Осьтік нығайтудың теңестіру тәсілі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті
Газ-мұнай құбырлары мен газ-мұнай қоймаларын жобалау, салу және пайдалану
кафедрасы
“ГИДРАВЛИКАЛЫҚ МАШИНАЛАР ЖӘНЕ КОМПРЕССОРЛАР”
пәні бойынша
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Осьтік нығайтудың теңестіру тәсілі.
ОРЫНДАҒАН: ПГН-03-1к тобының
студенті Асқаров А. Н.
ҚАБЫЛДАҒАН: Имансакипова Н. Б.
Алматы 2006
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
Негізгі бөлім:
Ортадан тепкіш сорап
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
. 4
Негізгі жұмыс мүшелері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
Есеп:
Ортадан тепкіш сораптың негізгі көрсеткіштерін есептеу
... ... ... ... 9
Арнайы тақырып:
Осьтiк нығыздауларды теңестiру жолдары ... ... ... ... ... ... ... .. 12
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 15
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Сорап дегеніміз – сұйықтықты жылжытуға және оған энергия беруге
арналған машина. Жұмыс жасап тұрған сорап сұйық ағынын қозғалыстан түсетін
механикалық энергияны потенциалдық, кинетикалық және жылу энергиясына
айналдырады.
Қысым көтеру дәрежесі .
Сұйық ағынының гидравликалық энергиясын механикалық энергияға
айналдыратын машиналарды қозғалыстар деп айтады.
Қалақшалы Арынды Қалақшалы Арынды
Көлемдік Көлемдік
Ортадан Құйынды Осьті
тепкіш
Диагональді Поршеньді Роторлы
Сораптың жұмысын сипаттайтын негізгі параметрлер – бұл беріліс, арын,
қысым, энергия.
Беріліс дегеніміз – белгілі бір уақыт аралығында өтетін сұйықтықтың
немесе газдың көлемі. Ол көлемдік және салмақтық болып белгіленеді.
Q=[м3кг] (көлемдік)
М=ρQ [кгсағ] (салмақтық)
Поршеньді және роторлы сораптарды пайдаланғанда қысым үлкен болады,
беріліс төмен болады.
Осьті сораптарда беріліс үлкен, қысым төмен болады. Энергия дегеніміз
– ол пайдалы жұмыс.
Lп=Pρ (Р=Р2-Р1)
Н=Pρg[м] (арын)
Қуат пен ПӘК:
Сораптың жұмыс мүшелері (қалақша немесе поршень) энергияны көбейтуге
мүмкіндік береді. Ол үшін сораптың білігіне белгілі бір энергия қажет. Ол
энергия қозғалыстан білік арқылы сәйкес қуатпен келу керек. Осы қуатты
сораптың қуаты деп атаймыз. Ал сорап арқылы жұмыс ортасына берілген қуатты
пайдалы қуат деп айтады.
Сораптың энергиясын үнемді пайдалануын ПӘК көрсетеді:
Сораптың ПӘК-і мынадай факторларға байланысты:
-құралымына;
-көлеміне;
-түріне;
-сұйықтық түріне;
-жұмыс істеу тәртібіне.
Ортадан тепкіш сораптар
Ортадан тепкіш сораптар мен осьті сораптардың ұқсастығы құрылымдығына
байланысты – бұл айналып тұратын ротор, қозғалмайтын статор. Бұл сораптарда
сұйықтық қалақшалардың көмегімен ротордың каналдарында жылжиды, қысымға
қарсыласып (жылдамдығы ұлғаяды). Ал сораптардың каналдарында тоқтатылады
(жылдамдығы кенеттен азаяды).
Сұйықтықтың жылжуы мен тоқтатылуы қалақшалы сораптарда бір немесе
бірнеше рет болуы мүмкін. Бұндай сораптар – бір сатылы немесе көп сатылы
болып бөлінеді.
1 сурет. Ортадан тепкіш сораптың сұлбасы:
1-жұмыс дөңгелегі; 2-отвод; 3-подвод; 4-қалақша.
Негізгі жұмыс мүшелері
1)-Жұмыс дөңгелегі – бір немесе екі диск арқылы қосылған төлке мен
қалақшадан тұрады. Дискілердің санына байланысты жұмыс дөңгелегі жабық (екі
диск), жартылай ашық (бір диск) және ашық (дискісіз) болып бөлінеді. Ашық
және жартылай ашық жұмыс дөңгелегінің негізгі кемшіліктері – сұйықтық
дөңгелекпен корпус аралығында тесіктер арқылы ағып кетеді, бірақ олар
ыңғайлы және пайдалану кезінде көп тазалауды қажет етпейді. Дөңгелектерді
бір жақты (2-а,в,д,е суреттер) немесе екі жақты (2-б,г суреттер) кіретін
етіп жасайды. Екiншi түрiнде параллель әсер ететiн екi дөңгелек бiр бөлiкке
бiрiктiрiлген.
Ортадан тепкiш дөңгелектiң қалақшаларының бетi цилиндрлi болып
келедi, ал осьтi-радиалды жұмыс дөңгелектерде шеңберлi қалақшалар, олар
ағында кең етiп таратады.
Осьтiк сораптың жұмыс дөңгелегiнiң цилиндрлiк төлкесiнде бұрама
пiшiндi үш-бес қалақшалар орнатылған (2-д сурет). Қуатты сораптарда
қалақшалар осьтi айналасында оське перпендикуляр түрде айнала алады,
бұрандама арқылы немесе бұру механизмi арқылы. Қалақшалардың орнын ауыстыру
арқылы сораптың берiлiсiн кең ауқымда реттеуге болады, ПӘК-i жоғары болып
тұра бередi.
Ауыр заттарды (құм, топырақ, т.б.) және канализация суын қатты
ластайтын заттарды айдауға арналған сораптардың жұмыс дөңгелегiнiң
каналдары едәуiр кең (2-е сурет), ал қалақшалар саны азайтылған (екiге, кей-
кезде бiрге дейiн).
2 сурет. Қалақшалы сораптың жұмыс дөңгелектері.
2)-Отвод – сұйықтықтың жұмыс дөңгелегінен алып кету жабдығына барады.
Отвод спиральді бөліктен және диффузордан тұрады. Оның негiзгi функциялары:
-Сұйықтықтың неғұрлым аз гидравликалық шығындар мен жылдамдығын
азайту үшін.
-Жұмыс дөңгелегі – су ағынының пульсациясыз болуы.
-Ағынды шығу потрубкасына немесе сораптың келесі сатысына жіберу
үшін.
Бiр каналды спиральдi отвод (3-а сурет) дөңгелектi айнала қоршайды.
Ағынның жылдамдығының азаюы осы жерден басталады да, конустық шығу
патрубкасына (1) дейiн жалғасады (диффузор). Спиральдiң қима пiшiнi әртүрлi
болады: шеңберлi, трапециялы, алмұрт пiшiндi, төртбұрышты.
Ағынның осьтiк симметриясы бұзылған жағдайда бiлiктi майыстырып,
мойынтiректерге үлкен күш түсiретiн көлденең гидравликалық күш пайда
болады. Сол күштi азайту үшiн кей жағдайларда екi шырмауықты отвод
қолданылады (3-б сурет). Осы мақсатта көп дөңгелектi сораптардың спиралiнiң
потрубкаларын шахматты түрде (3-г сурет) орналастырады.
3 сурет. Отводтар, аудару каналдары және подводтар.
3)-Бағыттаушы аппарат - Көп сатылы сораптарда қолданылатын бағыттаушы
аппарат авс ауданды спиральдi және bcde ауданды диффузорлы бiрнеше
каналдардан тұрады (3-д сурет). Бағыттаушы аппарат спиральдi отводпен
салыстырғанда үйлесiмдiрек, соның нәтижесiнде көп сатылы сораптың габаритi
кiшiрейедi. Сораптың максимал ПӘК-i кiшкене өседi (шамамен 2%-ке). Бiр
жағынан спиральдi сораптар дайындағанда және жинақтағанда қарапайым және
ағу бөлiгiн бақылап қарауға ыңғайлы. Сонымен қатар олар пайдалану кезiнде
жоғары ПӘК-пен қамтамасыз етедi.
