Инвестициялық процеске қор нарығының әсері
Үкіметтің 2010 жылға дейінгі ЖІӨ-ді еке есеге көбейту шешімі жыл сайын ЖІӨ - нің 8 – 9 пайызға өсуін талап етеді. Сондықтан да экономикалық өсім жылдам болу үшін маңызды инвестициялар қажет. Қазақстандық қор нарығын инвестициялардың негізгі көздерінің бірі ретінде қарастыру үшін негізгі капиталға инвестициялар үлесінде оны ең кем дегенде үш есеге дейін көбейту керек. Қазіргі кезде оның үлесі 10 % - дан аспайды, ал дамыған елдерде оның деңгейі 40 – 60 %-ға жетеді.
2003 жылдың қорытындысы бойынша бағалы қағаздардың эмиссиясы көмегімен АҚШ – тың ұлттық экономикасына тартылған инвестициялардың көлемі 60 %-дан жоғары, Австралияда – 50 %, Германияда – 35 %, Францияда – 40 % болды.
Бүгінгі таңда, Қазақстандағы макроэкономикалық жағдай инвестициялау процестеріне барынша жағдай жасайды – ол барлық жылдардағы реформалар нәтижесінде тұрақты және ең қолайлы болып табылады. Ұзақ уақыт бойғы үздіксіз теңгенің әлсіреуі оның қайтадан нығаюына алып келіп, нәтижесінде теңге активтеріне көптеп инвестициялар құйылуына алып келеді. Осыған байланысты бюджеттің валюталық тәуекелділіктері қысқарып, мемлекеттің сыртқы қарызы төмендеді.
Позитивті макроэкономикалық жағдай инвестициялардың көбеюіне және экономикалық өсуге алып келді. Осыған байланысты ерекше айта кететеіні, Қазақстанның соңғы жылдардағы экономикалық өсу деңгейі инвестициялық қызметпен тығыз байланысты. Ең жоғарғы экономикалық өсім (2000 - 2001) негізгі капиталға инвестициялардың өсуімен сәйкес келді
2003 жылдың қорытындысы бойынша бағалы қағаздардың эмиссиясы көмегімен АҚШ – тың ұлттық экономикасына тартылған инвестициялардың көлемі 60 %-дан жоғары, Австралияда – 50 %, Германияда – 35 %, Францияда – 40 % болды.
Бүгінгі таңда, Қазақстандағы макроэкономикалық жағдай инвестициялау процестеріне барынша жағдай жасайды – ол барлық жылдардағы реформалар нәтижесінде тұрақты және ең қолайлы болып табылады. Ұзақ уақыт бойғы үздіксіз теңгенің әлсіреуі оның қайтадан нығаюына алып келіп, нәтижесінде теңге активтеріне көптеп инвестициялар құйылуына алып келеді. Осыған байланысты бюджеттің валюталық тәуекелділіктері қысқарып, мемлекеттің сыртқы қарызы төмендеді.
Позитивті макроэкономикалық жағдай инвестициялардың көбеюіне және экономикалық өсуге алып келді. Осыған байланысты ерекше айта кететеіні, Қазақстанның соңғы жылдардағы экономикалық өсу деңгейі инвестициялық қызметпен тығыз байланысты. Ең жоғарғы экономикалық өсім (2000 - 2001) негізгі капиталға инвестициялардың өсуімен сәйкес келді
Инвестициялық процеске қор нарығының әсері.
Үкіметтің 2010 жылға дейінгі ЖІӨ-ді еке есеге көбейту шешімі жыл сайын
ЖІӨ - нің 8 – 9 пайызға өсуін талап етеді. Сондықтан да экономикалық өсім
жылдам болу үшін маңызды инвестициялар қажет. Қазақстандық қор нарығын
инвестициялардың негізгі көздерінің бірі ретінде қарастыру үшін негізгі
капиталға инвестициялар үлесінде оны ең кем дегенде үш есеге дейін көбейту
керек. Қазіргі кезде оның үлесі 10 % - дан аспайды, ал дамыған елдерде оның
деңгейі 40 – 60 %-ға жетеді.
2003 жылдың қорытындысы бойынша бағалы қағаздардың эмиссиясы
көмегімен АҚШ – тың ұлттық экономикасына тартылған инвестициялардың көлемі
60 %-дан жоғары, Австралияда – 50 %, Германияда – 35 %, Францияда – 40 %
болды.
Бүгінгі таңда, Қазақстандағы макроэкономикалық жағдай инвестициялау
процестеріне барынша жағдай жасайды – ол барлық жылдардағы реформалар
нәтижесінде тұрақты және ең қолайлы болып табылады. Ұзақ уақыт бойғы
үздіксіз теңгенің әлсіреуі оның қайтадан нығаюына алып келіп, нәтижесінде
теңге активтеріне көптеп инвестициялар құйылуына алып келеді. Осыған
байланысты бюджеттің валюталық тәуекелділіктері қысқарып, мемлекеттің
сыртқы қарызы төмендеді.
Позитивті макроэкономикалық жағдай инвестициялардың көбеюіне және
экономикалық өсуге алып келді. Осыған байланысты ерекше айта кететеіні,
Қазақстанның соңғы жылдардағы экономикалық өсу деңгейі инвестициялық
қызметпен тығыз байланысты. Ең жоғарғы экономикалық өсім (2000 - 2001)
негізгі капиталға инвестициялардың өсуімен сәйкес келді (кесте 1.).
Кесте 1. Қазақстан Республикасындағы негізгі макроэкономикалық
көрсеткіштердің деңгейі, 1994 – 2005 жж., %.
Көрсеткіштер 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
ЖІӨ -1,9 2,7 9,8 13,5 9,8 9,2 9,4
Өнеркәсіптік өнім
көлемі -2,4 2,7 15,5 13,8 10,5 8,8 10,1
Негізгі капиталға
инвестициялар (қар-
жыландырудың барлық
көздері) 41,9 33,0 48,5 44,7 19,0 10,6 10,6
Тұтыну бағамының
индекстері 7,1 8,3 13,2 8,4 5,9 6,4 6,7
Доллардың теңгеге
шаққандағы орташа
жылдық айырбас
бағамы 78,30 119,52142,13 146,74153,28 149,28 135,92
Еуропа және Азия елдерінің тәжірибесі бойынша инвестициялардың өсу
деңгейі экономикалық өсу деңгейінен 1,5 – 2 есеге асып түсуі керек. Басқаша
айтқанда, ЖІӨ 8 %-ға өсу үшін негізгі капиталға салынатын инвестициялардың
көлемі 12 – 16 %-дан төмен болмауы керек.
2004 жылдағы негізгі капиталға салынған инвестициялар деңгейі 10,6 %-
ды құрады. Сірә, инвестиция деңгейі жеткіліксіз және түбегейлі көбейтуді
қажет етеді. Сұрақ пайда болады: қандай көздер есебінен инвестициялар
деңгейін көбейтуге болады? Бұл сұраққа жауап беру үшін Қазақстандық
кәсіпорындардың негізгі капиталындағы инвестициялар құрылымын талдайық
(кесте 2.).
Кесте 2. Қайнар көздері бойынша негізгі капиталға салынатын
инвестициялардың құрылымы, %
2000 2001 2002 2003 2004
Негізгі капиталға инвестициялар, барлығы100 100 100 100 100
Бюджеттік құралдар есебінен 6,3 8,0 9,5 12,9 14
Соның ішінде, республикалық бюджеттен 2,0 2,9 4,4 8,2
Жергілікті бюджеттен 4,3 5,1 5,1 4,7
Кәсіпорындар мен ұйымдардың өз меншік
құралдарынан 68,8 63,0 62,2 66,4
Шетелдік инвестициялар есебінен 24,9 29,0 28,3 20,7 17,7
Қазақстандық кәсіпорындардағы инвестициялардың негізгі көзі жеке
қаражаттар, соның ішінде бөлінбеген табыс және амортизация болып табылады.
Алайда, компания пайдасы тұрақты емес, сонымен бірге көптеген жетістікке
жеткен компаниялардың, әсіресе алғашқы даму сатысында бұл көрсеткіш өте
төмен болады және де қайта инвестицияланатын пайдаға салық ауыртпалығы
сақталады.
Инвестицияларды қаржыландырудың сыртқы көзінің негізгі бөлігін
шетелдік инвестициялар құрайды. Алайда, шетелдік инвестициялардың әсіресе,
өнеркәсіптегі үлесі тез төмендеп кетеді. Дегенмен, республикалық және
жергілікті бюджеттердің қаржылары көбеюде.
Негізгі капиталға салынатын инвестицияларда банк несиелерінің маңызды
үлесі жоқ. 2004 жылы негізгі капиталға салынатын инвестициялардағы банк
несиесі – 18,3 %-ды құраған, мұнда саудаға 13,8 - %, көлікке – 14,4%,
барлық өнеркәсіпке тек қана 10,2 % келеді.
Несиелік ресурстарды алу мен пайдаланудың шектелген мүмкіншіліктері
банк несиесінің салыстырмалы жоғары бағасына байланысты (ұлттық валюта
бойынша жылдық орташа 14,4 % және 10,9 % шетелдік валютамен). Сонымен
бірге, бүгінде банк несиелері – бұл негізінен қысқа ақшалар.
Қазақстандағы инфляция деңгейінің түсуіне және инвестициялық жағдайдың
жақсаруына қарамастан, 2004 жылғы желтоқсан айының қорытындысы бойынша
Ұлттық Банк мәліметтеріне сәйкес ұзақ мерзімді несиелердің көлемі (1 жылдан
жоғары мерзімге берілген несиелер) 120,260 млн. теңгені немесе ұйымдар мен
кәсіпорындардың жалпы несиелері көлемінің 36,4 % құрады. Егер ұзақ мерзімді
несиелерді әлемдік классификация бойынша қарастырсақ, онда оның көлемі
бұдан да төмен болар еді.
Қолайлы макроэкономикалық ортаның тұрақтылығы жағдайында қор
нарығының құралдары мен механизмдері үлкен үлес қосады деген маңызды
негіздеулер бар. Қазақстанның банк саласындағы мұндай жағдай қор нарығын
капиталдарды тартудың сенімді және қол жеткізілетін қайнар көзі ретінде
қарастыруға болмайтынын көрсетеді, сондықтан да баламалы мүмкіндіктерді
іздеуге тура келеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердегі мұндай көздерге
қор нарығы жатады, яғни 30 – 70 %-ға жуық қажетті құралдарды қор нарығы
көмегімен шоғырландырады. Алайда, қазақстандық қор нарығы ресурстарды
тартудың шын мәніндегі көзіне айналған жоқ. Оның көлемі мен маңыздылығы
экономика үшін инвестицияларды тарту бойынша әлі де болса жаңа қалыптасу
кезеңінде және де қалыптасуы мен дамуына қажетті уақыттар өткеннен кейін
оның экономика үшін маңыздылығы болуы мүмкін.
Бүгінде қор нарығында 103 эмитенттің шамамен 180 мемлекеттік емес
бағалы қағаздары айналымда. Соған қарамастан келісімдердің көп бөлігі
бағалы қағаздардың өте төмен шектелген эмитенттер шеңберімен жасалады.
2005жылдың ақпанында 10 эмитентпен болған келісім нарық айналымының 61,7 %
құрады (Кесте 3.).
Кесте 3. 2005 жылдың ақпанындағы KASE-тегі саудаланатын ондықтың
мемлекеттік емес бағалы қағаздары.
БҚ Компания Келісім- Келісім-Келі-сНарық- Баға-н
коды дер дер, ім- тағы ың
көлемі, көлемі, дер үлесі, %өзге-р
мың млн. саны уі, %
доллар теңге
BTASb4 ТұранӘлем Банк АҚ 17 632,7 2 293,8 17 15,0 +0,55
KKGBe2 Казкоммерцбанк
АҚ 10 021,2 1 303,5 6 8,5 +10,34
ATFBb4 АТФБанк АҚ 7 511,2 977,5 13 6,4 +0,65
BTASb1 ТұранӘлем Банк АҚ 7 349,2 956,0 11 6,2 -0,45
VTZLb1 КазювелирпромАҚ 6 457,2 841,7 15 5,5 +0,60
CCBN Банк ЦентКредит АҚ6 262,0 814,9 20 5,3 -1,48
ASBNb3 Альянс Банк АҚ 4 653,3 605,4 4 3,9 +7,28
ALKS Алматы Кұс ААҚ 4 631,2 602,6 8 3,9 -25,82
ASFI Астана Финанс АҚ 4 295,9 558,8 83 3,6 -9,09
VTBN Валют – Транзит
Банк АҚ 3 958,1 515,1 16 3,4 +1,72
Ондық бойынша мемлекеттік 72 777,0 9 469,3 193 61,7
емес бағалы қағаздардың жиыны
Барлығы 117 942,915 348,5420 100,0 -
Қор нарығы дамыған елдерде бұл көрсеткіштердің маңыздылығы жоғары.
Мысалы, АҚШ-та алғашқы ондыққа кірмеген бағалы қағаздарға нарықтық
айналымның 85 % тисе, ал Францияда 55 % жоғары.
Соңғы жылдары кәсіпорындардың өз өндірісін дамыту үшін пайдаланатын
негізгі бағалы қағазы – корпоративті облигациялар болып табылады. Оның
алғашқысы биржаның арнайы тізіміне 1989 жылдың 1 – ақпанында тіркелді. Бұл
бағалы қағаздар нарығының тез даму деңгейі оның қаржы ресурстарын тартудағы
жоғары өтімділігін көрсетеді.
2004 жылдың басындағы қорытынды бойынша дәл осы сала KASE – те
айналымдар өсімі бойынша көшбасшы болды.
2004 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша ұйымдастырылған нарықта
корпоративті облигациялардың көлемі 379,1 млрд. теңге болып, бір жылда
96,5 % - ға өсіп, ЖІӨ-нің 8,4 % құрады (кесте 4.).
Кесте 4. Қазақстандық корпоративтік облигациялардың айналымдағы көлемі
Жыл Жыл соңына қарай айналымдағы Жыл соңына қарай шығарылымға
корпоративтік облигациялардың жарияланған корпоративтік
көлемі облигациялардың көлемі
млн. теңгемлрд. ҚР ЖІӨ - млн. теңгемлрд. ҚР ЖІӨ -
доллар дегі % доллар дегі %
2001 88 085,5550,58 2,7 236 442 1,57 7,3
2002 184 793,521,19 4,9 284 639 1,83 7,5
3
2003 364 329,672,54 8,2 379 104 2,6 8,5
1
Корпоративті облигациялар бағалы қағаздар нарығы арқылы Қазақстан
экономикасына инвестицияларды тартудың негізгі құралы болып табылады.
Алайда, 2004 жылдың 1 сәуіріндегі мәлімет бойынша потенциалды эмитенттер
санының өте төмен үлесін құрап, қолданыстағы облигациялар саны 75 болған.
Сонымен қатар, шығарылған облигациялардың 48–і (29 эмитент) KASE-тің ресми
тізімінің А категориясы бойынша және 11–і (11 эмитент) В категориясы
бойынша тіркелген.
Облигациялар эмитенттері санын көбейтуге кедергілер болып
инвесторлардың эмитенттерге сенімсіздігі және капитализацияланған
компаниялардың шектеулі саны табылады. Соған қарамастан, нарықтың бұл
сегменті жыл сайын 100 %-ға өсіп, қарқынды дамып келе жатыр және басқа
үлестік нарықпен салыстырғанда өсу болашағы бар (кесте 5).
Кесте 5. Эмиссиялық бағалы қағаздардың биржалық айналымдары (мемлекеттік
акциялар пакетін және репо секторын қоспағанда), млрд. теңге
2001 2002 2003 2004
Акциялар 12,08 21,76 40,20 8,96
Корпоративтік облигациялар 24,97 40,32 89,89 31,32
Егер корпоративті облигациялар нарығының инвестициялық тиімділігі
қарқынды өсіп жатса, акция секторында ондай өсу жоқ. Бірақ соңғы үш жыл
ішінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Үкіметтің 2010 жылға дейінгі ЖІӨ-ді еке есеге көбейту шешімі жыл сайын
ЖІӨ - нің 8 – 9 пайызға өсуін талап етеді. Сондықтан да экономикалық өсім
жылдам болу үшін маңызды инвестициялар қажет. Қазақстандық қор нарығын
инвестициялардың негізгі көздерінің бірі ретінде қарастыру үшін негізгі
капиталға инвестициялар үлесінде оны ең кем дегенде үш есеге дейін көбейту
керек. Қазіргі кезде оның үлесі 10 % - дан аспайды, ал дамыған елдерде оның
деңгейі 40 – 60 %-ға жетеді.
2003 жылдың қорытындысы бойынша бағалы қағаздардың эмиссиясы
көмегімен АҚШ – тың ұлттық экономикасына тартылған инвестициялардың көлемі
60 %-дан жоғары, Австралияда – 50 %, Германияда – 35 %, Францияда – 40 %
болды.
Бүгінгі таңда, Қазақстандағы макроэкономикалық жағдай инвестициялау
процестеріне барынша жағдай жасайды – ол барлық жылдардағы реформалар
нәтижесінде тұрақты және ең қолайлы болып табылады. Ұзақ уақыт бойғы
үздіксіз теңгенің әлсіреуі оның қайтадан нығаюына алып келіп, нәтижесінде
теңге активтеріне көптеп инвестициялар құйылуына алып келеді. Осыған
байланысты бюджеттің валюталық тәуекелділіктері қысқарып, мемлекеттің
сыртқы қарызы төмендеді.
Позитивті макроэкономикалық жағдай инвестициялардың көбеюіне және
экономикалық өсуге алып келді. Осыған байланысты ерекше айта кететеіні,
Қазақстанның соңғы жылдардағы экономикалық өсу деңгейі инвестициялық
қызметпен тығыз байланысты. Ең жоғарғы экономикалық өсім (2000 - 2001)
негізгі капиталға инвестициялардың өсуімен сәйкес келді (кесте 1.).
Кесте 1. Қазақстан Республикасындағы негізгі макроэкономикалық
көрсеткіштердің деңгейі, 1994 – 2005 жж., %.
Көрсеткіштер 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
ЖІӨ -1,9 2,7 9,8 13,5 9,8 9,2 9,4
Өнеркәсіптік өнім
көлемі -2,4 2,7 15,5 13,8 10,5 8,8 10,1
Негізгі капиталға
инвестициялар (қар-
жыландырудың барлық
көздері) 41,9 33,0 48,5 44,7 19,0 10,6 10,6
Тұтыну бағамының
индекстері 7,1 8,3 13,2 8,4 5,9 6,4 6,7
Доллардың теңгеге
шаққандағы орташа
жылдық айырбас
бағамы 78,30 119,52142,13 146,74153,28 149,28 135,92
Еуропа және Азия елдерінің тәжірибесі бойынша инвестициялардың өсу
деңгейі экономикалық өсу деңгейінен 1,5 – 2 есеге асып түсуі керек. Басқаша
айтқанда, ЖІӨ 8 %-ға өсу үшін негізгі капиталға салынатын инвестициялардың
көлемі 12 – 16 %-дан төмен болмауы керек.
2004 жылдағы негізгі капиталға салынған инвестициялар деңгейі 10,6 %-
ды құрады. Сірә, инвестиция деңгейі жеткіліксіз және түбегейлі көбейтуді
қажет етеді. Сұрақ пайда болады: қандай көздер есебінен инвестициялар
деңгейін көбейтуге болады? Бұл сұраққа жауап беру үшін Қазақстандық
кәсіпорындардың негізгі капиталындағы инвестициялар құрылымын талдайық
(кесте 2.).
Кесте 2. Қайнар көздері бойынша негізгі капиталға салынатын
инвестициялардың құрылымы, %
2000 2001 2002 2003 2004
Негізгі капиталға инвестициялар, барлығы100 100 100 100 100
Бюджеттік құралдар есебінен 6,3 8,0 9,5 12,9 14
Соның ішінде, республикалық бюджеттен 2,0 2,9 4,4 8,2
Жергілікті бюджеттен 4,3 5,1 5,1 4,7
Кәсіпорындар мен ұйымдардың өз меншік
құралдарынан 68,8 63,0 62,2 66,4
Шетелдік инвестициялар есебінен 24,9 29,0 28,3 20,7 17,7
Қазақстандық кәсіпорындардағы инвестициялардың негізгі көзі жеке
қаражаттар, соның ішінде бөлінбеген табыс және амортизация болып табылады.
Алайда, компания пайдасы тұрақты емес, сонымен бірге көптеген жетістікке
жеткен компаниялардың, әсіресе алғашқы даму сатысында бұл көрсеткіш өте
төмен болады және де қайта инвестицияланатын пайдаға салық ауыртпалығы
сақталады.
Инвестицияларды қаржыландырудың сыртқы көзінің негізгі бөлігін
шетелдік инвестициялар құрайды. Алайда, шетелдік инвестициялардың әсіресе,
өнеркәсіптегі үлесі тез төмендеп кетеді. Дегенмен, республикалық және
жергілікті бюджеттердің қаржылары көбеюде.
Негізгі капиталға салынатын инвестицияларда банк несиелерінің маңызды
үлесі жоқ. 2004 жылы негізгі капиталға салынатын инвестициялардағы банк
несиесі – 18,3 %-ды құраған, мұнда саудаға 13,8 - %, көлікке – 14,4%,
барлық өнеркәсіпке тек қана 10,2 % келеді.
Несиелік ресурстарды алу мен пайдаланудың шектелген мүмкіншіліктері
банк несиесінің салыстырмалы жоғары бағасына байланысты (ұлттық валюта
бойынша жылдық орташа 14,4 % және 10,9 % шетелдік валютамен). Сонымен
бірге, бүгінде банк несиелері – бұл негізінен қысқа ақшалар.
Қазақстандағы инфляция деңгейінің түсуіне және инвестициялық жағдайдың
жақсаруына қарамастан, 2004 жылғы желтоқсан айының қорытындысы бойынша
Ұлттық Банк мәліметтеріне сәйкес ұзақ мерзімді несиелердің көлемі (1 жылдан
жоғары мерзімге берілген несиелер) 120,260 млн. теңгені немесе ұйымдар мен
кәсіпорындардың жалпы несиелері көлемінің 36,4 % құрады. Егер ұзақ мерзімді
несиелерді әлемдік классификация бойынша қарастырсақ, онда оның көлемі
бұдан да төмен болар еді.
Қолайлы макроэкономикалық ортаның тұрақтылығы жағдайында қор
нарығының құралдары мен механизмдері үлкен үлес қосады деген маңызды
негіздеулер бар. Қазақстанның банк саласындағы мұндай жағдай қор нарығын
капиталдарды тартудың сенімді және қол жеткізілетін қайнар көзі ретінде
қарастыруға болмайтынын көрсетеді, сондықтан да баламалы мүмкіндіктерді
іздеуге тура келеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердегі мұндай көздерге
қор нарығы жатады, яғни 30 – 70 %-ға жуық қажетті құралдарды қор нарығы
көмегімен шоғырландырады. Алайда, қазақстандық қор нарығы ресурстарды
тартудың шын мәніндегі көзіне айналған жоқ. Оның көлемі мен маңыздылығы
экономика үшін инвестицияларды тарту бойынша әлі де болса жаңа қалыптасу
кезеңінде және де қалыптасуы мен дамуына қажетті уақыттар өткеннен кейін
оның экономика үшін маңыздылығы болуы мүмкін.
Бүгінде қор нарығында 103 эмитенттің шамамен 180 мемлекеттік емес
бағалы қағаздары айналымда. Соған қарамастан келісімдердің көп бөлігі
бағалы қағаздардың өте төмен шектелген эмитенттер шеңберімен жасалады.
2005жылдың ақпанында 10 эмитентпен болған келісім нарық айналымының 61,7 %
құрады (Кесте 3.).
Кесте 3. 2005 жылдың ақпанындағы KASE-тегі саудаланатын ондықтың
мемлекеттік емес бағалы қағаздары.
БҚ Компания Келісім- Келісім-Келі-сНарық- Баға-н
коды дер дер, ім- тағы ың
көлемі, көлемі, дер үлесі, %өзге-р
мың млн. саны уі, %
доллар теңге
BTASb4 ТұранӘлем Банк АҚ 17 632,7 2 293,8 17 15,0 +0,55
KKGBe2 Казкоммерцбанк
АҚ 10 021,2 1 303,5 6 8,5 +10,34
ATFBb4 АТФБанк АҚ 7 511,2 977,5 13 6,4 +0,65
BTASb1 ТұранӘлем Банк АҚ 7 349,2 956,0 11 6,2 -0,45
VTZLb1 КазювелирпромАҚ 6 457,2 841,7 15 5,5 +0,60
CCBN Банк ЦентКредит АҚ6 262,0 814,9 20 5,3 -1,48
ASBNb3 Альянс Банк АҚ 4 653,3 605,4 4 3,9 +7,28
ALKS Алматы Кұс ААҚ 4 631,2 602,6 8 3,9 -25,82
ASFI Астана Финанс АҚ 4 295,9 558,8 83 3,6 -9,09
VTBN Валют – Транзит
Банк АҚ 3 958,1 515,1 16 3,4 +1,72
Ондық бойынша мемлекеттік 72 777,0 9 469,3 193 61,7
емес бағалы қағаздардың жиыны
Барлығы 117 942,915 348,5420 100,0 -
Қор нарығы дамыған елдерде бұл көрсеткіштердің маңыздылығы жоғары.
Мысалы, АҚШ-та алғашқы ондыққа кірмеген бағалы қағаздарға нарықтық
айналымның 85 % тисе, ал Францияда 55 % жоғары.
Соңғы жылдары кәсіпорындардың өз өндірісін дамыту үшін пайдаланатын
негізгі бағалы қағазы – корпоративті облигациялар болып табылады. Оның
алғашқысы биржаның арнайы тізіміне 1989 жылдың 1 – ақпанында тіркелді. Бұл
бағалы қағаздар нарығының тез даму деңгейі оның қаржы ресурстарын тартудағы
жоғары өтімділігін көрсетеді.
2004 жылдың басындағы қорытынды бойынша дәл осы сала KASE – те
айналымдар өсімі бойынша көшбасшы болды.
2004 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша ұйымдастырылған нарықта
корпоративті облигациялардың көлемі 379,1 млрд. теңге болып, бір жылда
96,5 % - ға өсіп, ЖІӨ-нің 8,4 % құрады (кесте 4.).
Кесте 4. Қазақстандық корпоративтік облигациялардың айналымдағы көлемі
Жыл Жыл соңына қарай айналымдағы Жыл соңына қарай шығарылымға
корпоративтік облигациялардың жарияланған корпоративтік
көлемі облигациялардың көлемі
млн. теңгемлрд. ҚР ЖІӨ - млн. теңгемлрд. ҚР ЖІӨ -
доллар дегі % доллар дегі %
2001 88 085,5550,58 2,7 236 442 1,57 7,3
2002 184 793,521,19 4,9 284 639 1,83 7,5
3
2003 364 329,672,54 8,2 379 104 2,6 8,5
1
Корпоративті облигациялар бағалы қағаздар нарығы арқылы Қазақстан
экономикасына инвестицияларды тартудың негізгі құралы болып табылады.
Алайда, 2004 жылдың 1 сәуіріндегі мәлімет бойынша потенциалды эмитенттер
санының өте төмен үлесін құрап, қолданыстағы облигациялар саны 75 болған.
Сонымен қатар, шығарылған облигациялардың 48–і (29 эмитент) KASE-тің ресми
тізімінің А категориясы бойынша және 11–і (11 эмитент) В категориясы
бойынша тіркелген.
Облигациялар эмитенттері санын көбейтуге кедергілер болып
инвесторлардың эмитенттерге сенімсіздігі және капитализацияланған
компаниялардың шектеулі саны табылады. Соған қарамастан, нарықтың бұл
сегменті жыл сайын 100 %-ға өсіп, қарқынды дамып келе жатыр және басқа
үлестік нарықпен салыстырғанда өсу болашағы бар (кесте 5).
Кесте 5. Эмиссиялық бағалы қағаздардың биржалық айналымдары (мемлекеттік
акциялар пакетін және репо секторын қоспағанда), млрд. теңге
2001 2002 2003 2004
Акциялар 12,08 21,76 40,20 8,96
Корпоративтік облигациялар 24,97 40,32 89,89 31,32
Егер корпоративті облигациялар нарығының инвестициялық тиімділігі
қарқынды өсіп жатса, акция секторында ондай өсу жоқ. Бірақ соңғы үш жыл
ішінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz