ОРЫС ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ДӘСТҮРЛЕРІ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ОРЫС ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ДӘСТҮРЛЕРІ.

Россияда философиялық ой-пікірдің өз дәстүрлері мен ерекшеліктері бар.
Олар көбінесе, Россияда ғасырлар бойы орын алған мәдени-әлеументтік
процестерге байланысты. Орыс философиясындағы материалистік дәстүрлер
Ломоносовтан басталады. М. В. Ломоносов (1711-1765) аты әлемге әйгілі
бірінші орыс ойшылы, ғалымы, ғылымның сан-саласын дәйекті дамытқан
данышпан.
Философияның негізгі мәселесін материалистік тұрғыдан шеше
отырып, Ломоносов материя атомдардан тұрады, ал атомдар өзара қосылыса
келе молекулаларды құрайды, ал соңғылардың қосылысынан барлық заттар
түзіледі деп есептеді. Жаратылыстану-ғылыми мәліметтерге сүйене
отырып, ол материя мен қозғалыстың мәңгілігін және жойылмайтындығын
дәлелдеді, зат пен қозғалыстың сақталу заңын ашты. Материя мен
қозғалыс ажырымас бірлікте, материя үздіксіз қозғалыста болатынын
атап көрсетті.
Ломоносов дүниені танып-білуге болатынын мойындады.Таным сезім
мүшелері арқылы қабылдаған құбылыстарды ой жүзінде талдау, қортындылау
барысында іске асады деді ол. Дүниетану процесінде Ломоносов
экспериментке, тәжірибеге, сондай-ақ теориялық ойлауға үлкен мән берді, тек
солардың бірлігі арқылы ғана ақиқатты танып-білуге болады деп есептеді.
Әлеуметтік өмірді түсіндіруде Ломоносов ағартушылық, гуманистік
көзқарасты ұстады. Сондай-ақ олардың көзқарасында деизмнің элементтері де
бар еді. Әуел баста дүниені жаратқан құдай, бірақ ол кейінгі өзгерістеріне
араласпайды, сондықтан дін ғылымның ісіне қол салмауы тиіс деді.
Ломоносов сияқты А. Н. Радищев те (1749-1802) дүниенің
материалдығын, атап айтқанда қозғалыс материяның негізгі бір қасиеті
екенін уағыздады. Бұл мәселеде ол өзінің замандастары - француз
материалистерінің көзқарасын қолдады.Дүниенің танымдылығын мойындады.
Радищев патшалық самодержавие мен крепостнойлыққа қарсы шыққан бірінші
дворяндық орыс революционері болды, шаруаларды крепостнойлық
тәуелділіктен революциялық жолмен азат етуді талап етті. Оның
әлеументтік-философиялық көзқарасына француз революциясы тікелей әсерін
тигізді.
Орыс философиясының тарихындағы XIX ғасырдағы ревалюцияшыл
демократтардың материализмі мен диалектикалық ой-пікірлері ерекше орын
алады. Бұл философияның басты өкілдері, көрнекті орыс материалистері
В.Г. Белинский (1811-1848), А.И.Герцен (1812-1870),Н.Г. Чернышевский (1829-
1889),Н.А. Добролюбов (1836-1861), Д.И Писарев (1840-1868) тек теория
жүзінде ғана емес, сондай-ақ патшалық Россияда 40-60 жылдары пісіп
жетіліп келе жатқан шаруалар ревалюциясының идеологтары болды.
Революцияшыл демократтардың философиялық ілімі, бір жағынан, өздерінен
бұрынғылардың, әсіресе Ломоносов, Радищев пен декабристердің
материалистік идеяларына сүйенсе, екінші жағынан, Батыс Европа
ойшылдарының, ең алдымен Гегель мен Фейербахтың озат философиялық
дәстүрлерінен бастау алды. Сонымен қатар революцияшыл демократтар
жаратылыстану ғылымдарының жетістіктерін барынша пайдаланды.
Бірақ революцияшыл демократтар Фейербах сияқты Гегельдің идеялизмін
сынағанда оның диалектикалық тәсілін лақтырып тастаған жоқ, қайта оны
материализммен байланыстырып, материалистік түсініктеме беруге тырысты.
Герцен мәселен, Гегельді сынай отырып, табиғаттың қоғам мен ойлаудың жалпы
даму заңдарын ашып беретін оның диалектикасын аса жоғары бағалады, оны
“революция алгебрасы ” деп есептеді. Сонымен бірге ол Гегельдің объективті
идеализмін аяусыз сынады: Гегель, оның пікірінше, “дүниеде бардың бәрін,
рух пен ойдың құрбанына айналдырады: жастайынан тәрбиеленген, анасының
сүтімен бірге бойына сіңген идеализм оны сыңаржақтыққа итермелейді...
Сөйтіп ол табиғатты рухқа, логикаға бағындыруға тырысады ”. Идеялардың
логикалық дамуы, Гегель айтқандай, шындықтың, табиғаттың дамуынан бұрын
жүрмейді, керісінше, табиатсыз және табиғаттан бұрын логикалық ойдың болуы
мүмкін емес деп дәлелдейді Герцен.
Табиғаттың өмірі – үздіксіз даму деді Герцен. Бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.