағы диаметр 59мм-ден кем болмауы керек және бұрғылау көлемінің көп бөлігі осы диаметрмен өтілетін болады. Оны қолдану кіші көлемді лабораториялық технологиялық үлгілер үшін керн материалы бойынша кен орнының технологиялық картасы тұрғызылады, егер бұрғылау диаметрі кіші болса, барлық керн материалы екіге бөлінбестен үлгіге кетеді.

Ұңғы тереңдігі 800-900 м аралығында, сондықтан ұңғыларды бұрғылау бір топпен жүргізіледі. Бір топтан ұңғыларды бұрғылаудың алғашқы диаметрі 93мм етіп алынады және 5 м дейін м белгілеуіндегі берік қорытпалы коронкалар қолданылады, себебі кен орны геологиялық қимасының жоғарғы бөлігі борпылдақ, желденген үлгілген және тұрақсыз жыныстардан тұрады. Олардың қалыңдығы 6-9м-ден аспайды.

Ұңғы тығыз түтік жыныстарға дейін бұрғыланып және оларға 0, 5-1, 0м тереңдікке бойлағаннан кейін диаметрі 89мм құбырлармен шегенделеді.

Ұңғы құрлысын дайындау кезінде геологиялық сұрақтармен қатар техникалық сұрақтар да есепке алынады, дәлірек айтсақ біріншіден зерттеу және басқа аппаратурасын, каротаж жұмысының аспптарын және ұңғы маңы кеңістігін зерттейтін аспсптарды қолдануға мүмкіндік беретін ұңғы диаметрінің ең кіші мәнді, екіншіден, әртүрлі тереңдіктерге ұңғыны бұрғылауға алмасты жыныс бұзылыуы аспаптың әр түрлі диаметрлерін қолдану мүмкіндігі осыған байланысты ұңғыны бұрғылаудың келесі диаметрі 59мм-ге тең алынады. Бұл диаметрмен бұрғылау жобалық тереңдікке дейін жеткізіледі.

4. 3 Ұңғыны бұрғылау технологиясы

4. 3. 1 Тау жынысын талқандайтын аспаптарды таңдау

Барлама ұңғыларды бұрғылау үшін жыныс талқандайтын аспаптарды бұрғылайтын қиманы құрайтын тау жыныстарына физико-механикалық қасиеттеріне және бұрғылау тәсіліне байланысты таңдайды.

Бұл жоба бойынша алдын-ала барлама жұмыстарын атқарғанда, колонкалы тәсілді қолданамыз. Колонкалы тәсіл тау жыныстарын талқандаушы апаптарға байланысты екі түрге бөлінеді: қатты қорытпа коронкалармен бұрғылау және алмас коронкалармен бұрғылау. Қатты қортпалар жылуға өте бекем діріл және соққы кезінде жылдам ұсатылмайды, сондықтан олардың пайдаға асу беріктігі жоғары болып келеді. Бұрғы коронкаларын жасақтау үшін ВК-6, ВК-7, ВМ-8В, ВК-11 және ВК-15 типті қатты қортпалар қолданылады.

Қолдану жағдайларына байланысты қатты кортпалары коронкалар қабырғаға М типті кескішті СМ, СТ типті және өзі қайралатын СА типті болып ІІІ түрге бөлінеді.

Қабырғалы коронкалармен жұмсақ бұрғыланғыштық дәрежесі І-ІV-тен аспайтын жыныстарды бұрғылауға арналған. Қажағыштығы жоқ немесе қажағыштығы өте аз ІV- VІ дәрежелі жыныстарды бұрғылағанда кескіш коронкаларрын пайдаланады. Бұрғыланғыштығы VІ- VІІ дәрежелі қажағыштығы тау жыныстарын бұрғылау үшін өзі қайралатын қатты қортпалы коронкалар қолданылады.

Қатты және өте қатты тау жыныстарын бұрғылағанда алмас коронкаларын қолдану кажет, себебі қатты қортпалы коронкалар тез мүжіліп, мұқалып қалады.

