Ауалы сукөтергіштер – эрлифттер
Ауалы сукөтергіштер – эрлифттер тек қана шахталарда батып кеткен
оқпандардағы және кейбір жағдайда ғана шахта оқпандарының кіреберіс және
тереңіндегі суларды арнаулы бұрғы ұңғымалары арқылы кері айдау кезінде
қолданылады.Эрлифттің жұмысы біріккен ыдыстардың физикалық заңына
негізделген: онда біртегі сұйықтық бір деңгейде сақталады; және керісінше,
біртегі емес сұйықтықтарда ыдыстағы сұйықтық аз үлесті салмақпен жоғарғы
деңгейді йемденеді, неғұрлым сұйықтық көп үлесті салмақпен, - сұйықтықтар
деңгейі сол сұйықтықтардың үлесті салмағына кері пропорционалды. 80 –
суретте эрлифттің шахталарды кері айдау кезіндегі әрекеті сұлбаланған.
80 – сурет. Эрлифт әрекетінің сұлбасы.
Айдама құбыр А өзінің төменгі бөлігімен Н деп аталатын эрлифттің бату
тереңдігіне дейін түсіріледі. Айдама құбырдың осы бөлігінде араластырғыш
бар(форсунка 80-сурет). Сол араластырғыш арқылы айдама құбырға ауа
беріледі. Бұл жерде қысымдалған ауа сумен араласып ауадан салмағы әлдеқайда
аз эмульсия қоспасын түзеді.
Н биіктіктегі су діңгегінің арқасында, су мен ауа қоспасы салмағы
жеңіл болғандықтан айдама құбырдың су ағар тесігіне дейінгі Но биіктікке
көтеріліп, сыртқа төгіледі. 81 – суретте шахталық эрлифттің 3 негізгі
қондырғы сұлбалары келтірілген. Оның бірінде а – құбыры көрсетілген. Ол б –
құбырына кигізілген, ал б – құбырдың жоғарғы бөлігіндегі в орны нығыздалып
жабылған. Ал г – құбырмен айдалған сығымдалған ауа құбырлар арасындағы
сақиналанған жіңішке құбыр арқылы төмен түсіп, а – құбырының төменгі
етегіне келеді, сол құбыр арқылы сумен қосылып жоғары көтеріледі.
Ал 2 – сұлбада ауаның г құбырымен келіп, а құбырының төменгі жағынан
кіретіні бейнеленген.
Соңғы 3 – сұлбада екі су діңгегінің йінді құбырды құйылым деңгейінің
төменгі деңгейін толтыратыны, яғни бұл жерде сорғының сұйықтыққа енбейтіні
көрсетілген, ал қалған жақтарымен қондырғы алдыңғыларға ұқсайды.
81 – сурет. Эрлифттер сұлбалары.
Соңғы сұлба суды деңгейжиектен деңгейжиекке айдау үшін (82 – суретте
көрсетілгендей) және шахта оқпандарының кіреберісіндегі су ұстағыш
қондырғылардағы суды эрлифт
82 – сурет. Суды деңгейжиектен деңгейжиекке айдау үшін қолданылатын
эрлифт әдісі.
арқылы кері айдау үшін жиі қолданылады.
Эрлифттің шығыны негізінен:
а) Н - араластырғыштың бату тереңдігін анықтауда;
б) қондырғының қалыпты жұмысы үшін керекті, сығымдалған ауаның қысымы
мен санын анықтауда;
в) айдама құбыр және ауа құбырының диаметрін анықтауда қорытындалады.
Эмульсияның жоғары көтеріліп, эрлифттің айдама құбырынан асып төгілуі
үшін, және келесі шартты сақтау үшін араластырғыштың бату тереңдігі өте
қажет:
γвН γэ(Н + Но),
мұнда: γв – судың үлесті салмағы;
γэ – ауа мен су қоспасының (эмульсияның) үлесті салмағы;
Н - шахта немесе ұңғыма оқпанындағы судың деңгейінен төменгі,
араластырғыштың бату тереңдігі, м;
Но – су көтерілуінің жұмыс кезіндегі биіктігі (шахта немесе ұңғыма
оқпанындағы судың деңгейінен жоғары төгілу деңгейіне дейінгі), м;
Н
* 100 = β қатынасы – эрлифт араластырғышының бату пайызы
деп аталады.
Н + Но
Тәжірибелер мен сынақтардың көрсетуі бойынша, ең ыңғайлы немесе пайдалы
бату пайызы β 40-тан 70-ке дейінгі аралықта орналасқан. Онда Н пен Но
арасында келесі қатынастық пайда болады:
2,33 Но ≥ Н ≥ 0,67 Но.
Батудың пайызы төмен болса, эрлифттің П.Ә.К күрт азаяды да, сығымдалған
ауаның шығыны өсе түседі. 9 – кестеде су көтерілуінің әртүрлі биіктіктері
үшін β мәндері келтірілген.
9 – кесте. Су көтерілуінің әртүрлі биіктіктері Н үшін β мәндері
Су Араластырғыштың бату Су Араластырғыштың бату
көтерілуініңпайызы β көтерілуініңпайызы β
биіктігі Но, биіктігі Но,
м м
Рұқсат Ең ыңғайлы, Рұқсат Ең ыңғайлы,
етілген пайдалы етілген пайдалы
шегі шегі
6 55 - 70 65 – 70 76 40 – 60 55 – 60
9 55 - 70 65 – 70 91 37 – 55 50 – 55
12 50 – 70 65 – 70 106 37 – 55 50 – 55
15 50 – 70 65 – 70 123 37 – 50 45 – 55
18 50 – 70 65 – 70 137 36 – 45 40 – 45
24 50 – 70 65 – 70 152 35 – 45 40 – 45
30,5 45 – 70 65 – 70 168 35 – 45 40 – 45
38 45 – 65 65 183 35 – 45 40 – 45
46 40 – 65 60 – 65 198 35 – 45 40 – 45
53 40 – 60 55 – 60 213 35 – 40 40
61 40 - 60 55 - 60
Айдама құбырсымның төтенгі төменгі жағының ұзындығы(араластырғыштың
ортасынан есептегенде) 2-3 м құрау керек(80-сурет). Сығымдалған ауаның
керекті шығыны мына формула арқылы, практика үшін жеткілікті дәлділікпен
анықталады:
RHo
V = ——— H+10
23lg 10
V – атмосфералық қысымдағы ауаның көлемі, 1 м3 суды көтеру үшін, м;
R - әрекет коэффициенті, эмпирикалық формуламен анықталады.
R=2,17+0,0164 Но;
Но- су көтерілуінің жұмыс деңгейі, м;
Эрлифттің жұмысына қажетті компрессордағы сығымдалған ауаның жеткілікті
қысымы мына формула арқылы анықталады;
H
Рк = ——
+ ∆Р
10
Рк- компрессордағы сығымдалған ауаның жеткілікті қысымы,кгсм2.
∆Р- компрессордан араластырғышқа дейінгі ауа құбырындағы екпіннің жоғалуы,
кгсм2.
Айдама құбырдың диаметрін табу үшін төменде келтірілген түсініктемеден
байқауға болады. Эмульсияның құбыр бойымен жоғары көтерілу шамасында, ауа
көпіршіктері кеөейеді де, қоспаның үлесті салмағы азаяды да, ауаның қысымы
төмендейді. Айдама құбырдың төгінді жерінде ауа шамамен атмосфералық
қысымда болады. Ауаның ісінуіне байланысты, көтерілу кезінде, құбырдағы
қоспаның қозғалу жылдамдығы бірте-бірте көбейіп, суағардың денгейіне дейін
көтеріледі. Бұл жылдамдық белгілі бір көлемге жетіп эрлифтің өндірісін
төмендетуі мүмкін. Құбырдағы судың араластырғышқа дейінгі жылдамдығы әдетте
1-2мсек болса, кей жағдайда 2,5 мсек. Терең шахталарды немесе терең
ұңғымаларды кері айдау кезінде эмульсияның қозғалыс жылдамдығы көрсетілген
шамадан жоғары болса, сатылы айдау құбырын қолданып, оларды шамасынша
жоғары көтеріп, диаметрді үлкейтуге және әр бөлімшедегі эмульсияның
қозғалыс жылдамдығын қамтамасыз етуге болады. Бұл жағдайларда құбырсымның
жоғарғы бөлігінің диаметрі төменгі бөлігінің диаметрінен шамамен 1,5-2 есе
үлкен болуы керек. Ауа құбырдағы ауаның қозғалыс жылдамдығы секундына 15-
20м-ді құрайды. 10 және 11- кестелерде эрлифт құбырсымдарының әр түрлі
өндірістердегі шамамен алғандағы өлшемдері мен сұлбалары берілген.
10 – кесте. Параллель орналасқан эрлифт құбырларының өнімділігі мен
өлшемдері.
Эрлифт Айдамалау Ұңғыма Ауа Кірер АраластырАраластыр
өнімділігінқұбырының құбырының жүретін құбыр ғыштың ғыштың
ің жуық диаметрі ең жағары құбырдың диаметрісыртқы жалпы
шамасы Q, dн, мм шамасы dс,диаметрі ... жалғасы
оқпандардағы және кейбір жағдайда ғана шахта оқпандарының кіреберіс және
тереңіндегі суларды арнаулы бұрғы ұңғымалары арқылы кері айдау кезінде
қолданылады.Эрлифттің жұмысы біріккен ыдыстардың физикалық заңына
негізделген: онда біртегі сұйықтық бір деңгейде сақталады; және керісінше,
біртегі емес сұйықтықтарда ыдыстағы сұйықтық аз үлесті салмақпен жоғарғы
деңгейді йемденеді, неғұрлым сұйықтық көп үлесті салмақпен, - сұйықтықтар
деңгейі сол сұйықтықтардың үлесті салмағына кері пропорционалды. 80 –
суретте эрлифттің шахталарды кері айдау кезіндегі әрекеті сұлбаланған.
80 – сурет. Эрлифт әрекетінің сұлбасы.
Айдама құбыр А өзінің төменгі бөлігімен Н деп аталатын эрлифттің бату
тереңдігіне дейін түсіріледі. Айдама құбырдың осы бөлігінде араластырғыш
бар(форсунка 80-сурет). Сол араластырғыш арқылы айдама құбырға ауа
беріледі. Бұл жерде қысымдалған ауа сумен араласып ауадан салмағы әлдеқайда
аз эмульсия қоспасын түзеді.
Н биіктіктегі су діңгегінің арқасында, су мен ауа қоспасы салмағы
жеңіл болғандықтан айдама құбырдың су ағар тесігіне дейінгі Но биіктікке
көтеріліп, сыртқа төгіледі. 81 – суретте шахталық эрлифттің 3 негізгі
қондырғы сұлбалары келтірілген. Оның бірінде а – құбыры көрсетілген. Ол б –
құбырына кигізілген, ал б – құбырдың жоғарғы бөлігіндегі в орны нығыздалып
жабылған. Ал г – құбырмен айдалған сығымдалған ауа құбырлар арасындағы
сақиналанған жіңішке құбыр арқылы төмен түсіп, а – құбырының төменгі
етегіне келеді, сол құбыр арқылы сумен қосылып жоғары көтеріледі.
Ал 2 – сұлбада ауаның г құбырымен келіп, а құбырының төменгі жағынан
кіретіні бейнеленген.
Соңғы 3 – сұлбада екі су діңгегінің йінді құбырды құйылым деңгейінің
төменгі деңгейін толтыратыны, яғни бұл жерде сорғының сұйықтыққа енбейтіні
көрсетілген, ал қалған жақтарымен қондырғы алдыңғыларға ұқсайды.
81 – сурет. Эрлифттер сұлбалары.
Соңғы сұлба суды деңгейжиектен деңгейжиекке айдау үшін (82 – суретте
көрсетілгендей) және шахта оқпандарының кіреберісіндегі су ұстағыш
қондырғылардағы суды эрлифт
82 – сурет. Суды деңгейжиектен деңгейжиекке айдау үшін қолданылатын
эрлифт әдісі.
арқылы кері айдау үшін жиі қолданылады.
Эрлифттің шығыны негізінен:
а) Н - араластырғыштың бату тереңдігін анықтауда;
б) қондырғының қалыпты жұмысы үшін керекті, сығымдалған ауаның қысымы
мен санын анықтауда;
в) айдама құбыр және ауа құбырының диаметрін анықтауда қорытындалады.
Эмульсияның жоғары көтеріліп, эрлифттің айдама құбырынан асып төгілуі
үшін, және келесі шартты сақтау үшін араластырғыштың бату тереңдігі өте
қажет:
γвН γэ(Н + Но),
мұнда: γв – судың үлесті салмағы;
γэ – ауа мен су қоспасының (эмульсияның) үлесті салмағы;
Н - шахта немесе ұңғыма оқпанындағы судың деңгейінен төменгі,
араластырғыштың бату тереңдігі, м;
Но – су көтерілуінің жұмыс кезіндегі биіктігі (шахта немесе ұңғыма
оқпанындағы судың деңгейінен жоғары төгілу деңгейіне дейінгі), м;
Н
* 100 = β қатынасы – эрлифт араластырғышының бату пайызы
деп аталады.
Н + Но
Тәжірибелер мен сынақтардың көрсетуі бойынша, ең ыңғайлы немесе пайдалы
бату пайызы β 40-тан 70-ке дейінгі аралықта орналасқан. Онда Н пен Но
арасында келесі қатынастық пайда болады:
2,33 Но ≥ Н ≥ 0,67 Но.
Батудың пайызы төмен болса, эрлифттің П.Ә.К күрт азаяды да, сығымдалған
ауаның шығыны өсе түседі. 9 – кестеде су көтерілуінің әртүрлі биіктіктері
үшін β мәндері келтірілген.
9 – кесте. Су көтерілуінің әртүрлі биіктіктері Н үшін β мәндері
Су Араластырғыштың бату Су Араластырғыштың бату
көтерілуініңпайызы β көтерілуініңпайызы β
биіктігі Но, биіктігі Но,
м м
Рұқсат Ең ыңғайлы, Рұқсат Ең ыңғайлы,
етілген пайдалы етілген пайдалы
шегі шегі
6 55 - 70 65 – 70 76 40 – 60 55 – 60
9 55 - 70 65 – 70 91 37 – 55 50 – 55
12 50 – 70 65 – 70 106 37 – 55 50 – 55
15 50 – 70 65 – 70 123 37 – 50 45 – 55
18 50 – 70 65 – 70 137 36 – 45 40 – 45
24 50 – 70 65 – 70 152 35 – 45 40 – 45
30,5 45 – 70 65 – 70 168 35 – 45 40 – 45
38 45 – 65 65 183 35 – 45 40 – 45
46 40 – 65 60 – 65 198 35 – 45 40 – 45
53 40 – 60 55 – 60 213 35 – 40 40
61 40 - 60 55 - 60
Айдама құбырсымның төтенгі төменгі жағының ұзындығы(араластырғыштың
ортасынан есептегенде) 2-3 м құрау керек(80-сурет). Сығымдалған ауаның
керекті шығыны мына формула арқылы, практика үшін жеткілікті дәлділікпен
анықталады:
RHo
V = ——— H+10
23lg 10
V – атмосфералық қысымдағы ауаның көлемі, 1 м3 суды көтеру үшін, м;
R - әрекет коэффициенті, эмпирикалық формуламен анықталады.
R=2,17+0,0164 Но;
Но- су көтерілуінің жұмыс деңгейі, м;
Эрлифттің жұмысына қажетті компрессордағы сығымдалған ауаның жеткілікті
қысымы мына формула арқылы анықталады;
H
Рк = ——
+ ∆Р
10
Рк- компрессордағы сығымдалған ауаның жеткілікті қысымы,кгсм2.
∆Р- компрессордан араластырғышқа дейінгі ауа құбырындағы екпіннің жоғалуы,
кгсм2.
Айдама құбырдың диаметрін табу үшін төменде келтірілген түсініктемеден
байқауға болады. Эмульсияның құбыр бойымен жоғары көтерілу шамасында, ауа
көпіршіктері кеөейеді де, қоспаның үлесті салмағы азаяды да, ауаның қысымы
төмендейді. Айдама құбырдың төгінді жерінде ауа шамамен атмосфералық
қысымда болады. Ауаның ісінуіне байланысты, көтерілу кезінде, құбырдағы
қоспаның қозғалу жылдамдығы бірте-бірте көбейіп, суағардың денгейіне дейін
көтеріледі. Бұл жылдамдық белгілі бір көлемге жетіп эрлифтің өндірісін
төмендетуі мүмкін. Құбырдағы судың араластырғышқа дейінгі жылдамдығы әдетте
1-2мсек болса, кей жағдайда 2,5 мсек. Терең шахталарды немесе терең
ұңғымаларды кері айдау кезінде эмульсияның қозғалыс жылдамдығы көрсетілген
шамадан жоғары болса, сатылы айдау құбырын қолданып, оларды шамасынша
жоғары көтеріп, диаметрді үлкейтуге және әр бөлімшедегі эмульсияның
қозғалыс жылдамдығын қамтамасыз етуге болады. Бұл жағдайларда құбырсымның
жоғарғы бөлігінің диаметрі төменгі бөлігінің диаметрінен шамамен 1,5-2 есе
үлкен болуы керек. Ауа құбырдағы ауаның қозғалыс жылдамдығы секундына 15-
20м-ді құрайды. 10 және 11- кестелерде эрлифт құбырсымдарының әр түрлі
өндірістердегі шамамен алғандағы өлшемдері мен сұлбалары берілген.
10 – кесте. Параллель орналасқан эрлифт құбырларының өнімділігі мен
өлшемдері.
Эрлифт Айдамалау Ұңғыма Ауа Кірер АраластырАраластыр
өнімділігінқұбырының құбырының жүретін құбыр ғыштың ғыштың
ің жуық диаметрі ең жағары құбырдың диаметрісыртқы жалпы
шамасы Q, dн, мм шамасы dс,диаметрі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz