Сауд Арабиясының Қазақстанмен байланысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

1. КІРІСПЕ:
Сауд Арабия мемлекеті.

2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
а) Табиғаты
ә) Тарихы
б) Экономикасы

3. ҚОРЫТЫНДЫ:
Сауд Арабиясының Қазақстанмен байланысы

ҚАЗАҚСТАН МЕН САУД АРАБИЯ АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС

Қазақстан егемендік алып дүние жүзіне субъект ретінде белгілі бола
бастағаннан кейін, оның халықаралық байланыстары аумақтық мәнге ие болуы
тарихи және табиғи нәрсе. Осы орайжа, Қазақстан мен араб елдерінің сырт
қарағанда біраз айырмашылығы болғанымен, екі жақты байланыс орнатуға себеп
болатын факторлар да бар.
Орталық Азия ислам республикаларында жағдай бойынша жұмыс істеген, ЕАР
Сыртқы Істер министрлігі дипломатиялық институты ұйымдастырған (Каир, 1992
жыл, 15-16 қаңтар) конференцияда Қазақстан өзінің жағрафиялық, геосаяси
орны бойынша регионда қауіпсіздікті сақтап тұруға кепіл бола алатын бірден-
бір мемлекет екендігін сарапшылар дәлелдеді.
Араб елдері Қазақстан мен қарым-қатынас орнатудың екі жаққа тиімді
екенін біле тұра байланыс орнатуға онша асықпауда. Оның себебі біріншіден,
араб елдерінің Қазақстаннан жағрафиялық жағынан шалғай жатуы болса,
екіншіден дамуған араб елдерінің Саудия Корольдігі мен Египет араб
республикасының саясаттарының бір жүйеге келмегендігімен түсіндіріледі.
Сонымен қатар, араб елдерімен байланыстардың тез арада қалыптасуына
Қазақстанның кеңес дәуірі кезінде коммунистік идея салдарынан ислам
дүниесінен алшақ болуы да кері әсерін тигізді. Ол кезде Қазақстан мен араб
елдері арасында тікелей ешбір қарым-қатынас болмады.
Сауд Арабия Корольдігі Таяу Шығыс елдерінің арасында экономикалық
жағынан алғанда аса дамыған ел. Елдің экономикасының негізгі мұнай
өнеркәсібі. Елдің ¾ бөлігі шөл дала болғанына байланысты мемлекет ауыл
шаруашылық техникасын, құрал-сайман сатып алуға, ирригациялық құрылыстарға
және жол салуға өте көп қаражат бөлді. Соның арқасында бұл ел бидайды және
басқа ауыл шаруашылық өнімдерді экспортқа шығаруға мүмкіндік алды.
Экономикалық қиыншылықтарға қарамастан, Сауд Арабиясы дүние жүзіндегі
ең бай, аса тұрақты, өмір сүру деңгейі жоғары елдер қатарына жатады.
Халықаралық деңгейде Сауд Арабиясының рөлінің артуының тағы бір себебі, ол
дамып келе жатқан елдерге қаржылық зор көмек көрсетуі, атап айтқанда, Ислам
конференциясы Ұйымы мүшелеріне 1974 пен 1991 жылдар аралығында бұл көмек 28
млрд доллардан болғанын айта кеткен жөн.
Екінші жағынан, Сауд Арабиясының беделінің артуы, ол жерде исламның
түпқазығы болып табылатын тарихи орындар бар. Оларды корольдік көзінің
қарашығындай сақтап, бүкіл жер жүзіне исламның не екенін паш етіп отыр.
Сонымен қатар, Сауд Арабиясы Батыс елдермен, АҚШ-пен тығыз сауда-
экономикалық байланыс жүзінде исламды уағыздау, ұлттық мүдделерін қорғауда
мұсылман мемлекеттеріне көмек көрсету, бұл елдердің ішкі ісіне араласпау
болып табылады. Осы принципке орап сыртқы саясатты исламды қорғау, ислам
елдерінің біртұтастығын нығайту, дүние жүзі әлеміде олардың мүдделерін
нығайтуға көмектесу, ислам ұлттарымен қарым-ұқатынас орнату мәселесіне орай
жүргізген.
Қазақстан – Саудия ресми қатынастары 1992 жылдан басталды деуге болады.
Сол кезде Сауд Арабиясы сыртқы істер министрі Принц Сауд аль-Фейсал
Қазақстанға ресми сапармен келу ынтасын білдірген болатын. Оған дейінгі
қатынастар сыртқы істер министрліктері тарапынан жүргізіліп тек екі жақпен
танысу сипатында болды.
1992 жылдың маусымыда Сауд арабиясы корольдігінің Сыртқы істер
министрлігі Еуропа Департаментінің бастығы Принц Турки Қазақстанға келді.
Оны Қазақстан Республикасы сыртқы істер министрі қабылдады. Ал 1993 жылы
ақпан айында ҚР сыртқы істер министрлігінің аса маңызды шаруалар бойынша
елшісі қысқа сапармен Эр-Риядта болған кезінде Сауд Арабиясы Корольдігінің
сыртқы істер министрі Саль-Файсальдың қабылдауында болып, Қазақстан
Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Король Фахдқа жеке жолдамасын
тапсырды.
Содан бастап біртіндеп Қазақстан Саудия арасындағы экономикалық
байланыстар орнай бастады деуге болады. 1993 жылы желтоқсанда Қазақстан
Саудияның Даму Фондының миссиясы келіп, Қазақстан министрліктерімен
кездесіп, біраз жобаларды қаражаттау мәселесін талқылады. 1993 жылдың 3-
қазанынан 27-қаңтарға дейін Қазақстанда Принц Мухаммед Бек Бандар болды. Ол
Қазақстан экология және биоресурстар министрлігімен Қызыл Кітапқа жазылған
құстарды қорғау жайында келіссөз жүргізді. Келіссөз нәтижесінде Принц пен
министрлік арасында Экологиялық фонд құру туралы келісімге қол қойылды. Ол
фондтың жарғылық капиталын 2 млн доллар Принц жеке өзі салды.
Сауд Арабиясы мен Қазақстан арасындағы байланыстың нақты орнауы 1994
жылы 30-көкекте Қазақстан Сыртқы Істер Министрі Қ.Б.Саудабаевтың Эр-Риядқа
сапарынан басталды. Мұнда Қазақстан мен Сауд Арабиясы арасында
дипломатиялық қатынас орнату жөнінде Протоколға қол қойылды. Қазақстан
Министрін Король Фахл қабылдады. Келіссөз барысында Қазақстанға Сауд
Арабиясының сауда-өнеркәсіпкерлерін жіберіп, қарым-қатынасты нығайту
мәселесі келісілді.
Сонымен қатар, 1994 жылдың тамызында Қазақстанға Сауд Арабиясының
әскери мамандары келіп, ҚР қорғаныс министрлігімен келіссөздер жүргізді.
1993-1994 жылдарда Қазақстан мен Сауд Арабиясы жақсы дәрежеде
дипломатиялық қатынастар жүргізіп отырды да, ҚР Президентінің Сауд
Арабиясына Ресми сапары даярланды.
Қазақстан мен Сауд Арабиясы арасындағы байланыстарды және де бүкіл араб
дүниесімен қатынастарды жаңа биік дәрежеге көтерген. Әрине, Қазақстан
Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Сауд Арабиясы Корольдігіне ресми
сапары болды. Ол 1994 жылы 25-28 қыркүйекте өтті. Сапар кезінде ҚР
Президенті Король Фахд Бен Абдель Азизбен кездесті. Ол екі ел арасындағы
тарихи байланыстардың қайта жаңғырғанына ризашылығын білдіріп, Қазақстанның
егемендік алуының мұсылмандар қоғамына да маңызы зор екенін атап өтті.
Саудия мемлекеті басшысы ҚР Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың
Орталық Азия мен түгел ТМД елдері арасындағы бейбітшілік пен тұрақтыьлықты
сақтауға бағытталған салмақты саясатын аса жоғары бағалады. Сауд Арабиясы
өздерінің компаниялары мен іскер адамдарының Қазақстанның экономикасы,
мұнай өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы, сауда, жеке бизнес салалары бойынша
қатынастарын әрқашан қолдайтынын білдіреді. Король Фахд Қазақстанның
егемедігіне, мемлекетінің күшейуіне өз көмегін аямайтынын және ішкі
істеріне араласпайтынын, алдын-ала ешбір шарт қоймастан жан-жақты
байланыстардың пәрменділігін арттыруға ат салысатынын айтты.
Сапар кезінде ҚР Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Принц Абдалла
Бен Абдель Азизбен, Премьер-министрдің Екінші орынбасары, қорғаныс және
авиация министрі Принц Сұлтанмен, Парсы Шығанағы араб мемлекеттерінің өзара
көмек Кеңесінің Бас хатшысының орынбасары Абдалла аль-Кувейзимен кездесіп,
екі жаққа қатысты мәселелер бойынша келіссөздер жүргізді.
ҚР Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Сауд Арабиясына сапары тек
корольдік пен араб елдерінде ғана емес бүкіл дүние жүзінде жақсы резонанс
тудырды. Қазақстан мен Сауд Арабиясы арасында орнаған қарым-қатынасқа орай
сапардың мақсаты мынау еді: екі ел басшылары арасында аса сенім орнату,
Саудияны Орталық Азия мемлекеттері жағына тарту, жеке бизнесті Қазақстанға
тарту және екі жақты байланыстар үшін шарттық құқықтық негізін қалау.
Біздің ойымызша осы мақсаттардың бәрі өз нәтижесіне жетті. Олай дейтініміз
сапар кезінде сауда-экономикалық, инвестиция мен мәдениет, спорт және
жастар ісі жөнінде Бас келісімге қол қойылды. Сапар нәтижесі бойынша
бірлескн коммюнике қабылданды. Осыдан бастап Қазақстан – Саудия қатынастары
орнап, жаңа деңгейге көтеріле бастады деуге болады.

САУД АРАБИЯСЫ

Сауд Арабиясы корольдігі (Әл-Мамляка әл-Арабия әс-Саудия) – Арабия
түбегінде орналасқан мемлекет. Жер аумағы 2,240 млн км2. Халқы 22,7 млн
(2002). Астанасы - Әр-Рияд қаласы. Әкімшілік жағынан 13 округке бөлінеді.
Сауд Арабиясы абсолюттік монархия. Мемлекет және үкімет басшысы, қарулы
күштердің қолбасшысы – король. Король үкіметті құрады және жоғарғы лауазым
иелерін тағайындап, орнынан боса алады. Сауд Арабиясы үкіметі заң жобасын
дайындайды, мемлекетаралық келісімдерді бекітеді, ішкі, сыртқы саясат,
экономика, қаржы мәселелері жөнінде тиісті шешім қабылдайды. Халқының
көпшілігі арабтар. Ресми тілі – араб тілі, діні – ислам, күнтізбесі – ай
һижрасы.
ТАБИҒАТЫ. Сауд Арабиясының Қызыл табиғаты, Парсы шығанағындағы жағалауы
жайпақ, құмдауыт келеді. Жерінің 1 млн км2-не жуығы шөл дала (Нефуд, Дехна,
Руб-әл-Хали). Орталық бөлігі куэсті қырат. Батысында Хижаз және Асир
(биіктігі 2500-3000) таулары бар. Геологиялық құрылысы жөнінен Сауд
Арабиясының жерін Нуби-Араб қалқаны (батыс жағы) мен Месопотамия ойысы
(шығыс бөлігі) құрайды. Дүние жүзіндегі ең ірі мұнайлы-газды өңірлердің
бірі – Парсы шығанағының мұнайлы-газды бассейні Сауд Арабиясының оңтүстік-
шығыс жағында. Климаты: солтүстік жағында субтропиктік, тым континенттік.
Жазы өте ыстық, қысы жылы. Шілденің орташа температурасы 330С (Әр-Риядта),
қаңтарда 140С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 100 мм, тауда 400 мм. Ағыны
тұрақты өзендері жоқ; жер асты суына бай.
ТАРИХЫ. Сауд Арабиясы жерін ежелгі заманда (б.з.б. 2-мыңжылдық) көшпелі
араб тайпалары мекендеген. Б,з, 7 ғасырында Арабия түбегінің батыс
бөлігінде (Хижазда) жаңа дін – ислам пайда болып, мұсылмандардың алғашқы
теократық мемлекеті – Араб халифаты құрылды; оның орталысы Медине қаласы
болды. 7-8 ғасырларда қазіргі Сауд Арабиясының көп жері Омейя әулеті
билеген халифат құрамына енді, одан кейін бұл аймаққа Аббас әулеті үстемдік
жүргізді. 10-12 ғасырларда Арабия түбегі аумағының бір бөлігінде дербес
князьдіктер (әмірліктер, сұлтандықтар құрылды. Хижаз Фатима әулетіне, кейін
Айюб әулетіне, ал 13 ғасырдың ортасы – 16 ғасырдың басында мәмлүктерге
вассалды тәуелділікті болды. Хижаздың экономикалық және діни-саяси маңызы
(мұсылмандардың қасиетті қалалары Мекке мен Медине осында) зор
болғандықтан, халифтар онда өз үстемдігін сақтап қалуға тырысты. Өз
кезегінде Неж әмірлігі едәуір дәрежеде дербестік сақтап қалуға ұмтылды. 16
ғасырдың басында Осман сұлтандығы Хижазда өз билігін орнатты. Іс жүзінде
тәуелсіз әмірлік болып қалған Нежде (Орталық Арабия) 18 ғасырда
мұсылмандардың діни-саяси уаххабшылар ағымы пайда болды. Неж әмірліктерінің
бірін билеуші Мұхаммед ибн ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.