ИРАНДЫ БӨЛШЕКТЕУДІҢ СЦЕНАРИЙІ БАР. .

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ИРАНДЫ БӨЛШЕКТЕУДІҢ СЦЕНАРИЙІ БАР

Бүгінде әлем бұқаралық-ақпарат құралдары беттерінде Иран тақырыбы жиі орын
алуда. Тіпті төрткүл дүниеге белгілі саясаткерлер мен елбасылар да осы Иран
мәселесін жиі қозғауға мәжбүр. Бұл тегін болмаса керек-ті. Мәселенің басы –
Иранның ядролық бағдарламасы. Неге екенін қайдам, кезінде парсы елінің
ядролық бағдарламасына елеулі көмек берген АҚШ пен Батыс елдері неге бүгін
Иранға өші бардай шүйліге қалды? Себеп не? Мәселе Иран Ислам
республикасының тізігінін ультраконсерватор Махмуд Ахмадинежадтың қолға
алуына тіреліп тұр ма еді, әлде оның Израилді жер бетінен жою керек деген
секілді қатаң мәлімдемелері ме, бәлкім, атом саласына айрықша көңіл бөліп,
халыққа қажетті бейбіт атом өндірісін дамытуымыз керек дей отырып, соның
аясында ядролық қару жасауға деген ниеті ме, дүниені үрейлендіріп отырған?
Қалай айтсақ та, Иран билігіне Ахмадинежад келгелі парсы жұртының басына
қара бұлт үйіріле бастады. Мұның арты көп ұзамай экономикалық санкция
жариялаумен, не болмаса қарулы қақтығыспен аяқталуы мүмкін. Көптеген әлем
сарапшылары осылай дейді. Әлемге соншалықты құбыжықтай үрей тудырған Иран
атом бағдарламасы бастауын қай кезден алады? Енді соған аз-кем тоқтала
кетейік.

ИРАННЫҢ ЯДРОЛЫҚ БАҒДАРЛАМАСЫ
Жалпы, Иран атом бағдарламасы Реза Пехлеви шахтың билік құру кезінен бастау
алады. Ол АҚШ-тың сенімді әріптесі болды. КСРО-мен де қарым-қатынасы жақсы
еді. 1974 жылы алғаш рет Иран атом энергиясы ұйымы құрылды. Онда 23 ядролық
энергоблок салынуы тиіс-ті. Бұған кем дегенде, 25 жыл бойы 30 миллиард
доллар бөлінуі керек-ті. Бұл бағдарламаға Америка және еуропалықтар
техникалық көмек берді. Тіпті сол жылы, яғни 1974 жылы Иран шахы Мохаммед
Реза Пехлеви ашық түрде: Иран ядролық қаруға ие болуы тиіс және ол өзге
елдерге қарағанда, неғұрлым тезірек болғаны жөн деген мәлімдеме жасады.
Алайда оған АҚШ не оның одақтастары, тіпті КСРО да ешқандай қарсылық
білдірмеді. Сол жылы Иран Франция мен ФРГ-дан екі атом реакторын сатып
алды. Ал 1977 жылы батыс Германиядан тағы да 4 реактор алды. Арада жыл
өткен соң, АҚШ Иранға қуаты 5МВт. боларлық зерттеуге арналған реактор
берді. Шах басқарған жүйе сол жылдары ядролық сала бойынша Франция,
Аргентина және ФРГ -мен жақсы байланыста болды. Дегенмен 1979 жылғы ислам
революциясы кезінде Тегеран амалсыз ядролық бағдарламадан бас тартуына тура
келді. Сол тұста көптеген шетелдік мамандар, ядрошы-ғалымдар елден кетіп
қалды. 1980 жылдардың басында Иран қайтадан ядролық бағдарламасын Қытайдың
көмегімен жандандыруға күш салды. Исфаханда ауыр суды зерттейтін реактор
орнатылды. Уран кен орындарын қазу басталды. Ал 1992 жылы Бушерде АЭС салу
үшін Ресеймен келісімшарт жасасты. 1995 жылы АҚШ бір жақты түрде Иранға
сауда-экономикалық санкция жариялады. Алайда ол ешқандай нәтиже бере
қоймады. Иран өз дегенімен жүрді. Міне, бұл – Иранның ядролық
бағдарламасының арғы-бергісі.

ИРАН ҚАНШАЛЫҚТЫ ҚАУІПТІ?
Бүгінгі XXІ ғасырдағы Иран АҚШ пен Еуроодақ елдеріне мінез танытты.
Айтқанына көніп, айдауына жүргісі келмейтінін байқатты. Уранды байытып,
ядролық бағдарламадан ешуақытта бас тартпайтынын мәлімдеді. Қажет болса, –
дейді ресми Тегеран, –АҚШ-тың аймақтағы одақтасы Израильге зымырандық соққы
береміз. Одан АҚШ-тың Ирактағы әскери базалары да құр қалмайды. Парсы
шығанағындағы Ормуз бұғазын жауып тастаймыз. Сөйтіп, аймақтағы қара
алтынның 80 пайызы тасымалданатын жол бітеледі. Бұл әлемдегі мұнай
бағасының шарықтауына әкеп соғады. Демек, Парсы шығанағының мұнайына
тәуелді Еуропа елдерінің экономикасы зардабын тартатын болады. Иран Батыс
ойлағандай, оңай шағылатын жаңғақ емес. Тіпті АҚШ Иракты басып аларда 25
генералын сатып алып, Еуропаға апарып, жағдайын жасағандай нұсқа бұл елде
жүрмейді. Иракқа қарағанда Иранның жері төрт есе үлкен, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.