Алмас жер қыртысында сирек кездесетін өте қатты минерал. Оның қаттылығы корунд минералынан 150 есе, ал кварцтан 1000 есе артық. Алмастың салмағын карат таразылармен өлшейді. Бір карат деп 0, 2г салмақты айтады. Бұрғы коронкасын жасау үшін табиғи бортс, баллас, карбонадо- қара алмас және синтетикалық алмастар қолданылады .

Алмас коронкаларды матрицадағы алмас түйіршіктерінің орналасуына және әр-түрлі жыныстарда қолдануына байланысты екі түрге бөлуге болады: бір қабатты және импрегнирленген. Бір қабатты коронкалармен дәрежесі VІІ-ІХ болатын жыныстарды бұрғыласа, импрегнирленген коронкалармен Х-ХІІ дәрежелі жыныстарды бұрғылауға болады. Жоба бойынша бірінші аралықты 0-5м дейін бұрғыланғыштығы ІІ дәрежелі тау жыныстарын М-2 түрлі өзі қайралатын қатты қортпа коронкасымен бұрғылаймыз.

Екінші аралық 5-650м дейін бұрғыланғыштығы VІІ дәрежелі тау жыныстарын (аргилиттер, алевролиттер) 01АЗ алмас коронкасымен бұрғылаймыз.

Үшінші аралықты 650-870м дейін бұрғыланғыштығы VІІІ дәрежелі тау жыныстарын ( әктастар, доломиттер, женттастар) 01А4 алмас коронкасымен бұрғылаймыз.

М-2 қатты қорытпалы коронкасының сипаттамасы. Бұл коронка жұмсақ су тигенде көлемін жылдам үлкейтіп ісінетін, бұрғыланғыштық дәрежелері І-ІV-тен аспайтын жыныстарды бұрғылау үшін қолданылады.

01АЗ алмас коронкасы бір қабатты коронкаларға жатады. Бір қабатты алмас коронкаларда алмас түйіршіктері коронка матрицасының бетінде бір қабат етіліп шахмат немесе спираль тәртіптері бойынша қолданылады. Іріліктері бір корат ішінде 20-59 дана алмас түйіршіктерін бір қабатты алмас коронкаларында көлемдік алмас ретінде қолданады. Кемерленгіш алмастарды бір карат ішінде 10-50 дана ірілігі бар алмас түйіршіктеріне жасайды. Бір қабатты коронкалармен категориясы VІІ-ІХ болатын жыныстарды бұрғылайды.

4. 2- кесте Бір қабатты алмас коронкалардың анықтамалары.

Корон-ңТүрлері:

Корон-ң

Түрлері

Сыртқы диаметрі,мм:

Сыртқы диаметрі,

мм

Алмас салмағы, карат: Алмас салмағы, карат

Алмас ірілігі, кар/дана: Алмас ірілігі, кар/дана

Жыныс дәрежесі: Жыныс дәрежесі

Корон-ңТүрлері: көлемдік

Сыртқы диаметрі,мм:

кемер-

легіш

Корон-ңТүрлері:

01АЗ

01А4

Сыртқы диаметрі,мм:

Алмас салмағы, карат:

10, 5-14, 2

Алмас ірілігі, кар/дана:

20-30

Жыныс дәрежесі:

10-20

VІІ

VІІІ

4. 3-кесте Қатты қорытпалы коронканың анықтамасы.

Коронка-Ның түрі:

Коронка-

Ның түрі

Сыртқы диаметрі, мм: Сыртқы диаметрі, мм

Ішкі диаметрі, мм: Ішкі диаметрі, мм

Ерекшелік-тері:

Ерекшелік-

тері

Жыныс дәрежесі: Жыныс дәрежесі

Коронка-Ның түрі: М-2

Сыртқы диаметрі, мм: 93

Ішкі диаметрі, мм: 57

Ерекшелік-тері: қабырғаны

Жыныс дәрежесі: ІІ

4. 3. 2 Бұрғылау тәртібінің көрсеткіштерін анықтау

Бұрғылау жылдамдығы және оның экономикалық тиімділігі бұрғылау тәртібінен тәуелді: жыныс бұзатын аспапқа түсетін өстік күштен, оның айналу жиілігінен және берілетін сұйық мөлшерінен. Бұрғылау тәртібінің көрсеткіштері жыныстың тиімді бұзылуын ғана емес, сондай-ақ аспаптың тозуына дейінгі жоғарғы өнімділігін және 1м бұрғылауға жыныс бұзушы аспаптың мүмкіндігінше аз шығындалуын қамтамасыз ету керек.

