Адам - саясат субъектісі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Адам -саясат субъектісі.

Адам -саясат субъектісі.
Саяси өмірге араласудың алғышарттары. Адамды саяси социализациялау.

1. Адам -саясат субъектісі.

Адамзаттың тарихи дамуының әр кезеңдерінде де, қоғам өмірінде де саясаттың шешуші рөл атқаруы объективті қажеттілік болып табылады. Өйткені, өмірдің өзі көрсетіп отырғандай, қоғамның прогресті дамуы, саясаттың тиімді жүргізілуімен тығыз байланысты. Ал саясаттың ұтымды болуы оның адамдар үшін олардың жарқын өмірі үшін қажет. Бұл қоғамның жан-жақты дамуының заңды шарты. Оның мәні әлеументтік топтар, көпшілік қозғалыстар, саяси партиялар т. б. қоғам өмірінде қанша көрнекті рөл атқарғанмен, саясаттың ең басты субъектісі - адам екендігінде. Қандай қоғамдық, саяси ұйымдар болмасын барлығы да адамдардан тұрады, бүкіл саяси процестің, қоғамның саяси өмірінің мәні, бағыты, түптің түбінде адамдардың мақсатымен, көзқарастарымен, олардың ырқымен анықталады. Олай болса, адам қоғам үшін емес, қоғам адам үшін өмір сүруі шарт. Адам қоғам өмірінде, саясатта шешуші фактар. Саяси ойлар тарихында, кезінде саясаттың субъектісі ретінде адамның қоғам өміріндегі жасампаздық ролі туралы көптеген ғылыми құнды тұжырымдар айтылған. Мысалы, өзінің “Республика” атты еңбегінде, Платон саяси бағыттың әртүрлілігі адамдардың табиғи өзгешеліктерімен тығыз байланысты екенін атап көрсеткен. Ал Аристотель “Саясат” деген шығармасында адам өзінің табиғи жаратылысына байланысты саясаттан тыс бола алмайтындығына басты назар аударған. Т. Гоббс және Дж. Локк мемлекеттің шығуы туралы өзара бір-біріне ұқсамайтын теорияларды, адам жөніндегі қарама-қайшы концепцияларға сүйене отырып қарастырған. Шын мәнінде, адамгершілік тұрғысынан қарағанда, адам қоғам өмірінің, саясаттың ең негізгі белгі екендігі даусыз. Әрине, бұл үшін әр адам саясат субъектісі деңгейіне көтерілуі қажет. Ал бұл процесс яғни адамдардың саясаттың субъектісі болып қалыптасуы көп мағыналы үлкен проблема. Біз солардың кейбіреулеріне ғана тоқталамыз.

Саясаттың субъектісіне әлеументтік топтар, топтар, ұлттар, мемлекеттер, саяси партиялар, қозғалыстар жатады.

Мәселе түсінікті болу үшін біз “тұлға”, ”субъект”, ”объект” деген терминдердің мәніне тоқталсақ.

Тұлға деп қоғамдық өмірдің нақтылы тарихи жағдайлары қалыптастырған, саналы іс-әрекет ете алатын, өз жүріс-тұрысына жауап беретін, еңбек етіп, қарым-қатынас жасаушы, айналадағыны танып-білуші жеке адамды айтады.

Субъект (латынның негізінде жату деген сөзінен) деп белсенді іс-әрекет жасаушы, сана мен жігері бар жеке адам немесе әлеументтік топты айтады.

Объект (латынның қарсы қою деген сөзінен ) деп субъектінің танымдық және басқа іс-әрекеті неге бағытталса, соны айтады. Басқа сөзбен айтқанда, объект -зерттелетін зат. Сонда саясаттанудың объектісіне саясат, саясат әлемі жатады.

Саясаттың субъектісі дегенде өз мүдделеріне байланысты саяси өмірге белсене араласып, басқалардың санасына, іс-әрекетіне, жағдайына ықпал ететін, саяси қатынастарға белгілі өзгерістер енгізетін, саясатты жасайтын адамды, ұйымды не әлеументтік топты айтады. Саясат субъектісінің құрамы, іс-әрекеттерінің түрлері мен тәсілдері, көздеген мақсат-мүдделері және т. б. қоғамның нақты, тарихи жағдайымен анықталады.

Кәдімгі, қарапайым, демократиялық жолмен дамыған елде саясат адам үшін және адам арқылы жасалады. Себебі, әлеументтік топтар, қоғамдық ұйымдар, қозғалыстар қаншалықты маңызды орын алғанымен солардың бәрі адамдардан, олардың іс-әрекетінен тұрады. Олай болса, саясаттың бас субъектісі адам дейтініміз содан.

Адамды саяси жұмысқа итермелейтін негізгі себеп-мұқтаждық пен мүдде. Мұқтаждыққа өмірде керек, бірақ қолда жоқ зәрулік жатады. Ол табиғи және әлеументтік болып екіге бөлінеді. Табиғи зәрулікке тамақ ішу, киім кию, баспана және т. с. с. мұқтаждықтар жатады. Әлеументтік мұқтаждық қоғамда пайда болады. Оған еңбек ету, басқа адамдармен қатынаста болу, қоғамдық өмірге араласу және т. б. қажеттіліктер кіреді. Мұқтаждықты адам сезініп, оны өтеуге тырысса, ол - мүддеге айналады.

Қандай адам болмасын белгілілігі бір әлеументтік топқа, тапқа, ұлтқа мемлекетке жатады. Осының өзі де өмір жағдайы мен жүріс-тұрысына, саясатқа араласуына әсер етпей қоймайды. Таптың, топтың және т. б. өкілі ретінде жеке адам саясатқа жанама түрде тартылады. Сонымен қатар ол басқаларға қарап еліктеп, белгілі амал, әрекет жасайды, оны өзінше дәлелдейді. Сөйтіп, ол саясатқа тікелей қатысады, саясаттың субъектісіне айналады.

Саясатпен кәсіби айналыспайтын “орташа” адам саясаттың толық субъектісі болуы үшін ол әлеументтік мұқтаждықтар мен мүддені, ондағы қайшылықтардың неден туғанын және оларды жою жолдарын өз басының пайдасы әлеументтік мүдденің мүмкіншілігімен қаншалықты сәйкес келетінін білуі керек. Сонымен қатар ол саяси “ойындардың ” ережелері мен тетіктерінен хабары болуы керек. Бұл “ойында” оның қандай орында болғысы келеді және оған қандай мүмкіншілігі бар, қандай мақсат қойып, оны қандай әдіспен жүзеге асыруға болатынын білуі тиіс.

2 . Саяси өмірге араласудың алғышарттары. Адамды саяси социализациялау.

Жеке адамдардың саяси белсенділігі мен көрсететін ықпалы әр түрлі. Саясатқа қатысу шамасына қарай оларды мынандай түрлерге бөлуге болады.

а. саясатқа айтарлықтай әсер етпейтін, оған селқос қарап, белсенділік білдірмейтін қоғамның қатардағы қарапайым мүшесі;

б. қоғамдық ұйымға, қозғалысқа кіретін, бірақ саяси жұмысқа тура араласпайтын азамат;

в. саяси ұйымдардың мүшесі болып есептелетін, саяси өмірге саналы түрде, өз еркімен тікелей;

г. қоғамдық, әсіресе саяси қайраткер;

д. саяси қызметтің арқасында күн көріп, табыс тауып, оны өмірінің мақсатына айналдырған кәсіби саясатшы;

е. ұйымдастырушы, идеялық, ресми не бейресми, абырой, ең “соңғы саты” болып саналатын саяси басшы, көсем.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

Ұқсас жұмыстар

Адам өміріндегі саясаттың ролі

Саяси биліктің негізгі белгілері, билік субъектісі және объектісі

Адам және саясат

Адам– саясаттың субъектісі мен объектісі

Саясат қоғамдық құбылыс

Саясат оқу пәні ретінде және саясат субъектілері

Адам - әлеуметтік саясаттың объектісі ретінде

Саяси партияның қызметтері

Саясат тарихы жайлы ақпарат

Саясаттың негізгі түсініктемелеріне салыстырмалы талдау туралы

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz