Қорғаншылық және қамқоршылық туралы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кіріспе. Негізгі бөлім.
1. Қорғаншылық жэне қамқоршылық түсінігі.
2. Қорғаншылықты жэне қамқоршылықты белгілеу
тәртібі.
3. Құқықтық жағдайлары.
4. Қорғаншылықты жэне қамқоршылықты тоқтату.
5. Патронат.
6. Азаматтардың әрекет қабілеттілігі.
7. Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары
мен міндеттері.
Қорытынды.

Пайдаланылған эдебиеттер.

Кіріспе.
Ата-ананың қамқорынсыз қалған балаларды анықтау жэне орналастыру. Ата-
анасының қайтыс болуы, олардың ата-ана қүқықтарынан айырылуы, олардың ата-
ана қүқықтарының шектелуі, ата-анасының эрекетке қабілетсіз деп танылуы,
ата-анасының сырқаттылығы, ата-аналарының ұзақ уақыт болмауы, ата-аналардың
балаларын тәрбиелеуден немесе олардың құқықтары мен мүдделерін қорғаудан
жалтаруы, соның ішінде ата-аналардың тәрбиелеу, емдеу жэне басқа да осыған
ұқсас мекемелерден өз балаларын алудан бас тартуы, сондай-ақ ата-аналардың
қамқорлығы болмаған өзге де жағдайларда, балалардың қүқықтары мен
мүдделерін қорғау қорғаншы жэне қамқоршы органдарға жүктеледі.
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған
балаларды анықтайды, осындай балалардың есебін алуды жүргізеді жэне ата-
анасының қамқорлығынсыз қалудың нақты мән-жайларын негізге ала отырып,
балаларды орналастырудың нысандарын таңдайды, сондай-ақ оларды асырау
тэрбиелеу және білім беру жағдайларына одан эрі бақылау жасауды жүзеге
асырады.

Қорғаншылық және қамқоршылық
Қорғаншы жэне қамқоршы органдардан басқа, ата-анасының қамқорлығынсыз
қалған балаларды орналастыру жөніндегі заңды жэне жеке түлғалардың
қызметіне жол берілмейді. Аталған балалар туралы мэліметтер бар
мекемелердің (мектепке дейінгі білім беру, жалпы білім беру, емдеу жэне
басқа да мекемелердің) лауазымды адамдары жэне өзге де азаматтар олар
туралы қорғаншы жэне қамқоршы органдарға балалардың нақты түрған жерін
хабарлауға міндетті. Қорғаншы жэне қамқоршы орган осындай мэліметтер алған
күннен бастап үш күн ішінде баланың түрмыс жағдайына зерттеу жүргізуге жэне
ата-аналарының немесе оның туыстарының қамқорлығы жоқ екендігі фактісі
анықталған кезде баланы орналастыру туралы мәселе шешілгенге дейін оның
қүқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге міндетті.
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар түратын тэрбие, емдеу
жэне басқа да мекемелердің басшылары, баланы отбасы тәрбиесіне беру мүмкін
екендігі белгілі болған күннен бастап жеті күн мерзім ішінде бүл туралы осы
мекеменің түрған жері бойынша қорғаншы жэне қамқоршы органға хабарлауға
міндетті. Қорғаншы жэне қамқоршы орган аталған мәліметтер түскен күннен
бастап бір ай ішінде баланы орналастыруды қамтамасыз етеді жэне баланы
отбасына тәрбиелеуге беру мүмкіндігі болмаған кезде рталықтандырылған
есепке алу үшін және кейіннен баланы Қазақстан Республикасының аумағында
тұрақты түратын Қазақстан Республикасы азаматының отбасына тэрбиелеуге
орналастыруға жэрдем көрсету үшін осындай бала туралы мэліметті тиісті
экімшілік-аумақтық бөліністің білім беру басқармасының органына жібереді.
Балаларды орталықтандырылған есепке алуды үйымдастыру тәртібін Қазақстан
Республикасының үкіметі белгілейді. Жоғарыда көзделген міндеттерді
орындамағаны үшін, сондай-ақ бала туралы көпе-көрнеу жалған мэліметтер
бергені үшін

лауазымды адамдар заңда белгіленген тәртіппен жауапқа тартылады.
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар асырап алынып, отбасына
тэрбиеленуге, қорғаншылыққа (қамқоршылыққа) немесе патронат шарты бойынша,
ал мүндай мүмкіндік болмаған кезде, жетім балаларға немесе ата-аналарының
қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған барлық үлгідегі (тэрбие, емдеу
және басқа да) мекемелерге берілуге тиіс. Баланың мүддесіне сай оны
орналастыру кезінде оның этникалық шығу тегі, белгілі бір дінге жэне
мэдениетке жататындығы, ана тілі, тәрбие мен білім берудегі сабақтастықты
қамтамасыз ету мүмкіндігі ескерілуі мүмкін.
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды, аталған отбасына
немесе мекемеге тэрбиелеуге орналастырылғанға дейін балаларға қорғаншылық
(қамқоршылық) міндеттерін атқару қорғаншы жэне қамқоршы органдарға уақытша
жүктеледі.
Қорғаншылықты және қамқоршылықты белгілеу тэртібі
Қорғаншылық жэне қамқоршылық ата-анасының қамқорлығынсыз қалған
балаларға, оларды асырау, тэрбиелеу жэне білім беру мақсатында, сондай-ақ
олардың мүліктік жэне мүліктік емес құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін
белгіленеді. Қорғаншылық және қамқоршылық эрекетке қабілетсіз немесе
эрекетке қабілеті шектеулі кәмелетке толған адамдардың мүліктік жэне жеке
мүліктік емес құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін де белгіленеді.
Қорғаншылық он төрт жасқа толмаған балаларға, сондай-ақ психикалық
аурудың салдарынан немесе ақыл-есінің кемдігінен сот эрекетке қабілетсіз
деп таныған адамдарға белгіленеді. Қорғаншылық қайтыс болған немесе соттың
шешімімен өлді немесе хабар-ошарсыз кеткен деп танылған кэмелетке толмаған
адамның, эрекетке қабілетсіз немесе эрекетке қабілеті шектеулі кәмелетке
толған адамның мүлкіне тағайындалады. Егер қорғаншылық және қамқоршылық
белгіленген

адамның басқа жерде мүлкі болса, онда осы мүлікті басқару үшін қорғаншы
жэне қамқоршы органдар мүліктің түрған жерінде қорғаншы тағайындай алады.
Қамқоршылық онтөрттен он сегіз жасқа дейінгі кэмелетке толмағандарға,
сондай-ақ спирт ішімдіктеріне немесе есірткі заттарға салынуы салдарынан
сот эрекет қабілеттілігі шектеулі деп таныған адамдарға белгіленеді.
Денсаулығының жай-күйіне байланысты ізінің қүқықтарын өз бетінше жүзеге
асыра алмайтын жэне міндеттерді орындай алмайтын кэмелетке толған әрекет
қабілеттілігі адамдардың арызы бойынша оларға қамқоршылық белгіленуі
мүмкін.
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар. Аудандық (қалалық) атқарушы органдар
қорғаншы жэне қамқоршы органдар болып табылады. Аудандық жэне қалалық
атқарушы органдар іздерінің қорғаншылық жэне қамқоршылық жөніндегі
міндеттерін халыққа білім беруге, оны элеуметтік қорғауга жэне оның
денсаулығын сақтауға уәкілеттік берілген органдары арқылы жүзеге асырады,
ал поселкелік, селолық, ауылдық атқарушы органдар бүл қызметтерді дербес
жүзеге асырады. Қорғаншы жэне қамқоршы органдар баланың жэне оны
тэрбиелеуге үміткер адамның (адамдардың) түрмыс жағдайларына зерттеу
жүргізуге жэне зерттеу актісін сотқа табыс етуге міндетті.
Қорғаншы жэне қамқоршы органдар іздерінің міндеттерін осы органдар
туралы Қазақстан Республикасының үкіметі бекітетін ереже негізінде жүзеге
асырады. Қорғаншы жэне қамқоршы органдар қорғаншылық пен қамқоршылықты
қажет ететін адамның түрғылықты жері бойынша қорғаншылық пен қамқоршылық
белгілейді. Жекелеген жағдайларда қорғаншылық пен қамқоршылық қорғаншының
(қамқоршының) түрғылықты жері бойынша белгіленуі мүмкін. Адамды
эрекетке қабілетсіз немесе оның эрекет қабілеттілігі шектеулі деп тану
*
Қ.Р. Азаматтық кұкығы. Алматы. 1999 ж.

туралы шешім заңды күшіне енген кезден бастап үш күн ішінде сот бұл туралы
оған қорғаншылық жэне қамқоршылық белгілеу үшін сол адамның түрғылықты жері
бойынша қорғаншы және қамқоршы органға хабарлауға міндетті. Адамға
қорғаншылықты және қамқоршылықты белгілеу қажеттігі туралы тиісті
органдарға белгілі болған кезден бастап бір ай ішінде қорғаншылық жэне
қамқоршылық белгіленеді. Қорғаншылар мен қамқоршылар мыналарды:
* сот эрекетке қабілетсіз немесе эрекет қабілеттілігі шектеулі деп
таныған адамдарды;
* сот бойынша ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана
құқықтарын сот шектеген адамдарды;
* өзіне заңмен жүктелген міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін
қорғаншылық (қамқоршылық) міндеттерден шеттетілген адамдарды;
* егер сот олардың кінэсінен бала асырап алудың күшін жойған болса,
бұрын бала асырап алушыларды;
* денсаулығының жай-күйіне байланысты баланы тэрбиелеу жөніндегі
міндеттерін жүзеге асыра алмайтын адамдарды қоспағанда, екі
жыныстың да кэмелетке толған адамдары қорғаншылар (қамқоршылар)
бола алады.
Қорғаншы немесе қамқоршы тек оның келісімімен ғана тағайындалуы
мүмкін. Егер бүл қорғаншылыққа алынушының мүдделеріне қайшы келмесе,
қорғаншыны немесе қамқоршыны тағайындауда жүбайының, ата-анасының,
туыстарының немесе қорғаншылыққа алынушыға жақын басқа да адамдардың басым
құқығы болады. Егер қамқорлыққа алынушылардың мүдделерінің арасында
қайшылық болмаса, бір қорғаншыны немесе қамқоршыны бірнеше адамға
тағайындауға жол беріледі.
Әрекетке қабілетті жэне ата-ана құқықтарынан айырылмаған, бірақ
балаларының тэрбиесін жүзеге асыра алмайтын ата-аналардың

кәмелетке толмаған балаларына қорғаншы жэне қамқоршы тағайындалатын кезде,
қорғаншылар жэне қамқоршылар ата-аналардың тілегі ескеріле отырып
тағайындалады. Балаға қорғаншы (қамқоршы) тағайындау кезінде қорғаншының
(қамқоршының) адамгершілік жэне өзге де жеке қасиеттері, оның қорғаншылық
(қамқоршылық) міндет-терді орындау қабілеті, қорғаншы (қамқоршы) мен
баланың арасындағы қатынастар, қорғаншы (қамқоршы) отбасы мүшелерінің
балаға деген кізқарасы, сондай-ақ, егер бү_л мүмкін болса, баланың өз
тілегі ескеріледі. Егер кәмелетке толмаған балаға қорғаншы немесе қамқоршы
етіп тағайындалатын адам некеде тұрса, оның жұбайының келісімі талап
етіледі.
Қорғаншылықты немесе қамқоршылықты қажет ететін жэне тиісті тэрбие,
емдеу мекемелерінде, халықты элеуметтік қорғау мекемелерінде тұрып жатқан
адамдардың қорғаншылары мен қамқоршылары осы мекемелердің экімшілігі болып
табылады. Қорғаншының (қамқоршының) осындай мекемелерге баланы уақытша
орналастыруы қорғаншының (қамқоршының) осы балаға қатысты қорғаншылық
(қамқоршылық) құқықтары мен міндеттерін тоқтатпайды.
Қорғаншылар мен қамқоршылар өз қамқорындағылардың қүқықтары мен
мүдделерін қорғауды кез келген адамдарға қатысты, соның ішінде сотта арнайы
өкілеттіксіз қорғай алады. Қорғаншының (қамқоршының) және қамқорлыққа
алынғандардың құқықтық жағдайы Қорғаншылыққа (қамқоршылыққа) алынған
адамдардың құқықтары:

* іздерінің адамдық қадір-қасиеттерінің қүрметтелуіне;

* қорғаншы (қамқоршы) тарапынан қамқорлық көруге;
* Неке және отбасы туралы Заңының 112-бабының 4-тармағында
көзделген жағдайларды қоспағанда, онымен бірге тұруға;

Неке және отбасы Заңы. 2005 ж.

