Саяси элиталар мен саяси көшбасшылар
Саяси элиталар мен саяси көшбасшылар – саясаттың аса белсенді
субъектілері.Бұл субъектілер өз қызметінде нақты мақсаттар мен мүдделерді
көздейді.Практикада халықтың көпшілік бөлігінің саяси үрдіске қатынасуы
әдетте сайлаумен ғана шектелгендіктен нақты билікті саяси элиталар мен
саяси көшбасшылардың жүзеге асыратыны белгілі нәсе. Осы элиталар
(Элита ұғымы француз тілінен аударғанда – ең жақсы, сұрыпталған, қалаулылар
және көш басшы-лидерлер (ағылшын тілінен аударғанда лидер сөзі- алда
жүретін, жол көрсетүщі, басшы мағынасын білдіреді қоғам дамуының мақсаттары
мен болашағын айқындауды қалыптастырады. Олар қоғамды басқарады,
стратегиялық маңызды шешімдер қабылдайды және оларды жүзеге асыруды
мемлекеттік билік ресурстарын пайдаланады. Басқару міндеттерін атқара
отырып, олар,сонымен қатар, билікте болып, оны ұстап тұруға көмектесетін
тұлғалық айрықша ерекшеліктер мен кәсіби сапаларды менгерген.
Осымен байланысты аталмыш элитаға және көшбасшыға басқа адамдарға
жетекшілік етү құқығы не беретінін, олардың өздерінің саяси қызметінде
нендей уәждерді басшылыққа алатынын анықтау қажет.
Демек саяси элиталар мен саяси көщбасщылардың қоғамдық-саяси
өмірдегі және қоғамдық саясаттағы ерекше рөліне не себепші болып отыр деген
орынды сұрақ туындайды. Бұл сауалға жауап беру үшін, ең алдымен, саяси
элитаның мазмұнын ашу қажет.Саяси элита, басқару элитасы, контрэлита,
бюрократия ұғымдарын ажырата білу керек. Алғашқы ұғым көлемі жағынан
ауқымды, себебі ол басқарушы элитамен қатар контрэлита яғни саясатта
белсенді атсалысатындарды, билікті қолға алуға тырысатындарды , бірақ дәл
сол уақытта нақты басқару рулінен шеттетілгендер мен саяси оппозицияда
қалғандарды да қамтиды.
Контрэлита – бұл билеуші элитаға қатысты оппозиция ролін сол сәтте
атқаратын саяси элитаның бөлігі.Кейде оның да билеуші топқа кейбір басқару
және кадрлық шешімдер қабылдауға жеткізетін қысым жасау ресурстары
болады.Әйтсе де бюрократияның жоғары өкілдері билеуші элитаның құрамына
енетіні сөзсіз, оның еркін орындайтын соңғысын бюрократиялық аппаратпен
шатастырмау керек.Дәрежесі кіші, орташа және жоғары қызметтегі чиновниктер
билеуші элитаға тән белгілерді иеленбеген.Олор салыстырмалы түрде қосымша
рөл атқарып, билеуші элита қабылдаған саяси бағыт пен шешімдерді өмірде
жүзеге асырушылар ғана.
Осымен байланысты, жалпы саяси элита деген не, оның құрамына кімдер
енеді, оның құрылымы қандай деген сұрақтар туындайды
Саяси элита – бұл қоғамды басқаруда билеуші қызметін атқаратын және
мемлекеттік билікті қолына шоғырландырған, маңызды саяси шешімдер
қабылдауға қатысатын мамандандырылған әлеуметтік жеңілдігі бар топ.Қоғамның
саяси элитасының құрамына биліктік функцияны және уәкілдік құқты иеленген
жоғарғы дәрежелі қызметтегі кәсіби саясаткерлер кіреді.Саяси элитаның
құрамына сонымен бірге, қоғам дамуының стртегиясын дайындауға, саяси
бағдарламаларды әзірлеу мен жүзеге асыруға қатынасуға кәсіби дайындығы бар
жоғары мемлекеттік қызметкерлерді жатқызуға болады.Саяси элитаның басты
сипаттарын баса көрсетеміз деп, оны көбінесе елдің саяси басшылығымен,
саяси шешімдер қабылдау орталығымен ұқсастырады.Жылдар өткен сайын саяси
элита қызметкерлерінің құрамы өзгереді.Алайда қызмет құрылымы ешбір
өзгеріске түспейді десек те болады.Бұған мемлекеттер басшылары( монархтар,
президенттер , биліктің атқарушы, заң шығарушы және сот органдарының,
жоғары елшілік корпустардың және т.б. жетекшілері жатады.Әр түрлі елдерде
берілген әр қилы баға бойынша саяси элитаның саны 2-4 мың адамнан аспайды.
Өздерінің беделі есебінен билеуші элитаның және өз күшімен әрекет
етуші элитаның позициясын нығайтуда аса беделді техникалық және
гуманитарлық интеллигенция өкілдерінен туратын, сайланбайтын элитаның бір
түрі болып саналатын саясаттағы элита саяси элитаның ерекшк құрылымдық
элементі болып табылады.Көрнекті жазушылар, ғалымдар, спортшылар, шоу-
бизнес өкілдері қайсыбір партияларға сайлауда жеңіп шығуына көмектесумен
қатар олардың дағдарыс жағдайындағы немесе ескішіл ағымдағы саяси үрдістер
кезіндегі саяси талаптарына қолдау көрсетеді.
Саяси элитаға, сонымен бірге, әкімшілік, экономикалық, әскери,
полициялық, идеологиялық-ақпараттық, рухани-мәдени және ғылыми
мамандандырылған кіші әлеуметтік топтар да жатады.
Экономикалық ... жалғасы
субъектілері.Бұл субъектілер өз қызметінде нақты мақсаттар мен мүдделерді
көздейді.Практикада халықтың көпшілік бөлігінің саяси үрдіске қатынасуы
әдетте сайлаумен ғана шектелгендіктен нақты билікті саяси элиталар мен
саяси көшбасшылардың жүзеге асыратыны белгілі нәсе. Осы элиталар
(Элита ұғымы француз тілінен аударғанда – ең жақсы, сұрыпталған, қалаулылар
және көш басшы-лидерлер (ағылшын тілінен аударғанда лидер сөзі- алда
жүретін, жол көрсетүщі, басшы мағынасын білдіреді қоғам дамуының мақсаттары
мен болашағын айқындауды қалыптастырады. Олар қоғамды басқарады,
стратегиялық маңызды шешімдер қабылдайды және оларды жүзеге асыруды
мемлекеттік билік ресурстарын пайдаланады. Басқару міндеттерін атқара
отырып, олар,сонымен қатар, билікте болып, оны ұстап тұруға көмектесетін
тұлғалық айрықша ерекшеліктер мен кәсіби сапаларды менгерген.
Осымен байланысты аталмыш элитаға және көшбасшыға басқа адамдарға
жетекшілік етү құқығы не беретінін, олардың өздерінің саяси қызметінде
нендей уәждерді басшылыққа алатынын анықтау қажет.
Демек саяси элиталар мен саяси көщбасщылардың қоғамдық-саяси
өмірдегі және қоғамдық саясаттағы ерекше рөліне не себепші болып отыр деген
орынды сұрақ туындайды. Бұл сауалға жауап беру үшін, ең алдымен, саяси
элитаның мазмұнын ашу қажет.Саяси элита, басқару элитасы, контрэлита,
бюрократия ұғымдарын ажырата білу керек. Алғашқы ұғым көлемі жағынан
ауқымды, себебі ол басқарушы элитамен қатар контрэлита яғни саясатта
белсенді атсалысатындарды, билікті қолға алуға тырысатындарды , бірақ дәл
сол уақытта нақты басқару рулінен шеттетілгендер мен саяси оппозицияда
қалғандарды да қамтиды.
Контрэлита – бұл билеуші элитаға қатысты оппозиция ролін сол сәтте
атқаратын саяси элитаның бөлігі.Кейде оның да билеуші топқа кейбір басқару
және кадрлық шешімдер қабылдауға жеткізетін қысым жасау ресурстары
болады.Әйтсе де бюрократияның жоғары өкілдері билеуші элитаның құрамына
енетіні сөзсіз, оның еркін орындайтын соңғысын бюрократиялық аппаратпен
шатастырмау керек.Дәрежесі кіші, орташа және жоғары қызметтегі чиновниктер
билеуші элитаға тән белгілерді иеленбеген.Олор салыстырмалы түрде қосымша
рөл атқарып, билеуші элита қабылдаған саяси бағыт пен шешімдерді өмірде
жүзеге асырушылар ғана.
Осымен байланысты, жалпы саяси элита деген не, оның құрамына кімдер
енеді, оның құрылымы қандай деген сұрақтар туындайды
Саяси элита – бұл қоғамды басқаруда билеуші қызметін атқаратын және
мемлекеттік билікті қолына шоғырландырған, маңызды саяси шешімдер
қабылдауға қатысатын мамандандырылған әлеуметтік жеңілдігі бар топ.Қоғамның
саяси элитасының құрамына биліктік функцияны және уәкілдік құқты иеленген
жоғарғы дәрежелі қызметтегі кәсіби саясаткерлер кіреді.Саяси элитаның
құрамына сонымен бірге, қоғам дамуының стртегиясын дайындауға, саяси
бағдарламаларды әзірлеу мен жүзеге асыруға қатынасуға кәсіби дайындығы бар
жоғары мемлекеттік қызметкерлерді жатқызуға болады.Саяси элитаның басты
сипаттарын баса көрсетеміз деп, оны көбінесе елдің саяси басшылығымен,
саяси шешімдер қабылдау орталығымен ұқсастырады.Жылдар өткен сайын саяси
элита қызметкерлерінің құрамы өзгереді.Алайда қызмет құрылымы ешбір
өзгеріске түспейді десек те болады.Бұған мемлекеттер басшылары( монархтар,
президенттер , биліктің атқарушы, заң шығарушы және сот органдарының,
жоғары елшілік корпустардың және т.б. жетекшілері жатады.Әр түрлі елдерде
берілген әр қилы баға бойынша саяси элитаның саны 2-4 мың адамнан аспайды.
Өздерінің беделі есебінен билеуші элитаның және өз күшімен әрекет
етуші элитаның позициясын нығайтуда аса беделді техникалық және
гуманитарлық интеллигенция өкілдерінен туратын, сайланбайтын элитаның бір
түрі болып саналатын саясаттағы элита саяси элитаның ерекшк құрылымдық
элементі болып табылады.Көрнекті жазушылар, ғалымдар, спортшылар, шоу-
бизнес өкілдері қайсыбір партияларға сайлауда жеңіп шығуына көмектесумен
қатар олардың дағдарыс жағдайындағы немесе ескішіл ағымдағы саяси үрдістер
кезіндегі саяси талаптарына қолдау көрсетеді.
Саяси элитаға, сонымен бірге, әкімшілік, экономикалық, әскери,
полициялық, идеологиялық-ақпараттық, рухани-мәдени және ғылыми
мамандандырылған кіші әлеуметтік топтар да жатады.
Экономикалық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz