Мемлекеттік қызметтің ұғымы, принциптері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Мемлекеттік қызметтің ұғымы 2
Мемлекеттік қызметтің принциптері. 3
Мемлекеттік лауазым. 4
Мемлекеттік қызметшілердің ұғымы және оларды жүйелеу. 5
Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік-құқықтық мәртебесінің негіздері.
6
Мемлекеттік қызметті өткеруді әкімшілік – құқықтық реттеу 7
Мемлекеттік қызметшілерді көтермелеу және олардың жауапкершіліктері. 12

Мемлекеттік қызметтің ұғымы.
Ғылыми және оқулық құқықтық әдебиеттерде мемлекеттік қызметті кең
және қысаң мағынада түсінеді. Мемлекеттік қызмет кең мағынада
қызметшілердің өздерінің міндеттерін (жұмысын) мемлекеттік ұйымдарда:
мемлекеттік өкімет органдарында, кәсіпорындарында, мекемелерде, өзге де
ұйымдарда атқаратын қызметі; қысаң мағынада – бұл қызметшілердің өздерінің
міндеттерін тек мемлекеттік органдардағы атқару қызметі.
Мемлекеттік қызмет туралы Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 23
шілдедегі заңында мемлекеттік қызметтің ұғымы кысаң маынада берілген.
Онда мемлкеттік қызмет, - делінген,- мемлекеттік қызметшілердің
мемлекеттік органдардағы мемлекеттік биліктің міндеттері мен
функцияларын іске асыруға бағытталған лауазымдық өкілеттігін атқару
жөніндегі қызметі.
Аталған заң - мемлекеттік қызмет туралы заңнамалардың қалыптасуы
үшін құқықтық негіз болған бірден бір құқықтық акт.
Заң мемлекеттік лауазымы ұғымын пайдалануға енгізді, мемлекттік
қызметшілер лауазымдарын топтар мен санаттарға бөлуді белгіледі,
мемлекеттік қызмет пен мемлекеттік қызметшінің ұғымын айқындады,
мемлекеттік қызметшінің құқықтық жағдайының негіздерін, мемлекеттік
қызметті өткеру тәртібін белгіледі және мемлекеттік – қызметтік
қатынастармен байланысты бірнеше өзге де мәселелерді реттейді.
Мемлекеттік қызметтің құқықтық негізіне Конституция, жоғарыдағы
аталған Заң, республиканың өзге де нормативтік–құқықтық актілері жатады.
Мемлекеттік қызмет туралы Заңмен реттелмеген мемлекеттік қызметпен
байланысты қатынастар республиканың Еңбек туралы заңдар кодексімен
және өзге де заңнамалармен реттеледі.

Мемлекеттік қызметтің принциптері.

Олар мемлекеттік қызметті ұйымдастыру мен оны нақты жүзеге асырудың
негізіне жатқызылған. Мемлекеттік қызмет туралы заңмен мемлекеттік
қызметтің төмендегідей принциптері белгіленген.
1. Заңдылық. Бұл принцип ешкімді де тыс қалдырмайтын әмбебап
принцип болып табылады. Мемлекеттік өкімет органдары, лауазымды адамдар
Қазақстанның Конституциясы мен заңдарын сақтауға міндетті.
2. Қазақстандық патриотизм. - Отанға деген сүйіспеншілік.
3. Мемлекеттік өкіметтің заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына
бөлінуіне қарамастан, мемлекеттік қызмет жүйесінің біртұтастығы.
4. Мемлекеттік қызметтің жалпыға ашықтығы, яғни Республика
азаматтарының өз қабілеттері мен мен кәсіби даярлағына сәйкес мемлекеттік
қызметке кіруге және мемлекеттік қызмет бойынша жоғарылатылуға тең
құқылығы.
5. Азаматтар құқықтарын, бостандақтарының және заңды мүдделерінің
мемлекет мүдделері алдындағы басымдығы.
6. Жоғарыда тұрған мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар өз
қабылдаған шешімдердің бағынысты мемлекеттік қызметшілер мен төменгі
мемлекеттік органдар қызметшілерінің орындауы үшін міндеттілігі.
7. Мемлекеттік қызметшілердің бақылауда болуы және есептілігі.
8. Мемлекеттік қызмет қызметшілердің құқықтық және әлеуметтік
қорғалуы. Бұл қызметке кіретін азаматтардың алдындағы мемлекеттің
өзіне алған міндеттемелерін сөзсіз орындау және мемлекеттік
қызметшіге заңсыз тиіспеуге құқықтық кепілдіктерді қамтамасыз ету
болып түсініледі.
9.Мемлекеттік қызметшілерді қызметтік міндеттерін адал, ынталы
атқарғаны, ерекше маңызды және күрделі тапсырмаларды орындағаны үшін
көтермелеу.
10.Мемлекеттік қызметшілердің қызметтік міндеттерін орындамағаны не
тиісінше орындамағаны және өздерінің өкілеттігін асыра пайдаланғаны
үшін жеке жауаптылығы.
Аталған Заңда және оқулық заң әдебиеттеріінде мемлекеттік
қызметті ұйымдастырудың бұлардаң өзге де принциптері айтылған.

Мемлекеттік лауазым.

Мемлекеттік қызмет туралы Заңда мемлекеттік лауазым -
нормативтік–құқықтық актілермен белгіленген лауазымдық өкілеттіктер мен
лауазымдық міндеттердің белгілі тобы жүктелген мемлекеттік органның
құрылымдық бөлігі делінген.
Мемлекеттік лауазым – оны атқаратын адамның өкілеттігінің мазмұны
мен көлемін қамтып көрсетеді.
Лауазым мемлекеттік қызметшінің қызметтік міндеттерінің, құқықтарының
көлемін және жауапкершілігінің шеңберін, оның кәсіби – мамандық
даярлығына қойылатын талаптарды белгілейді. Ол қызметшінің атқаратың
жұмысының мазмұның көрсетеді, оның құқықтық жағдайын анықтайды.
Әрбір лауазым өкімдік тәртіппен құрылады, ол басқару органның
штат кестесіне енгізіледі және тиісті мамандарды орналастыруға
жатады.
Лауазымды адам, - деленген Мемлекеттік қызмет туралы заңда, -
ұдайы, уақытша немесе арнайы өкілеттік бойынша өкімет өкілінің міндеттерін
жүзеге асыратын не мемлекеттік органдарда ұйыдастырушылық - өкім етушілік
немесе әкімшілік - шаруашылық қызметтерді орындайтын адам.
Заң әдебиеттерінде лауазымды адам деп өз құзіретінің шеңберінде
заңдық салдар туғызатын биліктік іс-әрекет жасауға құқығы бар
мемлекеттік қызметшіні айтады.
Әрбір лауазым, оны атқаратын адамға қызметтік міндеттердің,
құқықтар мен өкілеттіктердің белгілі бір көлемін берумен қосталады.
Бұлардың ішінде өкілеттік мемлекеттік қызметшіні, оның құқықтық
мәртебесін Заң тұрғысынан сиппатаудың басты элементі болып табылады.
Сондықтан айтылып отырған Заңда лауазымдық өкілеттік – бұл заңдарда
белгіленген құқықтары мен негізгі міндеттері бар мемлекеттік қызметшілер
өз қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың алдында тұрған
мақсаттар мен міндеттерге жауап беретін, нақты мемлекеттік лауазыммен
көзделген өкілеттік деп айқындалған.

Мемлекеттік қызметшілердің ұғымы және оларды жүйелеу.

Мемлекеттік қызмет туралы Заңда мемлекеттік қызметші ұғымы
берілген. Ол бойынша мемлеекттік қызметші болып заңдарда белгіленген
тәртіппен республикалық немесе жергілікті бюджеттен не Қазақстан Ұлттық
банкінің қаржысынан ақы төленетін қызметті мемлекеттік органда
атқаратын және лауазымдық өкілеттікті жүзеге асыратын Қазақстан
Республикасының азаматы болып табылады.
Қазіргі кезеңнің талаптарына сәйкес аталған заңда мемлекеттік
қызметшілер лауазымдарын жаңадан жүйелеу енгізілген. Ол бойынша жүйелеудің
негізгі белгілеріне қызметшілердің мемлекеттік қызметі жүзеге
асыратын органның ұйымдық – құқықтық деңгейі, олардың нақты лауазымдағы
құзіретінің көлемі мен сипаты, лауазымның мемлекеттік орган
құрылымындағы рөлі мен орны жатады.
Осыған орай Заңда мемлекеттік қызметшілерді екі топқа бөліп,
түсініктеме берген.
Бұлардың бірі мемлекеттік әкімшілік қызметші деп аталады. Оған
мемлекеттік саяси қызметшілердің құрамына кірмейтін, мемлекеттік
органда тұрақты кәсіби негізде лауазымдық өкілеттікті жүзеге
асыратын мемлекеттік қызметші жатады.
Енді бір тобы – мемлекеттік саяси қызметші. Мұндай қызметші болып
тағайындалауы (сайлануы), босатылуы және қызметі саяси - айқындаушы
сипатта болатын және саяси мақсаттар мен міндеттерді іске асыру үшін
жауап беретін мемлекеттік қызметші табылады.

Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік-құқықтық мәртебесінің негіздері.

Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік–құқықтық мәртебесі мынадай
элементтерден тұрады: құқықтары, негізгі міндеттері, шектеулер,
кепілдіктер, көтермелеу; еңбек ақы төлеу; зейнетақымен қамтамасыз ету;
жауапкершілік.
Мемлекеттік қызмет туралы заңның 8 – бабында қызметшілердің едәуір
көлемде қызметтік құқықтары бекітілген. Олардың ішінде аса маңыздылары
мыңалар: өз өкілеттігі шегінде мәселелерді қарауға және олар бойынша
шешімдер қабылдауға қатысуға, тиісті органдар мен лауазымды адамдардың
оларды орындаудын талап етуге; негізсіз айып тағылған жағдайда
қызметтік тексеру жүргізіліуін талап етуге; әлеуметтік және құқықтық
қорғалуға т.б. құқығы бар.
Мемлекеттік қызметтің ерекшеліктеріне байланысты және оның
тиімді қызмет атқаруын қамтамасыз ету мақсатында заңдармен
мемлекеттік қызметшілер үшіін құқықтық шектеулер қаралған. Мемлекеттік
қызмет мемлекеттік билікті жүзеге асырудың құралы. Сондықтан бұл
билікті қашан да теріс пайдалану мүмкін болатындықтан, оған белгілі,
оның ішінде құқықтық тосқауылдыдар болу керек.
Мемлекеттік аппараттың тиімді жұмысын қамтамасыз ету жөнінде
мемлекеттік қызметшілер үшін заңнамалармен белгіленген кепілдіктер
маңызды рөл атқарады. Оларға: лаузымдық міндеттерін толық атқаруын
қамтамасыз ететін еңбек ақы мен өзге де төлемдер төлеуге, олардың
индекстелінуіне және жұмыс жағдайына; мемлекеттік орган таратылған
жағдайда жұмыспен қамтамсыз етуге не төрт айлық жалақысы
мөлшерінде, органның штаты қысқарған жағдайда да осындай мөлшерде
жәрдемақы төлеуге; қайтыс болған жағдайда оның отбасы мүшілерінде
бір жолғы жәрдемақы төлеуге және т.б. кепілдіктер беріледі.

Мемлекеттік қызметті өткеруді әкімшілік – құқықтық реттеу

Мемлекеттік қызметке кірудің тәртібі мына жағдайларды:
а) мемлекеттік органдар мәртебесінің ерекшеліктерін ;
б) осы органдар кіретін аялар мен салалардың ерекшеліктерін;
в) мемлекеттік лауазымдардың санаттарын;
г) тиісті лауазымға орналасудың тәсілдерін ескере отырып құқықтық
актілерімен белгіленеді.
Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттік қызметке кіруге бәрі
бірдей тең құқылы деген Конституциялық принцип ( Конституцияның 33-б. 4-т.
) бұл қызметке кіру немесе нақтылы мемлекеттік лауазымға тұру үшін белгілі
шектеулер болмайды деген ұғым туғызбайды. Ондай шектеулер, мысалы,
мемлекеттік құзырет туралы Заңда белгіленген.
Азамат мемлекеттік қызметке мына жағдайларда қабылдауға тиіс емес:
а) егер ол белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз немесе әрекет
қабілеттілігі кем деп танылған болса;
ә) егер оны сотпен белгілі бір мерзімге мемлекеттік лауазымдар атқару
құқығынан айырған болса;
б) лауазымдық міндеттерін орындауға кедергі келтіретін медицина
мекемесінің қорытындысымен анықталған науқасы болса;
в) мемлекеттік қызметке кірер алдында бір жыл ішінде сыбайлас
жемқорлық құықы бұзушылығы үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылған немесе
қасақана құқық бұзушылығы үшін сот тәртібімен әкімшілік жаза қолданған
болса;
г) мемлекеттік қызметке кіру уақытында өтелмеген немесе заңда
белгіленген тәртіппен алынбаған сотттылығы бар болса.
Аталған мәліметтерді табыс етпеген немесе бұрмалаған жағдайда
мемлекеттік қызметке алуға жатпайды.
Мемлекеттік қызметке кіретін адамдар мынадай тараптарға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.