ШЕГЕНДЕУШІ ҚҰБЫРЛАР

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ШЕГЕНДЕУШІ ҚҰБЫРЛАР

Опырылмалы жыныстарды бұрғылағанда, скважина қабырғасының жыныстары
құлап түсіп, бұрғы скарядын басып қалады. Ол көп уақытқа созылатын аварияға
айналады. Кейде тіпті скважинанын оқпаны жоғалып, сол аралық қайтадан
бұрғыланады. Осыған байланысты тұрақсыз жыныстарды жылдам бұрғылап өтеді де
скважина қабырғасын дереу шегендеуші құбырлар колоннасымен бекітеді.
Жарықшақтығы мол жыныстарды бұрғылағанда сұйықтың шырайналма ағыны
жойылып кетеді. Себебі жуу сұйығы жыныстын, жарықшақтарына сіңіп кетіп,
қайта оралмайды, яғни толығымен жұтылады. Мұндай жыныстарды бұрғылағанда
скважина қабырғасын бекітеді. Бекітудің қалай орындалатындығын жан-жақты
ойлап барып шешеді. Ең оңай бекітуге балшық ерітіндісімен бекіту жатады.
Од, үшін жуу сұйығын балшық ерітіндісімен алмастырады. Ерітіндінің сапасын
анықтайтын параметрлерін лайықты етіп кабылдайды. Мұндай жағдайда
ерітіндінін сыбағалы салмағы, су берғіштігі аз, ал тұтқырлығы мол болуы
керек. Егер сұйық жұтылуы ерітіндімен жуғаннан тоқтатылмаса, скважинаны
цементтейді. Цементтеу кезінде скважинаның 2-3 тәулік тұрып қалатынын және
цементтеуден туатын тығынды қайта бұрғылауға да біраз уақыт кететінін
ескеріп, бекітудің қай түрі арзанға түсетінін және тиімді болатынын алдын
ала есептеген жөн. Жарықшағы бар аралықтарды да керек жағдайда шегендеуші
құбырлармен бекітеді.
Кейде скважина тереңдігінің әрбір аралықтарын бір-бірінен бөлектеп,
ажырату қажет болады. Мысалы, жоғарғы горизонтта іске керексіз ащы су, ал
төменгі горизонтта өмірге пайдасы зор тұщы су болса, онда екі горизонтты
бір-бірімен қатынастырмау керек. Мұндай жағдайда скважина оқпанын
шегендеуші құбырлар колоннасымен бекітіп, екі горизонтты бір-бірінен
ажыратады. Егер сулы горизонттан кейін рудалы дене орналасса және ол суда
еритін болса да екі горизонтты бір-бірінен ажыратады.
Колонкалы бұрғылауда созылу әдісімен жасалынған, ешқандай жапсары жоқ,
сырты тегіс құбырларды шегендеуші құбырлар ретінде пайдаланады. Олар бір-
бірімен көбінесе ниппельдер арқылы жалғасады. Шегендеуші кұбырлардын
ұзындықтары 2,5-4,5 м болады. Оларды болаттан жасайды. Болаттың созылуға
беріктік шегі 65 кгмм2-ден, ал аққыштық шегі 38 кгмм2-ден кем түспеуі
керек.
Шегендеуші кұбырлардың сыртқы диаметрлері 44, 57, 73, 89, 108, 127 және
146 мм болады. Диаметрлері 4.4, 57,-73 мм құбырлар бір-бірімен ниппельсіз
қусырылу әдісімен қосылады. Онда бұранданы құбырдың бір ұшының сыртынан, ал
екінші ұшынын ішінен тіледі. Бұранданың адымы 4 мм, ал тіліну биіктігі 60
мм. Сыртқы диаметрі .89 мм құбырлар ниппельсіз де, ниппельмен де қосыла
береді, ал бұдан жуан құбырлар теқ ниппельмен қосылады.
Шегендеуші құбырлар қисық болмауы керек. Олардың қисаюларына мынадай
шек қойылады:
а) диаметрі 34 мм-ден 89 мм-ге дейін әрбір 1,5 м ұзындыққа қисаю
мөлшері 1 мм-ден аспауы керек.
ә) диаметрлері 108-146 мм кұбырлардың әрбір 1 м ұзындығына 1 мм.
Шегендеуші құбырлардың негізгі өлшемдері 1-таблицада келтірілді.
1 - т а б л и ц а Шегендеуші құбырлардың анықтамалары

ШегендеушШегендеуші құбыр Ниппель
і
құ-бырдың
диаметрі,
мм
қабырғасының 1 м ұзынды- ішкі диаметрі бұранда
қалыңдығы, ғының салмағы,, мм кертпесінің
мм кг диаметрі, мм
44 3,5 3,5 33,5 37
57 3,75 4,92 46,5 50
73 3,75 6,4 62,5 66
89 4,0 8,38 78,5 82
- 108 4,25 10,87 97,5 101
127 4,5 13,59 116,5 120
146 4,5 15,7 135,5 139

Құбырларды скважинаның ішінде, асулы қалпында көтеріп тұруға жай қамыт
пен лафетті қамыттарды қолданады. Лафетті қамыттың ауыспалы сақиналары бар.
Ол сақиналарды шегендеуші құбырлардың сыртқы диаметрлеріне қарай ауыстырып
отырады.
Құбырларды бір-біріне бұрап жалғастыру үшін, екі немесе үш топсалы
кілттерді цайдаланады. Әрбір топсалы кілтпен қатар диаметрлі екі түрлі
құбырды бұрауға болады.
Скважинаны шегендеуші құбырлар колоннасымен бекіту жұмысын уақыт аз
кететіндей етіп ұйымдастырады. Скважинаның конструкциясын қабылдағанда
шегендеуші құбырлар колоннасы аз болатындығын ойластыру керек.
Скважинаның забойы шегендеуші құбырлар колоннасын түсіретін тереңдікке
жеткеннен кейін бұрғылауды тоқтатып, бақылау ретінде скважинаның тереңдігін
өлшейді. Керек кезде скважинаны шламнан тазалайды, диаметрін және
қисықтығын өлшейді. Алдын ала жұмсалатын құбырларды дайындайды. Колоннаның
ұзындығын скважинанын, тереңдігіне тең етіп, бұрғы үйі еденінін, үстінен
скважинаның сағасы 25 см биіктікке шығып тұратындай етіп қабылдайды. Ең
бірінші түсірілетін құбырдың ұшына башмақ жалғасады. Әрбір шегендеуші құбыр
бұрандасының дұрыс болуын және қисықтығын мұқият тексереді. Қисықтығын
білу үшін олардың ішінен басында коронкасы бар бұрғы снарядын өткізеді.
Барлық құбырлардың ұзындықтарын өлшеп, әрбіреуінің жанына ұзындығын
бормен жазып қояды. Түсірілген құбырлардың ұзындықтарын бұрғы журналына
жазып отырады.
Бұрғы мұнарасының биіктігіне қарай, алдын ала құбырларды екі-үштен
жалғастырып қояды. Бұл жұмыс колоннаны түсіруге кететін уақытты азайтады.
Шегендеуші құбырларды ұрмай-соқпай баппен түсіреді. Әрбір бұрандаға
ағытылмасын деп смола жағады және бұранданы түбіне жеткенше бұрап бекітеді.
Түсіру кезінде колонна жүрісі тоқтап қалса, кілтпен ептеп бұрап жібереді,
бірақ үстінен соғуға не басуға болмайды, себебі колоннадағы құбырлар
майысып кетуі мүмкін. Колоннаның башмағын жылдам шайылатын немесе сусымалы
жыныстарға қоюға болмайды. Башмақты берік жынысқа тірейді. Колонна
түсірілгеннен кейін оның жоғарғы ұшын қамытқа іліп қояды. Қатар екі колонна
ұшының арасындағы сақиналы қеңістікті (саңлауды) кендір арқанның
кесіндісімен немесе басқа заттармен тығыздап бекітеді.
Скважинаны жабар алдында шегендеуші құбырларды міндетті түрде көтеріп
жер бетіне шығарады. Олар жеңіл көтерілуі үшін, колоннаны түсіруден бұрын,
забойға домалақтанған балшық тастайды. Кейде сыртқы сақиналық кеңістікті
балшық ерітіндісімен, мұнаймен немесе соляр майымен толтырады. Осыған
байланысты шегендеуші құбырлар мен скважина қабырғасынын арасындағы кедергі
азаяды да, скважинадағы шегендеуші құбырлар жеңіл көтеріледі.
Шегендеуші кұбырлар колоннасын, скважинадан лебедканың көмегімен
көтеріп шығарады. Ол үшін лебедканың сым арқанын шегендеуші кұбыр қамытынын
астынан өткізіп байлайды. Сосын ептеп көтере бастайды. Егер құбырлар
колоннасы орнынан қозғалмаса яғни көтерілмесе, колоннаны кілтпен онға карай
бұрайды. Бұл кезде арқанның тартылуын босатпайды. Егер колонна орнынан
қозғалса оны жер бетіне көтеріп шығару қиынға түспейді. Колонна лебедканың
көмегімен көтерілмесе, оны домкратпен көтерген жен, колоннаны көтеру өте
күрделі әрі қиын жұмыстар катарына жатады, сондықтан жұмыс кезінде
қауіпсіздендіру техникасының ережесін мұқият сақтау керек.
Көтеру кезінде колонна ішіндегі құбырдың бұрандасы босап, жоғарғы жағы
ағытылып кетсе, төменгі құбырды жақсы құбырмен алмастырып; скважинаға қайта
түсіріп, колоннаның скважинадағы бөлігімен жалғастырып, көтеру жұмысын әрі
қарай жүргізе береді. Скважинада қалып қойған колоннаның жалғасын құбыр
таңбалағышымен немесе құбыр қармағышпен де көтереді. Егер колоннаның біраз
бөлігі цементтелген болса, оны цементтелген жерінен жоғарырақ гидравликалық
құбыр кескішпен кеседі де, жер бетіне тек жоғарғы бөлігін көтереді. Жер
бетіне көтерілген құбырлардың іске жарайтынын бөліп, олардың бұрандасына
май жағады да келесі скважинаны бекіткенше сақтап қояды. Құбырларды
тасығанда, машинаға артканда, бір орыннан екінші орыңға жылжытқанда қатты
лақтырмайды, себебі олар майысқақ.
Кейінгі кезде скважинаның қабырғасы орнықсыз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.