Қазақстан Жапониямен қарым - қатынасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Жапониямен қарым-қатынасы

Қазақстан Жапониямен қарым-қатынастың стратегиялық сипаты бар деген пікірді ұстанады. Сондықтан 1994 жылғы сәуірде Президент Н. Назарбаев Токиода сапарда болды. Жапонияның императорымен, осы елдің Үкіметінің және Парламентінің басшылығымен кездесулердің нәтижесінде Бірлескен мәлімдемеге қол қойылды. Бұл құжат шын мәнінде екі елдің өзара қарым-қатынасының құқықтық негізі болып табылады.

Тараптар нарықтық экономикаға балама жоқ, бұл жол "Қазақстан Республикасының гүлденуіне әкеледі" деп ортақ түсінікке тоқтады. Қазақстандық тарап ауқымды жекешелендіруді жүзеге асыруға және экономикада шынайы нарықтық қатынастар орнатуға өзінің бекем бел байлап отырғандығын мәлімдеді. Жапония тарабы біздің елімізде экономикалық реформалардың басталуын жоғары бағалап, қазақстандық басшылықтың қолға алуымен жүзеге асырылып жатқан прогрессивті қайта құруларға жәрдемдесу ниетін сөз етті. Тараптарсауда, энергетика, минералдық ресурстар және ауыл шаруашылығы сияқты салаларда теңдік пен өзара тиімділік негізінде екі жақты қатынастарды одан әрі дамытудың қажеттілігіне назар аударды. Қазақстандық тарап инвестиция саласындағы заңнаманы жетілдіруді қоса алғанда, шетелдік инвестицияларға қолайлы жағдайлар туғызуға өзінің мүдделілігін қуаттады. Ғылыми-техникалық, мәдени, білім беру, туризм, спорт және басқа да салалардағы ынтымақтастыққа жәрдемдесуге екі жақты ұмтылыс білдірілді, мұның екі ел халықтары арасында өзара сенім білдіруді тереңдету үшін маңызы зор.

БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінің ықтимал тұрақты мүшесі ретінде Жапонияны қолдаған Қазақстанның принципті позициясы Токиода жоғары бағаланды.

1997 жылғы шілдеде болған, болашақ Премьер-Министр К. Обути бастаған өкілетті жапоңдық делегацияның Қазақстанға сапары екі жақты ынтымақтастықты одан әрі дамытуға жәрдемдесті, К. Обути ол кезде Парламенттің төменгі палатасының депутаты және Жапонияның Либеральдық-демократиялық партиясының экономикалық реформалар жөніндегі арнайы комитетінің төрағасы болатын.

Жапония Премьер-Министрі Р. Хасимотоның 1997 жылғы сөзіндегі "Еуразиялық дипломатия" тұжырамдамасында Орталық Азия аймағына қатысты саясат үш бағытқа бөлінетіндігі атап көрсетілді, олар мыналар: сенім білдіру мен өзара түсіністікті тереңдету үшін саяси диалогты жүргізу; экономикалық ынтымақтастық және табиғи ресурстарды игеру саласындағы ынтымақтастық; ядролық қаруды таратпау, демократия және тұрақтылық арқылы аймақта бейбітшілік орнату.

Күншығыс елі өздерінде "Жібек жолы мемлекеттері" терминін енгізіп, аймақтың саяси-географиялық топонимикасы ресми атау алды. Орталық Азия аймағы Жапонияның сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттарының бірі болып табылатындығы мәлімденді.

1999 жылғы 5-8 желтоқсанда Н. Назарбаев Токиоға сапарлап келді, оның нәтижесі бойынша Бірлескен декларация қабылданды. Бұл құжатта Қазақстан Жапонияның стратегиялық әріптесі ретінде сипатталады.

Жапониямен қарым-қатынаста экономикалық ынтымақтастық алдыңғы қатарға шықты. Токио біздің еліміздің ірі кредиторына айналды, Осы ел соңғы жылдары басынан кешіріп отырған экономикалық проблемаларға және экономикалық өсімнің төмендігіне қарамастан Жапония экономикасы әлемдегі жетекші орындардың бірінде тұр (аналитиктердің болжамы бойынша XXI ғасырдың алғашқы онжылдығында ішкі жалпы өнімнің орташа жылдық өсімі 1 пайыздан аспайтын болады) .

Жапонияның дәулеті Азиядағы және бүкіл әлемдегі эко-номикалық ахуалға елеулі түрде ықпал етеді. 2010 жылы са-тып алу қабілеттілігінің тепе-теңдігі негізінде есептелген, ха-лықтың жан басына шаққандағы ішкі жалпы өнім 34 мың дол-ларды құрайды деп болжамдануда. Таяу болашақта Жапония әлемдегі бай елдердің бірі болып қала бермек.

Біздің елдеріміздің арасындағы экономикалық ынтымақ-тастық сауда, заем және экономикалық көмек сияқты үш ба-ғыт бойынша жүзеге асырылуда. Жапония түрлі қорлардың желісі бойынша әлеуметтік-экономикалық дамуға арналған гранттар, жеңілдікті заем және кредиттер түріндегі қаржылық көмекті Қазақстанға бірнеше рет ұсынды. Мәселен, Президент Н. Назарбаевтың 1994 жылғы Жапонияға сапары барысында ҚР Ұлттық банкі мен Жапонияның Эксимбанкі арасында жалпы сомасы 220 млн. долларға Қазақстанға заем беру туралы келісімге қол қойылды.

1998 жылғы 24 желтоқсанда Токиода Астанадағы халық-аралық әуежайды қайта құруға жапондық заем беру туралы келісімге қол қойылды. Заем мөлшері - 22, 122 млрд. иен не-месе 180 млн. доллар, заем алғашқы 10 жыл ішінде төлемдерді кейінге қалдырып, жылдық ставкасы 2, 2 пайызбен 30 жылға берілді. Бұрын құны 7, 2 млрд. йен тұратын теміржол көлігінің қуатын дамыту жөніндегі жобаға және құны 21, 5 млрд. йен тұратын Ертіс өзені арқылы көпір құрылысын салу жөніндегі жобаға заемдар берілген болатын. 2000 жылғы желтоқсанда тағы бір келісімге қол қойылды, ол бойынша "Батыс Қазақстан жол желілерін оңалту" жобасын іске асыруға арналған 160 млн. доллар сомасындағы заем Қазақстанға бөлінді.

Екі жақты сауда-саттықтың өсіп келе жатқан қарқынын да атап өту керек. Егер 1996 жылы тауар айналымын 105 млн. доллар болса, бұл көрсеткіш 1999 жылы 145 млн. жуық дол-ларды құрады. Алайда импорттың тұрақты өсуі жағдайында қазақстандық экспорт жыл сайын өзгеріп отырды және де оның мөлшері аз емес (1997 жылы 108 млн. доллар болса, 1999 жылы 23, 5 млн. доллар, ал 2000 жылы бар болғаны 9, 7 млн доллар) . Бұл қазақстандық өнімдердің (қазіргі уақытта негізінен қара және түсті металдар ұсынылып отыр) жапондық рынокта берік позициясы жоқ екендігі туралы куәландырады. Осыдан келіп ұзақ мерзімді келісім-шарттар жасасу арқылы тұрақты сауда режимін орнату қажеттігі туындайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.