4)-Аудару каналдары - Көпсатылы сораптардың аудару каналдары алдыңғы
сатының отводы мен келесi сатының подводын жалғастырып тұрады. Бағыттаушы
аппараты бар сораптарда (3-е сурет) аудару каналы (2) отводтың диффузорлық
ауданы мен керi бағыттаушы аппараттың каналын жалғастырып тұрады. Спиральдi
отводты сораптарда аудару каналдары жүрек пiшiндi подводпен бiтедi (3-ж
сурет). Егер алдыңғы дөңгелектiң отводы екi каналды болса, онда келесi
дөңгелектiң подводы үйлесiмдi болады (3-з сурет).
5)-Подвод – сұйықтықтың жұмыс дөңгелегіне кірер кездегі неғұрлым аз
гидравликалық шығындар мен сұйықтықтың жылдамдығын біртекті өзгерту үшін
арналған жабдық. Бiр сатылы сораптарда бiр жақты соратын осьтiк подвод (3-и
сурет) қарапайым және үнемдi болып келедi. Iргелi подвод екi сатылы
сораптарда және көлденең көп сатылы сораптарда қолданылады (3-к сурет).
Сорапты пайдалану
Мұнай-газ ісінде сораптарды пайдалану аймақтары:
1)-Сұйық көмірсутектерді жер қабатына айдау үшін;
2)-Ұңғыдан сұйықтықты сорып алу үшін;
3)-Мұнай өнімдерін, сұйылтылған газды тасымалдау үшін;
4)-Коммуналды және басқа да қосымша өндірістерді су жүйесімен қамтамасыз
ету үшін;
5)-Сұйықтықтыі циркуляциясын ұстап тұру үшін (тау жыныстарын бұзып
тазалау);
6)-Қоспалар дайындаған кезде (цементтеу).
Сұйықтықтың салыстырмалы шығыны аз және қысымы жоғары қайталап
ілгерілемелі сораптар, ал шығыны көп, қысымы төменге ортадан тепкіш
сораптар арналған. Қайталап ілгерілемелі сораптардың берілісін көбейту ... жалғасы
Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті
Газ-мұнай құбырлары мен газ-мұнай қоймаларын жобалау, салу және пайдалану
кафедрасы
“ГИДРАВЛИКАЛЫҚ МАШИНАЛАР ЖӘНЕ КОМПРЕССОРЛАР”
пәні бойынша
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Осьтік нығайтудың теңестіру тәсілі.
ОРЫНДАҒАН: ПГН-03-1к тобының
студенті Асқаров А. Н.
ҚАБЫЛДАҒАН: Имансакипова Н. Б.
Алматы 2006
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
Негізгі бөлім:
Ортадан тепкіш сорап
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
. 4
Негізгі жұмыс мүшелері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
Есеп:
Ортадан тепкіш сораптың негізгі көрсеткіштерін есептеу
... ... ... ... 9
Арнайы тақырып:
Осьтiк нығыздауларды теңестiру жолдары ... ... ... ... ... ... ... .. 12
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 15
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Сорап дегеніміз – сұйықтықты жылжытуға және оған энергия беруге
арналған машина. Жұмыс жасап тұрған сорап сұйық ағынын қозғалыстан түсетін
механикалық энергияны потенциалдық, кинетикалық және жылу энергиясына
айналдырады.
Қысым көтеру дәрежесі .
Сұйық ағынының гидравликалық энергиясын механикалық энергияға
айналдыратын машиналарды қозғалыстар деп айтады.
Қалақшалы Арынды Қалақшалы Арынды
Көлемдік Көлемдік
Ортадан Құйынды Осьті
тепкіш
Диагональді Поршеньді Роторлы
Сораптың жұмысын сипаттайтын негізгі параметрлер – бұл беріліс, арын,
қысым, энергия.
Беріліс дегеніміз – белгілі бір уақыт аралығында өтетін сұйықтықтың
немесе газдың көлемі. Ол көлемдік және салмақтық болып белгіленеді.
Q=[м3кг] (көлемдік)
М=ρQ [кгсағ] (салмақтық)
Поршеньді және роторлы сораптарды пайдаланғанда қысым үлкен болады,
беріліс төмен болады.
Осьті сораптарда беріліс үлкен, қысым төмен болады. Энергия дегеніміз
– ол пайдалы жұмыс.
Lп=Pρ (Р=Р2-Р1)
Н=Pρg[м] (арын)
Қуат пен ПӘК:
Сораптың жұмыс мүшелері (қалақша немесе поршень) энергияны көбейтуге
мүмкіндік береді. Ол үшін сораптың білігіне белгілі бір энергия қажет. Ол
энергия қозғалыстан білік арқылы сәйкес қуатпен келу керек. Осы қуатты
сораптың қуаты деп атаймыз. Ал сорап арқылы жұмыс ортасына берілген қуатты
пайдалы қуат деп айтады.
Сораптың энергиясын үнемді пайдалануын ПӘК көрсетеді:
Сораптың ПӘК-і мынадай факторларға байланысты:
-құралымына;
-көлеміне;
-түріне;
-сұйықтық түріне;
-жұмыс істеу тәртібіне.
Ортадан тепкіш сораптар
Ортадан тепкіш сораптар мен осьті сораптардың ұқсастығы құрылымдығына
байланысты – бұл айналып тұратын ротор, қозғалмайтын статор. Бұл сораптарда
сұйықтық қалақшалардың көмегімен ротордың каналдарында жылжиды, қысымға
қарсыласып (жылдамдығы ұлғаяды). Ал сораптардың каналдарында тоқтатылады
(жылдамдығы кенеттен азаяды).
Сұйықтықтың жылжуы мен тоқтатылуы қалақшалы сораптарда бір немесе
бірнеше рет болуы мүмкін. Бұндай сораптар – бір сатылы немесе көп сатылы
болып бөлінеді.
1 сурет. Ортадан тепкіш сораптың сұлбасы:
1-жұмыс дөңгелегі; 2-отвод; 3-подвод; 4-қалақша.
Негізгі жұмыс мүшелері
1)-Жұмыс дөңгелегі – бір немесе екі диск арқылы қосылған төлке мен
қалақшадан тұрады. Дискілердің санына байланысты жұмыс дөңгелегі жабық (екі
диск), жартылай ашық (бір диск) және ашық (дискісіз) болып бөлінеді. Ашық
және жартылай ашық жұмыс дөңгелегінің негізгі кемшіліктері – сұйықтық
дөңгелекпен корпус аралығында тесіктер арқылы ағып кетеді, бірақ олар
ыңғайлы және пайдалану кезінде көп тазалауды қажет етпейді. Дөңгелектерді
бір жақты (2-а,в,д,е суреттер) немесе екі жақты (2-б,г суреттер) кіретін
етіп жасайды. Екiншi түрiнде параллель әсер ететiн екi дөңгелек бiр бөлiкке
бiрiктiрiлген.
Ортадан тепкiш дөңгелектiң қалақшаларының бетi цилиндрлi болып
келедi, ал осьтi-радиалды жұмыс дөңгелектерде шеңберлi қалақшалар, олар
ағында кең етiп таратады.
Осьтiк сораптың жұмыс дөңгелегiнiң цилиндрлiк төлкесiнде бұрама
пiшiндi үш-бес қалақшалар орнатылған (2-д сурет). Қуатты сораптарда
қалақшалар осьтi айналасында оське перпендикуляр түрде айнала алады,
бұрандама арқылы немесе бұру механизмi арқылы. Қалақшалардың орнын ауыстыру
арқылы сораптың берiлiсiн кең ауқымда реттеуге болады, ПӘК-i жоғары болып
тұра бередi.
Ауыр заттарды (құм, топырақ, т.б.) және канализация суын қатты
ластайтын заттарды айдауға арналған сораптардың жұмыс дөңгелегiнiң
каналдары едәуiр кең (2-е сурет), ал қалақшалар саны азайтылған (екiге, кей-
кезде бiрге дейiн).
2 сурет. Қалақшалы сораптың жұмыс дөңгелектері.
2)-Отвод – сұйықтықтың жұмыс дөңгелегінен алып кету жабдығына барады.
Отвод спиральді бөліктен және диффузордан тұрады. Оның негiзгi функциялары:
-Сұйықтықтың неғұрлым аз гидравликалық шығындар мен жылдамдығын
азайту үшін.
-Жұмыс дөңгелегі – су ағынының пульсациясыз болуы.
-Ағынды шығу потрубкасына немесе сораптың келесі сатысына жіберу
үшін.
Бiр каналды спиральдi отвод (3-а сурет) дөңгелектi айнала қоршайды.
Ағынның жылдамдығының азаюы осы жерден басталады да, конустық шығу
патрубкасына (1) дейiн жалғасады (диффузор). Спиральдiң қима пiшiнi әртүрлi
болады: шеңберлi, трапециялы, алмұрт пiшiндi, төртбұрышты.
Ағынның осьтiк симметриясы бұзылған жағдайда бiлiктi майыстырып,
мойынтiректерге үлкен күш түсiретiн көлденең гидравликалық күш пайда
болады. Сол күштi азайту үшiн кей жағдайларда екi шырмауықты отвод
қолданылады (3-б сурет). Осы мақсатта көп дөңгелектi сораптардың спиралiнiң
потрубкаларын шахматты түрде (3-г сурет) орналастырады.
3 сурет. Отводтар, аудару каналдары және подводтар.
3)-Бағыттаушы аппарат - Көп сатылы сораптарда қолданылатын бағыттаушы
аппарат авс ауданды спиральдi және bcde ауданды диффузорлы бiрнеше
каналдардан тұрады (3-д сурет). Бағыттаушы аппарат спиральдi отводпен
салыстырғанда үйлесiмдiрек, соның нәтижесiнде көп сатылы сораптың габаритi
кiшiрейедi. Сораптың максимал ПӘК-i кiшкене өседi (шамамен 2%-ке). Бiр
жағынан спиральдi сораптар дайындағанда және жинақтағанда қарапайым және
ағу бөлiгiн бақылап қарауға ыңғайлы. Сонымен қатар олар пайдалану кезiнде
жоғары ПӘК-пен қамтамасыз етедi.
4)-Аудару каналдары - Көпсатылы сораптардың аудару каналдары алдыңғы
сатының отводы мен келесi сатының подводын жалғастырып тұрады. Бағыттаушы
аппараты бар сораптарда (3-е сурет) аудару каналы (2) отводтың диффузорлық
ауданы мен керi бағыттаушы аппараттың каналын жалғастырып тұрады. Спиральдi
отводты сораптарда аудару каналдары жүрек пiшiндi подводпен бiтедi (3-ж
сурет). Егер алдыңғы дөңгелектiң отводы екi каналды болса, онда келесi
дөңгелектiң подводы үйлесiмдi болады (3-з сурет).
5)-Подвод – сұйықтықтың жұмыс дөңгелегіне кірер кездегі неғұрлым аз
гидравликалық шығындар мен сұйықтықтың жылдамдығын біртекті өзгерту үшін
арналған жабдық. Бiр сатылы сораптарда бiр жақты соратын осьтiк подвод (3-и
сурет) қарапайым және үнемдi болып келедi. Iргелi подвод екi сатылы
сораптарда және көлденең көп сатылы сораптарда қолданылады (3-к сурет).
Сорапты пайдалану
Мұнай-газ ісінде сораптарды пайдалану аймақтары:
1)-Сұйық көмірсутектерді жер қабатына айдау үшін;
2)-Ұңғыдан сұйықтықты сорып алу үшін;
3)-Мұнай өнімдерін, сұйылтылған газды тасымалдау үшін;
4)-Коммуналды және басқа да қосымша өндірістерді су жүйесімен қамтамасыз
ету үшін;
5)-Сұйықтықтыі циркуляциясын ұстап тұру үшін (тау жыныстарын бұзып
тазалау);
6)-Қоспалар дайындаған кезде (цементтеу).
Сұйықтықтың салыстырмалы шығыны аз және қысымы жоғары қайталап
ілгерілемелі сораптар, ал шығыны көп, қысымы төменге ортадан тепкіш
сораптар арналған. Қайталап ілгерілемелі сораптардың берілісін көбейту ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz