Американың Тәуелсіздік Декларациясының қабылдануы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе 3
Американың Тәуелсіздік Декларациясының қабылдануы 4
Тәуелсіздік үшін соғыс 5
Қорытынды 8
Пайдаланылған әдебиеттер 10

Кіріспе

XVII-XVIII ғасырларда Солтүстік Американың Атлантика мұхиты
жағалауында 13 отар құрылды. Отарлардағы адам саны 2,5 млн.-дай еді. Оның
жарты миллионы африкалық негрлер болатын. Отарлықтар Американың жергілікті
тұрғындарын үндістерді құлдыққа көндіре алмады. Көпшілік қоныстанушылар
Еуропадан, оның ішінде көбі Англиядан келгендер еді. Отарлардың мемлекеттік
құрылыстары Англияның өзіне өте ұқсас болатын. Олардың ішкі істердегі
автономиясы король бекіткен қағаздармен айқындалды. Қоныс аударушылар
өздерімен бірге Американ отандарында қолдана алмайтын ескі еркіндіктерін,
кейбір биліктерін ала келді. Олар табиғи заңдылықтар іліміне сүйене отырып,
өз заңдарын құрды. Отарлар феодализм тәртіптерін білген жоқ. Олардың
экономикалық дамуы XVII ғасырда қалыптасқан буржуазиялық қарым-қатынастар
негізінде өрбіді.
Ағылшын мемлекеті отарларға тауар өткізетін нарық және шикізат көздері
ретінде қарады. Олар жаңадан пайда болып келе жатқан американ
буржуазиясының мүдделеріне мейлінше қысым жасады. Америка тұрғындарына құл
сатумен айналысуға рұқсат етілген жоқ, тауарларды тасымалдаумен тек
ағылшындар айналыса алатын болды, өнімдері шығарылмады. Георг III
фермерлерге Аллеган тауларының ар жағындағы жерлерді иеленуіне тыйым салды.
Америкадағы мақта, темекі, жүгері құнының төмен болуы, ағылшын тауарларының
қымбаттығы плантаторларды жиі-жиі банкроттыққа ұшыратып отырды. Еуропа
мемлекеттерінен әкелінген тауарларға төлейтін салықтарды көбейтті және оны
күміс ақшамен төлеуге мәжбүр етті. Бірақ Англияның Америка отарларын
бағындыра, ырқына көндіре ұстамақшы болған, экономикалық дамуын тоқтатпақ
болған әрекеттері Америка халқының үзілді-кесілді батыл қарсылығына тап
болды. Соның салдарынан тәуелсіздік жолындағы күрес басталды. Осы тұста
Америка Құрама Штаттарының негізін қалаушы ірі қоғам қайраткерлері,
Тәуелсіздік декларациясының авторлары тарих сахнасына шығып, әлемде ірі
мемлекеттің негізін қалады. Сондықтан да қазіргі кезде дүниежүзіне саяси-
экономикалық және әскери жағынан болсын айрықша ықпал етіп отырған алып
мемлекеттің құрылу тарихы, сол бағыттағы іс-әрекеттері мен ой-пікірлері
жайында зерттеулер жүргізу тәуелсіз мемлекет құрып, жаңа даму арнасына
түскен біздің еліміз үшін де маңызды болмақ.

