Ұжымдық тәрбиенің обьектісі мен субьектісі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚР ғылым және білім министрлігі .
Қайнар университеті.

Өздік жұмыс.
Тақырыбы:Ұжымдық тәрбиенің обьектісі мен субьектісі.

Орындаған: Суханбердиева Б.
ІІ-курс, күндізгі бөлім ,Қаз. фил. ф .
Тексерген:

2006 жыл.
Ұжымды қалыптастыру және оның оқушы тұлғасына ықпалы.
1. Ұжым тәрбие құралы.

Оқушылар ұжымы – тәрдиенің шешуші факторы және біздің қоғам
жағдайында бала өмірін ұйымдастырудың негізгі формасы. Тұлға жан –
жақты даму мүмкіншілігін ұжымынан алатын болғандықтан ұжымда
тұлғаның бас бостандығы болуы басты шарт болып тадылады. Балалар
ұжымын ұйымдастыру қажеттігі қоғамның өзі біртұтас ұжым ретінде
өмір сүретіндігінен туады. Қоғамда ортақ іс - әрекеттің түрлеріне
қарай ажыратады.Мысалы, кәсіпшіл ұжымдар өндіріс , шығармашылық ,
әскери , оқу орындары , қоғамдық ұйымдар партиялар , халық конгресі
, бірлестіктер , әскери – спорт , өз әрекетін істеуші ұжымдар
көркемөнерпаздар , коллекционерлер және т.б. Осы ұжымдарда адамдардың
шешетін міндеттері елінің әлеуметтік – эканомикалық дамуын тездету ,
қоғамдық дамуын жаңа деңгейін қайтымсыз процеске айналдыру ,халық
шаруашылығын барлық салаларында өмірді демократия және
жариялылықпринциптерінің негізінде құру.
Осы жағдай талабына сай ұжым балаларды өмір мен өндіріске
дайындаудың мүмкін болатын бірден – бір құралына айналып отыр.
Оқушылар ұжымы баланың өмірін , оқуын , еңбегін, күш – қуат
мәдениетін , ойын ұйымдастырудағы ең тиімді құралы.
Ұжым проблемасын педагогика ғылымының қайраткерлері және халық
ағарту органдарының озат өкілдері А.В.Луначарский , Н.К.Крупская,
А.С.Макаренко , П.П.Блонский ,В.А. Сухомлинский аса зор көңіл аурарып
зерттеді.
А.В.Луначарский жаңа адамды қалыптастырудың негізгі жағдайы ұжым
болады деді. Оның айтуынша , адамды тәрбиелеу , демек , ол , адам
біздің заманымыздағы ұжымшыл , қоғамдық мүддені жеке басының
мүддесінен жоғары санайтын болуы керек. Тұлға ұжым негізінде ғана
дамиды.
Н.К.Крупская тұлғаның дамуы мен қалыптасу ортасы ұжым деп атады.
Мектептегі қоғамдық ұжымдарға , олардағы балалардың қарым –
қатынасына үлкен мән берді. Балалардың ұжымда өмір сүре және
жұмыс істей алатындай етіп тәрбиелеудің қажет екенін ескертті. Ол
балалар қозғалысына байланысты бірсыпыра мәселелерді атап көрсетті.
Олар: балалардың ұжымдық іс - әрекетнің формалары мен әдістері ,
өзін - өзі басқару және ұйымдастырудың әдістері т.б.
А.С.Макаренко жеке адамды тәрбиелеудің бір ізді педагогикалық
теориясын жасады. Оның идеялары осы уақытқа дейін құндылығын
сақтауда және іс - әрекеті, қарым – қатынас , дәстүр сияқты тәрбие
проблемалары ұжым өмірінде шығармашылық дамудың негізі болды.
А.С.Макаренко ұжымда жеке адам тәрбиесінің қоғамдағы бағыттылығын
ерекше атады. Ұжымда тек жай ғана мейірімді адам болу жеткіліксіз,
ол ұжым мүддесімен өмір сүре білуі қажет. А.С.Макаренко жеке адам
тәрбиесінің қоғамдық бағыттылығы тұрғысынан ұжымның кейбір
сапасын, яғни белгісін көрсетті.
1.Ұжым тәрбиенің мақсаты және объектісі , жеке адам ұжымнан тыс
дамымайды
2. Ұжым адамдарды жалпы мақсатқа , еңбекке және еңбекті
ұйымдастыруға біріктіреді.
3. Ұжым барлық ұжымдармен табиғи байланысты қоғамның бір бөлігі.
Ұжымның өзін - өзі басқару органдары және өкіддері –
ұжымдастырушылары болады.
Әрбір ұжым – бұл топ , бірақ әрбір топ ұжым бола алмайды. Ұжым
контактылы және негізгі болып екіге бөлінеді. Контактылы ұжым – бұл
ұжым белгілері бар бастауыш топ. Негізгі ұжым – бұл контактылы
ұжымдардың бірлестігі.Мысалы , контактылы ұжым – бұл студенттер тобы
, негізгі ұжым – факультет т.б.
Қазіргі кезеңде А.С.Макаренко идеясын дамытуда И.П.Ивановтың
Каммунар әдісі игі әсер етуде.Каммунар әдісінің мәні, ұжым
өмірінің айқын бейнесін ұйымдастыру. Онда барлығы өнегелік
принципіне , шығармашылыққа негізделеді.Ұжымдық шығармашылық біріккен
іс - әрекетінің әдісіне ұжымдық жоспарлау және жүзеге асыру ,
күнделікті іс - әрекеттері , ұжымдық талқылау , шешім қабылдау және
баға беру кіреді.Бұл мәселелер И.П.Ивановтың Коллектившілерді
тәрбиелеу атты еңбегінде қарастырылған.
Сонымен ұжым – бұл көзделген мақсатқа жетудегі ұйымшылдық пен
мақсаттылық , іс - әрекетімен сипатталатын адамдар тобы.
В.А.Сухомлинский балалар ұжымын дамыту теориясына айтарлықтай үлес
қосты. Оның терең ойлары бірсыпыра ғылыми еңбектерінде Мудрая
власть коллектива, Коллективтің құдіретті күш т.б. баяндалды .
В.А.Сухомлинский пікірі бойынша әрбір бала тәрбиесі ұжымда негізгі
тәрбие құралы болады. Балалар мен тәрбиешілер арасындағы рухани
қарым – қатынас ұжымдық қатынастың даму процесі ,В.А.Сухомлинскийдің
қарым – қатынас жайындағы идеясы жаңашыл мұғалімдердің идеясымен
ұштасып жатыр. Демек , ынтымақтастық балалармен қарым – қатынас
жасаудың нәтежесінде туды. Ынтымақтастық идеялар жаңашыл
мұғалімдердің еңбектерінде ғылыми - әдістемелік тұрғыдан
қарастырылған.
Біздің елімізде қазіргі қоғамның маңызды ұясы – мектеп ұжымы баланы
дамытуда және қалыптастыруда үлкен роль атқарады. Мектептегі
оқушылар ұжымы – бұл іс - әрекетімен оқу , еңбек т.б. бірігіп
топтасқан балалардың мақсатқа бағытталған тұрақты бірлестігі.
Мектеп ұжымының негізінде бірнеше өзара байланысты оқушылар
ұжымдарының типтері пайда болады. Олар: ұзартылған күн тобы, клубтар,
секциялар оқушылардың еңбек бірлестігі т.б. Бұлардың барлығын
бастауыш ұжымдар деп атайды.Оқушылар ұжымы балаларды ұжымшылдыққа
тәрбиелеудің маңызды құралы. Ұжымшылдық адам мүддесінің ұжым және
қоғам мүддесімен мызғымас байланыстылығын көрсетеді.
Адам ұжымда өз күшінің , өз қабілетінің керек екенін түсінеді.
Сондықтан оларды үнемі дамытып , жетілдіріп отырупедагогикалық
ұжымның оқыту және тәрбие жұмысын шығарнмашылықпен ұйымдастыруына
байланысты. Қорыта айтқанда , ұжым – тәрбиенің маңызды құралы.
Ұжымның даму кезеңдері , олардың бір – бірімен сабақтастығы.
Оқушылар ұжымы үш кезеңнен өтеді. Ұжымның даму кезеңдерін
айқындаған А.С.Макаренко. Ол балалар ұжымы дамуының мақсатына , іс-
әрекетінің мазмұнына , тәртібіне, балалар ара – қатынасы тәуелділігіне
байланысты ажыратты.