Арнайы зерттеулер және жұмыс тәжірибесі көрсеткендей барлық қатты тау жыныстарында бұрғылаудың механикалық жылдамдығы бұрғылау снарядының айналу жиілігі өскен сайын жоғарылайды, бұл кезде жыныс бұзушы аспаптың шығыны өспейді. Сондықтан, алмас коронкалармен бұрғылауды ең үлкен айналу жиілігінде жүргізу керек, Бұл кезде дірілдеуге қарсы құралдар қолданып дірілдеуді азайту керек.

Жыныс бұзушы аспапқа түсетін күш тау жыныстарының қаттылығынан және серпімді қасиеттерінен тәуелді. Күштің тиімді мәннен жоғарлау алмас шығынын пропорционалды өсіреді және коронка өтімділігін төмендетеді. Сондықтан жыныс бұзушы аспапқа түсетін тиімді күшті таңдау керек. Қаза бастаған кезде жүктелуді 50%-ке төмендету керек. Жуу тәртібі (жуу сұйықтығының түрі, оның шығыны және қысымы) ұңғы түбін бұрғылаған қалдықтан тазартуды және коронканың суытылуын қамтамасыз етуі керек.

Көлемді сырқа шығып тұратын алмастары бар жаңа бір қабатты коронкамен бұрғылауды төмен айналу жиілігімен және аз жүктелумен бастау керек. Алмас шамалы жұмыс істегеннен кейін, бұрғылаудың тиімді тәртібіне көшеді. Бір қабатты коронкадағы көлемді алмастардың тозуы және қайырылуы өскен сайын өстік күшті үлкейтеді.

Алмасты бұрғылау кезінде тау жыныстарының дәрежесі бойынша ұсынылатын меншікті жүктелу мәндері, жуу сұйықтығының мөлшері және айналудың шеңберлік жылдамдығы

4. 4 кестеде көрсетілген.

4. 4-кесте Алмасты бұрғылау кезіндегі бұрғылау тіртібі

көрсеткіштерінің меншікті мәндері.

Бұрғыланғыш-Тық бойынша тау жыныс-ң дәрежесі:

Бұрғыланғыш-

Тық бойынша тау жыныс-ң дәрежесі

Коронка сыртының 1см2жұмыстың алаңына түсетін меншікті жүктелу, Н: Коронка сыртының 1см ² жұмыстың алаңына түсетін меншікті жүктелу, Н

Коронка айналуының орташа шеңберлік жылдамдығы, V, м/с: Коронка айналуының орташа шеңберлік жылдамдығы, V, м/с

Коронка диаметрінің 1см-не келетін жуу сұйықты-ғы-ң меншікті мөлшері, л/мин:

Коронка диаметрінің 1см-не келетін жуу сұйықты-

ғы-ң меншікті мөлшері, л/мин

Бұрғыланғыш-Тық бойынша тау жыныс-ң дәрежесі:

VІІІ

ІX

XІ

XІІ

Коронка сыртының 1см2жұмыстың алаңына түсетін меншікті жүктелу, Н:

600-750

750-900 1200

900-1200

1000-1500 1700

Коронка айналуының орташа шеңберлік жылдамдығы, V, м/с:

3-4

2-3

1, 5-2

Коронка диаметрінің 1см-не келетін жуу сұйықты-ғы-ң меншікті мөлшері, л/мин:

4-6

Бұрғылау тәртібінің параметрлерін жобаланған ұңғы бойынша әр аралықта төмендегідей анықтаймыз.

І аралық 0-5м, тау жынысының бұрғыланғыштық дәрежесі ІІ, қатты қортпалы коронканың диаметрі 93мм.

Өстік салмақты төмендегідей формуламен анықтаймыз:

Р _ос = m x q, kH; (4. 2)

мұнда m-негізгі кескіштер саны;

q -1 кескіш түсетін меншікті салмақ, Н

Р _ос = 12 х 0, 4 = 4, 8кН

Коронканың айналу жиілігін мына формуламен анықтаймыз:

n = . 3, айн/мин (4. 3)

мұнда V ₀ - айналым жылдамдығы(1÷3)

D _орг - . 3 коронканың орташа диаметрі, м

n = . 3, айн/мин

Жуу сұйықтығының тұтыну мөлшерін мына формуламен анықтаймыз:

Q = 0, 785(D . 3, м ³ /с (4. 4)

мұнда D- ұңғының диаметрі, м;

d-бұрғы құбырының сыртқы диаметрі, м

V _ж -жоғары жүретін ағынның жылдамдығы, м/с

Q = 0, 78(0, 093 ² -0, 05 ² ) х0, 5 =0, 0024 м ³ /с

ІІ аралық 5-650м, тау жынысының бұрғыланғыштығы дәрежесі VІІ, алмас коронканың диаметрі 59мм. Өстік салмақты төмендегідей формуламен анықтаймыз.

Р _ос = FxS, kH (4. 5)

мұнда S -алмас коронканың жұмысшы түбінің алаңы, см ²

F-1 см ² жұмысшы алаңның берілетін сыбағалы күш мөлшері, кН/ см ²

S = . 3 см ² (4. 6)

мұнда D _c - коронканың сыртқы диаметрі, см

d _і - коронканың ішкі диаметрі

к - жуу сұйықтығы өтетін терезелердің алаңын ескеретін коэффициенті (к = 0, 6 . 30, 8)

S = 0, 785( 5, 9 ² -4, 4 ² ) х(0, 6 . 30, 8) = 7, 2 . 39, 7 см ²

Р _ос =(7, 2 . 39, 7) х100 = 720 . 3970, даН

Коронканың айналу жиілігін (4. 3) формуламен анықтаймыз:

n = . 3 айн/мин

Жуу сұйықтығының тұтыну мөлшерін (4. 4) формуламен анықтаймыз:

Q = 0, 785(0, 059-0, 05) x (0, 5 . 30, 8) = 0, 000385 . 30, 000616 м ³ /с

ІІІ аралық 650-870м, тау жынысының бұрғыланғыштық дәрежесі VІІІ, алмас коронканың диаметрі 59мм. Өстік салмақты (4. 2)

формуламен анықталады:

Р _ос =(7, 2 . 39, 7) х100 = 720 . 3970, даН.

Коонканың айналу жиілігі (4. 3) формуламен анықталады:

n = . 3 айн/мин

Жуу сұйықтығының тұтыну мөлшерін (4. 4) формуламен анықталады:

Q = 0, 785(0, 059-0, 05) x (0, 5 . 30, 8) = 0, 000385 . 30, 000616м ³ /с

4. 3. 3 Жуу сұйықтың сапасын белгілеу

Ұңғыларды бұрғылағанда жууды келесі мақсаттармен жүргізеді:

-жыныс талқандайтын аспаптарды салқындату үшін,

- тұрақсыз жыныстарды өткенде ұңғылардың қабырғаларын бекіту үшін. Жуу сұйықтықты бұрғыланатын тау жыныстарының қасиеттеріне байланысты таңдайды. Жұмыс ауданында геологиялық құрылысын және тау-кен техникалық жағдайлары колонканың бұрғы тәсілімен бұрғылауға өте нашар болып саналады. Себебі пайдалы қазбалы дененің және басқа жыныстар қаттылығы тұрақсыз;

- тереңдікпен бұзылған жыныстар сұланған тектоникалық саздар толған жарықтардың мөлшері үлкейеді.

- 200м тереңдікке жақын жарықтығы мол тотықталған жыныстар пайда болған, бұл жерде жуу сұйықтығының жоғалуы мүмкін. Сол себебтен бұл жағдайда цементтеу, тампондау, балщшық ертінділерін қолданбай бұрғылау мүмкін емес. Ұңғының қабырғаларының тұрақтылығын көтеру үшін, құламауын ескеру үшін олардың балшық ертінділерін жоба бойынша қолданылады, Балшық ертінділерін басқа жерлерден желінген бектонит сазынан орталық балшық торабында дайындалады. Ертінділердің сапасын көтеру үшін КМЦ, кальции содасы т. б реагенттер қолданылады. Апатты зоналарды өткенде саз балшығымен, т ампондау, цементтеу оқпанды шегендеуші құбырлармен бекіту жұмыстар ескертіледі. Тотықталған зона тампонданады, жарықтары мол зона цементтеледі.