Американың Тәуелсіздік Декларациясының қабылдануы

1773 жылы 16 желтоқсанда Бостон қаласының халқы ағылшын кемесі арқылы
келген шайды теңізге батырып жіберді. Англия Бостон портын жауып, оны
бүліншілік жағдайында деп мәлімдеді. Бостон және Массачусетс отарларымен
қарым-қатынасқа тыйым салды. Порттардың блокадасына ерегісіп, Конгресс
бүкіл сауда туралы ағылшын заңдарын жойып, король қызметкерлерінің меншігін
тәркілеуге ұшыратқан еді.
Отарлар метрополияға қарсы күресу үшін өздерінің күштерін біріктіре
бастады.
1774 жылы 5 қыркүйекте Филадельфияда I континенталдық Конгресс ашылды.
Оған қатысқандар көпестер, өсімқорлар, ірі плантаторлар. Бір жарым ай бойы
ол мәжілісін жасырын өткізді. Оған 12 отардың 56 өкілі қатысты. Конгресс
құқықтық Декларация кабылдады. Конгрестің мәжілісінде ағылшын парламентінің
соңғы актілері талқыланды. Отарлар өз заңдары, заң шығаратын жиналыстары
болатынын мәлімдеді. Ағылшындар болса, мемлекеттің репрессивтік актілерін
өзгерту керек деп талап етті. Бірақ Конгрестің сол кезде алынған актілері
және өткізген саясаты шалағай болатын. Олар соғыс жөнінде және
метрополиядан беліну жөнінде ойланған жоқ. Бұл Конгреске дейін Франклин
1748 жылы федерацияның жобасын жасаған еді. Бірақ Англия оны кейінге
қалдырып, ортаға салған жоқ еді. Ол мемлекеттің негізгі принциптерінің бірі
халықты бөліп басқару принципі. Сондықтан отарлардың арасында бытыраңқылық
болуы заңды.
Конгресс отарлар мен метрополияның арасындағы қайшылықты бейбітшілік
жолымен шешкісі келді, сондықтан олар корольге өте жұмсақ әдіс қолданды.
Оның белсенді шарттарына тек ағылшын тауарларына басталған бойкот және
Конгрестің қабылдаған екі актісі жатады. Негізінде 1774 жылы 28 наурызда
Конгресс метрополиядан бөлінуге қарсы екенін айтты. Бұдан кейін олар
Англияға қарсы қарулана бастады, қару-жарақ жинап, әскери оқулар өткізді.
1774 жылы 28 науырызда Виргиния Ассамблеясының мәжілісі болды. Онда
Патрик Генри сөз сөйледі. Оның "Бостандық немесе елім" деген сөзі әр
адамның жүрегіне жетті. Осыдан кейін Генридің аты аңызға айналуының негізі
бар. Егер Американ әскерінің қолбасшысы Джордж Вашингтон төңкерістің
семсері болса, Патрик Генри оның көркі, ал Томас Джефферсон ақылы болды.
Буржуазияның жоғарғы топтары, плантаторлық басшылықтары метрополиямен
тіл табысуға алып келді, бірақ халықтың көбі қарулы күреске дайындала
бастаған еді.
1776 жылы 10 мамырда Филадельфияда екінші Континенталдық Конгресс
ашылды. Бұның жұмысы 1779 жылға дейін созылып, ол революцияның негізгі
өкіметі болып қызмет етті. Ол қарулы күштің тиянақты қалыптасуы жөнінде
шешім қабылдады. Д. Вашингтон әскердің басшысы болып тағайындалды, ол
өзінің 2 млн. долларын қарулы күштің қолбасшысы болып тағайындауға жұмсады.
Оның соғысқа қатысқан белгілі тәжірибесі бар еді, ол плантаторлардың
басынан жеті жылдық соғысты өткізген болатын. Ол әскердің генералитетіне
сайланды. Екінші Конгресс тұсында соғыс тоқтаған жоқ. Конгрестің бірінші
актілері оның қызметінің қайшылықтарын көрсетеді. Депутаттардың бір тобы
Англиямен тіл табысып, жұмыс істеген дұрыс деп есептеді. Бірақ отарлардағы
жағдай, халықтың өзі Конгресті белсенді төңкерістік әдістерді қолдануға
мәжбүр етті. Отарлардың көбі өздерін республика деп жариялады.
Король Георг IV барлық отарлардағы жағдайды бүліншік жағдай деп
хабарлап, 2000 әскерді іріктеді, жалдамалы негрлер мен үндістерді де
әскерге қатысуға тартты. Бұл соғыс феодализмге қарсы күрестің қаруына
айналды. Соғыс бір елді екінші елге немесе езушінің езушіге қарсы күресі
ғана емес, оның қозғаушы күші. Төңкеріс әскерінің негізгі элементі
фермерлер, қол өнершілер, жұмысшылар. Төңкеріс басшылары, тура оның түпкі
шешіміне тән болып келеді, олар солтүстік және оңтүстік плантатор,
көпестердің қолында болды.
Отарларды басқару түрлі нысанда жүзеге асырылды: жеке меншіктегі
(Мэриленд, Пенсильвания), “халық басқаратын” (Коннектикут, Род-Айленд) және
орталықтан тағайындалатын (Англиядан) губернаторлар басқаратын “патша
колониялары”. Колониялық тұрғындар өздерін англия патшалығының еркін
азаматтары ретінде таныды және оларға метрополии құқығы: Ұлы еркіндік
хартиясы, Құқық туралы билль, “жалпы құқық”, “әділдік құқығы” таралды.
Алайда, колонияларды метрополиидің шикізатпен қамтамасыз етуші базасы
ретінде ұстау және оларды тонау саясаты халықтың ашуын тудырып, ашық түрде
үкіметке қарсы көтеріліс жасауға әкеп соқты.

Тәуелсіздік үшін соғыс

Күресу координациясының тәуелсіздік үшін қозғалысы негізінде
“корреспонденция, қауіпсіздік және байқау комитеттері” құрылды. 1774 жылы
Филадельфия қаласында құрамы 55 делегаттан тұратын ең алғашқы
континетальдық конгресс өтті. Ол жерде метрополияның кедендік және салықтық
саясатына қатысты наразылық білдіретін Құқық декларациясы бекітілді. Осы
Декларациямен қатар, сол кезде корольға петиция жазылды, онда колонистер
метрополияның қысым жасауын тоқтатуды сұранды. Ал ағылшын үкіметі оларға
қарсы соғыс әрекеттерін жүргізуді бастады. Сонда, 1775 жылы мамыр айында
Екінші континенталдық конгресс жиналды. Ол жерде Англияға қарсы соғыс
жағдайына баға беріліп, және американдық әскерді құру туралы шешім
қабылданды. Ол әскердің бас қолбасшысы болып Джордж Вашингтон тағайындалды.
Тәуелсіздік үшін соғыс басталды. Әрбір колония өзін тәуелсіз мемлекет –
штат ретінде жариялады.
1775 жылдың көктемінде ағылшын королы мен колонистер арасында соғыс
қимылдары басталды. Бұл былай болғанды. Ағылшындар Бостоннан қала маңындағы
зеңбіректі, жүк арбасын, ок-дәріні, оқты, ұнды – қысқасы, американ
колонистері жасаған бүтін бір жасырын әскери қойманы басып алу үшін екі
полк король әскерін жіберді. Үстеріне қызыл мундир киген ағылшын солдаттары
асықпай қаладан шықты. Бірақ солдаттар әскери шабуыл туралы тұрғындарға
біреудің хабарлап қойғанын сезді. Күткендеріндей-ақ Бостоннан революциялық
комитеттің разведка бастығы, шебер-зергер Поль Ривир халыққа хабар беру
үшін салт атпен құйғытып келе жатты. Ағылшын солдаттары келе жатқанда дабыл
қағылып, мылтықтар атылды. Жолшыбай король әскерімен минуттық адамдардың
(дабыл қағылысымен бір минуттың ішінде қаруларымен белгілі бір орынға
жиналуға тиісті жергілікті тұрғындардың) арасында шағын қақтығыс болып,
оларды таратып жіберді. Король әскері қару-жарақ қоймасын алды, бірақ
қайтып келе жатқан жолда ағаш-ағаштың, үй-үйдің тасасынан фермерлер оларға
оқ жаудырды. Атыс үдей түсті де, ағылшындар кері қарай тым-тырақай қашты.
Колонистердің бытыранды ұрыс тактикасы, қарулы көтеріліс жасаған халықтың
күрес тактикасы осылай басталды.
Оқ-дәрі мен қорғасын жетіспеді; үй төбелерін жапқан табақ қорғасынды
алып пайдаланды, кейінірек, тіпті қорғасыннан жасалған ағылшын королының
мүсінін де аралап кесіп алып пайдаланды; қорғасынды әркімге мөлшермен
берді, ол қорғасыннан әр солдат ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.