Бірінші кезеңде оқушылар ұжымы жеткіліксіз ұйымдастырылған топ.
Сондықтан мұғалім сынып өмірін ұйымдастыру үшін талап қоюдан
бастайды . Талап іс -әрекетінің барысында орындалуға тиісті нақты
міндеттер.Талап қою балаларды мінез – құлық нормасына үйрету ,
әлеуметтік тәжірибеге тарту.Бұл кезеңде ұжым іс - әрекетінде белсенді
, ынталы , оқушыларға сүйену керек. Ұжым өмірінде мұндай тәсіл сынып
белсенді жұмыс істейтін оқушылар тобын көбейтуге және балалар мен
мұғалімдердің жұмысты бірлесіп істеуіне әсер етуі мүмкін.
Бұл кезеңде мұғалімнің негізгі қызметі – оқушылардың ұжымдық іс -
әрекетін ұйымдастыру , оларды әр түрлі іс - әрекеттеріне қатыстыру ,
ұжымды балаға педагогикалық ықпал жасайтын құралға айналдыру.
А.С.Макаренко ұжымды нығайту үшін тәрбие жұмысын барлық ұжымды
тәрбиелеуден бастау қажет дейді.
Екінші кезеңде ұжым өзін - өзі басқаруға , яғни сынып жетекшісінің
ұйымдастырушылық қызметінен тұрақты ұжым органдарына көшеді.
Сондықтан бұл кезеңде белсенді топпен жұмыс істеудің маңызы зор.
Мысалы , жұмысты бірігіп жоспарлау , әр түрлі оқу , қоғамдық еңбек
тапсырмаларынорындау , әрбір ұжым мүшелеріне көмектесу , іс -
әрекеттерін бақылау т.б.
Мұғалімнің қызметі – коммуникативті , яғни балалариен байланыс жасау ,
ұжымның өмірі үшін оқушылардың ынтасын қуаттау , жалпы міндеттерді
орындауда барлық оқушылардың күш – қуатын нығайту.
Үшінші кезең – бұдан былай белсенді топтың және ұжым сынып іс
-әрекет дамуымен сипатталад , онда қоғамдық өмірдегі деректерді ,
құбылыстарды бағалауда қоғамдық ұжымдық пікір пайданылады. Бұл саты
ұжымның өрлеу кезеңі. Ұжым өмірінде , оқушылар арасында жалпы істі
бірлесіп орындаудың арқасындаұжымдық , гуманистік қатынастар дамиды ,
демек , ұжымда тілектестік , бір – біріне ілтипатты болу ,
жолдастарының қуанышына , мұқтаждығына үн қатуға дайын тұру , мінез –
құлық нормасын сақтау, нормаға бағыну сияқты болымды қасиеттер
пайда болады .
Ұжым қоғамдық пікірмен сипатталады. Қоғамдық пікір – бұл ұжым
мүшелерінің талаптарды , пікірлерді бағалаудағы бірлігі . Бұл бірлікті
ұжым кейбір ұғымдар және құбылыстар жайындағы пікірлерді мақұлдайды
немесе кінәлайды . Демек , ұжымдық талқылау ,бағалау , жариялылық ,
әрекеттілік – қоғамдық пікірдің негізгі ерекшелігі .
Даму кезеңдеріндегі оқушылардың іс -әрекеті мен қарым – қатынасын
ұйымдастыру ерекшеліктері.
Педагогика ғылымындағы оқушылар ұжымын ұйымдастыру қажеттілігін ,
оның тәрбиелік қызметінашуды негіздеу ғана емес , оны жасаудың
теориялық негізі де бар .Ұжым тәрбиелік ықпал жасау үшін оның
дамуы , ілгері жылжуы керек .Даму , ілгері қозғалу – ұжым өмірінің
заңы .Бұл жерде қозғалыстың себебін , дамудың мүмкіндігінің сырын
ашып алған жөн .
Мұндай психологиялық күш – болашақ үміт дүниесі .А.С.Макаренко
болашақ үміт дүниесінің педагогикалық маңызды ерекшеліктерінің бірі
– баланың алдында мақсат жүйесі ретінде ашылып , ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.