* іздерше тиесілі алименттерш, зейнетақыларын, жэрдемақыларын
жэне басқа да элеуметтік төлемдерді алуға;
* түрғын үйге меншік құқығын немесе тұрғын үйді пайдалану
қүқығын сақтауға;
* қорғаншы (қамқоршы) тарапынан қиянат етушіліктен қорғануға
қүқығы бар.
Қорғаншылыққа (қамқоршылыққа) алынған балалар жоғарыда аталған
қүқықтардан басқа:
* қорғаншының (қамқоршының) отбасында тэрбиелену;
* оларды асырап-бағу, тэрбиелеу, білім беру жэне жан-жақты
дамытуы үшін жағдайлардың қамтамасыз етілу;
* тұрғын үй-жайы болмаған жағдайда түрғын үй заңдарына сэйкес
оны алу қүқықтарына да;
* заңмен көзделген өзге де қүқықтарға ие болады.
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған, тәрбие, емдеу жэне
басқа да мекемелеріндегі балалардың:
* асырап-бағылуға, тэрбиеленуге, білім алуға, жан-жақты дамуға,
іздерінің адамгершілік қадір-қасиеттерінің қүрметтелуіне, өз
мүдделерінің қамтамасыз етілуіне;
* іздеріне тиесілі алименттерді, зейнетақыларды, жэрдемақыларды
жэне басқада элеуметтік төлемдерді алуға;
* түрғын үй-жайға меншік қүқығын немесе түрғын үй-жайды
пайдалану құқығын сақтауға, ал тұрғын үй-жайы болмаған
жағдайда түрғын үй-заңдарына сәйкес тұрғын үй-жай алу
құқығына ие болуға;
• аталған мекемелерде тұруы аяқталған соң еңбек туралы заңдарда
көзделген жұмысқа орналасу кезіндегі жеңілдіктерге ие болуға қүқығы бар.

Қорғаншы жэне қамқоршы органдар аталған мекемелерде түрып жатқан
балаларды асырау, тэрбиелеу, оларға білім беру жағдайларын бақылауды жүзеге
асырады. Осы мекемелер түлектерінің қүқықтарын қорғау қорғаншы жэне
қамқоршы органдарға жүктеледі. Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған жэне
аталған мекемелерде түратын балалар жоғарыда көзделген құқықтарға да ие
болады.
Қорғаншылардың (қамқоршылардың) міндеттері. Қорғаншылар заң жүзінде
қамқоршылыққа алынғандардың ікілдері болып табылады және барлық қажетті
мэмілелерді олардың атынан жэне олардың мүдделерін кіздеп жасайды.
Қамқоршылар іздерінің қамқоршылығындағы адамдардың өз бетінше жасауға
қүқығы жоқ мэмілелерді жасауға келісім береді, қамқоршылығындағылардың өз
қүқықтарын жүзеге асыруына жэне міндеттерін атқаруына көмек көрсетеді,
сондай-ақ оларды үшінші бір түлғалардың тарапынан ықтимал қиянаттардан
қорғайды.
Заңда белгіленген жағдайларды қоспағанда, қорғаншылық жэне қамқоршылық
жөніндегі міндеттер тегін атқарылады. Қорғаншы (қамқоршы) қамқоршылығына
алынғандарды өз есебінен асырап бағуға міндетті емес. Қамқоршылыққа
алынушыны асырап-бағу қамқоршылыққа алынушының алатын жалақысы, алименті,
зейнетақысы жэне басқа да элеуметтік төлемдері есебінен, сондай-ақ оған
тиесілі мүліктер есебінен жүзеге асырылады.
Қамқоршылыққа алынушыны асырап-бағуға жеткілікті қаражат болмаған
кезде, қорғаншы жэне қамқоршы органдар оны асырап-бағуға жэрдемақы
тағайындайды. Қорғаншылар мен қамқоршылар іздерінің қамқорлығына
алынғандарды асырап-бағуға, оларды бағып-күту мен емдеуді қамтамасыз етуге,
олардың қүқықтары мен мүдделерін қорғауға қамқорлық жасауға міндетті.
Аталған міндеттер сот эрекет қабілеттілігі шектеулі деп таныған кэмелетке
толған адамдардың қамқоршылығына

жүктелмейді.
Спиртті ішімдіктерге немесе есірткі заттарға салынуы салдарынан
эрекетке қабілетсіз немесе эрекет қабілеті шектеулі деп танылған адам
жөніндегі негіздер жойылса, қорғаншы немесе қамқоршы қамқорлыққа алынушыны
эрекетке қабілетті деп тану туралы жэне одан қорғаншылық пен қамқоршылықты
алып тастау туралы сотқа өтініш беруге міндетті.
Баланың қорғаншысы (қамқоршысы) қорғаншылығындағы (қамқоршылығындағы)
баланы тэрбиелеуге, оның денсаулығына, дене, психикалық, адамгершілік жэне
рухани дамуына қамқорлық жасауға құқылы жэне міндетті. Қорғаншы (қамқоршы)
баланың пікірі мен қорғаншы жане қамқоршы органның ұсыныстарын ескере
отырып, сондай-ақ Заңда көзделген талаптар сақталған жағдайда
қорғаншылығьшдағы (қамқоршылығындағы) баланы тэрбиелеудің эдістерін дербес
белгілеуге қү_қылы. Қорғаншы (қамқоршы) баланың пікірін ескере отырып, ол
орта білім алғанға дейін балаға білім беру мекемесі мен оқытудың нысанын
таңдауға құқылы жэне баланың орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
Қорғаншы (қамқоршы) қамқоршылығындағы
(қорғаншылығындағы) баланы іздерінде заңды негіздерсіз ұстап отырған кез
келген адамнан, соның ішінде баланың жақын туыстарынан қайтарып беруді сот
арқылы талап етуге құқылы. Баланың өз ата-аналарымен жэне басқа жақын
туыстарымен қарым-қатынас жасауына, мұндай қарым-қатынас баланың
мүдделеріне сай келмеген жағдайларды қоспағанда, бігет болуға қорғаншының
(қамқоршының) құқығы жоқ. Қамқорлыққа алынушылар, балалар немесе емдеу
мекемелерінде тэрбиеленуде немесе емделуде болған жағдайларды қоспағанда,
кэмелетке толмағандардың қорғаншылары мен қамқоршылары өздері қамқорлыққа
алғандармен бірге тұруға міндетті. Қамқоршының он алты жасқа толған
қамқоршылыққа алынушыдан білек тұруына, бүл
қамқоршылыққа алынушының тэрбиесіне жэне оның құқықтары мен мүдделерін
қорғауға қолайсыздық туғызбайтын жағдайда, қорғаншы жэне қамқоршы органның
рүқсатымен жол беріледі.
Қорғаншылар мен қамқоршылар тұрғылықты жерінің ізгеруі туралы қорғаншы
жэне қамқоршы органдарға хабарлап отыруға міндетті. Қорғаншы кемінде жылына
бір рет қорғаншы жэне қамқоршы органға қамқоршылыққа алынушының денсаулық
жағдайы туралы жэне оны тэрбиелеу жөніндегі, сондай-ақ оның мүлкін басқару
жөніндегі жүмыс туралы есеп беріп отыруға міндетті.
Денсаулық жағдайы бойынша өз қүқығын жүзеге асырып, қорғай алмайтын
жэне міндеттерін орындай алмайтын кэмелетке толған эрекетке қабілетті
адамның өтініші бойынша оған қамқоршылық белгіленуі мүмкін. Кэмелетке
толған эрекетке қабілетті адамның қамқоршысын қорғаншы жэне қамқоршы орган
сол адамның келісімі бойынша ғана тағайындауы мүмкін. Кэмелетке толған
эрекетке қабілетті қамқоршылыққа алынушыға тиесілі мүлікке билік етуді
қамқоршылыққа алынушымен жасалған тапсыру шарты немесе мүлікті сенімді
басқару негізінде қамқоршы жүзеге асырады.
Қамқоршылыққа алынушыны асырап-бағуға жэне оның түрмыстық қажеттерін
қанағаттандыруға бағытталған түрмыстық жэне өзге де мәмілелерді жасауды
қамқорлыққа алынушының келісімімен қамқоршы жүзеге асырады. Кәмелетке
толған эрекетке қабілетті адамды қамқорлыққа алу осы адамның талабы бойынша
тоқтатылуы мүмкін.
Қамқоршылыққа алынушы адамның кірістерін, соның ішінде оның мүлкін
басқарудан түсетін кірістерін, қамқоршылыққа алынушының ізі дербес билік
етуге құқығы бар кірістерін қоспағанда, тек қана қамқоршылыққа алынушының
мүдделеріне сай және қорғаншы мен
қамқоршы органның алдын ала рүқсатымен қорғаншы немесе
*
Қ.Р. Азаматтык Кодексі. 2004 ж.

қамқоршы жүмсайды. Қорғаншы және қамқоршы органның алдын ала берген
рұқсатынсыз қорғаншының иеліктен алу жөніндегі мэмілелер жасауға, ал
қамқоршының мэміле жасауға келісім беруге, соның ішінде қамқоршылыққа
алынушының мүлкін айырбастауға немесе сыйға тартуға немесе оның атынан
кепіл болу шартын жасасуға, оны жалға (жалдауға), тегін пайдалануға немесе
кепілге беруге, қамқорлыққа алынушының заң бойынша және ісиет бойынша
мүрагерлікпен тиесілі құқықтарынан бас тартқызуға экеп соғатын мәмілелер
жасауға, оның мүлкін білуге немесе одан үлес білуге, сондай-ақ
қамқоршылыққа алынушының мүлкін азайтуға әкеп соғатын басқа да кез келген
мәмілелер жасауға қүқығы жоқ. Аталған мэмілелер нэтижесінде қорғаншы алған
қаражаттың қалай жүмсалуға тиіс екенін қорғаншы жэне қамқоршы орган
белгілейді. Қамқоршылыққа алынушының мүлкін басқару тэртібі Қазақстан
Республикасының заңдарымен белгіленеді.
Мүлікті қамқоршылығына алушыға сый ретінде немесе тегін түрде
пайдалануға беруді қоспағанда, қорғаншының (қамқоршының), олардың жүбайлары
мен жақын туыстарының қамқоршылыққа алынушымен мәмілелер жасауға, сондай-ақ
мэмілелер жасау кезінде немесе қамқоршылыққа алынушы мен қорғаншы немесе
қамқоршының жүбайы жэне олардың жақын туыстары арасында жүргізілген сот
ісінде қамқоршылыққа алынушының атынан ікілдік білдіруге қүқығы жоқ.
Қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалмастан бүрын туындаған
қамқоршылыққа алынушының қорғаншысына (қамқоршысына), оның жүбайына немесе
туыстарына қарыздары қорғаншы жэне қамқоршы органның рұқсатымен төленеді.
Қорғаншы және қамқоршы орган кэмелетке толмаған қамқоршылыққа алынушы
өз ата-анасына қайтып оралған немесе ол асырап алушыға қайтарылған
жағдайларда, қорғаншыны немесе қамқоршыны өз міндеттерін аткарудан
босатады. Қамқоршылыққа

алынушыны тэрбие, емдеу мекемесіне, халықты элеуметтік қорғау мекемесіне
немесе басқа да мекемеге орналастыру кезінде, егер бүл қамқоршылыққа
алынушының мүдделеріне қайшы келмесе, қорғаншы және қамқоршы орган бүрын
тағайындалған қорғаншыны немесе қамқоршыны олардың өз міндеттерін атқарудан
босатады.
Дэлелді себептер болған кезде (сырқаттану, мүліктік жағдайдың ізгеруі,
қамқорлыққа алынушымен өзара түсініспеушілік жэне т.с.с) қорғаншы немесе
қамқоршы оның өтініші бойынша өз міндеттерін атқарудан босатылуы мүмкін.
Қорғаншы немесе қамқоршы ізінің тиісті міндеттерін тиісінше атқармаған
жағдайда, соның ішінде ізінің қорғаншылығын немесе қамқоршылығын жеке
басының пайдасы мақсатында пайдаланған кезде немесе қамқоршылыққа алынушыны
қадағалаусыз жэне қажетті кімексіз қалдырған жағдайда, қорғаншы жэне
қамқоршы орган қорғаншыны немесе қамқоршыны осы міндеттерді атқарудан
шеттеуі және кінәлі адамды заңмен белгіленген жауапқа тарту үшін қажетті
шаралар қолдануы мүмкін.
Қорғаншылықты және қамқоршылықты тоқтату Қамқоршылыққа алынушыны эрекетке
қабілетті деп тану немесе қорғаушының, қамқоршының немесе қорғаншы жэне
қамқоршы органның арызы бойынша оның әрекет қабілеттілігі шектеулілігінің
күшін жою туралы сот шешім шығарған жағдайларда кәмелетке толған адамдарға
қорғаншылық жэне қамқоршылық тоқтатылады. Жасөспірім қамқоршылыққа алынушы
он төрт жасқа жеткен соң оған қорғаншылық тоқтатылады, ал қорғаншылық
міндетін жүзеге асыратын адам бүл туралы қосымша шешімсіз кэмелетке
толмаған баланың қамқоршысы болады. Кэмелетке толмаған балаға қамқоршылық
он сегіз жасқа жеткен кезде арнайы рүқсатсыз, сондай-ақ ол некеге отырған
кезде жэне кэмелетке толғанға дейін ол эрекетке толық қабілетті болған
басқа да жағдайларда қамқоршылық тоқтатылады.

Қорғаншылардың жэне қамқоршылардың әрекетіне кез келген адам
қамқоршылыққа алынушының мүдделеріне сай қорғаншы жэне қамқоршы органға не
оның тұрғылықты жері бойынша сотқа шағым жасай алады. Қорғаншы және
қамқоршы органдардың барлық мэселелер жөніндегі шешімдеріне мүдделі адамдар
сот тэртібімен шағым жасай алады.
Патронат. Қорғаншылық жэне қамқоршылық нысанындағы патронат ата-
анасының қамқорлығынсыз қалған, соның ішінде тэрбиелеу, емдеу немесе осы
тэрізді басқа да мекемелердегі кәмелетке толмаған балаларға белгіленеді.
Баланы тэрбиелеуге алуға тілек білдіруші адам (патронат тэрбиеші) мен
қорғаншы жэне қамқоршы орган арасында жасалған баланы (балаларды)
тэрбиелеуге беру туралы шарт патронаттың туындау негізі болып табылады.
Патронат туралы Ережені Қазақстан Республикасының үкіметі бекітеді.
Баланы тәрбиелеуге беру туралы шарт баланы асырап-бағу, тәрбиелеу және
білім беру жағдайларын, патронат тэрбиешінің құқықтары мен міндеттерін,
патронат тэрбиешіге қатысты қорғаншы және қамқоршы органдардың міндеттерін,
сондай-ақ мұндай шарттың тоқтатылу негіздері мен салдарларын кіздеуі тиіс.
Бала патронат тэрбиешіге аталған шартпен белгіленген мерзімге тэрбиелеуге
беріледі. Патронат тәрбиешілердің еңбегіне ақы төлеу және тэрбиелеуге
алынған балалар санына қарай берілетін жеңілдіктер Қазақстан
Республикасының заңдарымен белгіленеді.
Баланы тәрбиелеуге беру туралы шарт:
дәлелді себептері (сырқаттану, отбасылық немесе материалдық
жағдайдың ізгеруі, баламен өзара түсіністіктің болмауы, балалар
арасындағы жанжалдар жэне басқалар) болған кезде патронат
тэрбиешілердің бастамасы бойынша;
баланы асырап-бағу, тәрбиелеу жэне білім беруде қолайсыз жағдайлар

туған кезде қорғаншы және қамқоршы органның бастамасы бойынша; - бала ата-
анасына қайтарып берілген немесе бала асырап алынған жағдайларда мерзімінен
бұрын бүзылуы мүмкін.
Патронат тэрбиешілер тәрбиеге алынған балаға (балаларға) қатысты
қорғаншылар мен қамқоршылар сияқты қүқықтар мен міндеттерге ие болады.
Оларға осы заңда көзделген тиісті талаптар қойылады. Патронат тәрбиешілерді
іріктеп алуды қорғаншы және қамқоршы органдар жүзеге асырады.
Шарт бойынша оны патронат тэрбиешілерге беру үшін баланы (балаларды)
алдын ала таңдауды қорғаншы жэне қамқоршы органмен келісім бойынша баланы
(балаларды) отбасына қабылдауға тілек білдірген адамдар жүзеге асырады.
Ағалы-інілерді, апалы-сіңпілерді (қарындастарын) ажыратуға жол берілмейді,
бүған олардың мүдделеріне сай келетін жағдайлар қосылмайды. Баланы
(балаларды) патронат тэрбиешілерге беру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.