Дербес компьютердің жүрегі

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Принтердің жұмысын басқарудың жалпы символдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1 Көлденеңді табуляция ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Жолды ауыстыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Бетті шығару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.4 Каретканы қайтару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2 Баспа спецификациясын орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3 Мәтіндік және графикалық режимдерді орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4 Жолдар арасындаға қашықтықты басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5 Қағаздың қозғалысын басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6 Баспа головкасының орналасуымен басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7 Баспа әріптерінің өзгертілуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8 Мәліметтерді притерге жіберу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
9 Мәтіндік және графикалық мәліметтерді принтерге жіберу ... ... ... ... ... ... ... ...
10 Экранды принтерге көшіру (экран дампы) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
1 Принтердің жұмысын басқарудың жалпы 5
символдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1 Көлденеңді 6
табуляция ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ..
1.2 Жолды 6
ауыстыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... .
1.3 Бетті 6
шығару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ..
1.4 Каретканы 6
қайтару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .
2 Баспа спецификациясын 7
орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..
3 Мәтіндік және графикалық режимдерді 8
орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4 Жолдар арасындаға қашықтықты 10
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5 Қағаздың қозғалысын 12
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ..
6 Баспа головкасының орналасуымен 13
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
7 Баспа әріптерінің 14
өзгертілуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .
8 Мәліметтерді притерге 16
жіберу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .
9 Мәтіндік және графикалық мәліметтерді принтерге 17
жіберу ... ... ... ... ... ... ... ...
10 Экранды принтерге көшіру (экран 21
дампы) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .
Қолданылған 31
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ..

Кіріспе

Дербес компьютердің жүрегі – ол арифметикалық логикалық және қосалқы
операциялармен есеп шығаратын микропроцессор болып табылады. Бірінші
микропроцессорлар 1960 жылдардың аяғында, зерттеушілер мен өңдеушілердің
жартылай өткізгіштің бірыңғай кристалында электронды компоненттері бар
интегралды жүйе құрған кезде шыққан. 70-ші жалдарда Intel фирмасы бірінші
микропроцессорлар поколениясын – 8008 процессорын ұсынды.
1974 жылы 8008 базасында үлкен тарау алған процессордың екінші
поколениясы 8080 процессоры шықты. Ал, 1978 жылы Intel 8086 үшінші
поколения процессорын шығарды. 8088 процессор 8086 процессордың кішкене
оңайтылған құрылымы. Бұл сол кездегі таралған кіргізушығару құрылрылармен
нәтижелі әрекетестік жасайды. 1981 жылы 8088 процессорын дербес компьютер
жасап жатқан IBM фирмасы таңдап алады. Содан кейін 8086 процессордың
архитектурасы одан әрі ұлғаяды және дамиды. Осы база архитектурасында
жаңадан басқа процессорлар шыға бастады – 80286, 80386, 80486, Pentium,
Pentium II және тағы басқалар.
Әр процессорлар өзінің көптеген операцияларды орындау үшін бірегей
аспаптары бар. Мысалы, клавиатурамен енгізу, экранды мәліметтерді шығару
және арифметикалық есептерді шығару үшін. Бұл аспаптар жиыны (машиналы тіл)
программа жасау үшін және түсіну үшін өте қиын. Сондықтан процессорлар үшін
– адамның түсіну қабілетіне оңай жазылған машиналық тілдің нұсқасын
ұсынатын ассемблер тілі бар.
Ассемблер тілі – машиналы тілдің символдық ұсынуы. Жоғарғы деңгейлі
тілдер қолданбалы тапсырмаларды (материалдық, экономикалық және т.б.)
шешуге ориентир алатын болса және осы тапсырмалардың алгоритмдік мазмұнын
өзінде сақтаса, ассемблер тілі архитектуралық процестің сонымен қатар,
программалық құрылғылардың режимдерінің және функционалдау алгоритмдердің
айнасы болып табылады. Ассемблер тілінің операторы микропроцессордың тек
қана машиналық түрде көрсетілген кодтар ғана емес, азды-көпті мнемоникалық
белгілермен көрсетілген нақты командаларын көрсетеді. Ассемблер тілінің бұл
ерекшелігі оның мүмкіндіктері мен қолдану аймағын анықтайды.
Бәрімізге белгілі ассемблер тілінде жазылған программалар (әрине егер
олар дұрыс жазылса) жоғары тиімділігімен соған сәйкес минималды көлемімен
және максималды жылдам әрекет етуімен ерекшеленеді. Бұл ассемблер тілі
программа жұмысының жылдамдығы немесе оған шығындалатын жады шешуші мән
алған жағдайда кеңінен қолдануға мүмкіндік береді. Кейбір программалар
класын (мысалы, қатты құрылыммен ерекшеленетін құрылғылар драйверлерінің
программасы) құру кезінде ассемблер тілін міндетті түрде программалау
керек. Сонымен қатар ассемблер тілін - ғылыми өлшемдермен немесе
технологиялық процесті басқарылатын жүйесімен қосылған стандартты емес
аппаратураларды басқаратын программаларды жазуға ыңғайлы. Сонымен бірге
математикалық немесе логарифдік сипаттағы модельдеуден, сандық немесе
символдық ақпараттарды өңдеуге, мәлімет базасына қызмет көрсететін
программаларды жетілдіру үшін жоғарғы деңгейдегі тілдер қажет.
Ассемблер тілі алғашқы тексті жоқ программаларды зерттейтін негізгі
құрал болып табылады. Орындалатын программалардың шартты белгілерін ашу
деассемблер – қызметтік программалар көмегімен жүзеге асады. Ол орындалатын
программалық текстік кодты ассемблер түріне түрлендіреді. Әрине мұндай
текстпен жұмыс істеу үшін пайдаланып отырған программалау тілін жетік
меңгеру керек.
Ассемблер тілін меңгеру ПК-де (дербес компьютерде) программа жазатын
барлық маманға міндетті.
Ассемблер тілінің басқа да программалау тілдері сияқты көптеген
тұрғызылған құралдары бар. Ол кез келген бір жағдайда программалау процесін
жеңілдетеді әрі жеделдетеді және құрылған программаның сапасын көтереді.
Ассемблер тілінде кәсіптік жұмыс істеу аталған құралдармен жеке-жеке
танысуды қажет етеді. Бірақ қолданбалы мамандардың кең шеңбері үшін, егер
ассемблер тілін негізгі программалау тілі ретінде пайдаланбаса ассемблер
тілінің әрбір бөлшектерін жеке меңгеру қажет емес. Ассемблер тілінде
қолданбалы программаларды (алгоритмдік жоспарда онша қиын емес) құруда ең
бастысы құрылған программаларды оқып әрі түсіне білу керек, команда жүйесі
туралы және адресациялау әдісі туралы көрсететін болуы жеткілікті және
тілдің бір жағынан процессор және компьютердің толық архитектурасы жайлы
толық және ашық көрсетілген болу керек.
Қазіргі таңда IBM PC типті дербес компьютерлердің операциондық
жүйесін программалау екі класқа бөлінеді. MS-DOS бір тапсырмалы текстік
жүйе және көп тапсырмалы Windows графикалық жүйесі. MS-DOS операциондық
жүйесі нақты режимдегі жүйе болып табылад; басқа сөзбен айтқанда ол 8086
процессорлы құралдарды пайдаланады, тіпті егер ол Pentium процессорлы
компьютерде орнатылса да. Windows жүйесі – қорғаныс режиміндегі жүйе;
Қазіргі заман процессорларының мүмкіндіктерін кеңінен пайдаланады. Жекелей
алғанда, көп тапсырмалылық және кеңейтілген адрестік кеңістік.