4. 3. 4 Рейстің қолайлы ұзындығы

Рейстің ұзақтылығы және рейс бойынша тереңдейтін шамасын қатты қорытпалы және алмас аспаптарына байланысты белгілейді. Практикада бұл колонкалармен аспапты көтермей оннан артық метрден жыныстарды өтуге болады. Мынадай жағдай үлгі тасты шығармағанда өте лайықты.

Әдеттегі снарядтарды қолданғанда рейстің ұзындығы техникалық, технологиялық, нұсқаулық немесе кездейсоқ себептермен шектелуі мүмкін.

Біріншіден рейстің ұзындығы колонкалық құбырдың ұзындығына байланысты (40%) . Рейсті басқа себептермен тоқтатуы мүмкін уақыттан бұрын жыныс талқандайтын аспаптың шығуы (25%), коронканың немесе колонкалы құбырды үлгі тастың өзімен өзінен тұрып қалуы (20-30%) аспаптық жағдай болғанда (10%) . Кен орынның геологиялық құрылымын зерттеу үшін үлгітастарды керекті мөлшерімен шығару керек. Біздің кен орнымызда ұңғыларды жарығы бар жыныстармен өткіземіз, сол себептен үлгітастар бірде қажауы, бірде сумен шайылуы мүмкін. Бұл жағдайда рейстің ұзындығын 1метрге дейін қысқартады және бұрғы параметрлерін төмендетеді.

4. 3. 5 Пайдалы қазбаны бұрғылап өтудің технологиясы

Пайдалы қазбаны бұрғылап өткенде режим параметрлері бұрғылау дәрежесімен байланысты болады. Біздің жағдайда пайдалы қазбаны бұрғыланғыштық дәрежесі VІІІ болады. Сондықтан режим параметрлері жай VІІІ дәрежелі бор тау жыныстарымен сәйкес келеді. Пайдалы қазбаны бұрғылағанда керннің шығыны 80% кем болмауы керек, ал керннің шығымы 80% төмендеп кетсе арнайы жұмыстарын қолдану керек. Мысалы, араласқан жуу схемасын қолдануға болады немесе арнайы снарядтарды (ТДН-59, ТДВ-59) қолдану керек, рейстің ұзындығын қысқарту керек.

4. 4 Берілген бағытта бұрғылаудағы ұңғының өтімділігі

бойынша шаралар

Жоба бойынша тік бағытталған ұңғыларды бұрғылау қарастырылатындықтан берілген бағытта ұңғыны ұстап тұру үшін белгілі бір шаралар болуы керек. Ұңғыларды бұрғылау кезінде ұңғылардың қисаюы болуы мүмкін. Қисаю себебтері геологиялық, техникалық және технологиялық болады.

Геологиялық себептерге, әдетте, тау жыныстарының анизотроптығы, олардың қаттылық бойынша тұрақсыздығы, сызаттығы, қуыстылығы және т. б. жатады.

Техникалық себебтерге кіреді:1) бұрғылау құбырлары диаметрінің бұрғылау диаметріне сәйкес келеді; 2) қисық жетекші, бұрғылау және колонкалық құбырларды қолдану; 3) бұрғылау станогын дұрыс орнатпау.

Технологиялық себебтерге бұрғылау тәртібінің берілген көрсеткіштерін сақтамау кіреді. Мысалы, өстік күшті шектен тыс үлкейту жарты толқын ұзындығының азаюына әкеледі, бұл снарядтың төменгі бөлігіндегі ауытқуға, одан әрі ұңғының қисаюына соқтырады.

Ұңғының кеңістіктегі жағдайын анықтау үшін жоба бойынша әрбір 20-50м сайын инклинометрия жүргізу қарастырылады. Инклиометриялық аппаратура ретінде ОК-4ОУ, МИ-30, МТ-1 және ИГ-50 түріндегі инклинометрлер қолдануы мүмкін.

Алдын-алу шаралары-ұңғы қисаюының себебтерін болдырмау болып табылады. Жасанды қисайту үшін ауытқыштар бағытталған бұрғылау снарядтары қолданылады.

4. 5 Бұрғылау жабдығын таңдау

4. 5. 1 Бұрғы агрегатын таңдау

Бұрғыланатын ұңғылардың негізгі мақсатына, тереңдіктері мен диаметрлеріне және тау жыныстарының физика-механикалық қасиеттеріне байланысты өндірісте бірнеше ондаған бұрғы қондырғылары қолданылады.

Бұрғы қондырғылары бұрғылау аспабын айналдыру және оны көтеріп түсіру ұшін қажет. Сонымен қатар олардың көмегімен бұрғылау аспабына берілетін осьтік салмақ мөлшері де реттеледі, яғни аспап үстінен қосымша салмақ берілетін осьтік салмақты реттеулеріне қарай бұрғы қондырғылары гидрвликалы және роторлы болып екі топқа бөлінеді.

Гидравликалы қондырғылар өндірісте қатты пайдалы қазындыларын барлау ұңғыларын бұрғылау үшін өте көп қолданады. Себебі мұқндай қондырғыларды басқару, аспапқа берілетін осьтік салмақ мөлшерін реттеу, оны нақтылап орнықтау жеңіл және бұрғының қол күшін жұмсауды қажет етпейді. Бұл қондырғылармен ұңғы бұрғылағанда бұрғылау аспабтың қатты жыныс қабатын жұмсақ жынысқа ауысқанын немесе жер астындағы үлкен жарқыншақтардың кездескендігін байқауға болады. Қуыс жерлерге немесе мөлшері үлкен жарықшақтарға кездескендігін байқауға болады. Қуыс жерлерге немесе мөлшері үлкен жарықшақтарға бұрғы аспабы күрт түсіп кетпейді, себебі гидравликалық цилиндрдің көмегімен бұрғылау тізбегінің төмен түсуі тежелінеді. Бұрғылау тізбегінің айналуын тоқтатпай гидравликаның көмегімен қондырғының айналдырғыштығындағы қысқыш патронын жоғары көтеруге немесе төмен түсіруге, яғни автомат жүйесі және “автоперехват” бойынша патронды қатты үстатуға болады. Бұл қондырғылар қатарына ЗИФ-1200мл, ЗИФ-650м, СБА-800, жәнекейінгі кезде конструкцияларын бұрынғы Кеңес одағындағы Бүкіл одақтық барлау техникасы институты (ВИТР) жасаған УКБ-2000/3000, УКБ-1200/2000, УКБ-800/1200, УКБ-500/800, УКБ-300/500, УКБ-200/300 жатады.

Барлама бұрғылау жүргізу процесінде жабдықтар механизмдер және құралдар комплексі пайдаланады. Бұрғы қондырғыларды ұңғылардың тобына тағайындануына бұрғы тәсілдің түріне және құрылысына байланысты таңдайды.

Бұрғы тәсілдің түрі-айналмалы. Ұңғының соңғы диаметрі 59мм. Ең терең ұңғының ұзындығы 900м. Осы мәліметтерге сүйеніп УКБ-7П-1200/2000 бұрғы қондырғысын таңдаймыз.

УКБ-7П -1200/2000 қондырғысының құрамына келесі агрегаттар кіреді:

1) бұрғы станогы СКБ-7

2) бұрғы бұлқыны НБ4 -320163

3) бұрғы мұнарасы БМТ -7

УКБ-7П-1200/2000 бұрғылау қондырғысының техникалық сипаттамасы.

Бұрғылау тереңдігі, м Д _с =93/59, м 1200/2000

Ұңғының алғашқы диаметрі, м 214

Бұрғылау құбырының диаметрі, мм 50, 54; 55, 63, 5 ; 68; 70.

Шпиндельдің айналу жиілігі, айн/мин 0-1500

Берілісті ең үлкен күші, кП жоғары төмен 150/200

Шығырдың жүк көтергіштігі, т 55

Шығыр барабанына арқанды орау жылдамдығы, м/с -8, 0(біртіндеп)