Техникалық - экономикалық негіздеме
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1 ПАТЕНТТІК ІЗДЕНІС ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2 ТЕХНИКАЛЫҚ.ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ ... ... ... ... ... ... ... ...
3 СҰРАҚ ТҮРІНІҢ АНАЛИЗІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Компьютерлер өндірісі нарығының анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1.1 Ірі компьютерлер өндірушілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1.2 Компьютерлерді кім жасайды? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1.3 Дербес компьютердің Қазақстан нарығындағы ерекшеліктері ... ... ... .
3.1.4 Компьютерлер классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Қазіргі басқару жүйелерінің және электронды құжаталмасудың анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2.1 Негізгі анықтамалар және түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2.2 Іс.қағаздарын жүргізу, құжаталмасу және жұмыс ... ... ... ... ... ... ...
ағындарын басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ДК.ді ЖИНАУҒА АРНАЛҒАН ТЕХПРОЦЕСТІ ЖӘНЕ
ҚҰЖАТАЛМАСУДЫ ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ ЖАСАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1 ДК.ді жинаудың технологиялық процесін зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ..
4.1.1 Жинау процесінің жалпы сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1.2 Спецификаны дайындау процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1.3. Компьютерді құрастыру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1.4 Компьютерді тестілеу процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1.5. Беру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Дайындаушы жүйе талаптардың қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.2.1 Негізгі талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2.2 Қосымша талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 ДК ӨНДІРІСТІН ҚҰРАСТЫРУ ҮШІН ҚҰЖАТТАР ТҮРІ МЕН БАҒДАРЛАМАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1. Бағдарлама жүйесін жасау және жоспарлау амалы ... ... ... ... ... ... ... .
5.1.2 Дербес компьютердің жүру циклінің моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.3 Мәліметтерді модельдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.4 CASE амалдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2 Анализ амалын таңдау және МБ жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.2 Автоматтандырылған жүйенің жалпы үлгісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.3 МБ құрылымын өңдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.4 Мәліметтер базасының жалпы ER.моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.3 Құжаттар формаларын жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.3.1 Жинақтауға тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.3.2 Кепілдік талоны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6 КӘСІПОРЫННЫҢ САУДАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ АУМАҒЫНДА
ҚҰРАУШЫ ӨНДІРІСТІҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛУЫНЫҢ
ПРОГРАММАЛЫҚ МОДУЛІН ЖАСАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1 Жүйені тарату ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.1 Жасау құралдарын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.2 Программалық таратылымның спецификасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.2 Мәліметтерді көрсету формалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2.1 Жүйе интерфейсінің жалпы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.2.2 Құрастыруды жоспарлау есебінің формасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2.3 Жинақтауға тапсырма қалыптасыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2.4 Жинау жағдайын өзгерту формасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.2.5 Жинақтау кезеңдерінің (тарихының) есебінің формасы ... ... ... ... ...
7 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8 ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІК ЕСЕБІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1 ПАТЕНТТІК ІЗДЕНІС ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2 ТЕХНИКАЛЫҚ.ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ ... ... ... ... ... ... ... ...
3 СҰРАҚ ТҮРІНІҢ АНАЛИЗІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Компьютерлер өндірісі нарығының анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1.1 Ірі компьютерлер өндірушілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1.2 Компьютерлерді кім жасайды? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1.3 Дербес компьютердің Қазақстан нарығындағы ерекшеліктері ... ... ... .
3.1.4 Компьютерлер классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Қазіргі басқару жүйелерінің және электронды құжаталмасудың анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2.1 Негізгі анықтамалар және түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2.2 Іс.қағаздарын жүргізу, құжаталмасу және жұмыс ... ... ... ... ... ... ...
ағындарын басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ДК.ді ЖИНАУҒА АРНАЛҒАН ТЕХПРОЦЕСТІ ЖӘНЕ
ҚҰЖАТАЛМАСУДЫ ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ ЖАСАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1 ДК.ді жинаудың технологиялық процесін зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ..
4.1.1 Жинау процесінің жалпы сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1.2 Спецификаны дайындау процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1.3. Компьютерді құрастыру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1.4 Компьютерді тестілеу процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1.5. Беру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Дайындаушы жүйе талаптардың қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.2.1 Негізгі талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2.2 Қосымша талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 ДК ӨНДІРІСТІН ҚҰРАСТЫРУ ҮШІН ҚҰЖАТТАР ТҮРІ МЕН БАҒДАРЛАМАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1. Бағдарлама жүйесін жасау және жоспарлау амалы ... ... ... ... ... ... ... .
5.1.2 Дербес компьютердің жүру циклінің моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.3 Мәліметтерді модельдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.4 CASE амалдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2 Анализ амалын таңдау және МБ жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.2 Автоматтандырылған жүйенің жалпы үлгісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.3 МБ құрылымын өңдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.4 Мәліметтер базасының жалпы ER.моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.3 Құжаттар формаларын жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.3.1 Жинақтауға тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.3.2 Кепілдік талоны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6 КӘСІПОРЫННЫҢ САУДАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ АУМАҒЫНДА
ҚҰРАУШЫ ӨНДІРІСТІҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛУЫНЫҢ
ПРОГРАММАЛЫҚ МОДУЛІН ЖАСАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1 Жүйені тарату ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.1 Жасау құралдарын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.2 Программалық таратылымның спецификасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.2 Мәліметтерді көрсету формалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2.1 Жүйе интерфейсінің жалпы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.2.2 Құрастыруды жоспарлау есебінің формасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2.3 Жинақтауға тапсырма қалыптасыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2.4 Жинау жағдайын өзгерту формасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.2.5 Жинақтау кезеңдерінің (тарихының) есебінің формасы ... ... ... ... ...
7 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8 ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІК ЕСЕБІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
КІРІСПЕ 4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
1 ПАТЕНТТІК ІЗДЕНІС ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
2 ТЕХНИКАЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ ... ... ... ... ... ... .. ... .. 13
3 СҰРАҚ ТҮРІНІҢ АНАЛИЗІ ... ... ... ... ... ... ... ... 15
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
3.1 Компьютерлер өндірісі нарығының 15
анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1.1 Ірі компьютерлер өндірушілер ... ... ... ... ... ... ... ... 15
... ... ... ... ... ... ...
3.1.2 Компьютерлерді кім жасайды? ... ... ... ... ... ... ... ... 16
... ... ... ... ... ... ..
3.1.3 Дербес компьютердің Қазақстан нарығындағы 18
ерекшеліктері ... ... ... .
3.1.4 Компьютерлер классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... 20
... ... ... ... ... ...
3.2 Қазіргі басқару жүйелерінің және электронды құжаталмасудың 24
анализі ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..
3.2.1 Негізгі анықтамалар және 24
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2.2 Іс-қағаздарын жүргізу, құжаталмасу және жұмыс
... ... ... ... ... ... ...
ағындарын басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... 27
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ДК-ді жинауға арналған техпроцесті және 37
құжаталмасуды зерттеу және жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ..
... .
4.1 ДК-ді жинаудың технологиялық процесін 37
зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1.1 Жинау процесінің жалпы сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... 37
... ... ... ... ... .
4.1.2 Спецификаны дайындау процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 37
... ... ... ... ... ... .
4.1.3. Компьютерді құрастыру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 38
... ... ... ... ... ...
4.1.4 Компьютерді тестілеу процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 39
... ... ... ... ... ... ...
4.1.5. Беру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 40
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Дайындаушы жүйе талаптардың 40
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.2.1 Негізгі талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... . 40
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2.2 Қосымша талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... . 41
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 ДК ӨНДІРІСТІН ҚҰРАСТЫРУ ҮШІН ҚҰЖАТТАР ТҮРІ МЕН БАҒДАРЛАМАЛАРЫ 42
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ...
5.1. Бағдарлама жүйесін жасау және жоспарлау 42
амалы ... ... ... ... ... ... ... .
5.1.2 Дербес компьютердің жүру циклінің 43
моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.3 Мәліметтерді модельдеу ... ... ... ... ... ... .. ... .. 44
... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.4 CASE амалдары ... ... ... ... ... ... ... ... . 45
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2 Анализ амалын таңдау және МБ 46
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2.2 Автоматтандырылған жүйенің жалпы 47
үлгісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.3 МБ құрылымын өңдеу ... ... ... ... ... ... ... .. .. 48
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
5.2.4 Мәліметтер базасының жалпы 51
ER-моделі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .
5.3 Құжаттар формаларын жасау ... ... ... ... ... ... ... .. .. 53
... ... ... ... ... ... ... ...
5.3.1 Жинақтауға тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... . 53
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.3.2 Кепілдік талоны ... ... ... ... ... ... ... . ... 53
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6 КӘСІПОРЫННЫҢ САУДАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ АУМАҒЫНДА 55
ҚҰРАУШЫ ӨНДІРІСТІҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛУЫНЫҢ
ПРОГРАММАЛЫҚ МОДУЛІН ЖАСАУ ... ... ... ... ... ... ... .. ..
... ... ... ... ...
6.1 Жүйені тарату ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... .. 55
... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.1 Жасау құралдарын таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... 55
... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.2 Программалық таратылымның 56
спецификасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2 Мәліметтерді көрсету формалары ... ... ... ... ... ... .. ... .. 58
... ... ... ... ... ... ..
6.2.1 Жүйе интерфейсінің жалпы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... . 58
... ... ... ... ... ... .
6.2.2 Құрастыруды жоспарлау есебінің 60
формасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2.3 Жинақтауға тапсырма қалыптасыру ... ... ... ... ... ... ... ... 61
... ... ... ... ...
6.2.4 Жинау жағдайын өзгерту формасы ... ... ... ... ... ... ... ... 62
... ... ... ... ... .
6.2.5 Жинақтау кезеңдерінің (тарихының) есебінің 62
формасы ... ... ... ... ...
7 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... 64
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
8 ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІК ЕСЕБІ ... ... ... ... ... ... ... .. .. 69
... ... ... ... .
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... .. 72
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... 75
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Реферат
ТүсіндІрме жазба 96 беттен, 22 суреттен, 13 кестеден, 1 қосымшадан
тұрады.
ЖАСАУ, БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ, ДК ӨНДІРІСІ, ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕР,
ЭЛЕКТРОНДЫҚ ҚҰЖАТ АЛМАСУ, МӘЛІМЕТТЕР БАСЗАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ, МӘЛІМЕТТЕРДІ
КӨРСЕТУ, КЛИЕНТ-СЕРВЕР АРХИТЕКТУРАСЫ, ИНТЕГРАЦИЯ.
Дипломдық жобаның мақсаты: ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Жобада компьютерлер өндірісі нарығының анализі, олардың түрлері және
қазіргі құжат алмасу, іс-қағаздар жүргізу жүйелерінің анализі жүргізілген.
Кіріспе
Дербес компьютерлерді колдану біздің өміріміздің ажырамас бөлігіне
айналды. Дербес компьютерді өндірумен, сатумен жүздеген компьютерлік
компанялар айналысады және көбіне қызметінің жеткіліксіз
автоматтандырылғандығынан олардың жұмысында күрделі кедергілер туындайды.
Бұл бухгалтерия мен саудада электронды құжат өңдеу мен автоматтандыру
жүйесіне қалай қатысты болса, компьютер өндірудің технологиясының циклының
құжат өңдеуі мен арнайы автоматтандыру жүйесіне де сондай қатысты.
Әрине, автоматтандырудың бухгалтерлік және сауда – қоймалық жүйесі мен
электронды құжат өңдеудің көлемді саны бар. Жүйенің осындай ісі
спектірінен компания үшін автоматтандыру жүйесін таңдау оңай бола қоймайды.
Бұл облыста негізгі мәселе болып табылатындар:
• жүйе тиімділігінің жеткіліксіздігі
• өндірісті автоматтандыру мәселесінің толық шешілмеуі
• адамның оқып – үйренуінің күрделілігі
• жеткіліксіз қорғаныс пен тұрақтылық
• жүйенің бапталуы
• таралған қоймалар мен фирмалардағы қолдаушылардың жоқтығы
• нашар технологиялық қолдаушы
• жоғары есе құн
• жоғарғы ақпараттық талап
• және т. б.
Дамып келе жатқан кәсіпорын құжат өндеу мен іс жүргізудің
автоматтандырылған жүйесінсіз жұмыс істелмейді.
Көптеген компаниялар әртүрлі өндіріс процестерін автоматтандыру мен
құжат өңдеудің өз жүйелерін шығарып алады.
Компания өндірісінің технологиялық тізбегі аз автоматтандырылған облыс
болып табылады. Бұл облыста, нарықта аздаған бағдарламалық өнім бар, бірақ
олардың барлығы екі мұқтаждықты көрсетеді. Компьютерлік компания қызметінің
осы облысындағы автоматтандырудың өте әлсіз немесе, керісінше, өте күрделі
жүйенің таралуы.
Барлық жағдайлар мен ерекшеліктер анализінің нәтижесінде дербес
компьютерлер сату, техникалық қызмет көрсету, өндірумен айналысатын кең
құрылымды компания қызметінің құжат өңдеу мен автоматтандырудың комплекстік
жүйесін өңдеу туралы шешім қабылданды. Өңделетін жүйе компания талаптарын
толығымен қанағатандырылуы керек,клиент - сервер құрылысы мен ұдайы дамып
отыратын құрылымы болуы керек.
Автоматтандырылған сауда – қоймалық жүйе модульдерінің біреуін өңдеу
мен тарату – берілген дипломдық жобаның тақырыбы болып табылады. Жобалау
үшін шығыстық мәліметтер мен өңделетін жүйеге негізгі талапттар келесілер:
• кіші кәсіпорын жағдайында дербес компьютерлерді өңдеуді басқару әдісін
өңдеу, оның ішінде жинау мен қабылдаудың маршрутты техпроцестері.
• дербес компьютерлерді өңдіру, құжаттар формасы , МБ құрылымы, клиент
– сервер құрылысында онымен жұмыс технологиясын жинау үшін электронды
құжат өңдеу жүйесін өңдеу.
• жүйенің базалық клиенттік қосымшасының бағдарламалық таралуын өңдеу.
• бағдарламалы – аппараттық платформаға шек қою
• қосымша талап: МБ – ның барлық қасиеттернің реквизиттерін толық
сипаттау.
ТАПСЫРМА
Дипломдық жобалау барысында патенттік-ақпараттық зерттеулер жүргізуге
арналған
Дипломдық жоба тақырыбы – ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Ізденістің басталуы 01.01.2000 г. Аяқталуы 1.06.2005 г.
Жетілділіретін программалық қамсыздандырудың қысқаша сипаттамасы –
Дербес компьютерлерді тасымалдап, құрастырып, жөндейтін ALSER COMPUTERS
меншік жеке кәсіпорынның электронды құжат алмасуын жасау
Кесте 1.1
Іздеу Ақпарат іздеуІздеу Сыныптау ІздеуІздеу жүргізілетін
нысаны мақсаты мемлекет-тиндекстері те-реақпарат көздерінің
ері ң-дігатаулары
і
УДК ХПС,ҰПС,
УОЖ
Оптима Optima Қазақстан, G01G100, 1999-Ресми бюллетень
компаниясыныWorkflow Ресей, G06F900, 2006ж“Промышленная
ң “Optima Enterprise Ұлыбрита-н 940. ж. собственность”-
Workflow” Edition ия, Алматы:
жүйесі жүйесінің Германия, казпатент(1998-200
құрамына бес Франция, 5); официаль-ный
программалық США, бюллетень
модуль Швейцария “Открытия,
кіреді, бұл Япония. изоб-ретения” -М,
программалар ВНИИПИ;
әр түрлі (1996-2000).
станцияларға Официаль-ный
орнатылуы бюллетень
мүмкін. “Изобретения” -М:
Оптима НПС “Поиск”,
фирмасы (2000-2005);
жақында
Кесте 1.1 жалғасы
ғана Optima Реферативті
Workflow LAN ақпарат
Edition “Изобретения стран
тұтыну мира”. Выпуск 100
программасын (МКИ F25).
сату туралы М,ВНИИТИ,
жариялады. (1996-2001);
Бұл құжаттың
артықшылығы,
ұйымдағы
мұндай жүйе
келесі
мүмкіндіктерд
і береді:
Құжаттардың
электронды
түрде
жалпылама
сақталуы;
Құжаттарды
қайта
тазалау;
Бизнес-процес
с шегіндегі
құжат
айналымына
бақылау және
бірыңғай
басқару;
Optima
Workflow
жүйесі құжат
жүруінің
айналысы мен
құралдарын
құрайды
Тапсырма берілді ______ _____________2007ж.
(уақыты) (айы)
Орындаушы_________ Жумырбаев К.
(қолы) (аты-жөні)
Дипломдық жоба жетекшісі ____________ Т.Б.Мадиев
(қолы) (аты-жөні)
Анықтама
Іздеу нысанын патенттік және ғылыми-техникалық
әдебиеттер бойынша зерттеу туралы
Диплом жобасының тақырыбы -ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Іздеу тереңдігі: 1999 жылдан 2006 жылға дейін
Іздеу төмендегі диплом жобасын орындау барысында зерттелген материалдар
бойынша жүргізілді
Кесте 1.2 Зерттеу нысандары
Іздеу Іздеу Сыныптау Іздеу Ғылыми-технПатенттік құжаттар
нысаны мемлекет-теиндекстерітөмендегі ика-лық атаулары номерлері
(оның рі (МКИ, НКИ,мекемелер-діқұжаттар, және басылу
құрам-дық (Қазақстан-МКПО, УДК)ң қорлары шығу күнінің белгісі,
бөлшек-тернан бастап) бойынша күні-нің қаралған жылдың
і) жүргізілді белгісі, белгілері
библиографи
ялық
мемлекет-те
р,
қарал-ған
жыл-дың
белгілері
Оптима Қазақстан, G01G100 Cемей www.kazpateРесми бюллетень
компаниясыРесей, G06F900, облыстық nt.kz “Промышленная
ның Ұлыбрита-ни940 Ғылыми-техниwww.fips.ruсобственн ость”
“Optima я, Франция, калық Алматы Казпатент
Workflow” АҚШ, кітапханасыб (1998-2005)
жүйесі Швейцария, ойынша Официальный
Жапония жүргізілді бюл-летень
“Открытия,
изобретения” М.:
ВНИИПИ (1996-2000)
Официальный
бюллетень
“Изобретения”.
М.:НПО “Поиск”
(2000-2005)
“Официальный
бюллетень
Российского
агентства по
патентным и
товарным зна-кам.
“Изобрете-ния,
полезные модели”
М.: ФИПС
(1998-2005)
Кесте 1.3 Патенттік зерттеулер жүргізу барысында зерттелген және ішіне
аналогтар кіретін патенттік құжаттар
Іздеу Табылған аналогтар
нысаны
(оның
құрамдық
бөлшекте-рі
)
Мемлекет, Өтініш берушінің Техникалық шешімнің Техни-калы
қорғау аталуы, мемлекет мәні: оны жасау қ шешімді
құжаттары-ныөтініш номері, мақсаты (өнертабыстық жобала-нат
ң түрі және басылымдылық күнніңпайдалы моделдің ын техника
номері, белгісі, сипаттамасы бойынша) ныса-нында
сыныптау басылу күннің қолда-ну
индекстері белгісі мүм-кінділ
(ХПС, ҰПС, ігі немесе
УОЖ) қолдан-бау
себебі
Оптима Ресей Мемлекеттік АК-1 аппараттық Қолдану
компаниясынПатент Унитарлы кәсіп-орынкомплекстердiң мүмкіндігі
ың “Optima № G 06 K “Авиациялық ақпараттық-өлшеу бар,
Workflow” 100, 112 жүйелердің жүйелерiн құруды, себебі:
жүйесі мемле-кеттік тестілеуді, тексеруді,көп
ғылыми-зерттеу жобалауды жүргізеді қара-жатты
институты” қажет
ө.№200010953709 етпейді,
приор. 18.04.2000 яғни
басыл. 28.12.2000 тиімді
Ресей ПатентТюрин Сергей “Staffware” жүйесінің
№ 2189623 Феофентович, тұжырымы [12,21,24]
G05B19042 Прохоров Анатолий құжат қозғалысын және
19418 Александрович, оның бағытын
Дудин Яков қарастырады. Жалпы
Владимирович, бағыттар
Пермь қаласы, бизнес-нұсқаулар
614015 арқылы суреттеледі.
ө.№200011701709 Бизнес-нұсқау
приор. 27.06.2000 қадамдардан тұрады,
басыл. 20.09.2002 ал, қадамдарға бір
мақсат қойылады.
Қадамдар жай,
автоматты және
жағдайлы болып
келеді.Бизнес-нұсқауды
жасау құралдарын
Staffware графикалық
құраушысы жасайды.
Экран формасын анықтау
үшін форма құрамасы
қолданылады.
Кесте 1.3 жалғасы
Ресей Езерский Ерекшелігі: Қолдану мүмкін-ділігі
Патент С.В., қондырғының бар.
№ 2195707 Миров А.В., дәйектілігін
G08B2900 Лотапенко жоғары-лату
G01R3108 В.И. мақсатында кіріс
Санкт-Петербтүйіндеріне
ург қаласы диаг-ностика және
000 НТЦ тіркеу функциясын
“Механика” өндіру.
ө.№ Кіріс-шығыстары
20001056950ПЭЕҚ және АБЖ
9 байланысының кіріс-
приор. шығысы үшін
07.03.2002 арналады.
басыл.
09.12.2004
Ресей Ашық түрдегіҚұжат-2000 [12] Қолдану мүмкінділігі
патент акционер жүйесінің базалық жоқ, себебі
№2178578 қоғамы моделінде жобала-натын
605В 1500 “Всероссийскқұжаттарды топтап бақылаушыдан аса
ий тепло- тазалау ерекшелігі жоқ
технический ұйымдастырылған.
научно- Бүкіл құжатайналымы
иследовательүш топқa бөлінеді:
ский түсетін,
институт”. жіберілетін, және
ішкі құжаттар.
ө.№ Түсетін құжаттар өз
20001155130ішінде үш топқа
9 бөлінеді:қызметтік
приор.20.06.түрге және
2000. бөлімшелерге
басыл.03.01.бөлінеді.
2003 Жіберілген және
ішкі құжаттар
түгелдей
автоматтандырылады.
Кесте 1.4 Патенттік ізденіс және аналогтарды іздеу барысында зерттелген
ғылыми-техникалық құжаттар
Іздеу нысаныТабылған аналогтар
(оның
құрамдық
бөлшек-тері)
Авторлар, Басқа Техникалық Техникалық
ақпарат органдар-дың шешімнің ше-шімді
көздерініңатауы, шығарғанмәні және оны жобала-натын
атаулары ел жасау техника
мекеме-нің мақсаты объектісінде
атауы, (өнертабыстың қолданумүмкін-діг
шығару жы-лы, пайдалы модельдың і
номері, осы не қолдан-бау
беттері. басылымда берілгенсебебі
сипаттамасы
бойынша
“Digital АҚШ www.firs.ru Аналогтық-сандық Қолдану
Equipment Заявка на www.kazpatent.kтүрлен-діргіш, мүмкіндігі жоқ,
Corporation”регистрациz микроконроллердан себебі
компаниясыныю және салыстыру жобала-натын
ң продукта. әлементімен микро-контроллерғ
“LinkWorks” N 13836 тұрады. а түрлендіргіш
жүйесі 7G06F Ерекшелегі: кернеукерек жоқ.
1800 астындағы
түрленедіргіш екі
аналогтың
кілттердең және
сызықтың-
орташаланған
RC-фильтрдің
құралатын түстің
ретінде
орындалған.
Қорытынды
Диплом жобасын орындау барысында жүргізілген
патенттік зерттеулер бойынша
Диплом жобасының тақырыбы – ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Іздеу тереңдігі: 1996 жылдан 2006 жылға дейін
1. Патенттік зерттеулер жүргізу алдында қойылған мақсаттарға
қол жетті ме? Жетпесе қандай себептерден?
- Мақсатқа қол жетті, ізденіске сай келетін ақпарат яғни аналогтар табылды.
2. Табылған (2 және 3 - кесте) аналогтардың қайсысы прогрессивтік
болады?
- № 2189623 патенті бойынша ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау және № 2178578 патенті бойынша A2A2-D
автоматты өлшеу жүйесi
Табылған “2 және 3- кесте” аналогтарының қайсысын жобаланатын техника
объектісінде қолдану пайдалы болады?!
- № 2189623 патенті бойынша Дербес компьютерді тексеруге, қамтамасыз
етуге және тестiлеуге арналған программалық жүйе
Диплом жобасында жобаланылатын техника объектісіне ұқсас техника
объектілерді сериялап шығаратын қандай еліміздегі және шет елдердегі
фирмалар табылды?
Ғылыми-техникалық және патенттік құжаттарды зерттеу кезінде
өндірістік микроконтроллерды шығаратын Қазақстан фирмалары табылған жоқ.
Шетел фирмалары ішінде табылды:
- “Digital Equipment Corporation” компаниясының “LinkWorks” жүйесі
4. Жобаланатын техника объектісі бойынша өнертабысқа өтініш материалдарын
өңдеу қажет пе?
Өтініш материалдарын өңдеу қажетті деп ойлаймын, себебі дипломдық
жобада терең басылым процессі жаза Р-130 микроконтроллер (көмегімен үнемді
де сенімді болады).
2 Техникалық-экономикалық негіздеме
Мұндай программалық қамсыздандырулардың технологиялық және
экономикалық параметрлері туралы ақпараттар коммерциялық құпия болғандықтан
базалық нұсқа ретінде жасалынатын өлшеу жүйелерінің біреуін таңдау керек.
Мұндай нұсқа түрінде басқа элемент базасы қолданылатын нұсқаны қабылдаймыз.
Базалық нұсқада сәйкесінше Analog Device AD1859 және AD1879 қолданылады.
Базалық нұсқаның өзіндік құнын есептеуді жобаланушы бұйымның өзіндік
құнын есепптеумен қатар жүргіземіз.
Радиоэлектронды жобаланушы бұйымның өзіндік құны жобалаудың соңғы
кезеңінде анықталады. Бұл уақытта өзіндік құнын дәлме-дәл өлшеуге қажетті
бастапқы мәліметтердің біразы болады (принципиалды сұлба дайын, элементті
база, сатып алынатын бұйымдардың спецификациясы жасалған, жұмыс пен
бөлшектердің кейбір түрлері бойынша технологиялық процесстер дайындалған ).
Сондықтан да жобаланушы бұйымның өзіндік құнын есептеу кезінде дәлме-дәл
есептеу әдісі қолдануы керек.
Есептеу уақытында бізге мынадай бастапқы мәндер белгілі:
- сатып алынатын бұйымдардың спецификациясы
- электрлік принципиалды сұлба
- элементті база
- жұмыстық технологиялық процесс
Сондықтан да Сондықтан да жобаланушы бұйымның өзіндік құнын есептеу
кезінде дәлме-дәл есептеу әдісі қолдануы керек.
Өндірісте калькуляциялаудың (дәлме-дәл есептеу) әртүрлі әдістерін
қолданылады:
- тура
- есептеу-аналитикалық
- параметрлік
- комбинацияланған
- қайта бөлу
Бұлардың ішінде кеңінен таралғаны - есептеу-аналитикалық әдісі. Бұл
әдіс калькуляция статьялары бойынша интерфейсті платаның өзіндік құнын
есептеу үшін қолданылуы керек.
Бізге белгілі шығындар классификациясы бойынша калькуляция
статьясының келесі құрамы қабылдануы керек:
1. Материалдар
2. Қайтарылмалы қалдық (алынып тасталынады)
3. Сатып алынатын комплектеуші бұйымдар, жартылай фабрикаттар және қызмет
көрсетулер
4. Өндіріс жұмысшыларының негізгі еңбек ақысы (еңбек ақы қорынан алынатын
сыйақыларды қоса есептегенде)
5. Өндіріс жұмысшыларының қосымша еңбек ақысы
6. Өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысынан әлеуметтік сақтандыруға кететін
салымдар
7. Өндірісті дайындауға және игеруге кететін шығындар
8. Мақсатық қолданылымдағы құралдар мен құрылғылардың тозуы және арнайы
шығындар
9. Құрылғыларды ұстау мен эксплуатациясына кететін шығындар
10. Жалпы өндірістік шығындар
11. Жалпы шаруашылық шығындар
12. Басқа да өндірістік шығындар
3 Дербес компьютерлер өндірісінің анлизі
3.1 Компьютерлер өндірісі нарығының анализі
3.1.1 Ірі компьютерлер өндірушілер
Компьютер саласы өндіріс саласында қарқынды дамып келе жатқан
салалардың бірі. Соңғы жылдары Батыс Еуропа елдерімен АҚШ – та ішкі
нарықпен байланысты төмендеу бақыланды. Азия елдерінде, керісінше екпінді
өркендеп келеді.
2.1 суретте Dataquest мәліметтері бойынша әлемдік нарықтағы алдынғы
қатарлы ірі компьютер өндірушілер кескінделген. Compaq өткен жылы өз үлесін
14% - дан 12,6% - ға дейін кемітті, ал Dell – дың 10% - дан 10,6% - ға
дейін арттырды.
Hewlett – Packard және IBM 7,1% - бен үшінші орынды бөлісті. 4 –
орында – жапондық NEC 4,4% - бен, ал 5 – орында 3,7- дық үлеспен Gateway.
Сурет 3.1 ДК өндірушілердің әлемдік нарықта алатын орны
Аналитиктердің ойынша, қазір әлдеқайда перспективті Оңтістік – Шығыс
Азия болып табылады. Қазақстан нарығы да жылдам қарқынмен дамып келеді.
Gartner компаниясының мәліметінше, Шығыс Еуропа елдері арасында
Қазақстандық дербес компьютер нарығы бұрынғысынша көшбастап келеді.
Мысалы: Қазақстанда жыл сайын 20% - ға жуық компьютерлер жаңартылады,
қазіргі уақытта оның 7 млн– ға жуығы қолданылады, оның ішінде 4,5 млн- ы
экономика сферасында.
Gartner компаниясының мәліметінше ТМД елдерінің нарығында дербес
компьютер сатудың көшбасшыларының ондығы келесідей: 3.2 суретке қараңыз:
Сурет 3.2 ДК өндірушілердің ТМД елдерінің нарығында алатын орны
3.1.2 Компьютерлерді кім жасайды?
Оңтүстік – Шығыс Азия елдерінің фирмалары өндіретін электронды
техниканы сары деп атай бастады. Қазақстанде дайындалған компьютерлер
қызыл деген атқа ие болды. Ал Еуропа мен Америкадан әкелінетін техника
ақ деп аталады.
Тұтынушылардың бұл түрлі - түсті бөліктерге қатынасы сәйкесінше:
ақ - ты жоғары санайды, сары - ға қатысты скептицизм және және қызыл
- ға өте төмен баға береді. Алғашында ол өнімнің сапсымен емес,
географиялық орнымен анықталады. Бірақ бұл, әрине, қате пікір.
Біріншіден, мүдай өнімның белгілі бір талабы мен мәдениет денгейі
міндетті түрде керек.
Егер компьютерді Америкадан әкелсе, онда ол компьютердің құрылымы,
тіпті компьютнрдің өзі де сол Америкада жасалынады дегенді білдірмейді.
Жалпы айтқандай, барлық компьютерлерді брэнднэйм (Brand Name) мен
атаусыз (No name немесе White Box) деп бөлуге болады.
Егер АҚШ – та атаусыз компьютерлер өндіруші нарық үлесі 23%- ды
құраса, онда Еуропада 50%, ал қытайда - 90% (2.3 суретті қараңыз). Ал
бренд нэйм бұл атақты сауда маркасында айтылады. Бұндай компьютерлерді
сату көлемі жоғары. Бренднэйм компьютерлері ақ немесе қызыл болса да
төмен сапалы компоненттерден жиналған. Көпшілікке, мүмкін, танымалы аттар
болар, IBM, Compaq, Apple, Silicon Graphics, Sun Microsystem және Hewlett –
Packard, бірақ Solectron мен Celestica фирмалары туралы барлығы естімеген
болар. Ал бірақ дәл осыларға жоғарыда аталған компаниялар өз бизнестерінің
бөлігін сеніммен тапсырады.
Аутсорсинг (Outsourcing) сөзі бізде әзірге қолданысқа енген жоқ,
бірақ Батыста ол бұрынан және жақсы танымал. Осы пән бойынша АҚШ – та бүтін
бір ғылым мен институт бар. Жалпы, аутсорсинг сөзі қандай да бір
контрактілік жұмыс үшін сыртқы орындаушылардың тартылуы дегенді білдіреді.
Осылайша, компьютер мен периферилі құрылғыларды. Кей кей мәліметтер
бойынша Acer компаниясы уақыт өте келе оның тура бәсекелестерінің
тапсырыстарын орындайды. Мысалы, IBM Aptiva үй нарығына арналған
компьютерлер Acer зауытында дайындалды.
Сурет 3.3 Әлемдегі Не brand name компьютерлерін сату үлесі
IDC мамандандырының пікірінше, компьютер өндірушілер үшін өз
өнімдерінің бағасын төмендету қиындай түсуде, ал аутсорсинг - осы
мәселені шешудің жалғыз ғанақ жолы.
Аналитикалық агенттік сарапшыларының қатары контрактілік өндіріс
нарығын 1998 жылы 90 млрд. долларға бағалайды, 2005 жылға қарай бұл сан 178
млрд. долларға дейін өсуі керек болатын. Егер электроника нарығының
сыйымдылығы өткен жылы 600 млрд. долларды құраса, бұл тіптен нашар
көрсеткіш емес. Контракторлар компаниясының кірісі өткен жылы 25% - ға
өсті, ал осы жылы 30% - дық өсім күтіліп отыр. Өндіруші фирмаларының
аналогтық көрсеткіші 20% маңайында өзгеріскен ұшырайтынын байқаймыз.
Аутсорсинг бойынша компания қызметінің ассортименті ұдайы кеңейтілді.
Ол құрастырудан басқа қазір дизайн, жобалау, тестілеу, қателіктер анализі
жұмыстарын орындай алады.
Контракторлар компаниясы жетістігінің себебі неде? Аутсорсингтің
арқасында өндіруші фирмалар, өнім төлемінде айтарлықтай үнем жасауына
болады. Ал дайын өнім шығару әлдеқайда жылдам жүреді мүмкін. Өндірушілердің
үнемдеген тәсілдері ғылыми зерттеуге жұмсайды.
Енді еңбек төлемі туралы, бұл жерде экономикалық заң қарапайым. Егер
бірдей еңбекке аз суммада төлем жасауға болатын болса, онда неге солай
етпеске? Datequest мәліметінше, Америкада 1 – сағат жұмыс үшін 4,5 доллар
төлейді, Еуропада 1,8 доллар, ал Қытайда 0,7 доллар. Ал Қазақстан туралы
тіпті атқың да келмейді.
Бүгінде контрактор – фирмасының он жетекшісі компьютер өндіру
нарығының шамасымен 30 – ын бақылайды. Оның ішінде ең танымал және ірісі
Solectron, Selestica, Felexttronics, Interntional, SCI System, Iabil
Circuit, және 50 – ге жуық жаңа өндіріс учаскесін иемденген.
Ең ірі конрактор - компаия болып Solectron саналады. Өткен жылы
Қыркүйек – Қанан айларында бұл компания 2 млрд. доллардың өнімін сатты.
Соңғы кезде Solectron оннан астам технологиялық учаскелерді сатып алды.
Бұрынғы ІВМ зауытында өз қызметін бастапқы Solectron компаниясы өзінің
ең танымал тапсырысы беруші ретінде ІВМ, Hewlett – Packard және Sun
Microsystem – ті атайды.
Solectron өнімді дайындаумен, жинаумен айналысады, ал Ingram Micro
тапсырыс орындайды және оны жеткізеді. Өткен жылдың сәуір айында
Нью – Йоркте кәсіпорын, ал маусымда Дублинде кәсіпорын құрылды.
Hewllett – Packard -өз өніміне және сапасына сенімділігімен танымал
корпарация, бірнеше жылда контрактор – фирмалар жіберетін техникада өз
брэндтерін ұсынуға қорықпайды. Бүгіні күні дербес компьютерлердің 100% - ын
аутсорсинг көмегімен шығарылады. Корпорацияның негізгі тапсырысының SCI
System фирмасы орындайды, бірақ конрактілердің жанында Colestica мен
Solectron жұмыс істейді. Hewlett – Packard қызметтестерінің айтуынша,
корпарация өнім сапасын ұдайы бақылайды , егер контрактордың қолынан
келмесе, онда тапсырысты басқа компания береді.
Контракт бойынша Калашников автоматы сияқты жинала салатын дербес
компьютер ғана өндірмейтінін айта кеткен жөн. Мысалы, Intergraph
корпорациясы өткен жылдың соңында өзінің жұмыс станциясын мен графикалық
жүйелерінің SCI System фирмасаына берді.
Үстіміздегі жылы Compaq компаниясы Қазақстанда өзінің жеке өндірісін
ашпақ. Қазіргі компанияның Қазақстандық өкілі бірнеше серіктестерімен
белсенді қатынас орнатып, олардың өндірістік мүмкіндігін үйреніп жатыр.
Еуропа елдері АҚШ – қа қарағанда Қазақстан компьютерін сату деңгейі
өсімінің айтарлықтай резервіне ие.
Жоғарыда айтылғандарды жинақтай келе, мынаны айтуға болады – егер сіз
бэнднэйм компьютерін сатып алсаңыз, онда сізге, оның қайда жасалғандығы –
Тайваньда, Малазияда, Сингапурде, тіпті Оңтүстік полюсте болса да маңызды
болмауы тиіс.
Ал егер сіз Қазақстанда жасалған компьютерлерді сатып алсаңыз, онда
оның сапасы нашар болғанын білдірмейді. Өнім сапасына осы берілген
компьютерге өз маркасын қойған фирма жауапты.
3.1.3 Дербес компьютердің Қазақстан нарығындағы ерекшеліктері
Дербес компьютер Қазақстандық нарығы оннан астам жылдар бері бар. Бұл
Қазақстан экономикасының аздаған секторының бірі, онда шын мәніндегі аса
жоғары бәсекелестік бар, сондықтан бизнес рентабельділігі мүнда жоғары
емес: Сонымен қатар Қазақстан экономикасының осы спекторында жергілікті
дамып келе жатқан компаниялардың атарлықтай мөлшерін көруге болады.
Отандық компания өндірушілерді жақынырақ қарастырғанда олардың жартысы
сауда мен, жартысы құрастырумен айналысады.
Бірнеше жылдың біздің елдегі дербес компьютер сату статистикасына
қарасақ, онда нарық 1998 жылы тамызға дейін тез өскенін көреміз.
Кризистік деңгейге дейін кризистен кейін дербес компьютер үлесі күрт
өсті. Қазір қызыл құрастыру нарықтың 80% - ға жуығын қамтиды.
Тапсырыс әкелушілер нарықтың ағымдағы сұранысын жақсы білулері керек.
Компьютер бағасы әлде қайда тұрақты және оның қашан құрастырылғандығына
байланысты. Компьютерлерді биржалық тауар ретінде сату тиімсіз.
Компьютерлардың Қазақстан нарығында мына жағдай орын алды. – жетекші
ойыншылардың көбі байқалмайды. Мәселе сонда, көп көлемді сатуды қамтамасыз
еттін компанияның бәрі өздерін жармалай білмейді. Кейбірі жарнамаға мұқтаж
емес. Көбіне бұл танымал аймақтарда жұмыс істейтін фирмаларға қатысты. Олар
танымал астаналардың тапсырыс әкелушілерінен де көп компьютерлер сатады.
Жарнама арқасында қолданушыға 3 – 4 марка таныс. Кризиске дейін
Мәскеуде Вист, R&K және Формоза сияқты өндірушілер қөшбастады. Сонымен
қатар CLR мен R – Style фирмаларының өнімдеріне де айтарлықтай сұраныс
болды. Олардың ағылшын тілді атауларына қарамастан, олар қызыл
құрастырушылар категориясына жатады.
Кризистер кейін кейбірулері қөшбасшылық позицияларын жоғалтты. Бүгінде
жетекші отандық өндіруші Формоза компаниясы екені белгілі және ол
нарықтың 8–9% - дан астам үлесін алмайды.
Дайын компьютерлерді сатушылардың жартысы дерлік аз танымал
құрастырушылар үлесіне келеді, олар өздеріне жарнама жасауға мүмкіндіктері
жоқ, бірақ сатып алушылар назарына бағасының төмендігімен аударады. Бір
жағынан ірі емес фирмалар клиенттерінің сұраныстарын қанағаттандыра
алушылар.
Лизарт, Формза, Деникин, Эми, Ситилинк, Альянс, Олди,
Пирит, т. б. компаниялар өнімдерін тікелей Оңтүстік – Шығыс Азиядан
әкеледі. Формоза компаниясында 1997 жылы аналық плата, ал 1998 жылы
видеоадаптерлер мен мониторлар өндірісі басталады. Сонымен қатар Формоза
жады модульдерін шығарады. Бұл өнімдерінің сапасы туралы әртүрлі пікірлер
бар, оның құны айтарлықтай төмен болғандықтан, ол көпшілікке танымал болып
кетті.
Барлық Қазақстанлік компьютерлерінің ¼ - ден кем емес бөлігі қолдан
жасалған.
Brand Name компьютерлер қызыл құрастырушылар өнімі сияқты
комплекстерден құрастырылады.
Құрастыру сапасы адам жағдайна байланысты, ал брэндтер алдамшы болады.
Брэнд бірақ жоғары бағаға ие. Компьютерлерді транспортау кезінде
комплексттеушілерге баға төмендейді. Brand Name – нің іші Рейседе
құрастырылған компьютерлерден еш айрмашылығы жоқ, тек бағасы бойынша ғана.
IDC мәліметінше, Brand Name өнімі арасында Қазақстанда басым үлеске
Compas компаниясы ие, Қазақстандық нарықтағы принттерлердің негізгі
маркалары – Seiko – Epson мен Hewlett – Packard.
Қортындылап айта кетуге болатыны – дербес компьютерлердің отандық
нарығы бұрын болмаған өсім деңгейін көрсетіп отыр. Жергілікті құрастырушы
мен әлемдік брэендтерді бір – біріне қарысы қояр болсақ, 1:0 есептен пайда
қызылдар жағында болар еді.
2000 ж. IDC Russia – ның негізгі қортындылары былай бағаланады:
• дербес компьютерлердің Қазақстандық нарығының жалпы өсімі 1999 жылы
IV – кварталымен салыстырғанда 28%- ға өсті.
• 2000 ж. IV – кварталымен салыстырғанда құны 396 млн. доллар құрайтын
939 мың компьютер қойылды.
• 1999 ж. IV – кварталымен салыстырғанда дербес компьютерлер
сегментінің сан мәні 13,1%- ға өсті.
• 1999 ж. IV – кварталымен салыстырғанда портативті дербес компьютерлер
нарығы сан жағына өсіп, 49,7%- ды құрады.
• 1999 ж. IV – кварталымен салыстырғанда дербес компьютерлер
серверлерінің нарығы күшті өсті – 37,7%.
• жалпы көлемде 2000 ж. IV – кварталында Intel, Celeron
процессорларының базасына дербес компьютерлердің үсесін шаққанда 48%
- дан келеді. Бұл 2000 ж. ІІІ – кварталына қарағанда 7% - ға аз,
сонымен қаттар компьютерлердің үлесі Pentium III процессорымен
2000 ж. IV – кварталында 8% - ға өсті.
Дәл осы индустрияның дамуы көбіне Қазақстанның технологиялық деңгейін
болашақта анықтайды.
3.1.4 Компьютерлер классификациясы
Компьютер құрылғысының әр-түрлі классификациясы бар:
• даму кезеңіне байланысты
• сәулеттіке байланысты
• өнімділікке байланысты
• пайдалану жағдайына байланысты
• процессор санына байланысты
• қолданушының пайдалану қасиеті т.с.с.
Компьютер топтарының арасында шекарасы болмайды. Мүлтіксіз құрылғысының
өнімділік технологиясы, компьютерлердің жаңа топтарының пайда болуымен,
топтардың шекарасы айтарлықтай өзгеруде.
Компьютерлік құрылғысының деңгейге бөлінуі: есептемелік жүйенің даму
дәрежесінің аппараттың программа амалдары және компьютер мен қарым-
қатынастың амалдары. Өмірде машинаны ұрпаққа бөлу, ол өз тарихының аз уақыт
ішінде көптеген үлкен өзгерісті бастан кешірді. Мысалы (лампалық ,
транзисторлық, микросхемалық т.с.с.), құрылғылардың өзгерісін айтамыз.
Бірінші алғашқы ұрпаққа 50 жылдары құрылған машиналарды айтуға
болады.Бұл компьютерлер өте үлкен және айтарлықтай қымбат болған, сондықтан
мұндай машиналарды тек ірі корпорациялар мен үкмет қана қолдана алатын.Бұл
лампалар үшін өте көп мөлшерде электр қуаты пайдаланылған сонымен қатар ол
жылуды көп шығарған. Командалық еңгізу аз мөлшерде болған, арифметикалық-
логикалық құрылғылар қарапайым, программалық қамсыздандыру мүлдем
болмаған.Жедел есте сақтау құрылғысы мөлшері өте төмен.Еңгізу мен шығаруға
пер-фоленталар, перфокарталар, магнитық ленталар қолданылған.Жыл-дамдығы
секундына 10-20 мың операция.Өзіміздің бірінші ұрпақтағы машиналар: МЭСМ
(кіші электрондың есептеу машинасы),БЭСМ, Стрела, Урал. 2.4 суретте М-
20.Екінші ұрпақтағы компьютерлік құрылғы 1955-1965ж құрылған.Мінездемесінде
электрондық лампалар мен дискреттік транзисторлар қолданылады. Бұлардың
жедел есте сақтау құрылғысы магниттық рақымдылық пен құрылған. Енгізу және
шығару құрылғысының қолдану диапазоны кеңейе түсті, магниттік таспалармен
жұмыс және жоғары өнімділік құрылғысы магниттік барабан және ең 1-ші
магниттік диск п.б. Жылдамдығы секундына 100-мыңдай операция, есте сақтау
сыйымдылығы 10-мыңдай сөз.
Суретте 2.5. ЭВМ БЭСМ-6 екінші ұрпақтағы машина бейнеленген.Үшінші
ұрпақтағы машиналар 60 ж таман құрылған.Екінші және үшінші ұрпақтағы
машиналардың ең басты маңызды шарты ол сәулеттік ұғымына байланысты.
Үшінші ұрпақтағы машиналар от басылық бірлестік архитектурасы және
үйлесімді программалар.
Элементтік база ретінде интегралдық сызба қолданылады, ол микросхема деп
аталады. Үшінші ұрпақта, операциондық жүйе дамыған. Бұлар
мультипрограммалық мүмкіндіктерге ие, яғни бір уақытта бірнеше программа
орындайды. Үшінші ұрпақтағы машинаға мысал 2.6. суретінде IВМ-370, ЕС ЭВМ,
(бірлестік
жүйе
ЭВМ), СМ ЭВМ (кіші отбасылық машина), т.б
. Машинаның жылдамдығы отбасының ішінде секундына оң мыңдай немесе
миллиондаған операция орындалады.
Жедел есте сақтау құрылғысының сыйымдылығы 100-мың сөзге дейін жетеді.
Төртінші ұрпақ-ол қазіргі уақыттағы компьютер құрылғысы бұл 1970ж
құрылған. Ең маңызды концептуалдық критери, үшінші ұрпақтағы машинаның
бөлінуі, негізгі 4-ші ұрпақтағы машина құрастырғанда ең алдымен жаңа жоғары
дәрежелі тілдерді қолдану және программалық процесстердің қолданушыға
қарапайымдылығы.
Аппараттық қатынастың мінездемесінде элементтік базаның интегралдық
кестесі кең қолданылуда,ал жылдам есте сақтау құрылғысының сыйымдылығы оң
және жүз Мегабайтқа дейін жетеді.
Машиналық құрылымның көз қарасынан бұл ұрпақ көп машиналық және көп
процессорлық комплексты ұсынады, яғни сыртқы есте сақтау құрылғысына жұмыс
атқарады. Жылдамдығы секундына оң миллион операция орындалады, жедел есте
сақтау құрылғысының сыйымдылығы 1-256 М байт құрайды.
Бұлардың сипаттамасы:
• жеке компьютерлерді қолдану;
• телекоммуникациялық дерек қортынысы;
• компьютерлік желі;
• деректер базасының жүйесін кең қолдану;
• мәліметтер құрылғысының қортындылау жүйесінің элементі;
Компьютер жаңа түрлерін жасау жұмыстары үлкен интегралдық кестемен,
жоғары дәрежедегі инеграциямен өндіріледі. Компьютерлер заманға сай
“интеллектуализациялық” даму жолымен келеді, осы арқылы адам мен компьютер
арасындағы қашықтық жойылады. Компьютерлер ақпаратты тексті теру арқылы,
бланк немесе кісінің дауысы арқылы және қолданушының дауысын тану арқылы
қабылдай алады, сондай-ақ бір тілден басқа тілге аудара алады. Бесінші
ұрпақтағы компьютерлер мәліметтерді қортындылаумен шектелмей, білімді де
қортындылайды.
Қолдануына байланысты компьютерлер 2 түрге бөлінеді:
• офистік (әмбебап)
• арнайы
Офистық компьютерлер қарапайым қолдануға және кең түрде есептемелерді
шығаруға арналған. Арнайы компьютерлер күрделенген есептемелерді орындауға,
сондай-ақ ерекше қолдануды талап етеді. Арнайы компьютерлер технологиялық
қондырғылармен басқаруда, бұл компьютерлер операциондық немесе жедел
жәрдем машиналарында, ракеталарда, самалёт пен верталёттарда,
радиоқұрылғыларында, терең су астында, батпақ, шаң және жарылғыш газдарда
жұмыс істей алады. 2.7. суретінде арнайы
Erqotoucһ компьютері бейнеленген. Компьютер қабырғалары
электромагниттық шашуды ішіненде сыртынанда қабылдайды. Машинада сенсорлық
дисплей орнатылған. Мұндай компью-терлерді өшірмей ақ сумен жуып, тазалап
сүртуге болады.Бұл компьютерлерді жоғары сенімділікпен қолдануға
болады.Арнайы компьютерлердін көптеген әр-түрлі моделдері бар. Өндірушінің
қолдануына байланысты компьютерлерді келесі топтарға бөлуге болады. 2.8.
суретінде қараңыз.
• микрокомпьютерлер (3.8. суретінде);
• мейнорреймдер (әмбебап компьютерлер);
• суперкомпьютерлер;
• портативтық компьютерлер.
Сурет 3.7 Қолдану облыстары бойынша компьютерлер түрлері
Микрокомпьютерлер деп орталық процессор микропроцессор түрінде
орнатылғанды айтамыз. Микрокомпьютерлердің жаңа дамыған модельдерінде
бірнеше микропроцессорлар бар. Компьютерді өндіру мінездемесімен ғана
анықталмайды, оны микропроцессор қолдануымен, есте сақтау құрылғысының
сыйымдылығымен т.б. анықталады.
Микрокомпьютерлер әр түрлі күрделі есептемелерді шығаруға арналған
құрылғылармен орнатылған. Микрпрцессор мықтылығы жыл сайын артуда,
жылдамдығы секундына 1-10миллион операция орындалады. Дербес компьютерлер
бұл әмбебап микрокомпьютерлерге арналған, яғни бұны бір қолданушы ғана
басқару керек. Дербес компьютерлерге әр-түрлі машиналар кіреді, ол ойынға
және үйге арналған арзан компьютерлер,олардың есте сақтау құрылғысының
сыйымдылығы көб емес және өте күрделі мықты процессорлар, бұлардың есте
сақтау құрылғысының сыйымдылығы он Гигабайтқа дейін жетеді, сонымен оның
түрлі түсті графикалық құрылғысы жоғары мүмкіндік береді.
Мэйнфреймдер-өте кең түрде ғылыми-техникалық есептерді шығаруға
арналған және өте қымбат машина. Мұндай машиналарды 200-300 жұмыс орыны бар
үлкен жүйелерде қолданған жөн. Әйгілі S390 мэйнфрейм IBM фирмасының
машинасы кем дегенде 3 процессормен жабдықталған. Жедел есте сақтау
құрылғысы 342 Терабайт құрайды.
Суперкомпьютерлер-бұл өте мықты компьютерлер олар 100 мегафлоптан
жоғары немесе (1 мегафлоп-секундына миллион операция орындайды).
Бұл көппроцессорлы және көпмашиналы жиынды құрайды. Ол 3.9 суретінде
бейнеленген. Мұнда “CRAY-1” суперкомпьютері көрсетілген. Суперкомпьютер
сәулетті параллелизммен, конвейеризация есептемелеріне сүйенген.
Суперкомпьютерлердің негізгі ерекшеліктері векторлық ерекшеліктер болып
табылады..
Портативтық компьютерлер үлкен кітап форматында салмағы 3 кг.тартатын
автономдық қоректену блогымен және дисплеймен орнықтырылған. (3.10)
суретінде бейнеленген. Қазіргі замандағы ноутбуктардың көбі ауыспалы
блоктармен стандарттық разёмға қосуға болады.Мұндай модельдер көптеген әр-
түрлі функцияларды орындауға арналған.
Бір ұяшыққа компакт-дискілерге, магиттік дискілерге, шешулі
винчестерлерге қолдануға болады. Ноутбук энергия қорегінің үзілісіне
тұрақты. Ол қарапайым электр жүйесінен энергиямен қоректенседе, қандайда
бір межеттік энергия үзілісі болсада ол аккумляторлық қоректі автоматты
түрде қосады.
3.2 Қазіргі басқару жүйелерінің және электронды құжаталмасудың анализі
3.2.1 Негізгі анықтамалар және түрлері
Құжат алмасу - бұл кез-келген кәсіпорындағы барлық жұмысты қамтитын,
барлық жұмысқа кірістірілетін, фирмадағы қалыптастыру процесін
ұйымдастыратын, қамтамасыз ететін жауапты істер немесе жүйелер түрі.
Электронды құжат алмасудың сауатты және нақты ұйымдастырылғандығынан және
автоматтандырылғандығынан кәсіпорынды басқарудың, бақылаудың, онда әртүрлі
есеп жүргізудің нақтылығы туындайды.
Құжат алмасудың жалпы таралу процесін 3.11 суреттен көруге болады.
Сурет 3.11 Электронды құжат алмасудың таралуы
Ең алдымен жұмысты бастамас бұрын Электронды Құжаталмасудың
нарығына көз жүгіртсек. (EDM - Electronic Document Management).
Электронды Құжаталмасу Жүйесі (ЭҚЖ) компьютерлік желілердегі
құжаттардың үлкен ағынын құру процесін, оларға ену және тарату процестерін
қамтамасыз етеді. Бұл құжаттар көбінесе арнайы сақтағыш орындарда немесе
файлдық жүйелер иерархиясында сақталады. ЭҚЖ-мен таратылатын файлдарға
текстік құжаттар, образдар, электронды кестелер, аудио-, бейне-мәліметтер
Web құжаттар жатады. ЭҚЖ-ң негізгі мүмкіншіліктеріне құжаттарды құру,
оларға енуді ұйымдастыру және түрлендіру мен қауіпсіздік жатады [10].
Қазіргі кездегі бөлінген мекемелерде құжаттарды тарату жүйесі,
жеткені туралы хаттама және олармен бірігіп, жұмыс жасау қарқынды түрде
өсуде. Бөлу, құжаттарды кеңейту жұмысшылардың тез өзгеруіне, мекемені жалпы
жұмыс жасау қабілетін өзгертеді. Құжаттарды корпоративті түрде басқару
мекеменің өмірлік жұмыстың жолына көп әсер етеді.
IDS 6 технологиялық категорияны шығарады, яғни құжаттарды электронды
түрде басқаруды құрайды. Бұдан бір классификацияның барлық жағына жақсы
болуын көре алмаймыз. Соңында бірнеше заттың бір категорияға түсуі мүмкін.
Сурет 3.12 Құжаттарды электронды басқару жүйелерінің
классификациялары
• ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ 4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
1 ПАТЕНТТІК ІЗДЕНІС ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
2 ТЕХНИКАЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ ... ... ... ... ... ... .. ... .. 13
3 СҰРАҚ ТҮРІНІҢ АНАЛИЗІ ... ... ... ... ... ... ... ... 15
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
3.1 Компьютерлер өндірісі нарығының 15
анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1.1 Ірі компьютерлер өндірушілер ... ... ... ... ... ... ... ... 15
... ... ... ... ... ... ...
3.1.2 Компьютерлерді кім жасайды? ... ... ... ... ... ... ... ... 16
... ... ... ... ... ... ..
3.1.3 Дербес компьютердің Қазақстан нарығындағы 18
ерекшеліктері ... ... ... .
3.1.4 Компьютерлер классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... 20
... ... ... ... ... ...
3.2 Қазіргі басқару жүйелерінің және электронды құжаталмасудың 24
анализі ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..
3.2.1 Негізгі анықтамалар және 24
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2.2 Іс-қағаздарын жүргізу, құжаталмасу және жұмыс
... ... ... ... ... ... ...
ағындарын басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... 27
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ДК-ді жинауға арналған техпроцесті және 37
құжаталмасуды зерттеу және жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ..
... .
4.1 ДК-ді жинаудың технологиялық процесін 37
зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1.1 Жинау процесінің жалпы сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... 37
... ... ... ... ... .
4.1.2 Спецификаны дайындау процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 37
... ... ... ... ... ... .
4.1.3. Компьютерді құрастыру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 38
... ... ... ... ... ...
4.1.4 Компьютерді тестілеу процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 39
... ... ... ... ... ... ...
4.1.5. Беру процесі ... ... ... ... ... ... ... ... 40
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Дайындаушы жүйе талаптардың 40
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.2.1 Негізгі талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... . 40
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2.2 Қосымша талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... . 41
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 ДК ӨНДІРІСТІН ҚҰРАСТЫРУ ҮШІН ҚҰЖАТТАР ТҮРІ МЕН БАҒДАРЛАМАЛАРЫ 42
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ...
5.1. Бағдарлама жүйесін жасау және жоспарлау 42
амалы ... ... ... ... ... ... ... .
5.1.2 Дербес компьютердің жүру циклінің 43
моделі ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.3 Мәліметтерді модельдеу ... ... ... ... ... ... .. ... .. 44
... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1.4 CASE амалдары ... ... ... ... ... ... ... ... . 45
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2 Анализ амалын таңдау және МБ 46
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2.2 Автоматтандырылған жүйенің жалпы 47
үлгісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2.3 МБ құрылымын өңдеу ... ... ... ... ... ... ... .. .. 48
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
5.2.4 Мәліметтер базасының жалпы 51
ER-моделі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .
5.3 Құжаттар формаларын жасау ... ... ... ... ... ... ... .. .. 53
... ... ... ... ... ... ... ...
5.3.1 Жинақтауға тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... . 53
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.3.2 Кепілдік талоны ... ... ... ... ... ... ... . ... 53
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6 КӘСІПОРЫННЫҢ САУДАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ АУМАҒЫНДА 55
ҚҰРАУШЫ ӨНДІРІСТІҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛУЫНЫҢ
ПРОГРАММАЛЫҚ МОДУЛІН ЖАСАУ ... ... ... ... ... ... ... .. ..
... ... ... ... ...
6.1 Жүйені тарату ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... .. 55
... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.1 Жасау құралдарын таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... 55
... ... ... ... ... ... ... ...
6.1.2 Программалық таратылымның 56
спецификасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2 Мәліметтерді көрсету формалары ... ... ... ... ... ... .. ... .. 58
... ... ... ... ... ... ..
6.2.1 Жүйе интерфейсінің жалпы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... . 58
... ... ... ... ... ... .
6.2.2 Құрастыруды жоспарлау есебінің 60
формасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2.3 Жинақтауға тапсырма қалыптасыру ... ... ... ... ... ... ... ... 61
... ... ... ... ...
6.2.4 Жинау жағдайын өзгерту формасы ... ... ... ... ... ... ... ... 62
... ... ... ... ... .
6.2.5 Жинақтау кезеңдерінің (тарихының) есебінің 62
формасы ... ... ... ... ...
7 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... 64
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
8 ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІК ЕСЕБІ ... ... ... ... ... ... ... .. .. 69
... ... ... ... .
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... .. 72
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... 75
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Реферат
ТүсіндІрме жазба 96 беттен, 22 суреттен, 13 кестеден, 1 қосымшадан
тұрады.
ЖАСАУ, БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ, ДК ӨНДІРІСІ, ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕР,
ЭЛЕКТРОНДЫҚ ҚҰЖАТ АЛМАСУ, МӘЛІМЕТТЕР БАСЗАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ, МӘЛІМЕТТЕРДІ
КӨРСЕТУ, КЛИЕНТ-СЕРВЕР АРХИТЕКТУРАСЫ, ИНТЕГРАЦИЯ.
Дипломдық жобаның мақсаты: ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Жобада компьютерлер өндірісі нарығының анализі, олардың түрлері және
қазіргі құжат алмасу, іс-қағаздар жүргізу жүйелерінің анализі жүргізілген.
Кіріспе
Дербес компьютерлерді колдану біздің өміріміздің ажырамас бөлігіне
айналды. Дербес компьютерді өндірумен, сатумен жүздеген компьютерлік
компанялар айналысады және көбіне қызметінің жеткіліксіз
автоматтандырылғандығынан олардың жұмысында күрделі кедергілер туындайды.
Бұл бухгалтерия мен саудада электронды құжат өңдеу мен автоматтандыру
жүйесіне қалай қатысты болса, компьютер өндірудің технологиясының циклының
құжат өңдеуі мен арнайы автоматтандыру жүйесіне де сондай қатысты.
Әрине, автоматтандырудың бухгалтерлік және сауда – қоймалық жүйесі мен
электронды құжат өңдеудің көлемді саны бар. Жүйенің осындай ісі
спектірінен компания үшін автоматтандыру жүйесін таңдау оңай бола қоймайды.
Бұл облыста негізгі мәселе болып табылатындар:
• жүйе тиімділігінің жеткіліксіздігі
• өндірісті автоматтандыру мәселесінің толық шешілмеуі
• адамның оқып – үйренуінің күрделілігі
• жеткіліксіз қорғаныс пен тұрақтылық
• жүйенің бапталуы
• таралған қоймалар мен фирмалардағы қолдаушылардың жоқтығы
• нашар технологиялық қолдаушы
• жоғары есе құн
• жоғарғы ақпараттық талап
• және т. б.
Дамып келе жатқан кәсіпорын құжат өндеу мен іс жүргізудің
автоматтандырылған жүйесінсіз жұмыс істелмейді.
Көптеген компаниялар әртүрлі өндіріс процестерін автоматтандыру мен
құжат өңдеудің өз жүйелерін шығарып алады.
Компания өндірісінің технологиялық тізбегі аз автоматтандырылған облыс
болып табылады. Бұл облыста, нарықта аздаған бағдарламалық өнім бар, бірақ
олардың барлығы екі мұқтаждықты көрсетеді. Компьютерлік компания қызметінің
осы облысындағы автоматтандырудың өте әлсіз немесе, керісінше, өте күрделі
жүйенің таралуы.
Барлық жағдайлар мен ерекшеліктер анализінің нәтижесінде дербес
компьютерлер сату, техникалық қызмет көрсету, өндірумен айналысатын кең
құрылымды компания қызметінің құжат өңдеу мен автоматтандырудың комплекстік
жүйесін өңдеу туралы шешім қабылданды. Өңделетін жүйе компания талаптарын
толығымен қанағатандырылуы керек,клиент - сервер құрылысы мен ұдайы дамып
отыратын құрылымы болуы керек.
Автоматтандырылған сауда – қоймалық жүйе модульдерінің біреуін өңдеу
мен тарату – берілген дипломдық жобаның тақырыбы болып табылады. Жобалау
үшін шығыстық мәліметтер мен өңделетін жүйеге негізгі талапттар келесілер:
• кіші кәсіпорын жағдайында дербес компьютерлерді өңдеуді басқару әдісін
өңдеу, оның ішінде жинау мен қабылдаудың маршрутты техпроцестері.
• дербес компьютерлерді өңдіру, құжаттар формасы , МБ құрылымы, клиент
– сервер құрылысында онымен жұмыс технологиясын жинау үшін электронды
құжат өңдеу жүйесін өңдеу.
• жүйенің базалық клиенттік қосымшасының бағдарламалық таралуын өңдеу.
• бағдарламалы – аппараттық платформаға шек қою
• қосымша талап: МБ – ның барлық қасиеттернің реквизиттерін толық
сипаттау.
ТАПСЫРМА
Дипломдық жобалау барысында патенттік-ақпараттық зерттеулер жүргізуге
арналған
Дипломдық жоба тақырыбы – ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Ізденістің басталуы 01.01.2000 г. Аяқталуы 1.06.2005 г.
Жетілділіретін программалық қамсыздандырудың қысқаша сипаттамасы –
Дербес компьютерлерді тасымалдап, құрастырып, жөндейтін ALSER COMPUTERS
меншік жеке кәсіпорынның электронды құжат алмасуын жасау
Кесте 1.1
Іздеу Ақпарат іздеуІздеу Сыныптау ІздеуІздеу жүргізілетін
нысаны мақсаты мемлекет-тиндекстері те-реақпарат көздерінің
ері ң-дігатаулары
і
УДК ХПС,ҰПС,
УОЖ
Оптима Optima Қазақстан, G01G100, 1999-Ресми бюллетень
компаниясыныWorkflow Ресей, G06F900, 2006ж“Промышленная
ң “Optima Enterprise Ұлыбрита-н 940. ж. собственность”-
Workflow” Edition ия, Алматы:
жүйесі жүйесінің Германия, казпатент(1998-200
құрамына бес Франция, 5); официаль-ный
программалық США, бюллетень
модуль Швейцария “Открытия,
кіреді, бұл Япония. изоб-ретения” -М,
программалар ВНИИПИ;
әр түрлі (1996-2000).
станцияларға Официаль-ный
орнатылуы бюллетень
мүмкін. “Изобретения” -М:
Оптима НПС “Поиск”,
фирмасы (2000-2005);
жақында
Кесте 1.1 жалғасы
ғана Optima Реферативті
Workflow LAN ақпарат
Edition “Изобретения стран
тұтыну мира”. Выпуск 100
программасын (МКИ F25).
сату туралы М,ВНИИТИ,
жариялады. (1996-2001);
Бұл құжаттың
артықшылығы,
ұйымдағы
мұндай жүйе
келесі
мүмкіндіктерд
і береді:
Құжаттардың
электронды
түрде
жалпылама
сақталуы;
Құжаттарды
қайта
тазалау;
Бизнес-процес
с шегіндегі
құжат
айналымына
бақылау және
бірыңғай
басқару;
Optima
Workflow
жүйесі құжат
жүруінің
айналысы мен
құралдарын
құрайды
Тапсырма берілді ______ _____________2007ж.
(уақыты) (айы)
Орындаушы_________ Жумырбаев К.
(қолы) (аты-жөні)
Дипломдық жоба жетекшісі ____________ Т.Б.Мадиев
(қолы) (аты-жөні)
Анықтама
Іздеу нысанын патенттік және ғылыми-техникалық
әдебиеттер бойынша зерттеу туралы
Диплом жобасының тақырыбы -ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Іздеу тереңдігі: 1999 жылдан 2006 жылға дейін
Іздеу төмендегі диплом жобасын орындау барысында зерттелген материалдар
бойынша жүргізілді
Кесте 1.2 Зерттеу нысандары
Іздеу Іздеу Сыныптау Іздеу Ғылыми-технПатенттік құжаттар
нысаны мемлекет-теиндекстерітөмендегі ика-лық атаулары номерлері
(оның рі (МКИ, НКИ,мекемелер-діқұжаттар, және басылу
құрам-дық (Қазақстан-МКПО, УДК)ң қорлары шығу күнінің белгісі,
бөлшек-тернан бастап) бойынша күні-нің қаралған жылдың
і) жүргізілді белгісі, белгілері
библиографи
ялық
мемлекет-те
р,
қарал-ған
жыл-дың
белгілері
Оптима Қазақстан, G01G100 Cемей www.kazpateРесми бюллетень
компаниясыРесей, G06F900, облыстық nt.kz “Промышленная
ның Ұлыбрита-ни940 Ғылыми-техниwww.fips.ruсобственн ость”
“Optima я, Франция, калық Алматы Казпатент
Workflow” АҚШ, кітапханасыб (1998-2005)
жүйесі Швейцария, ойынша Официальный
Жапония жүргізілді бюл-летень
“Открытия,
изобретения” М.:
ВНИИПИ (1996-2000)
Официальный
бюллетень
“Изобретения”.
М.:НПО “Поиск”
(2000-2005)
“Официальный
бюллетень
Российского
агентства по
патентным и
товарным зна-кам.
“Изобрете-ния,
полезные модели”
М.: ФИПС
(1998-2005)
Кесте 1.3 Патенттік зерттеулер жүргізу барысында зерттелген және ішіне
аналогтар кіретін патенттік құжаттар
Іздеу Табылған аналогтар
нысаны
(оның
құрамдық
бөлшекте-рі
)
Мемлекет, Өтініш берушінің Техникалық шешімнің Техни-калы
қорғау аталуы, мемлекет мәні: оны жасау қ шешімді
құжаттары-ныөтініш номері, мақсаты (өнертабыстық жобала-нат
ң түрі және басылымдылық күнніңпайдалы моделдің ын техника
номері, белгісі, сипаттамасы бойынша) ныса-нында
сыныптау басылу күннің қолда-ну
индекстері белгісі мүм-кінділ
(ХПС, ҰПС, ігі немесе
УОЖ) қолдан-бау
себебі
Оптима Ресей Мемлекеттік АК-1 аппараттық Қолдану
компаниясынПатент Унитарлы кәсіп-орынкомплекстердiң мүмкіндігі
ың “Optima № G 06 K “Авиациялық ақпараттық-өлшеу бар,
Workflow” 100, 112 жүйелердің жүйелерiн құруды, себебі:
жүйесі мемле-кеттік тестілеуді, тексеруді,көп
ғылыми-зерттеу жобалауды жүргізеді қара-жатты
институты” қажет
ө.№200010953709 етпейді,
приор. 18.04.2000 яғни
басыл. 28.12.2000 тиімді
Ресей ПатентТюрин Сергей “Staffware” жүйесінің
№ 2189623 Феофентович, тұжырымы [12,21,24]
G05B19042 Прохоров Анатолий құжат қозғалысын және
19418 Александрович, оның бағытын
Дудин Яков қарастырады. Жалпы
Владимирович, бағыттар
Пермь қаласы, бизнес-нұсқаулар
614015 арқылы суреттеледі.
ө.№200011701709 Бизнес-нұсқау
приор. 27.06.2000 қадамдардан тұрады,
басыл. 20.09.2002 ал, қадамдарға бір
мақсат қойылады.
Қадамдар жай,
автоматты және
жағдайлы болып
келеді.Бизнес-нұсқауды
жасау құралдарын
Staffware графикалық
құраушысы жасайды.
Экран формасын анықтау
үшін форма құрамасы
қолданылады.
Кесте 1.3 жалғасы
Ресей Езерский Ерекшелігі: Қолдану мүмкін-ділігі
Патент С.В., қондырғының бар.
№ 2195707 Миров А.В., дәйектілігін
G08B2900 Лотапенко жоғары-лату
G01R3108 В.И. мақсатында кіріс
Санкт-Петербтүйіндеріне
ург қаласы диаг-ностика және
000 НТЦ тіркеу функциясын
“Механика” өндіру.
ө.№ Кіріс-шығыстары
20001056950ПЭЕҚ және АБЖ
9 байланысының кіріс-
приор. шығысы үшін
07.03.2002 арналады.
басыл.
09.12.2004
Ресей Ашық түрдегіҚұжат-2000 [12] Қолдану мүмкінділігі
патент акционер жүйесінің базалық жоқ, себебі
№2178578 қоғамы моделінде жобала-натын
605В 1500 “Всероссийскқұжаттарды топтап бақылаушыдан аса
ий тепло- тазалау ерекшелігі жоқ
технический ұйымдастырылған.
научно- Бүкіл құжатайналымы
иследовательүш топқa бөлінеді:
ский түсетін,
институт”. жіберілетін, және
ішкі құжаттар.
ө.№ Түсетін құжаттар өз
20001155130ішінде үш топқа
9 бөлінеді:қызметтік
приор.20.06.түрге және
2000. бөлімшелерге
басыл.03.01.бөлінеді.
2003 Жіберілген және
ішкі құжаттар
түгелдей
автоматтандырылады.
Кесте 1.4 Патенттік ізденіс және аналогтарды іздеу барысында зерттелген
ғылыми-техникалық құжаттар
Іздеу нысаныТабылған аналогтар
(оның
құрамдық
бөлшек-тері)
Авторлар, Басқа Техникалық Техникалық
ақпарат органдар-дың шешімнің ше-шімді
көздерініңатауы, шығарғанмәні және оны жобала-натын
атаулары ел жасау техника
мекеме-нің мақсаты объектісінде
атауы, (өнертабыстың қолданумүмкін-діг
шығару жы-лы, пайдалы модельдың і
номері, осы не қолдан-бау
беттері. басылымда берілгенсебебі
сипаттамасы
бойынша
“Digital АҚШ www.firs.ru Аналогтық-сандық Қолдану
Equipment Заявка на www.kazpatent.kтүрлен-діргіш, мүмкіндігі жоқ,
Corporation”регистрациz микроконроллердан себебі
компаниясыныю және салыстыру жобала-натын
ң продукта. әлементімен микро-контроллерғ
“LinkWorks” N 13836 тұрады. а түрлендіргіш
жүйесі 7G06F Ерекшелегі: кернеукерек жоқ.
1800 астындағы
түрленедіргіш екі
аналогтың
кілттердең және
сызықтың-
орташаланған
RC-фильтрдің
құралатын түстің
ретінде
орындалған.
Қорытынды
Диплом жобасын орындау барысында жүргізілген
патенттік зерттеулер бойынша
Диплом жобасының тақырыбы – ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау
Іздеу тереңдігі: 1996 жылдан 2006 жылға дейін
1. Патенттік зерттеулер жүргізу алдында қойылған мақсаттарға
қол жетті ме? Жетпесе қандай себептерден?
- Мақсатқа қол жетті, ізденіске сай келетін ақпарат яғни аналогтар табылды.
2. Табылған (2 және 3 - кесте) аналогтардың қайсысы прогрессивтік
болады?
- № 2189623 патенті бойынша ALSER COMPUTERS фирмасында дербес
компьютерлердi жинауға арналған басқару және автоматтандырылған электронды
құжат алмасу жүйелерiн жасау және № 2178578 патенті бойынша A2A2-D
автоматты өлшеу жүйесi
Табылған “2 және 3- кесте” аналогтарының қайсысын жобаланатын техника
объектісінде қолдану пайдалы болады?!
- № 2189623 патенті бойынша Дербес компьютерді тексеруге, қамтамасыз
етуге және тестiлеуге арналған программалық жүйе
Диплом жобасында жобаланылатын техника объектісіне ұқсас техника
объектілерді сериялап шығаратын қандай еліміздегі және шет елдердегі
фирмалар табылды?
Ғылыми-техникалық және патенттік құжаттарды зерттеу кезінде
өндірістік микроконтроллерды шығаратын Қазақстан фирмалары табылған жоқ.
Шетел фирмалары ішінде табылды:
- “Digital Equipment Corporation” компаниясының “LinkWorks” жүйесі
4. Жобаланатын техника объектісі бойынша өнертабысқа өтініш материалдарын
өңдеу қажет пе?
Өтініш материалдарын өңдеу қажетті деп ойлаймын, себебі дипломдық
жобада терең басылым процессі жаза Р-130 микроконтроллер (көмегімен үнемді
де сенімді болады).
2 Техникалық-экономикалық негіздеме
Мұндай программалық қамсыздандырулардың технологиялық және
экономикалық параметрлері туралы ақпараттар коммерциялық құпия болғандықтан
базалық нұсқа ретінде жасалынатын өлшеу жүйелерінің біреуін таңдау керек.
Мұндай нұсқа түрінде басқа элемент базасы қолданылатын нұсқаны қабылдаймыз.
Базалық нұсқада сәйкесінше Analog Device AD1859 және AD1879 қолданылады.
Базалық нұсқаның өзіндік құнын есептеуді жобаланушы бұйымның өзіндік
құнын есепптеумен қатар жүргіземіз.
Радиоэлектронды жобаланушы бұйымның өзіндік құны жобалаудың соңғы
кезеңінде анықталады. Бұл уақытта өзіндік құнын дәлме-дәл өлшеуге қажетті
бастапқы мәліметтердің біразы болады (принципиалды сұлба дайын, элементті
база, сатып алынатын бұйымдардың спецификациясы жасалған, жұмыс пен
бөлшектердің кейбір түрлері бойынша технологиялық процесстер дайындалған ).
Сондықтан да жобаланушы бұйымның өзіндік құнын есептеу кезінде дәлме-дәл
есептеу әдісі қолдануы керек.
Есептеу уақытында бізге мынадай бастапқы мәндер белгілі:
- сатып алынатын бұйымдардың спецификациясы
- электрлік принципиалды сұлба
- элементті база
- жұмыстық технологиялық процесс
Сондықтан да Сондықтан да жобаланушы бұйымның өзіндік құнын есептеу
кезінде дәлме-дәл есептеу әдісі қолдануы керек.
Өндірісте калькуляциялаудың (дәлме-дәл есептеу) әртүрлі әдістерін
қолданылады:
- тура
- есептеу-аналитикалық
- параметрлік
- комбинацияланған
- қайта бөлу
Бұлардың ішінде кеңінен таралғаны - есептеу-аналитикалық әдісі. Бұл
әдіс калькуляция статьялары бойынша интерфейсті платаның өзіндік құнын
есептеу үшін қолданылуы керек.
Бізге белгілі шығындар классификациясы бойынша калькуляция
статьясының келесі құрамы қабылдануы керек:
1. Материалдар
2. Қайтарылмалы қалдық (алынып тасталынады)
3. Сатып алынатын комплектеуші бұйымдар, жартылай фабрикаттар және қызмет
көрсетулер
4. Өндіріс жұмысшыларының негізгі еңбек ақысы (еңбек ақы қорынан алынатын
сыйақыларды қоса есептегенде)
5. Өндіріс жұмысшыларының қосымша еңбек ақысы
6. Өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысынан әлеуметтік сақтандыруға кететін
салымдар
7. Өндірісті дайындауға және игеруге кететін шығындар
8. Мақсатық қолданылымдағы құралдар мен құрылғылардың тозуы және арнайы
шығындар
9. Құрылғыларды ұстау мен эксплуатациясына кететін шығындар
10. Жалпы өндірістік шығындар
11. Жалпы шаруашылық шығындар
12. Басқа да өндірістік шығындар
3 Дербес компьютерлер өндірісінің анлизі
3.1 Компьютерлер өндірісі нарығының анализі
3.1.1 Ірі компьютерлер өндірушілер
Компьютер саласы өндіріс саласында қарқынды дамып келе жатқан
салалардың бірі. Соңғы жылдары Батыс Еуропа елдерімен АҚШ – та ішкі
нарықпен байланысты төмендеу бақыланды. Азия елдерінде, керісінше екпінді
өркендеп келеді.
2.1 суретте Dataquest мәліметтері бойынша әлемдік нарықтағы алдынғы
қатарлы ірі компьютер өндірушілер кескінделген. Compaq өткен жылы өз үлесін
14% - дан 12,6% - ға дейін кемітті, ал Dell – дың 10% - дан 10,6% - ға
дейін арттырды.
Hewlett – Packard және IBM 7,1% - бен үшінші орынды бөлісті. 4 –
орында – жапондық NEC 4,4% - бен, ал 5 – орында 3,7- дық үлеспен Gateway.
Сурет 3.1 ДК өндірушілердің әлемдік нарықта алатын орны
Аналитиктердің ойынша, қазір әлдеқайда перспективті Оңтістік – Шығыс
Азия болып табылады. Қазақстан нарығы да жылдам қарқынмен дамып келеді.
Gartner компаниясының мәліметінше, Шығыс Еуропа елдері арасында
Қазақстандық дербес компьютер нарығы бұрынғысынша көшбастап келеді.
Мысалы: Қазақстанда жыл сайын 20% - ға жуық компьютерлер жаңартылады,
қазіргі уақытта оның 7 млн– ға жуығы қолданылады, оның ішінде 4,5 млн- ы
экономика сферасында.
Gartner компаниясының мәліметінше ТМД елдерінің нарығында дербес
компьютер сатудың көшбасшыларының ондығы келесідей: 3.2 суретке қараңыз:
Сурет 3.2 ДК өндірушілердің ТМД елдерінің нарығында алатын орны
3.1.2 Компьютерлерді кім жасайды?
Оңтүстік – Шығыс Азия елдерінің фирмалары өндіретін электронды
техниканы сары деп атай бастады. Қазақстанде дайындалған компьютерлер
қызыл деген атқа ие болды. Ал Еуропа мен Америкадан әкелінетін техника
ақ деп аталады.
Тұтынушылардың бұл түрлі - түсті бөліктерге қатынасы сәйкесінше:
ақ - ты жоғары санайды, сары - ға қатысты скептицизм және және қызыл
- ға өте төмен баға береді. Алғашында ол өнімнің сапсымен емес,
географиялық орнымен анықталады. Бірақ бұл, әрине, қате пікір.
Біріншіден, мүдай өнімның белгілі бір талабы мен мәдениет денгейі
міндетті түрде керек.
Егер компьютерді Америкадан әкелсе, онда ол компьютердің құрылымы,
тіпті компьютнрдің өзі де сол Америкада жасалынады дегенді білдірмейді.
Жалпы айтқандай, барлық компьютерлерді брэнднэйм (Brand Name) мен
атаусыз (No name немесе White Box) деп бөлуге болады.
Егер АҚШ – та атаусыз компьютерлер өндіруші нарық үлесі 23%- ды
құраса, онда Еуропада 50%, ал қытайда - 90% (2.3 суретті қараңыз). Ал
бренд нэйм бұл атақты сауда маркасында айтылады. Бұндай компьютерлерді
сату көлемі жоғары. Бренднэйм компьютерлері ақ немесе қызыл болса да
төмен сапалы компоненттерден жиналған. Көпшілікке, мүмкін, танымалы аттар
болар, IBM, Compaq, Apple, Silicon Graphics, Sun Microsystem және Hewlett –
Packard, бірақ Solectron мен Celestica фирмалары туралы барлығы естімеген
болар. Ал бірақ дәл осыларға жоғарыда аталған компаниялар өз бизнестерінің
бөлігін сеніммен тапсырады.
Аутсорсинг (Outsourcing) сөзі бізде әзірге қолданысқа енген жоқ,
бірақ Батыста ол бұрынан және жақсы танымал. Осы пән бойынша АҚШ – та бүтін
бір ғылым мен институт бар. Жалпы, аутсорсинг сөзі қандай да бір
контрактілік жұмыс үшін сыртқы орындаушылардың тартылуы дегенді білдіреді.
Осылайша, компьютер мен периферилі құрылғыларды. Кей кей мәліметтер
бойынша Acer компаниясы уақыт өте келе оның тура бәсекелестерінің
тапсырыстарын орындайды. Мысалы, IBM Aptiva үй нарығына арналған
компьютерлер Acer зауытында дайындалды.
Сурет 3.3 Әлемдегі Не brand name компьютерлерін сату үлесі
IDC мамандандырының пікірінше, компьютер өндірушілер үшін өз
өнімдерінің бағасын төмендету қиындай түсуде, ал аутсорсинг - осы
мәселені шешудің жалғыз ғанақ жолы.
Аналитикалық агенттік сарапшыларының қатары контрактілік өндіріс
нарығын 1998 жылы 90 млрд. долларға бағалайды, 2005 жылға қарай бұл сан 178
млрд. долларға дейін өсуі керек болатын. Егер электроника нарығының
сыйымдылығы өткен жылы 600 млрд. долларды құраса, бұл тіптен нашар
көрсеткіш емес. Контракторлар компаниясының кірісі өткен жылы 25% - ға
өсті, ал осы жылы 30% - дық өсім күтіліп отыр. Өндіруші фирмаларының
аналогтық көрсеткіші 20% маңайында өзгеріскен ұшырайтынын байқаймыз.
Аутсорсинг бойынша компания қызметінің ассортименті ұдайы кеңейтілді.
Ол құрастырудан басқа қазір дизайн, жобалау, тестілеу, қателіктер анализі
жұмыстарын орындай алады.
Контракторлар компаниясы жетістігінің себебі неде? Аутсорсингтің
арқасында өндіруші фирмалар, өнім төлемінде айтарлықтай үнем жасауына
болады. Ал дайын өнім шығару әлдеқайда жылдам жүреді мүмкін. Өндірушілердің
үнемдеген тәсілдері ғылыми зерттеуге жұмсайды.
Енді еңбек төлемі туралы, бұл жерде экономикалық заң қарапайым. Егер
бірдей еңбекке аз суммада төлем жасауға болатын болса, онда неге солай
етпеске? Datequest мәліметінше, Америкада 1 – сағат жұмыс үшін 4,5 доллар
төлейді, Еуропада 1,8 доллар, ал Қытайда 0,7 доллар. Ал Қазақстан туралы
тіпті атқың да келмейді.
Бүгінде контрактор – фирмасының он жетекшісі компьютер өндіру
нарығының шамасымен 30 – ын бақылайды. Оның ішінде ең танымал және ірісі
Solectron, Selestica, Felexttronics, Interntional, SCI System, Iabil
Circuit, және 50 – ге жуық жаңа өндіріс учаскесін иемденген.
Ең ірі конрактор - компаия болып Solectron саналады. Өткен жылы
Қыркүйек – Қанан айларында бұл компания 2 млрд. доллардың өнімін сатты.
Соңғы кезде Solectron оннан астам технологиялық учаскелерді сатып алды.
Бұрынғы ІВМ зауытында өз қызметін бастапқы Solectron компаниясы өзінің
ең танымал тапсырысы беруші ретінде ІВМ, Hewlett – Packard және Sun
Microsystem – ті атайды.
Solectron өнімді дайындаумен, жинаумен айналысады, ал Ingram Micro
тапсырыс орындайды және оны жеткізеді. Өткен жылдың сәуір айында
Нью – Йоркте кәсіпорын, ал маусымда Дублинде кәсіпорын құрылды.
Hewllett – Packard -өз өніміне және сапасына сенімділігімен танымал
корпарация, бірнеше жылда контрактор – фирмалар жіберетін техникада өз
брэндтерін ұсынуға қорықпайды. Бүгіні күні дербес компьютерлердің 100% - ын
аутсорсинг көмегімен шығарылады. Корпорацияның негізгі тапсырысының SCI
System фирмасы орындайды, бірақ конрактілердің жанында Colestica мен
Solectron жұмыс істейді. Hewlett – Packard қызметтестерінің айтуынша,
корпарация өнім сапасын ұдайы бақылайды , егер контрактордың қолынан
келмесе, онда тапсырысты басқа компания береді.
Контракт бойынша Калашников автоматы сияқты жинала салатын дербес
компьютер ғана өндірмейтінін айта кеткен жөн. Мысалы, Intergraph
корпорациясы өткен жылдың соңында өзінің жұмыс станциясын мен графикалық
жүйелерінің SCI System фирмасаына берді.
Үстіміздегі жылы Compaq компаниясы Қазақстанда өзінің жеке өндірісін
ашпақ. Қазіргі компанияның Қазақстандық өкілі бірнеше серіктестерімен
белсенді қатынас орнатып, олардың өндірістік мүмкіндігін үйреніп жатыр.
Еуропа елдері АҚШ – қа қарағанда Қазақстан компьютерін сату деңгейі
өсімінің айтарлықтай резервіне ие.
Жоғарыда айтылғандарды жинақтай келе, мынаны айтуға болады – егер сіз
бэнднэйм компьютерін сатып алсаңыз, онда сізге, оның қайда жасалғандығы –
Тайваньда, Малазияда, Сингапурде, тіпті Оңтүстік полюсте болса да маңызды
болмауы тиіс.
Ал егер сіз Қазақстанда жасалған компьютерлерді сатып алсаңыз, онда
оның сапасы нашар болғанын білдірмейді. Өнім сапасына осы берілген
компьютерге өз маркасын қойған фирма жауапты.
3.1.3 Дербес компьютердің Қазақстан нарығындағы ерекшеліктері
Дербес компьютер Қазақстандық нарығы оннан астам жылдар бері бар. Бұл
Қазақстан экономикасының аздаған секторының бірі, онда шын мәніндегі аса
жоғары бәсекелестік бар, сондықтан бизнес рентабельділігі мүнда жоғары
емес: Сонымен қатар Қазақстан экономикасының осы спекторында жергілікті
дамып келе жатқан компаниялардың атарлықтай мөлшерін көруге болады.
Отандық компания өндірушілерді жақынырақ қарастырғанда олардың жартысы
сауда мен, жартысы құрастырумен айналысады.
Бірнеше жылдың біздің елдегі дербес компьютер сату статистикасына
қарасақ, онда нарық 1998 жылы тамызға дейін тез өскенін көреміз.
Кризистік деңгейге дейін кризистен кейін дербес компьютер үлесі күрт
өсті. Қазір қызыл құрастыру нарықтың 80% - ға жуығын қамтиды.
Тапсырыс әкелушілер нарықтың ағымдағы сұранысын жақсы білулері керек.
Компьютер бағасы әлде қайда тұрақты және оның қашан құрастырылғандығына
байланысты. Компьютерлерді биржалық тауар ретінде сату тиімсіз.
Компьютерлардың Қазақстан нарығында мына жағдай орын алды. – жетекші
ойыншылардың көбі байқалмайды. Мәселе сонда, көп көлемді сатуды қамтамасыз
еттін компанияның бәрі өздерін жармалай білмейді. Кейбірі жарнамаға мұқтаж
емес. Көбіне бұл танымал аймақтарда жұмыс істейтін фирмаларға қатысты. Олар
танымал астаналардың тапсырыс әкелушілерінен де көп компьютерлер сатады.
Жарнама арқасында қолданушыға 3 – 4 марка таныс. Кризиске дейін
Мәскеуде Вист, R&K және Формоза сияқты өндірушілер қөшбастады. Сонымен
қатар CLR мен R – Style фирмаларының өнімдеріне де айтарлықтай сұраныс
болды. Олардың ағылшын тілді атауларына қарамастан, олар қызыл
құрастырушылар категориясына жатады.
Кризистер кейін кейбірулері қөшбасшылық позицияларын жоғалтты. Бүгінде
жетекші отандық өндіруші Формоза компаниясы екені белгілі және ол
нарықтың 8–9% - дан астам үлесін алмайды.
Дайын компьютерлерді сатушылардың жартысы дерлік аз танымал
құрастырушылар үлесіне келеді, олар өздеріне жарнама жасауға мүмкіндіктері
жоқ, бірақ сатып алушылар назарына бағасының төмендігімен аударады. Бір
жағынан ірі емес фирмалар клиенттерінің сұраныстарын қанағаттандыра
алушылар.
Лизарт, Формза, Деникин, Эми, Ситилинк, Альянс, Олди,
Пирит, т. б. компаниялар өнімдерін тікелей Оңтүстік – Шығыс Азиядан
әкеледі. Формоза компаниясында 1997 жылы аналық плата, ал 1998 жылы
видеоадаптерлер мен мониторлар өндірісі басталады. Сонымен қатар Формоза
жады модульдерін шығарады. Бұл өнімдерінің сапасы туралы әртүрлі пікірлер
бар, оның құны айтарлықтай төмен болғандықтан, ол көпшілікке танымал болып
кетті.
Барлық Қазақстанлік компьютерлерінің ¼ - ден кем емес бөлігі қолдан
жасалған.
Brand Name компьютерлер қызыл құрастырушылар өнімі сияқты
комплекстерден құрастырылады.
Құрастыру сапасы адам жағдайна байланысты, ал брэндтер алдамшы болады.
Брэнд бірақ жоғары бағаға ие. Компьютерлерді транспортау кезінде
комплексттеушілерге баға төмендейді. Brand Name – нің іші Рейседе
құрастырылған компьютерлерден еш айрмашылығы жоқ, тек бағасы бойынша ғана.
IDC мәліметінше, Brand Name өнімі арасында Қазақстанда басым үлеске
Compas компаниясы ие, Қазақстандық нарықтағы принттерлердің негізгі
маркалары – Seiko – Epson мен Hewlett – Packard.
Қортындылап айта кетуге болатыны – дербес компьютерлердің отандық
нарығы бұрын болмаған өсім деңгейін көрсетіп отыр. Жергілікті құрастырушы
мен әлемдік брэендтерді бір – біріне қарысы қояр болсақ, 1:0 есептен пайда
қызылдар жағында болар еді.
2000 ж. IDC Russia – ның негізгі қортындылары былай бағаланады:
• дербес компьютерлердің Қазақстандық нарығының жалпы өсімі 1999 жылы
IV – кварталымен салыстырғанда 28%- ға өсті.
• 2000 ж. IV – кварталымен салыстырғанда құны 396 млн. доллар құрайтын
939 мың компьютер қойылды.
• 1999 ж. IV – кварталымен салыстырғанда дербес компьютерлер
сегментінің сан мәні 13,1%- ға өсті.
• 1999 ж. IV – кварталымен салыстырғанда портативті дербес компьютерлер
нарығы сан жағына өсіп, 49,7%- ды құрады.
• 1999 ж. IV – кварталымен салыстырғанда дербес компьютерлер
серверлерінің нарығы күшті өсті – 37,7%.
• жалпы көлемде 2000 ж. IV – кварталында Intel, Celeron
процессорларының базасына дербес компьютерлердің үсесін шаққанда 48%
- дан келеді. Бұл 2000 ж. ІІІ – кварталына қарағанда 7% - ға аз,
сонымен қаттар компьютерлердің үлесі Pentium III процессорымен
2000 ж. IV – кварталында 8% - ға өсті.
Дәл осы индустрияның дамуы көбіне Қазақстанның технологиялық деңгейін
болашақта анықтайды.
3.1.4 Компьютерлер классификациясы
Компьютер құрылғысының әр-түрлі классификациясы бар:
• даму кезеңіне байланысты
• сәулеттіке байланысты
• өнімділікке байланысты
• пайдалану жағдайына байланысты
• процессор санына байланысты
• қолданушының пайдалану қасиеті т.с.с.
Компьютер топтарының арасында шекарасы болмайды. Мүлтіксіз құрылғысының
өнімділік технологиясы, компьютерлердің жаңа топтарының пайда болуымен,
топтардың шекарасы айтарлықтай өзгеруде.
Компьютерлік құрылғысының деңгейге бөлінуі: есептемелік жүйенің даму
дәрежесінің аппараттың программа амалдары және компьютер мен қарым-
қатынастың амалдары. Өмірде машинаны ұрпаққа бөлу, ол өз тарихының аз уақыт
ішінде көптеген үлкен өзгерісті бастан кешірді. Мысалы (лампалық ,
транзисторлық, микросхемалық т.с.с.), құрылғылардың өзгерісін айтамыз.
Бірінші алғашқы ұрпаққа 50 жылдары құрылған машиналарды айтуға
болады.Бұл компьютерлер өте үлкен және айтарлықтай қымбат болған, сондықтан
мұндай машиналарды тек ірі корпорациялар мен үкмет қана қолдана алатын.Бұл
лампалар үшін өте көп мөлшерде электр қуаты пайдаланылған сонымен қатар ол
жылуды көп шығарған. Командалық еңгізу аз мөлшерде болған, арифметикалық-
логикалық құрылғылар қарапайым, программалық қамсыздандыру мүлдем
болмаған.Жедел есте сақтау құрылғысы мөлшері өте төмен.Еңгізу мен шығаруға
пер-фоленталар, перфокарталар, магнитық ленталар қолданылған.Жыл-дамдығы
секундына 10-20 мың операция.Өзіміздің бірінші ұрпақтағы машиналар: МЭСМ
(кіші электрондың есептеу машинасы),БЭСМ, Стрела, Урал. 2.4 суретте М-
20.Екінші ұрпақтағы компьютерлік құрылғы 1955-1965ж құрылған.Мінездемесінде
электрондық лампалар мен дискреттік транзисторлар қолданылады. Бұлардың
жедел есте сақтау құрылғысы магниттық рақымдылық пен құрылған. Енгізу және
шығару құрылғысының қолдану диапазоны кеңейе түсті, магниттік таспалармен
жұмыс және жоғары өнімділік құрылғысы магниттік барабан және ең 1-ші
магниттік диск п.б. Жылдамдығы секундына 100-мыңдай операция, есте сақтау
сыйымдылығы 10-мыңдай сөз.
Суретте 2.5. ЭВМ БЭСМ-6 екінші ұрпақтағы машина бейнеленген.Үшінші
ұрпақтағы машиналар 60 ж таман құрылған.Екінші және үшінші ұрпақтағы
машиналардың ең басты маңызды шарты ол сәулеттік ұғымына байланысты.
Үшінші ұрпақтағы машиналар от басылық бірлестік архитектурасы және
үйлесімді программалар.
Элементтік база ретінде интегралдық сызба қолданылады, ол микросхема деп
аталады. Үшінші ұрпақта, операциондық жүйе дамыған. Бұлар
мультипрограммалық мүмкіндіктерге ие, яғни бір уақытта бірнеше программа
орындайды. Үшінші ұрпақтағы машинаға мысал 2.6. суретінде IВМ-370, ЕС ЭВМ,
(бірлестік
жүйе
ЭВМ), СМ ЭВМ (кіші отбасылық машина), т.б
. Машинаның жылдамдығы отбасының ішінде секундына оң мыңдай немесе
миллиондаған операция орындалады.
Жедел есте сақтау құрылғысының сыйымдылығы 100-мың сөзге дейін жетеді.
Төртінші ұрпақ-ол қазіргі уақыттағы компьютер құрылғысы бұл 1970ж
құрылған. Ең маңызды концептуалдық критери, үшінші ұрпақтағы машинаның
бөлінуі, негізгі 4-ші ұрпақтағы машина құрастырғанда ең алдымен жаңа жоғары
дәрежелі тілдерді қолдану және программалық процесстердің қолданушыға
қарапайымдылығы.
Аппараттық қатынастың мінездемесінде элементтік базаның интегралдық
кестесі кең қолданылуда,ал жылдам есте сақтау құрылғысының сыйымдылығы оң
және жүз Мегабайтқа дейін жетеді.
Машиналық құрылымның көз қарасынан бұл ұрпақ көп машиналық және көп
процессорлық комплексты ұсынады, яғни сыртқы есте сақтау құрылғысына жұмыс
атқарады. Жылдамдығы секундына оң миллион операция орындалады, жедел есте
сақтау құрылғысының сыйымдылығы 1-256 М байт құрайды.
Бұлардың сипаттамасы:
• жеке компьютерлерді қолдану;
• телекоммуникациялық дерек қортынысы;
• компьютерлік желі;
• деректер базасының жүйесін кең қолдану;
• мәліметтер құрылғысының қортындылау жүйесінің элементі;
Компьютер жаңа түрлерін жасау жұмыстары үлкен интегралдық кестемен,
жоғары дәрежедегі инеграциямен өндіріледі. Компьютерлер заманға сай
“интеллектуализациялық” даму жолымен келеді, осы арқылы адам мен компьютер
арасындағы қашықтық жойылады. Компьютерлер ақпаратты тексті теру арқылы,
бланк немесе кісінің дауысы арқылы және қолданушының дауысын тану арқылы
қабылдай алады, сондай-ақ бір тілден басқа тілге аудара алады. Бесінші
ұрпақтағы компьютерлер мәліметтерді қортындылаумен шектелмей, білімді де
қортындылайды.
Қолдануына байланысты компьютерлер 2 түрге бөлінеді:
• офистік (әмбебап)
• арнайы
Офистық компьютерлер қарапайым қолдануға және кең түрде есептемелерді
шығаруға арналған. Арнайы компьютерлер күрделенген есептемелерді орындауға,
сондай-ақ ерекше қолдануды талап етеді. Арнайы компьютерлер технологиялық
қондырғылармен басқаруда, бұл компьютерлер операциондық немесе жедел
жәрдем машиналарында, ракеталарда, самалёт пен верталёттарда,
радиоқұрылғыларында, терең су астында, батпақ, шаң және жарылғыш газдарда
жұмыс істей алады. 2.7. суретінде арнайы
Erqotoucһ компьютері бейнеленген. Компьютер қабырғалары
электромагниттық шашуды ішіненде сыртынанда қабылдайды. Машинада сенсорлық
дисплей орнатылған. Мұндай компью-терлерді өшірмей ақ сумен жуып, тазалап
сүртуге болады.Бұл компьютерлерді жоғары сенімділікпен қолдануға
болады.Арнайы компьютерлердін көптеген әр-түрлі моделдері бар. Өндірушінің
қолдануына байланысты компьютерлерді келесі топтарға бөлуге болады. 2.8.
суретінде қараңыз.
• микрокомпьютерлер (3.8. суретінде);
• мейнорреймдер (әмбебап компьютерлер);
• суперкомпьютерлер;
• портативтық компьютерлер.
Сурет 3.7 Қолдану облыстары бойынша компьютерлер түрлері
Микрокомпьютерлер деп орталық процессор микропроцессор түрінде
орнатылғанды айтамыз. Микрокомпьютерлердің жаңа дамыған модельдерінде
бірнеше микропроцессорлар бар. Компьютерді өндіру мінездемесімен ғана
анықталмайды, оны микропроцессор қолдануымен, есте сақтау құрылғысының
сыйымдылығымен т.б. анықталады.
Микрокомпьютерлер әр түрлі күрделі есептемелерді шығаруға арналған
құрылғылармен орнатылған. Микрпрцессор мықтылығы жыл сайын артуда,
жылдамдығы секундына 1-10миллион операция орындалады. Дербес компьютерлер
бұл әмбебап микрокомпьютерлерге арналған, яғни бұны бір қолданушы ғана
басқару керек. Дербес компьютерлерге әр-түрлі машиналар кіреді, ол ойынға
және үйге арналған арзан компьютерлер,олардың есте сақтау құрылғысының
сыйымдылығы көб емес және өте күрделі мықты процессорлар, бұлардың есте
сақтау құрылғысының сыйымдылығы он Гигабайтқа дейін жетеді, сонымен оның
түрлі түсті графикалық құрылғысы жоғары мүмкіндік береді.
Мэйнфреймдер-өте кең түрде ғылыми-техникалық есептерді шығаруға
арналған және өте қымбат машина. Мұндай машиналарды 200-300 жұмыс орыны бар
үлкен жүйелерде қолданған жөн. Әйгілі S390 мэйнфрейм IBM фирмасының
машинасы кем дегенде 3 процессормен жабдықталған. Жедел есте сақтау
құрылғысы 342 Терабайт құрайды.
Суперкомпьютерлер-бұл өте мықты компьютерлер олар 100 мегафлоптан
жоғары немесе (1 мегафлоп-секундына миллион операция орындайды).
Бұл көппроцессорлы және көпмашиналы жиынды құрайды. Ол 3.9 суретінде
бейнеленген. Мұнда “CRAY-1” суперкомпьютері көрсетілген. Суперкомпьютер
сәулетті параллелизммен, конвейеризация есептемелеріне сүйенген.
Суперкомпьютерлердің негізгі ерекшеліктері векторлық ерекшеліктер болып
табылады..
Портативтық компьютерлер үлкен кітап форматында салмағы 3 кг.тартатын
автономдық қоректену блогымен және дисплеймен орнықтырылған. (3.10)
суретінде бейнеленген. Қазіргі замандағы ноутбуктардың көбі ауыспалы
блоктармен стандарттық разёмға қосуға болады.Мұндай модельдер көптеген әр-
түрлі функцияларды орындауға арналған.
Бір ұяшыққа компакт-дискілерге, магиттік дискілерге, шешулі
винчестерлерге қолдануға болады. Ноутбук энергия қорегінің үзілісіне
тұрақты. Ол қарапайым электр жүйесінен энергиямен қоректенседе, қандайда
бір межеттік энергия үзілісі болсада ол аккумляторлық қоректі автоматты
түрде қосады.
3.2 Қазіргі басқару жүйелерінің және электронды құжаталмасудың анализі
3.2.1 Негізгі анықтамалар және түрлері
Құжат алмасу - бұл кез-келген кәсіпорындағы барлық жұмысты қамтитын,
барлық жұмысқа кірістірілетін, фирмадағы қалыптастыру процесін
ұйымдастыратын, қамтамасыз ететін жауапты істер немесе жүйелер түрі.
Электронды құжат алмасудың сауатты және нақты ұйымдастырылғандығынан және
автоматтандырылғандығынан кәсіпорынды басқарудың, бақылаудың, онда әртүрлі
есеп жүргізудің нақтылығы туындайды.
Құжат алмасудың жалпы таралу процесін 3.11 суреттен көруге болады.
Сурет 3.11 Электронды құжат алмасудың таралуы
Ең алдымен жұмысты бастамас бұрын Электронды Құжаталмасудың
нарығына көз жүгіртсек. (EDM - Electronic Document Management).
Электронды Құжаталмасу Жүйесі (ЭҚЖ) компьютерлік желілердегі
құжаттардың үлкен ағынын құру процесін, оларға ену және тарату процестерін
қамтамасыз етеді. Бұл құжаттар көбінесе арнайы сақтағыш орындарда немесе
файлдық жүйелер иерархиясында сақталады. ЭҚЖ-мен таратылатын файлдарға
текстік құжаттар, образдар, электронды кестелер, аудио-, бейне-мәліметтер
Web құжаттар жатады. ЭҚЖ-ң негізгі мүмкіншіліктеріне құжаттарды құру,
оларға енуді ұйымдастыру және түрлендіру мен қауіпсіздік жатады [10].
Қазіргі кездегі бөлінген мекемелерде құжаттарды тарату жүйесі,
жеткені туралы хаттама және олармен бірігіп, жұмыс жасау қарқынды түрде
өсуде. Бөлу, құжаттарды кеңейту жұмысшылардың тез өзгеруіне, мекемені жалпы
жұмыс жасау қабілетін өзгертеді. Құжаттарды корпоративті түрде басқару
мекеменің өмірлік жұмыстың жолына көп әсер етеді.
IDS 6 технологиялық категорияны шығарады, яғни құжаттарды электронды
түрде басқаруды құрайды. Бұдан бір классификацияның барлық жағына жақсы
болуын көре алмаймыз. Соңында бірнеше заттың бір категорияға түсуі мүмкін.
Сурет 3.12 Құжаттарды электронды басқару жүйелерінің
классификациялары
• ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz