Қазақстан Республикасындағы прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерi
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТIРЛIГI
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТIК ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТI
Қылмыстық iс жүргiзу кафедрасы
Тақырыбы:
Қазақстан Республикасындағы прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерi
Орындаған: Ерешев Д.
ЮСБ-403
Тексерген: Тұрашев.
АЛМАТЫ – 2003
Мазмұны
Кiрiспе 3
Прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерiнiң жалпы сипаттамасы. 4
Қылмыстық iс жүргiзудегi прокурорлық қадағалаудың құқықтық негiздерi 5
Азаматтық iс жүргiзудегi прокурорлық қадағалаудың құқықтық негiздерi. 6
Қолданылған әдебиет: 8
Кiрiспе
Прокуратураның пайда болу және даму тарихы ежелгi дәуiрлерден
басталады. Оның негiзгi қызметтерiнiң белгiлерi ежелгi Шығыс, Греция және
Рим мемлекеттерiне таныс болған. Мысалға “Прокуратура” түсiнiгi латын сөзi
“procuro”, “қорғаймын, қамтамасыз етемiн, алдын аламын” деген мағынаны
бiлдiредi[1]. Мемлекет пайда болғалы, үстем таптардың мүдделерiн қорғау
үшiн “procuro” қызметiн атқаратын институттар пайда болды.
Ежелгi және Орта ғасырларда дәлме-дәл прокуратураға ұқсас институттар
болған жоқ. “procuro” қызметiн ақсақалдар, ру басшылары, монархтар тiптi
мемлекеттiң азаматтары да жүзеге асырған болатын. Бiртiндеп заңды қорғау
механизмi дамыған сайын прокуратураның белгi үлгiлерi қалыптаса бастады.
Прокуратура институтының құқықтық жүйедегi алатын орны айқындалған
кезде. Мемлекет оған нақты қызметтер мен өкiлеттiктердi бере бастады.
Мысалы, ежелгi Грециядағы халық жиналысында арнайы номофилактар коллегиясы
заңдарды қорғау қызметiн атқарған, синофактар институты сотта айыптаумен
айналысқан. Римде патрицийлерден қорғану үшiн халық трибунаты құрылды
плебейлiк магистратура. Оның қызметiне заңдарды қорғау мен соттағы
бәсекелестiктi қамтамасыз ету кiрдi. Бiр уақытта, әр түрлi лауазымды
тұлғалар мен институттар арасындағы бытырап жатқан “procuro” қызметi бiрiгу
жолына түскенде. Прокуратура институты толық құрылып, бүкiл қоғам
мүдделерiн қорғай алады.
Прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерiнiң жалпы сипаттамасы.
Прокуратура қызметiнiң, мемлекеттiң құқықтық жүйесiндегi алатын орны,
заңнамада көрiнiс табады. Қазақстан Республикасының конституциясының 83-
бабы, прокуратураның орны, мақсаттары, принцитптерi, құрылымы мен
функцияларын белгiлейдi. Бұл тәртiптердi жүзеге асыру құқықтың әр түрлi
салаларына шығып кетедi. Сондықтан прокуратура құқықтық қатынастардағы
субъектiлерiмен қарым-қатынастарға түсу, өз қызметiн ұйымдастыру тәртiптерi
әр түрлi салалардағы заңдарда белгiленiп қорғалады.
Жоғарыда қарастырылған мәселе “Прокуратура туралы” Қазақстан
Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар жарлығының 2-бабында қарастырылады.
Осы бап бойынша Қазақстан Республикасы прокуратурасын ұйымдастыру, оның
қызметiнiң тәртiбi және прокурорлардың өкiлеттiгi Қазақстан Республикасы
Конституциясымен, осы Жарлықпен, Қазақстан Республикасы заңдарымен,
халықаралық шарттармен, сондай ақ Республика Бас прокурорының
бұйрықтарымен айқындалады[2].
Прокурорлық қадағалау мемлекеттiң құқықтық жүйесiнiң көптеген
салаларына тығыз байланысы бар. Мысалы прокурор қылмыстық, азаматтық,
әкiмшiлiк iстердегi статусы мен өкiлеттiктерi сәйкесiнше қылмыстық iс
жүргiзу, азаматтық iс жүргiзу, әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы
кодекстерiнде белгiленедi[3]. Сондықтан белгiлi бiр саладағы қадағалауды
зерттегенде арнайы заңдарда белгiленген прокурорлардың қызметiмен танысу
керек.
Қылмыстық iс жүргiзудегi прокурорлық қадағалаудың құқықтық негiздерi
Қылмыстық iс жүргiзудегi прокурордың қатысуының маңызы зор. Бұны
Қазақстан Республикасы Қылмыстық iс жүргiзу кодексiнiң 62-бабынан көруге
болады:
1. Прокурор - өз құзыретi шегiнде жедел iздестiру қызметiнiң, анықтаудың,
тергеудiң және сот шешiмдерiнiң заңдылығын қадағалаудағы, сондай-ақ
қылмыстық iс жүргiзудiң барлық сатыларында қылмыстық iзге түсудi өз
құзыретi шегiнде жүзеге асыратын лауазымды тұлға[4].
Аталған баптың төртiншi тармақшасында, прокурор өзiнiң iс жүргiзушiлiк
өкiлеттiгiн жүзеге асыруы кезiнде т„уелсiз болады және заңға ғана бағынады,
деп жазылған.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық iс жүргiзу кодексiнiң 190-бабында
“Прокурордың қылмыстық iс қозғаудың заңды болуын қадағалау“, Прокурорға
келесi құқықтар берiлген:
- анықтаушының, анықтау органының немесе тергеушiнiң қылмыстық iс
қозғау туралы қаулысының күшiн жоюға ж„не қылмыстық iс қозғаудан
бас тартуға;
- анықтаушының, анықтау органының немесе тергеушiнiң қылмыстық iс
қозғаудан бас тарту туралы қаулысының күшiн жоюға және қылмыстық
iс ... жалғасы
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТIК ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТI
Қылмыстық iс жүргiзу кафедрасы
Тақырыбы:
Қазақстан Республикасындағы прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерi
Орындаған: Ерешев Д.
ЮСБ-403
Тексерген: Тұрашев.
АЛМАТЫ – 2003
Мазмұны
Кiрiспе 3
Прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерiнiң жалпы сипаттамасы. 4
Қылмыстық iс жүргiзудегi прокурорлық қадағалаудың құқықтық негiздерi 5
Азаматтық iс жүргiзудегi прокурорлық қадағалаудың құқықтық негiздерi. 6
Қолданылған әдебиет: 8
Кiрiспе
Прокуратураның пайда болу және даму тарихы ежелгi дәуiрлерден
басталады. Оның негiзгi қызметтерiнiң белгiлерi ежелгi Шығыс, Греция және
Рим мемлекеттерiне таныс болған. Мысалға “Прокуратура” түсiнiгi латын сөзi
“procuro”, “қорғаймын, қамтамасыз етемiн, алдын аламын” деген мағынаны
бiлдiредi[1]. Мемлекет пайда болғалы, үстем таптардың мүдделерiн қорғау
үшiн “procuro” қызметiн атқаратын институттар пайда болды.
Ежелгi және Орта ғасырларда дәлме-дәл прокуратураға ұқсас институттар
болған жоқ. “procuro” қызметiн ақсақалдар, ру басшылары, монархтар тiптi
мемлекеттiң азаматтары да жүзеге асырған болатын. Бiртiндеп заңды қорғау
механизмi дамыған сайын прокуратураның белгi үлгiлерi қалыптаса бастады.
Прокуратура институтының құқықтық жүйедегi алатын орны айқындалған
кезде. Мемлекет оған нақты қызметтер мен өкiлеттiктердi бере бастады.
Мысалы, ежелгi Грециядағы халық жиналысында арнайы номофилактар коллегиясы
заңдарды қорғау қызметiн атқарған, синофактар институты сотта айыптаумен
айналысқан. Римде патрицийлерден қорғану үшiн халық трибунаты құрылды
плебейлiк магистратура. Оның қызметiне заңдарды қорғау мен соттағы
бәсекелестiктi қамтамасыз ету кiрдi. Бiр уақытта, әр түрлi лауазымды
тұлғалар мен институттар арасындағы бытырап жатқан “procuro” қызметi бiрiгу
жолына түскенде. Прокуратура институты толық құрылып, бүкiл қоғам
мүдделерiн қорғай алады.
Прокуратура қызметiнiң құқықтық негiздерiнiң жалпы сипаттамасы.
Прокуратура қызметiнiң, мемлекеттiң құқықтық жүйесiндегi алатын орны,
заңнамада көрiнiс табады. Қазақстан Республикасының конституциясының 83-
бабы, прокуратураның орны, мақсаттары, принцитптерi, құрылымы мен
функцияларын белгiлейдi. Бұл тәртiптердi жүзеге асыру құқықтың әр түрлi
салаларына шығып кетедi. Сондықтан прокуратура құқықтық қатынастардағы
субъектiлерiмен қарым-қатынастарға түсу, өз қызметiн ұйымдастыру тәртiптерi
әр түрлi салалардағы заңдарда белгiленiп қорғалады.
Жоғарыда қарастырылған мәселе “Прокуратура туралы” Қазақстан
Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар жарлығының 2-бабында қарастырылады.
Осы бап бойынша Қазақстан Республикасы прокуратурасын ұйымдастыру, оның
қызметiнiң тәртiбi және прокурорлардың өкiлеттiгi Қазақстан Республикасы
Конституциясымен, осы Жарлықпен, Қазақстан Республикасы заңдарымен,
халықаралық шарттармен, сондай ақ Республика Бас прокурорының
бұйрықтарымен айқындалады[2].
Прокурорлық қадағалау мемлекеттiң құқықтық жүйесiнiң көптеген
салаларына тығыз байланысы бар. Мысалы прокурор қылмыстық, азаматтық,
әкiмшiлiк iстердегi статусы мен өкiлеттiктерi сәйкесiнше қылмыстық iс
жүргiзу, азаматтық iс жүргiзу, әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы
кодекстерiнде белгiленедi[3]. Сондықтан белгiлi бiр саладағы қадағалауды
зерттегенде арнайы заңдарда белгiленген прокурорлардың қызметiмен танысу
керек.
Қылмыстық iс жүргiзудегi прокурорлық қадағалаудың құқықтық негiздерi
Қылмыстық iс жүргiзудегi прокурордың қатысуының маңызы зор. Бұны
Қазақстан Республикасы Қылмыстық iс жүргiзу кодексiнiң 62-бабынан көруге
болады:
1. Прокурор - өз құзыретi шегiнде жедел iздестiру қызметiнiң, анықтаудың,
тергеудiң және сот шешiмдерiнiң заңдылығын қадағалаудағы, сондай-ақ
қылмыстық iс жүргiзудiң барлық сатыларында қылмыстық iзге түсудi өз
құзыретi шегiнде жүзеге асыратын лауазымды тұлға[4].
Аталған баптың төртiншi тармақшасында, прокурор өзiнiң iс жүргiзушiлiк
өкiлеттiгiн жүзеге асыруы кезiнде т„уелсiз болады және заңға ғана бағынады,
деп жазылған.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық iс жүргiзу кодексiнiң 190-бабында
“Прокурордың қылмыстық iс қозғаудың заңды болуын қадағалау“, Прокурорға
келесi құқықтар берiлген:
- анықтаушының, анықтау органының немесе тергеушiнiң қылмыстық iс
қозғау туралы қаулысының күшiн жоюға ж„не қылмыстық iс қозғаудан
бас тартуға;
- анықтаушының, анықтау органының немесе тергеушiнiң қылмыстық iс
қозғаудан бас тарту туралы қаулысының күшiн жоюға және қылмыстық
iс ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz