Мемлекеттің пайда болу себептері, оның белгілері мен міндеттері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Мемлекеттің пайда болу себептері, оның белгілері мен міндеттері. 1
2. Мемлекеттердің түрлері. 3
3. Құқықты мемлекет және азаматтық қоғам. 5
4. Қазақстан Республикасы-егеменді біртұтас мемлекет. 7

1. Мемлекеттің пайда болу себептері, оның белгілері мен міндеттері
Мемлекет - саяси жүйенің басты институты және оның қызметінде саясаттың
негізгі мағынасы топталады. “Мемлекет” атауын екі мағынада болады. Сонымен,
кең мағынада “мемлекет” тиісті бір территорияда орналасқан және жоғарғы
үкімет органдары бар ел, қоғам, халық ретіндегі түсінікті білдіреді. Екінші
мағынада “мемлекет” атауы ол тиісті бір территорияда жоғары үкіметке ие
болған ұйым. Сұраққа дайындалғанда мемлекеттің маңызын сипаттайтын басты
белгілерін бөліп қарау тиіс. Оған кіретіндері:
-егеменділік немесе тиісті территория тек қана мемлекет ие бола алатын
жоғары үкімет;
-шекарасы белгіленген мемлекеттің территориясы;
-ашық түрде күш пайдалануға, күштеп мәжбүр етуге әскер, полиция
(милиция), қауіпсіздік қызметін, сот және прокуратураны пайдалануға
монополиялылығы;
барлық халыққа міндетті заңдар мен ережелер шығаруға ерекше құқығы
барлығы;
Мемлекеттің пайда болып, дамуына мүмкіндік еткен себептерге көңіл
аударған жөн. Мысалы:
-Қоғамдық еңбекті бөлуді дамыту, басқару еңбегін әдейі салаға бөлу;
-Қоғамды басқару ісін күшейтуге құштарлықтың пайда болуы және ол үшін
мемлекет құруды талап етушілік;
-Қоғамдық өндірістің барысында жеке меншіктің, таптар мен
қанаушылықтың пайда болуы;
-бір халықты басқа халықтың жаулап алуы;
-халықтың саны мен тығыздығының өсуі, халықтардың көшпеліктен отырықшы
өмірге көшуі;
-жағрапиялық жай-күйі, ауа-райы жағдайы және сол сияқтылар.
Т.Гоббстың мемлекеттік шарт теориясына сәйкес адамдардың мемлекетті
құруының басты себебі олардың басқа халықтардың басып алуынан қорқыныш
сезімі барлығынан өмірі, еркіндігі мен дүние-мүлкі үшін қауіптенуінен.
Екінші ағылшын ойшылы Д.Локк мемлекетті адамзат ақыл-ойының жемісі ретінде
қарап адамның табиғи құқығын жақсырақ қамтамасыз етуге қабілеттілігі бар
әдейі орган-мемлекетті құру керектігі қортындысына келген.
Басқа ғылыми бағыттың уәкілдері-саяси антропологтар мемлекеттік түрде
ұйымдастыру адамның қоғамдық жаратылысының түптамырында, оның даму
кезеңінде жатыр деп өздерінше дәлелдейді. Әуелде Аристотель “Мемлекет-ол
қоғамдық тұрмыстың табиғи түрі” екені туралы пікір айтқан. Мемлекет адамзат
жаратылысы дамуының негізінде және құқық көмегімен адам өмірінде әділеттік
басталуынан пайда болды. Неміс әлеуметтанушысы М.Вебердің көз қарасына
көңіл аударыңыз. Ол мемлекет анықтамасын - тек өз қызметін орындауға
қолданылатын айрықша құралдар негізінде ғана түсініктеме беруге болатынын
жорамалдаған. М.Вебердің ойынша мемлекет ол “Адамдардың адамдарға
заңдылыққа сүйенетін үстемділік қатынасы.. Әдіс ретінде зорлық-зомбылық
қолданылады.”
Мемлекеттің орындайтын қызметтері туралы сөз еткенде төмендегілерді
бөліп қарауға болады:
-саяси басқару;
-шаруашылықты ұйымдастыру;
-сырт қауіптен қорғау;
-мәдени-идеологиялық;
-Ұлттық интеграция;
-құқық тәртібін қамтамасыз ету;
-Тәлім-тәрбие және басқалар;

2. Мемлекеттердің түрлері.

Қазіргі заманда әр мемлекет басқалардан әртүрлі айрықша ерекшелік-
өзгешеліктермен көзге түседі. Жалпы алғанда оларды екі түрге-монархия мен
Республикаға бөлуге болады.Бөлудің басым белгісі болып басқару түрі
есептеледі. Монархияда үкіметтің формальды қайнар көзі бір адам болады.
Үкімет басының орны мұрагерге беріліп отырады. Басқарудың монархиялық түрі
әр түрлі болады. Абсолюттік монархия мемлекет басының үстемдігін көрсетеді.
Үкіметті монарх тағайындайды, оның ықтиярымен жүреді және оның алдында
жауапты. Әуелде басқарудың бұндай түрі көп елдерде тараған болса (соның
ішінде Ресейде) ал қазір сирек кездеседі (мысалы, Сауд Аравиясында).
Конституциялық монархияның дуалистік түрінде (Иордания, Кувейт,
Марокко), монархтың орныдаушы үкіметте көбінесе үстемдігі басымдау, ал-
парламент пен заң шығарушылықта аздау болады. Монарх үкімет басы деп
есептелседе шынында уәкілдік бірен-саран атқарушылық қызмет атқарады.
Қазіргі демократиялық монархияның көпшілігі- парламенттер монархиясы
(Ұлыбритания, Нидерланд, Бельгия, Швеция, Норвегия, Дания, Испания, Жапон
тағы басқалар).
Республика – кәзіргі заманда басқару түрінің көптарағаны. Онда халық
басқарудың қайнар бұлағы, мемлекеттің жоғарғы орындарын азаматтар сайлайды.
Республикалардың парламенттік,президенттік және жартылай президенттік
сияқты айырмашылықтары болады. (тарихта басқада түрлері белгілі:
құлиеленушілік, аристократтық, кеңестік, теократиялық т.с.с). Әрқайсысына
сипаттама беріп көріңіз.
Қандайда болмасын мемлекеттің табиғатын түсіну үшін оның
террриториялық құрылымы құрастыратын бөлімдерінің саяси-құқықтық статусы
мен орталық, аймақтық, жергілікті органдардың билікті бірлесе, бір-біріне
көмектесе жүргізіп әрекет жасауының үлкен маңызы бар. Бұл критериямен
жіктегенде Мемлекеттер түрін: бір тұтас, федеративті және конфедеративті
деп айырып қарауға болады.
Біртұтас мемлекет – ол бірыңғай саяси ұйым, жеке мемлекет болатындай
иелігі жоқ біртұтас әкімшілік-территориядан тұрады. Бұндай мемлекетте
мемлекеттік өкімет жоғарғы органдарының басқарудың, құқықтың бірыңғай
жүйесі қолданылады да, бір конституция мен азаматтық болады.
Біртұтас мемлекеттердің бір орталыққа түгелдей қарайтын (Ұлыбритания,
Швеция, Дания сияқты) және жартылай қарайтын (Франция, Италия,Испания)
түрлері болады. Бұл мемлекеттің біріншісі жергілікті, төмендегі басқару
ұйымдарына белгілі бір кең дербестік (өзін өзі басқару) бере алады, ал орта
деңгейдегі басқару ұйымы, автономия құқығы болмағандықтан жоғарының шешімін
орындауға тікелей бағытталған. Бұл мемлекеттің екіншісі –ірі региондарды
кең автономиялық құқықпен пайдаланады, тіпті жеке парламентті, әкімшілік-
басқару структурасы болғандықтан, орталық органдар рұқсат еткен мәселелерді
өз бетімен шеше алады (мысалы білім беру, коммуналды шаруашылық және с.с).
Бірақ олардың орталықтан қаражат тәуелділігі күшті.
Федерация мемлекеттік құрылыстың бір түрі, белгілі саяси-жеке құқығы
бар бірнеше мемлекеттер бірігіп бір одақ мемлекет құрады. Федерацияның
біртұтас мемлекеттерден басты айырмашылығы бұнда үкіметтің қайнаркөзі,
мемлекеттік егемендіктің субъектілері болып ірі территориялық құрамдар
(Штаттар, кантондар және с.с) сонымен бірге тең құқықты азаматтардан
тұратын бар халық есептеледі.
Федерация орталық пен оның субъектілірінің арасындағы міндеттерін бөлу
негізінде құрылады. Қәзір федерациялар қатарына Аустралия, Аустрия,
Аргентина, Бразилия, Канада, Малайзия, Мексика, Ресей, АҚШ, ГФР және
басқалар кіреді. Федерациялар субъектілері (Америкада Штаттар, Аустрия мен
ГФР-да жерлер, Канадада провинциялар) жеке заңдары мен конституциясын
қабылдауға құқылы, өз азаматтығын енгізуге ішкі мәселелерін шешудегі
едәуір дербестігі.
Конфедерация-дербес мемлекеттердің біріккен нақтылы мақсаттарын іске
асыру үшін құрылған тұрақты одағы. Конфедерацияның әрбір мүшесі мемлекеттік
дербестігін сақтай отырып, орталыққа өте-мөте шектелген уәкілдігін береді,
әсіресе қорғаныс, сыртқы саясат, көлік және байланыс салаларында жиі
болады.
Конфедерация үлгісі бұрын АҚШ-та (1976-1987 жылдары), Швейцарияда 1848
жылға дейін, Германияда 1815-1867 жж және кейбір елдерде болған.
Конфедерацияның кейбір белгілері 1991 ж Маастрихте құрылған Еуропа одағында
кездеседі. Мемлекеттер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.