Мұнайдағы алкандар және жолай газдар. Оның жалпы құрамы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Мұнайдағы алкандар және жолай газдар. Оның жалпы құрамы.
Алкандар (метан көмірсутегі) – газ, сұйық, қатты күйде кездеседі. Газ
күйіндегі қосылыстары құрамында көміртегіңі 1-ден 4-ке дейін тізбегі (С1-
С4) мен табиғи газдар (метвн, этан, пропан, бутан, изобутан) бар.
Көміртегінің бестен он беске дейін атомдары кездессе, сұйық зат болып
табылады. Гексадеканнан бастап (С16) нормалы алкандар қалыпты температурада
мұнайда қатты қайнайтын фракцияларда ерітілген немесе кристал күйінде
болады.
Мұнайдағы алканның жалпы құрамы негізінде -25-30 % (ерітілген газдарды
санамағанда). Еріген күйдегі көмірсутегін санасақ кейбір мұнайларда алкан
құрамы 40-50 % дейін жетеді. Алайда құрамындағы алкандары 10-15 % қана
болып келетін мұнайларда бар. Совет мұнайларының ішінен алкандары көптері –
озексуат (Стравропольдік өлкесі), манғышлақтың, грознендік парафинді, кей
эмбриндік және ферғандық, ішімбаевтік, майкоптік, туймазиндік,
бугурсуландық, ромашкиндік, марктік және табиғи басқалар.
Мұнайдың фракциясының орташа молекулалық массасының артуына байланысты
құрамындағы алкандары да азая бастайды. 200-3000 С дейін көтерілген орташа
фракцияларында олар 55-61% -тан артық болмайды. Тек Маңғышлақ жарты
аралының жоғарғы парафинді мұнайлары ерекшеленеді.Өзендік мұнайдың
фракцияда температураның артуына байланысты алканның мөлшері кенеттен арта
бстайды, одан да ауыр фракцияларда ол ақырындап төмендейді.
Мұнайдағы алканның мөлшері кен орнына байланысты. Мысалға, кең
фракцияда қайнау температурасынан 3000 С –қа дейін көтергенде алкандар
манғышлақ мұнайында 88% -ке дейін жетеді, Сібір мұнайында -52 – 73 %, татар
мұнайында -55% және бакиндік мұнайында – 30-40%. Мұнайдың биік
фракцияларында алкандар қатты зат –парафин және жарым-жартылып царезин.
Мұнайдағы алкандар нормальді немесе тармақталған құрылымдағы изомерлер
күйінде. Бұл изомерлер мұнай түріне байланысты. Онда, түпкі айналудағы
мұнайдың алкандары оның изомерлеріне қарағанда жиі 50% немесе одан да көп
болады, одан метилді топпен 2 күйдегі изомерлер орын басады. Кішкене
төменірек -3 күйдегі орын басатын изомерлер құрамы. Бір орын басатын 2 және
3 күйдегі изомерлер арасында, әрқашан негізгі массаны құрайды. Бұл кезде
изомерлерге көмірсутегінің жалпы құрамының аса маңызды емес бөлігі келеді.
Көміртегінің атомының екі орын басуында изомерлер кең тарамайды.
Көптеген мөлшерде бүйір тізбегі метилден көп алкандар изомерлері
анықталған. Бұл тәртіптін бағынбайтыны да бар. Мысалға, Краснодар өлкесінің
анастасиевскілік мұнайы мен Мұнайлық Тастар кен орнының мұнайынан
тізбегінен қатты бөлшектелген көмірсутегі кездескен, сонымен қатар
анастасиевскі мұнайында тәжірибе жүзінде гексан, гептан, октан мүлде
кездеспейді.
Нафтендік табиғи мұнайда алкандар изоқұрылымы негізінде -75% немесе
одан да көп. Сонымен қатар жирновскілік мұнайдың бензинінде тізбегінген
бөлшектелген көмірсутегінің ішінде екі немесе кейде үш орын басары барлары
табылады.
Тізбегіне бөлшектелінген алкандар әр-түрлі фракцияларда әр қалай
деңгейде бөлінеді. Онда, Понка – Сити мұнайының индивидуалды көмірсутегінің
құрамы фракцияда – 140-1800 С. Ерекшеленген және инденфицирленген 49 алкан
және циклоалкан- барлық мүмкін көмірсутегініңғ погенінен 84 % немесе 10%
мұнай есебінен, сонымен бірге алты диметилоктан 12-сінің ішінен: 2,4-,25-,
2,6-, 3,4-, 4,4-, 4,5-,-диметилоктандар. Қалған алтауы: 2,2-, 2,3-, 2,7-,
3,3-, 3,6-, мұнайда тек аздаған мөлшерде ғана болады.
Екі көмірсутек -2,6- диметиклоктан және 2-метил-3-порпилгексан-мұнайда
өте көп мөлшерде болады (0,55 және 0,64%); басқа көмірсутектерден
әрқайсысының мөлшері жүздеген бөлігінен асқан жоқ. Бірінші көмірсутек
гидридтелген берілген: анологтік ациклдік изопренодтарға жатуы мүмкін; ал
екіншісі моноциклдік сильестреннің терпенінен жасалуы мүмкін.
СССР мұнайының құрамындағы парафин мен алкандары келесі кестеде

Ауданы, мұнайы 3500С-ке дейін Парафин % 28-2000 С фракциясындағы
көтеріл., % (масс.) алкан құрамы, %, (масс.)
(масс.)
нормальді тізбегінен
бөлшектелген
Батыс Сібір Таблица толық
усть-балыксілік емес
батыс-сутгутскілік
Шығыс Сібір
марковтік Азірбайжан
Сураханскілік,
майлы, бала-
ханскілік
айбат-бибілік,
карадак майлы
бигадинскілік
парафинді,
зыринскілік,
басқалары

Газ күйіндегі алкандар
Көмірсутегі газы
Кен орны мен шығару әдісіне байланысты газдар – табиғи, жолай,
конденсатты кен орындарының газдары болып бөлінеді. Табиғи газдар таза
газдық кен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.