1 Принтердің жұмысын басқарудың жалпы символдары

Экран жұмысын және дискетаны басқарулар қасында принтерді басқару
оңай жүйе болып көрінеді. Онда бірнеше ғана INT 21H немесе BIOS INT 17H
үзілістерін қолдану операциялары жүргізіледі. Принтер үшін арнайы
командалар – жолды ауыстыру (Line Feed), беті шығару (Form Feed), табуляция
(Tab), каретканы қайтару (Carriage Return).
Бетті шығару үшін, жолды ауыстыру немесе табуляция үшін принтер
процессордан дабыл қабылдау керек. Ал процессор принтерден дабыл қабылдауы
керек, мысалы бет біткені туралы немесе принтер бос емес екенін хабарлау
керек. Өкінішке орай кейбір принтерлер процессордың дабылын қабылдамайды,
сондықтан программист программалардың принтерлермен дұрыс жұмыс істеуін
қамтамасыз етуі керек.
Баспаға шығарудың келесі функциялары бар:
40H үзілу функциясы INT 21H – символды басу;
00H үзілу функциясы INT 17H – символды баспаға шығару;
01H үзілу функциясы INT 17H – портты проинициализироваттау;
02H үзілу функциясы INT 17H – принтер портының жағдайын білу.

Кесте 1- РС үшін бәр принтерлерді басқаратын стандартты символдар
Ондық код Оналтылық Функциясы
09 09H Көлденеңді табуляция
10 0АH Жолды ауыстыру (келесі жолға ауысу)
12 0СH Бетті шығару (келесі бетке ауысу)
13 0DH Каретканы қайтару (басылып отырылған жолдың сол жағына
қайту)

1.1 Көлденеңді табуляция
Көлденеңді табуляция – бұл принтердің головкасының келесі сол жолдың
табуляциясына ауыстыратын символ. Бұл команда табуляцияны қамтамасыз ете
алатын притерлерде ғана жұмыс істей алады. Егер кейбір принтерлерде мұндай
функция болмаса, онда табуляцияны сәйкес келетін пробел санына ауыстыруға
болады.

1.2 Жолды ауыстыру
Жолды ауыстыру (Line Feed, 0АH) – бұл принтер головкасын келесі жолға
ауыстыру символы. Екі қатар келе жатқан жолды ауыстыратын символдар жолдар
арасында екілік интервалын жасайды.

1.3 Бетті шығару
Принтерді қосқан кезде бетті инициализациялау беттің басын принтердің
головкасы қай жерде тұр сол жерге орнатады.негізінен беттің ұзындығы – 11
дюйм (А4 форматы үшін), бетке 1 дюймға тығыздығы 6 жол басқан кезде 66 жол
шығаруға болады. Процессор да, принтер де өзінен өзі беттің аяғына жетуін
тексермейді. Лазерный принтер үшін бөлек бет қолданасыз ба немесе матричный
принтер үшін рулон қолданасыз ба – келесі бетке көшу программисттің
көмегімен жүргшізіледі. Беттен бетке ауысуын басқару толық шығарған жолдар
саны саналады және олардың белгілі бір санына жеткенде (мысалы, 60) бетті
шығару символы жіберіледі, ал баспаға шығарылған жолдар есептеуіші 0-ге
немесе 1-ге түседі.

1.3 Каретканы қайтару
Негізінен каретканы қайтару символы жолдарды ауыстыру символымен
сәйкестігімен және принтер головкасын ағымдағы жолдың сол жағына қайтару
үшін қолданылады. Бұл символ клавиатурадағы Enter немесе Return
клавишаларына сәйкескеледі және экрандағы CR символына.
MS DOS үш параллельді қондырғылармен (LPT1-LPT2) жұмыс істей алады.
Тізбекті принтерлер, принтерлі мәліметтерді жіберу әдісін ескермеу бойынша
нақ параллельді қондырғылар сияқты басқарылады. Әрбір параллельді
қондырғының өзінің адаптері болады. Адаптер үш регистрмен (енгізушығару)
басқарылады және осы регистрлардың порттарының адрестері әрбір адаптер үшін
әр түрлі. BIOS мәліметтер облысында әрбір адаптер үшін базалық адрестер
бар. Базалық адрес порттың үш адресінен тұратын топтың кіші адресіне сәйкес
келеді. Базалық адрес LPT1 үшін 0040:0008, LPT2 үшін 0040:000А және тағы
басқалар. LPT-ң қай номіріне қай адаптер белгіненгені анықталмаған. Осы
себеп бойынша тура параллельді портқа адрестелетін программа өзі
қолданылатын адрестерді іздестіру керек.

2 Баспа спецификациясын орнату

Беттің форматына, қаріп стиліне және тағы басқаларға қатысты әртүрлі
спецификацияларды орнату үшін принтрге арнайы басқарушы кодтар жіберіледі.
Бұл кодтар принтрге кез-келген басқа мәліметтер сияқты жіберіледі. Бұл
басқарушы кодтар принтрдің қарапайым іс-әрекетерін: жолды көшіру немесе
форматты көшіру сияқты іс-әрекеттерді ынталастырады. Бірақ, көптеген баспа
спецификациялары бір немесе бірнеше кодтық байттар. Esc символының артынан
еретін Esc-тізбектелу жберілімімен арнатылады, оның коды ASCII 27. Esc-тің
бастапқы коды принтерді оның артынан еретін символдарды мәліметтерді сияқты
емес, ал қаманда ретінде интерпретирлеу керектігін ақпараттандырады.
Осындай Esc – тізбектелулердің символдық шектеулері жоқ, өйткені принтер
әрбір тізбектелудің ұзындығын біледі. Тек қана кейбір жағдайларда, егер
тізбектелу әртүрлі ұзындыққа ие болса, онда шектеуші символ қажет, әркезде
оның орнына ASCII 0 коды қолданылады.
Осы кодтармен орнатылған спецификациялар көп жағдайда олар нақты
қайтарылмағанға дейін іс-әрекетте болады. Код алынған сәттен бастап,
мысалы, астын сызу, осы астын сызуды қайтару кодын жібергенше орындала
береді. Притердің буфері орнатылған спецификацияларды қайтармай да
тазалануы мүмкін. Бірақ, егер притерде қателік болса және принтер өшіріліп
қосылса, онда барлық спецификацияларды қайта орнатуға тура келеді.
Принтердің спецификациясын орнататын кодтардың көпшілігі олар іс-
әрекет ететін мәліметтермен орын ауыстырған. Мысалы, майлы қарыппен
ерекшеленуге тиіс сөз үшін мәліметтер майлы қаріпты қосатын Esc-тізбектелу
және оны өшіретін Esc-тізбектелумен. Осы кодтарға универсалды
стандарттардың жоқ болуы баспаның қуатты мүмкіндіктерді қолданумен бірге
әрбір принтер үшін драйверлер жазылуын талап етеді. Әрбір драйвер берілген
притермен қолданылатын протоколға баспа процедурасын генерациялау
инструкциясын түрлендіреді.
Ассемблерде кодтарды жіберу ең қарапайым түрде орныдалады. Қарсы
жағдайда операторлар жіберілетін кодтарға автоматты түрде екінші
кареткаларды қайтаружолды көшіруді қосады.

3 Мәтіндік және графикалық режимдерді орнату

Принтер әр қашан мәтіндік режимде тұрады, оны арнайы түрде графикалық
режимге ауыстырғанға дейін. Графикалық режимді орнататын команда графикалық
міліметтің қанша байт саны жіберілетіні туралы хабарлама беру керек және
осы байт саны графикалық кескінге интерпретирленген соң притер қайта
мәтіндік режимге оралады. Осы себеп бойынша принтерді мәтіндік режимге
ауыстыратын команда жоқ.
Әрбір принтерда графикалық режимдер саны да әртүрлі. Барлық жағдайда
графикалық байттың өқанша саны берілетіндігін көрсететін 2 байт жүреді.
(біріншіден кіші байт). Осы екі байттың мәнін есептеу үшін мәліметтердің
байт санын 256-ға бөлеміз және нәтижені екінші байтқа орналастырамыз, ал
қалдықты бірінші байтқа. Осы екі байттың ратынан мәліметтер байты жүру
керек.
Әрбір байт жолдағы бір позицияның сегіз вертикалды нүктелеріне сәйкес
келетін биттар тізбегін анықтайды. Кіші бит (1) қатардың төменіне, ал
жоғарғы (үлкен) бит (128) жоарғысына сәйкес келеді. Мысалы, пирпмиданы
баспаға шығару үшін біріншіден тек қана төменгі биті орнатылған байтты
жібереміз, содан кейін 2 төменгі биті орнатылған байтты жібереміз және тағы
сол сияқты. Сегізінші байттан кейін сол байттарды кері ретпен
орналастырамыз. Бірінші байттың мәні 1 болады, екіншісінің – 3 (1+2), содан
кейін 7 (1+2+4), содан кейін 15 (1+2+4+8) және тағы сол сияқты.
IBM графикалық принтерінің төрт графикалық режимі бар, олар
стандартты. Олар мынадай:
27,75 480 нүкте жолда.
Нормальді режим. Операторға максимум 480 мәліметтер байты.
27,75 960 нүкте жолда.
Екі еселенген горизонтальді рұқсат етілу, бірақ басылым екі есе болуы
(екілік тығыздалу). Операторға максимум 960 мәліметтер байты.
27,89 960 нүкте жолда.
Нормальді жылдамдықты басылым (жоғарғы жылдамдықпен екілік тығыздық).
Горизонталь бойынша жатқан екі нүкте басылымға шыға алмайды, өйткені
басылым головкаларының инелері үлгермей жатады. Егер оларды баспаға
шығаруға тыысатын болсақ, онда екінші нүкте еленбейді. Операторға максимум
960 мәліметтер байты 27,90 1920 нүкте жолда.
Басылым екі есе баяу (төрттік тығыздық). Горизонталь бойынша көршілес
нүктелер кем дегенде 3 нүктеге тұрақтау керек (яғни 1 басамыз, 2
өткіземіз). Операторға максимум 1920 мәліметтер байты.
Өте тығыздалған режимда горизонталь бойынша нүктелер баспаға шыға
алмайды. Нүктелер арасындағы бос орынды толықтыру үшін каретканы сол жақ
алаңға қайтарамыз, баспа головкасын біраз оңға жылжытамыз және сол
мәліметтерді қолданылып екінші рет жасаймыз.

Кесте 2 - Әртүрлі принтерлердегі бірдей басқару кодтарымен шақырылған
баспа тығыздығын салыстыру
Код Графикалық Түсті Компактный Пропринтер
27, 75 480 нүкте 1108 560 480
27, 76 960 нүкте 2216 _ 960
27, 89 960 нүкте 2216 _ 960
27, 90 1920 нүкте 4432 _ 1920

IBM принтерлерінен түсті принтерлердің бірегейлігі – ол графикалық
кескінделу үшін масштабты коэффициентті (aspect ratio) орнатады. Бұл
коэффициент нүктелер арасындағы горизонтальді және вертикальді (көлденең
және тік) қашықтықтың айырмасын көрсетеді. Негізінен 1:1 коэффициенті
қалаулы, өйткені қарсы жағдайда графикалық есептеу жүргізу қиын. Графикалық
экранды көшіру кезінде масштабты коэффициент дисплейдің коэффициентімен
бірдей болу керек. Экранды режимде вертикаль бойынша рұқсат етілген 5
нүктенің өлшемі горизонталь бойынша 6 нүктенің өлшеміне сәйкес келеді. Бұл
5:6 масштабты коэффициентке сәйкес келеді және тек қана осы мән түсті
притердің қолданысында болады. Тек қана 1:1 және 5:6 коэффициенттер рұқсат
етіледі.

4 Жолдар арасындағы қашықтықты басқару

Егер график тұрғызудың арнайымүмкіндіктері бар принтерлерді
ескермесек, онда бүкіл басылым жолдармен орындалады. Графикалық кескінделу
де жолдар салынады, бірақ бұл жағдайда жолдар арсында бос орын болмайды.
ASCII 10 коды – жолды көшірудің стандатты басқарушы коды. Оны притерге
жіберу қағаздың көрсетілген интервалда алға жылжытуына әкеледі. Негізінде,
егер каретканы қайтару кодының артынан жолды көшіру жіберілмесе, онда баспа
головкасы қағаздың сол жақ шетіне қайтарылады және қайтадан сол жолда
басуға болады. Бірақ, каретканың әрбір қайтқаны кезінде жолды көшіруді
автоматты түрде орындалатындай етуге болады. Онымен принтердағы ауыстырып
қосқыштар басқарады. Оны нәтижені басқару регистрінің 1 битін орналастыру
арқылы жасауға болады. Көптеген принтерлар 27,52 басқару кодтарының
көмегімен жолды көшіруді автоматты түрде өшіріп-қоса алады, ал кейбіреулері
27,93 кодтарының көмегімен жолды көшіруді кері орныдайды.
Графикалық притер 16 дюймға тең баспа интервалын қолданылады (яғни
дюймға 6 жол шығарады) және 27,50 басқару кодтарын жіберу арқылы бұл
режимге әркезде қайтуға болады (бұл кодтар төменде қарастырылатын жол
арасындағы интервалды өзгерту кодтарымен бірлесіп қолданылады). Бұл принтер
үшін тағы екі алдын ала анықталған жол аралық интервалдар бар, 18 дюйм
және 772 дюйм. Оларға сәйкес басқарушы кодтары 27,48 және 27,49.
Жолдар арасындағы интервалды жұқа дамуы да мүмкін. Графикалық принтер
интервалды өте кіші өлшемге өзгерте алатын үш кодты қолданады. Үш
басқарушы код 2 байтты Esc – тізбектелуді қолданылады, олардың артынан
жоларалық интервалды анықтайтын дюймнің 72-к немесе 216-қ сандық үлесі
жүреді. Екі нүктенің центрлерінің арасындағы вертикальді қашықтық 172
дюймға тең. 872 дюймді интервал жолдар арасында бос орын қалдырмайды
(дюймға 9 жолдан). Стандартты интервал дюймға 6 жолдан 1272 дюйм санымен
беріледі. Артынан 1216 тең болады 13-ден 172-ге дейін. Осындай өлшемге
өзгеру баспа головкасына аздап жол центрынан қозғалуға рұқсат етеді және
екінші рет өткен кезде нүктелер бос орынды толтырып, баспаның жоғарғы
сапасын қамтамасыз етуі үшін.

Кесте 3- Esc тізбектелулер
Өзгерістер Esc-тізбектелу
72-к дюйм 27, 65, n (мұндағы n 1-ден 85-ке дейін)
216-қ дюйм
216-қ дюйм 27, 51, n (мұндағы n 1-ден 255-ке
дейін)
27, 74 n (мұндағы n 1-ден 85-ке дейін)

72-к дюймда интервалды өзгерту үшін командалар екінші басқарушы 27,50
кодтары кездеспегенше активті болмайды. Бұл код 16 дюймдарында стандартты
интервалды қайтару үшін жеке де қолданылады. Егер 27,65,n командасы алдында
қолданылған болса, онда 16 дюймында интервалды қайтару үшін 27,65,12,27,50
командасын жіберу керек. 1216 дюймында интервал үшін екі басқарушы код
ұқсас емес болып табылады. Бірінші код жолды көшіру көрсетілген интервал
бойынша тұрақтанады; екіншісі тек бір жолды көшіруге әсер етеді, содан соң
осыған дейін іс-әрекетте болған интервалды қайтарады .

5 Қағаздың қозғалысын басқару

Принтердағы қағаз жолды көшіру вертикальді табуляциялау және форматты
көшіру командасымен орныдалады. Принтерге ауыстырып қосқыштарды орнатуымен
бет арасындағы перфорация байқалғанда принтердің автоматты түрде жаңа жолға
көшуі анықталады. Егер перфорация өткізілмейтін болса, онда баспа келесі
беттің тура жоғарғы шетінде аяқталуы мүмкін. Перфорацияны өткізу әрбір
беттің астынан және үстінен үш бос жол қалдырады. Нақты жағдайда принтер
перфорацияны қабылдамайды, оның орнына бастапқы моментте қағаз беттің басы
бойынша теңелген деп санайды және жолды көшіру санын санайды. Ауыстырып
қосқыштардың орнатылуын программалық алдын ала анықтауға болады, принтерге
перфорацияны өткізбеу үшін 27,56 басқарушы кодын жібереді және 27,57
басқару кодын перфорацияны өткізу үшін.
Графикалық принтер беттер арасында өткізілетін жолдар санын
анықтайтын кодты қолданылады. Бұндағы код 27,78,n, мұндағы n – 1-ден 127-ге
дейінгі жолдар саны. Мысалы: 27,78,10 коды принтердің 10 жолдан өткізуіне
әкеледі. Егер жол аралық интервал 16 дюймға тең болса, онда 11-тидюймдық
бет 66 жолдан тұрады және әрбір 56-шы жолды басып шығарғаннан кейін принтер
10 жол өткізіп отырады. Программа басында бетті 5 жолға итеріп, қалған 55
жолды әрбір бетте центрленуін қамтамасыз ету керек.
Егер 11-тидюймді стандартыдан өлшемі бойынша ерекшеленетін қағаз
қолданылатын болса, онда перфорацияны өзкізу керекті жерде ғана болумен
және форматты көшіру қағазды дұрыс позицияға қоюы үшін беттің ұзындығын
өзгертуге болады. Беттің өлшемін беттегі жолдардың санымен немесе дюймдік
өлшеумен орнатуға болады. Бетте жол санын орнату үшін 27,67,n кодын
жібереміз, мұндағы n – жолдар саны. Осы тізбектелу беттің ұзындығын беттер
бойынша орнату үшін де қолданылады, бірақ ескертетіні, беттің ұзындығы 0,n
форма түрінде жазылады, мұндағы n – 1-ден 22 дюймға дейін. Стандартты бет
үшін 27,67,0,11 командасын жіберу қажет.

6 Баспа головкасының орналасуымен басқару

Баспаға шығаратын беттегі мәтіннің бет бойынша жиі таралуы қағаздың
қозғалуының есебіне емес, ал баспа головкасының қозғалысының қозғалыс
есебіне байланысты. Головка кез-келген орынға позициялана алады, бірақ оның
координаттарын беру жолымен емес. Оның орнына ол жете алатын ең сол жақ
позицияға қатысты оның ығысуы көрсетіледі. Принтерде головканың дәл
орналасуын хабарлап отыратын датчиктер жоқ. Сіздің программаңыз егер ол
белгілі болуы қажет болса головканың орналасуын бақылау керек. Осы жағдайда
баспаны бастаудың жақсы практикасы жолдардың көшірілуін жасамай, головканы
ең сол жақ позицияға қозғалтатын 27,60 басқарушы кодыт беру болып табылады
(осыны каретканы қайтару коды да жасайды).
Мәтінді баспаға шығару кезінде головканы керекті бағытқа бұрудың
бірнеше әдісі бар. Ол пробелдің бір немесе бірнеше символын беру немесе
табуляцияның символын беру арқылы оңға жылжи алады және бір қадамға
қайтарудың немесе каретканы қайтарудың бірнеше символын беру арқылы солға
жылжи алады. Қозғалыс үзіліссіз орындалады. Оны қарапайым жазба
машинкасының сәйкестендірілген тізбегі етінде қабылдамаңыз. Сіздің
программаңыз головканың бастапқы орналасуын білгенше дейін ол жолдарды
көшіру пробелдер, табуляция және қайтару комбинациясымен Сіздің нәтижеңізді
Сіздің қалауыңызбен сәйкестендіріп форматтай алады. Жолды көшіруді кері
орындай алатын принтерлерді график құрушылар ретінде де қолданыла алады.
Графикалық режимдерде головканың дюмнің кіші үлесіне ығысуы мүмкін.
Мәтінді баспаға шығару кезінде сіз сөздер арасында әртүрлі аралықтар алу
үшін графикалық режимге кіре аласыз.
Головканы әркезде келесі жолды басу алдында шеткі сол жақ позицияға
қайтаратын және екі бағыттағы баспаны қайтаратын арнайы код бар. Бұл
баспаны мәнді баяулатса да, осындай кезде головканың нақты режимде жұмыс
істегенде пайдалы болып табылады. Бір бағыттағы баспаны қосу үшін 27,85,1
кодын жіберу керек, ал екі бағыттағы баспаға қайту үшін 27,85,0 кодын
жіберу керек.
7 Баспа әріпін өзгерту

Беттің 812 дюймді ені бір жолда 80-ге дейін қарапайым символдарды
басуға рұқсат етеді, егер олардың ендері бірдей болса. Пропорционалды баспа
жолға тағы бірнеше символдарды енгізуге рұқсат етеді. Басқа жағынан, тығыз
басылым бір жолда 132 символ шығара алады, екілік ені бар басылым – 40
символды, ал екілік ені бар тығыз басылым – 64 символды шығара алады. Есте
сақтайтыны бір жолда әртүрлі енді басылымды қолдану форматтау кезінде
қиындық туғызады.
Көптеген матрицалық принтерлар арнайы әріптарымен басылым
режимдерінің жинағын көрсетеді; Міне IBM графикалық принтерінің көрсеетін
стандартты мүмкіндіктерінің тізімі.
Тығыз басылым:
Тығыз басылым режимін қосу үшін бір байтты 15 басқарушы кодын жіберу
керек. Осы режимді өшіру үшін – 18 коды. Бұл режимде стандартты беттің
812 дюймді ені бір жолда 132 символды басуға рұқсат етеді.
Екілік ені бар басылым:
Принтердің екілік енмен басуы үшін оған 14 басқарушы кодын жіберу
керек. Бұл режимнің ерекшелігі принтер каретканы қайтару немесе жолды
көшіру символын кездестірген кезде автоматты түрде бұл режимді өшіреді.
Басылымның мынадай түрі бір жолды тақырыбы үшін қолданылатын болғандықтан
бұл қажет қолайлы. Жолдың ортасында бұл режимді өшіру үшін 20 кодын
жіберіңіз.
Белгіленген басылым:
Белгіленген басылым кезінде әрбір символ бір позицияда екі рет
басылады. Бұл нүктелерді қарайтады және белгіленгеннің эффектісін тудырады.
Басылым жылдамдығы осы кезде екі есе азаяды. Осы режимді қосу үшін 27,69
кодын жіберіңіз. Өшіру үшін – 27,70.
Екілік өту үшін басылым:
Екілік өту үшін басылым режимінде қағаз баспа головкасының екінші
өтуінің алдында 1216 дюймға қозғалады. Осыкезде өте толтырылған әріптер
алынады және олар көрнекті болып көрінеді. Басылым жылдамдығы екі енге
азаяды. Бұл режим 27,71 басқарушы кодымен қосылады, ал 27,72 басқарушы
кодымен өшіріледі.
Сызылуы бар басылым:
Сызылуы бар басылым екі әдіспен орындала алады. Графикалық принтердің
пробелды қосқанда әрбір символ астын сызатын сызылу режимі болады. IBM
графикалық принтері үшін бұл режим 27,45,1 кодамен қосылады, ал 27,45,0
кодымен өшіріледі. Сызылу режимі жоқ принтерлер сызуды керекті жердің
сызылуы символдарын баса отырып сол жолдан екінші рет өткен кезде орындай
алады. Бірінші өтілімнен кейін жолды көшіру кодысыз каретканы қайтару коды
беріледі, содан кейін екінші өтілім жетеді. Екінші өтілім принтерге беттің
өлшемін есептеу кезінде жолдарды дұрыс санауға кедергі жасамайды.
Жоғарғы жәнетөменгі индекстары бар басылым:
Графикалық принтерлерде жоғарғы және төменгі индекстары бар мәтін
вертикальді қосылады. Жоғарғы индексті басу үшін 27,83,0 басқарушы кодын
жібереміз, ал төменгісін басу үшін 27,83,1. Бір индекстан басқасына тура
ауысуға болады. Индексторды басуға өшіру үшін, бірақ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.